08.11.2024 -
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅԱՆ ԿՈՄԻՏԵԻ ՆԱԽԱԳԱՀ
ՀՐԱՄԱՆ
22 մայիսի 2023 թվականի N 04-Ն
ՀՀՇՆ 30-01-2023 «ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆ. ՔԱՂԱՔԱՅԻՆ ԵՎ ԳՅՈՒՂԱԿԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՀԱՏԱԿԱԳԾՈՒՄ ԵՎ ԿԱՌՈՒՑԱՊԱՏՈՒՄ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2014 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 14-Ի N 263-Ն ՀՐԱՄԱՆՆ ՈՒԺԸ ԿՈՐՑՐԱԾ ՃԱՆԱՉԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Քաղաքաշինության մասին» օրենքի 10.1-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 5-րդ և 5.1-րդ կետերը
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`
1. Հաստատել ՀՀՇՆ 30-01-2023 «Քաղաքաշինություն. Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի հատակագծում և կառուցապատում» Հայաստանի Հանրապետության շինարարական նորմերը` համաձայն հավելվածի:
i
2. Ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի հոկտեմբերի 14-ի «ՀՀՇՆ 30-01-2014 «Քաղաքաշինություն. Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի հատակագծում և կառուցապատում» շինարարական նորմերը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարի 2001 թվականի հոկտեմբերի 1-ի N 82 հրամանում փոփոխություն կատարելու մասին» N 263-Ն հրամանը:
3. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:
Ա. Ղուլարյան
ՀԱՎԵԼՎԱԾ
ՀՀ քաղաքաշինության
կոմիտեի նախագահի
2023 թվականի մայիսի 22-ի
N 04-Ն հրամանի ↩
(Հավելվածը փոփ. 05.11.24 թիվ 19-Ն հրաման)
ՀՀՇՆ 30-01-2023 «ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆ. ՔԱՂԱՔԱՅԻՆ ԵՎ ԳՅՈՒՂԱԿԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՀԱՏԱԿԱԳԾՈՒՄ ԵՎ ԿԱՌՈՒՑԱՊԱՏՈՒՄ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ՆՈՐՄԵՐ
1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
1. Սույն նորմերը (այսուհետ` Նորմեր) սահմանում են քաղաքաշինական գործունեության հիմնական տեխնիկական պահանջները, որոնք պարտադիր են Հայաստանի Հանրապետությունում քաղաքաշինական գործունեություն բոլոր այն սուբյեկտների համար, որոնք կարող են հանդես գալ որպես քաղաքաշինական գործունեության մասնակիցներ` կառուցապատողներ, քաղաքաշինական փաստաթղթեր մշակողներ, շինարարություն իրականացնողներ, քաղաքաշինական գործունեության վերահսկողություն իրականացնողներ և այլն:
2. Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի հատակագծերով սահմանվող կառուցապատման չափորոշիչները պետք է բխեն ՀՀ բնակավայրերի (համայնքների) զարգացման հեռանկարային ծրագրերի, տարաբնակեցման և ռազմավարական այլ փաստաթղթերի պահանջներից` հիմք ընդունելով օրենսդրական կարգավորումները:
3. Սույն Նորմերով սահմանված պահանջները կիրառելի են նոր կամ արդիականացման ենթակա քաղաքաշինական փաստաթղթերի մշակման համար, նպատակաուղղված են բնակավայրերի (համայնքների) անվտանգության ու կայուն զարգացման ապահովմանը, մարդկանց առողջության և շրջակա միջավայրի պահպանմանը, բնական պաշարների արդյունավետ օգտագործմանը, պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պահպանությանը, բնական և տեխնածին բնույթի անբարենպաստ ազդեցություններից (աղետներից) տարածքների պաշտպանությանն ու բարեկարգմանը, ինչպես նաև քաղաքացիական (այդ թվում պաշտպանական), սոցիալական, մշակութային օբյեկտներով, ինժեներական և տրանսպորտային ենթակառուցվածքներով ապահովմանը և այլն:
4. Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի գլխավոր հատակագծերը մշակվում ու հաստատվում են ըստ իրագործման միջոցառումների ցանկի` առաջնահերթ (մինչև 5 տարի), միջնաժամկետ (5-ից մինչև 10 տարի) և երկարաժամկետ (10-ից մինչև 15 տարի) փուլերի համար` նշելով յուրաքանչյուր միջոցառման ծավալները, ցուցանիշները:
2. ՆՈՐՄԱՏԻՎ ՀՂՈՒՄՆԵՐ
5. Սույն նորմերում օգտագործվել են հղումներ հետևյալ նորմատիվ փաստաթղթերին.
