ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
Երևանի Աջափնյակ և Դավթաշեն Քաղաքացիական գործ թիվ 3-1862(Ա)
համայնքների առաջին ատյանի 2006թ.
դատարանի վճիռ
Նախագահող դատավոր` Ն. Բարսեղյան
Քաղաքացիական գործ թիվ 2-989/2006թ.
ՈՐՈՇՈՒՄ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան),
նախագահությամբ Հ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ
մասնակցությամբ դատավորներ Ա. ՄԿՐՏՈՒՄՅԱՆԻ
Ս. ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ
Է. ՀԱՅՐԻՅԱՆԻ
Ս. ԳՅՈՒՐՋՅԱՆԻ
Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆԻ
Վ. ԱԲԵԼՅԱՆԻ
2006թ. սեպտեմբերի 28-ին
դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ Գ. Դանիելյանի վճռաբեկ բողոքը Երևանի Աջափնյակ և Դավթաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 05.06.2006 թվականի վճռի դեմ` ըստ դիմումի Արամայիս Ներսիսյանի` հողամասի նկատմամբ վարձակալության պայմանագրի նոտարական վավերացման և գույքի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցման բաց թողնված ժամկետը հարգելի համարելու պահանջի մասին,
ՊԱՐԶԵՑ
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.
Դիմելով դատարան` Ա. Ներսիսյանը խնդրել է վերականգնել Երևանի Շիրազի փողոցի 34 շենքի բակում գտնվող ավտոտնակի զբաղեցրած 61,9 քմ մակերեսով հողամասի նկատմամբ վարձակալության պայմանագրի նոտարական վավերացման և այդ ավտոտնակի ու նշված հողամասի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման համար սահմանված բաց թողնված ժամկետները:
Երևանի Աջափնյակ և Դավթաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 05.06.2006 թվականի վճռով դիմումը բավարարվել է:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալը:
Ա. Ներսիսյանը վճռաբեկ բողոքին պատասխան չի ներկայացրել:
2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, փաստարկները և պահանջը.
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով`
i
1) Դատարանը սխալ է կիրառել «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի պահանջը: Դատարանը չի կիրառել ՀՀ վարչապետի` 25.11.2005 թվականի ««Ինքնակամ կառուցված շենքերի, շինությունների և ինքնակամ զբաղեցված հողամասերի իրավական կարգավիճակի մասին» ՀՀ օրենքի գործողության ավարտից հետո ծագած խնդիրները կանոնակարգելու մասին» թիվ 936-Ա որոշումը:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով:
Դատարանն անտեսել է, որ գույքի հետ կատարվող գործարքներից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման` գործարքների կնքման օրվանից սկսած 30-օրյա ժամկետում: Նշված պահանջը չկատարելը հանգեցնում է դրա անվավերության, գործարքը համարվում է առոչինչ: ՀՀ վարչապետի 25.11.2005 թվականի որոշման համաձայն` «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքով նախատեսված ժամկետում օրինականացված անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման ժամկետի ավարտ սահմանվել է 01.03.2006 թվականը:
i
2) Դատարանը խախտել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 132-րդ հոդվածի պահանջները:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով:
Դատարանը չի պարզել գործի համար էական նշանակություն ունեցող հանգամանքները: Դատարանի հիմնավորումն այն մասին, որ Ա. Ներսիսյանն օրենքով սահմանված ժամկետում չի դիմել հողի վարձակալության պայմանագիրը նոտարական կարգով վավերացնելու, պետական գրանցում կատարելու, պայմանավորված է նրա նյութական ծանր դրությամբ և առողջական խնդիրներով, դատաքննությամբ և գործի փաստական հանգամանքներով չի հաստատվել, քանի որ դատական նիստում նշված ապացույցները չեն հետազոտվել, չեն հաստատվել դիմողի առողջական վիճակի վերաբերյալ և Հայաստանի Հանրապետությունից բացակայելու մասին փաստերը:
Վճռաբեկ բողոք բերած անձը խնդրել է բեկանել Երևանի Աջափնյակ և Դավթաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 05.06.2006 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել նոր քննության:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.
Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`
1) Ա. Ներսիսյանը Երևանի Շիրազի փողոցի 34 շենքի բակում կառուցել է 61,9 քմ մակերեսով ինքնակամ շինություն:
2) Երևանի քաղաքապետի 20.04.2005 թվականի թիվ 838-Ա որոշմամբ ճանաչվել է Ա. Ներսիսյանի սեփականության իրավունքը նշված հասցեի 61,9 քմ մակերեսով ինքնակամ շինության նկատմամբ, իսկ դրանով զբաղեցված հողամասը տրամադրվել է նրան վարձակալության իրավունքով:
3) Ա. Ներսիսյանն օրենքով սահմանված ժամկետում չի դիմել հողամասի վարձակալության պայմանագիր կնքելու, այն նոտարական կարգով վավերացնելու և ինքնակամ կառույցի նկատմամբ սեփականության իրավունքը ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեում (այսուհետ` Կադաստր) գրանցելու համար:
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.
Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքերի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ`
1) բողոքն առաջին հիմքով հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.
i
«Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի համաձայն` անշարժ գույքի հետ կատարվող գործարքներից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման` գործարքների կնքման օրվանից սկսած 30-օրյա ժամկետում` անշարժ գույքի պետական ռեգիստրի տարածքային ստորաբաժանումներում` ըստ անշարժ գույքի գտնվելու վայրի: Գործարքներից ծագող իրավունքների պետական գրանցման պահանջը չպահպանելը հանգեցնում է դրա անվավերության: Նման գործարքը համարվում է առոչինչ:
Երևանի քաղաքապետի 20.04.2005 թվականի թիվ 838-Ա որոշմամբ Երևանի Շիրազի փողոցի 34 շենքի բակում գտնվող 61.9 քմ մակերեսով շինության նկատմամբ ճանաչվել է Ա. Ներսիսյանի սեփականության իրավունքը, իսկ նշված շինությամբ զբաղեցված հողամասը տրամադրվել է վարձակալությամբ: Միաժամանակ, Երևանի քաղաքապետը լիազորել է Երևանի թաղային համայնքների ղեկավարներին վարձակալության իրավունքով տրամադրված հողամասերի համար Երևանի քաղաքապետի անունից կնքել հողի վարձակալության պայմանագրեր: Սույն գործում առկա չէ որևէ ապացույց այն մասին, որ թաղապետարանի և Ա. Ներսիսյանի միջև վարձակալությամբ տրամադրված հողամասի վերաբերյալ կնքվել է վարձակալության պայմանագիր, այսինքն` դատարանը վարձակալությամբ տրամադրված հողամասի նկատմամբ Ա. Ներսիսյանի վարձակալության պայմանագրի նոտարական վավերացման և այդ հողամասի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցման ժամկետը վերականգնել է առանց նման պայմանագրի առկայության: Հետևաբար, դատարանը սխալ է կիրառել «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածը, քանի որ բացակայում է գրանցման համար հիմք հանդիսացող գործարքը:
Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում սույն վեճի շրջանակներում արձանագրել, որ նյութական իրավունքի նորմերով սահմանված ժամկետների բացթողումը կարող է վերականգնվել միայն օրենքով նախատեսված դեպքերում: Տվյալ դեպքում «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածով գործարքներից ծագող իրավունքների պետական գրանցման համար սահմանված 30-օրյա ժամկետի վերականգնման դեպք որևէ օրենքով նախատեսված չէ:
2) բողոքը երկրորդ հիմքով նույնպես հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.
i
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 48-րդ հոդվածի համաձայն` գործին մասնակցող յուրաքանչյուր անձ պետք է ապացուցի իր պահանջների և առարկությունների հիմքում ընկած հանգամանքները: Մինչդեռ Երևանի Շիրազի փողոցի 34 շենքի բակում գտնվող Ա. Ներսիսյանի կառուցած 61.9 քմ մակերեսով ավտոտնակի զբաղեցրած հողամասի վարձակալության պայմանագրի կնքումը, դրա նոտարական կարգով վավերացումը և պայմանագրից ծագող իրավունքների պետական գրանցումը հարգելի պատճառներով սահմանված ժամկետում չկատարելը հիմնավորող որևէ փաստ չի ապացուցել:
i
Սույն բողոքի առաջին հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ քաղաքացիական դատավարություն օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի ուժով վերանայվող դատական ակտը բեկանելու համար: Վճռաբեկ դատարանը, արձանագրելով բողոքի երկրորդ հիմքի հիմնավորվածությունը, միաժամանակ գտնում է, որ սույն գործով հիմնական իրավական խնդրի (վարձակալության պայմանագրի նոտարական վավերացման և անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման համար սահմանված ժամկետների վերականգնումը) լուծման տեսանկյունից այն կարևորություն չի ներկայացնում:
i
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 236-239-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել` բեկանել Երևանի Աջափնյակ և Դավթաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 05.06.2006 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել ՀՀ քաղաքացիական գործերով վերաքննիչ դատարան` նոր քննության:
2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:
ՆԱԽԱԳԱՀՈՂ` Հ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ ԴԱՏԱՎՈՐՆԵՐ` Ա. ՄԿՐՏՈՒՄՅԱՆ Ս. ՍԱՐԳՍՅԱՆ Է. ՀԱՅՐԻՅԱՆ Ս. ԳՅՈՒՐՋՅԱՆ Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆ Վ. ԱԲԵԼՅԱՆ