| 1) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ II-6.01-96 (ՄՍՆ 2.03-01-95) «Վտանգավոր բնական ազդեցությունների երկրաֆիզիկա» |
| 2) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունվարի 15-ի N03-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 22-01-2024 «Շինարարական կլիմայաբանություն» |
| 3) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 22-ի N10-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 21-01.01-2024 «Շենքերի և շինությունների հակահրդեհային պաշտպանության համակարգեր. Ավտոմատ հրդեհաշիջման և հրդեհային ազդանշանման կայանքներ. Նախագծման նորմեր» |
| 4) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N 32-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ III-9.02.02-03 «Արդյունաբերական կազմակերպությունների գլխավոր հատակագծեր» |
| 5) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2004 թվականի մարտի 03-ի N 15-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ IV-11.03.02-2004 (ՄՍՆ 3.02.02-02) «Պահեստային շենքեր» |
| 6) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 13-ի N 28-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ IV-11.03.03-2002 (ՄՍՆ 2.02.05-2000) «Ավտոկայանատեղեր» |
| 7) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N 28-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 32-01-2022 «Ավտոմոբիլային ճանապարհներ» |
| 8) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ IV-11.05.03-96 (ՄՍՆ 3.03.03-95) «Թռիչքարաններ» |
| 9) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունվարի 16-ի N04-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 32-04-2024 «Թունելներ երկաթուղային և ավտոճանապարհային» |
| 10) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2006 թվականի նոյեմբերի 10-ի N 253-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ IV-11.07.01-2006 (ՄՍՆ 3.02.05-2003) «Շենքերի և շինությունների մատչելիությունը բնակչության սակավաշարժուն խմբերի համար» |
| 11) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2004 թվականի օգոստոսի 4-ի N 83-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ IV-12.02.01-2004 «Ջեռուցում, օդափոխում և օդի լավորակում» |
| 12) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի դեկտեմբերի 4-ի N14-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 42-01-2023 «Գազաբաշխիչ համակարգեր» |
| 13) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2005 թվականի հունվարի 18-ի N 6-Ա հրաման |
ՇՆՁ IV-12.101-2004 «Գազաբաշխման համակարգերի նախագծում և շինարարություն» |
| 14) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N 102-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 20.04-2020 «Երկրաշարժադիմացկուն շինարարություն. Նախագծման նորմեր» |
| 15) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N 78-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 21-01-2014 «Շենքերի և շինությունների հրդեհային անվտանգություն» |
| 16) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի օգոստոսի 24-ի N 20-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 21-02-2022 «Պահեստներ նավթի և նավթամթերքի. Նախագծման նորմեր» |
| 17) |
ՀՀ ԿԱ քաղաքաշինության պետական կոմիտեի նախագահի 2017 թվականի ապրիլի 13-ի N 56-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 22-03-2017 «Արհեստական և բնական լուսավորում» |
| 18) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N 79-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 22-04-2014 «Պաշտպանություն աղմուկից» |
| 19) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 21-ի N 12-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 30-02-2022 «Տարածքի բարեկարգում» |
| 20) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 31-ի N 93-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-01-2014 «Բնակելի շենքեր. Մաս I. Բազմաբնակարան բնակելի շենքեր» |
| 21) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի նոյեմբերի 07-ի N 27-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-02-2022 «Բնակելի շենքեր. Մաս II. Անհատական բնակելի տներ» |
| 22) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 10-ի N 95-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-03-2020 «Հասարակական շենքեր և շինություններ» |
| 23) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի ապրիլի 9-ի N 103-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-03.01-2014 «Հանրակրթական նշանակության շենքեր» |
| 24) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի ապրիլի 04-ի N 06-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-03.02-2022 «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական պաշտպանության պաշտպանական կառույցներ» |
| 25) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հոկտեմբերի 03-ի N 25-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-03.04-2022 «Նախադպրոցական հաստատությունների շենքեր.Նախագծման նորմեր» |
| 26) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 19-ի N 09-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-03.06-2024 «Մարզական նշանակության օբյեկտներ. Ծածկված շենքեր և համալիրներ» |
| 27) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունիսի 25-ի N 12-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-03.07-2024 «Առողջապահական կազմակերպություններ. Հիվանդանոցային բուժօգնության (ստացիոնար) օբյեկտների շենքեր և շինություններ» |
| 28) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի սեպտեմբերի 27-ի N 08-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-03.05 - 2023 «Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների շենքեր և շինություններ» |
| 29) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N 80-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 40-01.01-2014 «Շենքերի ներքին ջրամատակարարում և ջրահեռացում» |
| 30) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N 103-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 40-01.02-2020 «Ջրամատակարարում. Արտաքին ցանցեր և կառուցվածքներ» |
| 31) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 «Կոյուղի. Արտաքին ցանցեր և կառուցվածքներ» |
| 32) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 24-ի N 87-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 20-06-2014 «Շենքերի և կառուցվածքների վերակառուցում, վերականգնում և ուժեղացում. Հիմնական դրույթներ» |
| 33) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի սեպտեմբերի 28-ի N 09-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 22-02.01-2023 «Տարածքների, շենքերի և շինությունների ինժեներական պաշտպանությունը երկրաբանական վտանգավոր երևույթներից» |
| 34) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆիՊ 2.04.07-86 «Ջերմային ցանցեր» |
| 35) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 14-ի N 08-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 32-03.01-2024 «Կամուրջներ և խողովակներ» |
| 36) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆիՊ 2.05.13-90 «Նավթամթերքաուղիներ` քաղաքների և այլ բնակավայրերի տարածքներով անցկացվող» |
| 37) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆիՊ 2.06.15-85 «Տարածքների ինժեներական պաշտպանությունը ողողումներից և հեղեղներից» |
| 38) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆիՊ 2.10.02-84 «Շենքեր և սենքեր գյուղատնտեսական արտադրանքի պահպանման և վերամշակման համար» |
| 39) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի հոկտեմբերի 13-ի N 10-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-04.03-2023 «Շենքեր և սենքեր անասնաբուծական, թռչնաբուծական, գազանաբուծական. Նախագծման նորմեր» |
| 40) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի սեպտեմբերի 11-ի N 07-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-04.02-2023 «Ջերմոցներ» |
| 41) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆիՊ 2.10.05-85 «Ձեռնարկություններ, շենքեր և կառուցվածքներ հացահատիկի պահպանման և վերամշակման» |
| 42) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի դեկտեմբերի 6-ի N 17-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-04.04-2023 «Սառնարանային շենքեր և շինություններ» |
| 43) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆիՊ 2.11.06-91 «Փայտանյութերի պահեստներ. Նախագծման հակահրդեհային նորմեր» |
| 44) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆիՊ 3.05.06-85 «Էլեկտրատեխնիկական սարքավորանքներ» |
| 45) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի նոյեմբերի 1-ի N 12-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 32-06-2023 «Մետրոպոլիտեններ» |
| 46) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆիՊ II-97-76 «Գլխավոր հատակագծեր գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների» |
| 47) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N 06-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 «Արտադրական և հասարակական նշանակության շենքերի ու շինությունների սանիտարապաշտպանական գոտիներ և սանիտարական դասակարգում» |
| 48) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆ 452-73 «Նորմեր հողհատկացման մայրուղային խողովակաշարերի համար» |
| 49) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆ 456-73 «Նորմեր հողհատկացման մայրուղային ջրմուղների համար» |
| 50) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆ 457-74 «Նորմեր հողհատկացման օդանավակայանների համար» |
| 51) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆ 461-74 «Նորմեր հողհատկացման կապի գծերի համար» |
| 52) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆ 465-74 «Նորմեր հողհատկացման 0.4-500kB լարման էլեկտրական ցանցերի կառուցվածքների համար» |
| 53) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՍՆ 496-77 «Հրահանգ մակերեսային ջրերի մաքրման կառուցվածքների նախագծման» |
| 54) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՎՍՆ 01-89 «Ավտոմոբիլների սպասարկման ձեռնարկություններ» |
| 55) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրաման |
ՎՍՆ 62-91* «Հաշմանդամների և ազգաբնակչության սակավաշարժուն խմբերի պահանջմունքների համաձայն կենսագործունեության միջավայրի նախագծում» |
| 56) |
ՀՀ կառավարությանն առընթեր քաղաքաշինության պետական կոմիտեի նախագահի 2017 թվականի սեպտեմբերի 11-ի N 128-Ն հրաման |
«Բնակելի, հասարակական, արտադրական շենքերի և շինությունների նախագծային փաստաթղթերի կազմը և բովանդակությունը սահմանող կանոններ» |
| 57) |
ԳՕՍՏ 20444-2014 |
«Աղմուկ. Տրանսպորտային հոսքեր. Աղմկային բնութագրի որոշման մեթոդներ» |
| 58) |
ԳՕՍՏ 23961-80 |
«Մետրոպոլիտեններ. Շինությունների, սարքավորանքի և շարժակազմի մերձակայության եզրաչափքեր» |
| 59) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի դեկտեմբերի 25-ի N 876 հրաման |
«Խմելու ջուր: Ջրամատակարարման կենտրոնացված համակարգերի խմելու ջրի որակին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ: Որակի հսկողություն» N 2-III-Ա2-1 սանիտարական կանոններ և նորմեր |
| 60) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի նոյեմբերի 29-ի N 803 հրաման |
«Խմելու տնտեսական նշանակության ջրմուղների և ջրամատակարարման աղբյուրների սանիտարական պահպանման գոտիներ» N 2-III-Ա2-2 սանիտարականկանոններևնորմեր» |
| 61) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2024 թվականի փետրվարի 12-ի N 50-Ն հրաման |
«Նախադպրոցական ուսումնական հաստատություններին ներկայացվող պահանջներ» 2.1.2.001-24 սանիտարական կանոններ և հիգիենիկ նորմատիվներ |
| 62) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2010 թվականի հոկտեմբերի 1-ի N 21-Ն հրաման |
«Ավտոբենզալցակայաններին, ավտոգազալիցքավորման ճնշակայաններին և ավտոգազալիցքավորման կայաններին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2.1.7.004-10 սանիտարականկանոններըև նորմերը |
| 63) |
ՀՀ առողջապահության նախարարության 2002 թվականի մարտի 06-ի N 138 հրաման |
«Աղմուկն աշխատատեղերում, բնակելի և հասարակական շենքերում և բնակելի կառուցապատման տարածքներում» հաստատված N 2-III-11.3 սանիտարականնորմեր |
| 64) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2010 թվականի հունվարի 25-ի N 01-Ն հրաման |
«Հողի որակին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2.1.7.003-10 սանիտարականկանոններևնորմեր |
| 65) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի օգոստոսի 16-ի N 933-Ն հրաման |
«Ռադիոհաճախականության տիրույթի էլեկտրամագնիսական ճառագայթումներ (ՌՀԷՄՃ)» սանիտարականկանոններևնորմեր N2.1.8-010-06 |
| 66) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2009 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 25-Ն հրաման |
«Բնակավայրերի տարածքների սանիտարական պահպանմանը, սպառման թափոնների հավաքմանը, պահմանը, փոխադրմանը, մշակմանը, վերամշակմանը, օգտահանմանը, վնասազերծմանը և թաղմանը, բնակավայրերի տարածքների սանիտարական պահպանման, սպառման թափոնների գործածության ոլորտում աշխատանքներ իրականացնող անձնակազմի աշխատանքային անվտանգությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2.1.7.002-09 սանիտարականկանոններևնորմեր |
| 67) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի մայիսի 17-ի N 533-Ն հրաման |
«Աշխատատեղերում, բնակելի և հասարակական շենքերում թրթռման (վիբրացիայի) հիգիենիկ նորմերը» ՀՆ N 2.2.4-009-06 |
| 68) |
ՀՀ բնապահպանության նախարարի 2006 թվականի դեկտեմբերի 25-ի N 430-Ն հրաման |
«Ըստվտանգավորությանդասակարգվածթափոններիցանկ» |
| 69) |
Եվրասիական տնտեսական միության հանձնաժողովի 2017 թվականի հունիսի 23-ի N 40 որոշում |
«Հրդեհային անվտանգության ապահովման և հրդեհաշիջման միջոցներին ներկայացվող պահանջների մասին (ԵԱՏՄ ՏԿ 043/2017)» |
| 70) |
Մաքսային միության հանձնաժողովի 2011 թվականի հոկտեմբերի 18-ի N 827 որոշմամբ |
ՄՄ ՏԿ 014/2011 «Ավտոմոբիլային ճանապարհների անվտանգություն» Մաքսային միության տեխնիկական կանոնակարգ |
| 71) |
ՀՀ կառավարության 2006 թվականի օգոստոսի 18-ի N 1219-Ն որոշում |
«Ճառագայթային անվտանգության նորմեր» |
| 72) |
Հայկական ՀԽՍ մինիստրների խորհրդի 1989 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 648 որոշում |
«Հայկական ԽՍՀ ջրամբարների ջրապահպան գոտիների (շերտերի) կանոնադրություն» |
| 73) |
ՀՀ կառավարության 2018 թվականի փետրվարի 8-ի N 108-Ն որոշում |
«Բնակավայրերի կանաչ գոտիների չափերին և տեսակային կազմին ներկայացվող պահանջները սահմանելու և ՀՀ կառավարության 2008 թվականի հոկտեմբերի 30-ի N 1318-Ն որոշումն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» |
| 74) |
ՀՀ կառավարության 2006 թվականի նոյեմբերի 23-ի N 1910-Ն որոշում |
«Հուղարկավորությունների կազմակերպման և գերեզմանատների ու դիակիզարանների շահագործման մասին» օրենքով նախատեսված կարգեր, կանոններ և գերեզմանի վկայականի ձևը հաստատելու մասին» |
| 75) |
ՀՀ կառավարության 2007 թվականի հուլիսի 12-ի N 961-Ն որոշում |
«Էլեկտրական էներգիայի հաղորդաբաշխման վերաբերյալ տեխնիկական կանոնակարգ |
| 76) |
ՀՀ կառավարության 2003 թվականի հուլիսի 3-ի N 825-Ն որոշում |
«Հայաստանի Հանրապետության օդային երթևեկության կազմակերպման միասնական համակարգի գործունեության և օդային տարածքի կազմակերպման կարգը հաստատելու մասին» |
| 77) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2009 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N 321-Ա հրաման |
«Աղբավայրերի նախագծման և շահագործման ձեռնարկը Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կիրարկելու մասին» |
| 78) |
ՀՀ կառավարության 2021 թվականի մայիսի 13-ի N 749-Լ որոշում |
«Կլիմայի փոփոխության հարմարվողականության ազգային գործողությունների ծրագիր և 2021-2025 թվականների միջոցառումների ցանկը հաստատելու մասին» |
| 79) |
ՀՀ կառավարության 2015 թվականի մարտի 19-ի N 596-Ն որոշում |
«Հայաստանի Հանրապետությունում կառուցապատման նպատակով թույլտվությունների և այլ փաստաթղթերի տրամադրման կարգ» |
| 80) |
ՀՀ կառավարության 2006 թվականի փետրվարի 16-ի N 392-Ն որոշում |
«Հաշմանդամների և բնակչության սակավաշարժուն խմբերի համար սոցիալական, տրանսպորտային և ինժեներական ենթակառուցվածքների մատչելիության ապահովման կարգը հաստատելու մասին» |
| 81) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2017 թվականի մարտի 28-ի N 12-Ն հրաման |
««Հանրակրթական ծրագրեր իրականացնող ուսումնական հաստատություններին ներկայացվող պահանջներ» N 2.2.4-016-17 սանիտարական կանոնները և նորմերը հաստատելու և ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի փետրվարի 11-ի N 82 հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» |
| 82) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2018 թվականի հոկտեմբերի 27-ի N 25-Ն |
«Մանկապատանեկան մարզադպրոցների տեղակայմանը, կառուցվածքին և շահագործմանը ներկայացվող պահանջներ» N 2.1.2.002-18 սանիտարական կանոնները հաստատելու մասին» |
| 83) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2018 թվականի ապրիլի 5-ի N 09-Ն հրաման |
«Ռեկրեացիոն նպատակով ջրօգտագործման վայրերում մակերևութային ջրային ռեսուրսների ջրի որակին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ» N 2.1.5.001-18 սանիտարական կանոնները և նորմերը հաստատելու մասին» |
| 84) |
ՀՀ առողջապահության նախարարի 2009 թվականի ապրիլի 16-ի N 06-Ն հրաման |
«Հասարակական զուգարաններին ներկայացվող հիգիենիկ պահանջներ N 2-III-2.13 սանիտարական կանոնները և նորմերը հաստատելու մասին» |
| 85) |
ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի օգոստոսի 26-ի N21-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ 13-02-2022 <Անվտանգության տեխնիկա շինարարությունում> |
| 86) |
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2008 թվականի հունվարի 14-ի N11-Ն հրաման |
ՀՀՇՆ I-3.01.01-2008 «Շինարարական արտադրության կազմակերպման աշխատանքների կատարում» |
| 87) |
ՀՀ կառավարության 2005 թվականի հունվարի 20-ի N 64-Ն որոշում |
«Ջրաէկոհամակարգերի սանիտարական պահպանման, հոսքի ձևավորման, ստորերկրյա ջրերի պահպանման, ջրապահպան, էկոտոնի և անօտարելի գոտիների տարածքների սահմանման չափորոշիչների մասին» |
| 88) |
ՀՀ կառավարության 2023 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N 2318-Լ որոշում |
«Հայաստանի Հանրապետության ջերմոցային գազերի ցածր արտանետումներով զարգացման երկարաժամկետ ռազմավարությունը (մինչև 2050 թվական) հաստատելու մասին» |
| 89) |
ՀՀ բնապահպանության նախարարի 2006 թվականի հոկտեմբերի 26-ի N 342-Ն հրամանը |
«Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գոյացող արտադրության (այդ թվում` ընդերքօգտագործման) և սպառման թափոնների ցանկը հաստատելու մասին» |
| 90) |
ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության 2020 թվականի սեպտեմբերի 9-ի N335-Ն հրաման |
«Ռեկրեացիոն գոտիներում ջրային ռեսուրսների պահպանության պահանջները սահմանելու մասին» |
| 91) |
«Քաղաքաշինության մասին» օրենք |
| 92) |
Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգիրք |
| 93) |
«Էներգախնայողության և վերականգնվող էներգետիկայի մասին» օրենք |
| 94) |
«Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին» օրենք |
| 95) |
«Հանրային առողջապահության մասին» օրենք |
| 96) |
«Էներգետիկայի մասին» օրենք |
| 97) |
ՀՀ ջրային օրենսգիրք |
| 98) |
«Թափոնների մասին» օրենք |
3. ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
6. Սույն Նորմերում օգտագործվել են հետևյալ հասկացությունները.
1) պատմական միջավայր` քաղաքային միջավայր, որը պահպանվել է իր պատմական տեսքով կամ իր բնութագրերով համապատասխանում է դրան և նպաստում է մշակութային ժառանգության օբյեկտների արժեքավոր որակների լավագույն դրսևորմանը,
2) այգի (պարտեզ)` վայրի (այդ թվում դեկորատիվ), մրգատու ու հատապտղային ծառերով, թփերով, ծաղիկներով, տարբեր բույսերով և սիզամարգերով ծածկված ու դրանց տարբեր համակցումներով տարածք, ինչպես նաև գեղագիտական արժեք ներկայացնող ինքնուրույն ռեկրեացիոն նշանակության արհեստական լանդշաֆտ,
3) ռեկրեացիոն գոտի` տուրիզմի, հանգստի, ժամանցի, ձկնորսության, որսորդության, զբոսախնջույքների, լողի, արևային լոգանքների, զբոսանքի, սպորտային խաղերի և մրցաշարերի անցկացման, թիակավոր նավակներով զբոսանքի, թռչնադիտման, ռաֆտինգի, կայակինգի, լեռնագնացության, վրաններով հանգստի, էկոզբոսաշրջության, ինչպես նաև հանգստի և տուրիզմի կազմակերպման այլ ձևերի համար նախատեսված տարածք,
4) անհատական կառուցապատման գոտի` տարածք, որը զբաղեցված է տնամերձ հողամասեր ունեցող սակավահարկ (մինչև 3 հարկ) բնակելի տներով և տնտեսական կառույցներով,
5) սալվածք (отмостка)` շենքի պարագծով տեղակայված, սալապատմամբ կամ ասֆալտբետոնե ծածկով կառուցված հարթակ, շենքի գետնախարսխին հարող կոնստրուկտիվ տարր, որը պաշտպանում է շենքի հիմքը մթնոլորտային ջրերի ներթափանցումից (ազդեցությունից),
6) անվտանգության գոտի` օբյեկտների բնականոն գործունեությունը, քաղաքացիների և շահագործող անձնակազմի անվտանգությունն ու գույքի պաշտպանությունն ապահովող ինժեներական ենթակառուցվածքին հարակից տարածք,
7) գյուղական բնակավայրերի բնակելի կառուցապատման գոտի` տարածքներ, որտեղ տեղակայվում են մեկ բնակարանով մինչև 3 հարկով (ներառյալ) առանձնատներ և քոթեջային տիպի բնակելի տներ 400-1200 մ2 և ավելի հողամասերով, որոնք, որպես կանոն նախատեսված չեն ակտիվ գյուղատնտեսական գործունեության համար,
8) ավտոկայանատեղեր` մարդատար կամ բեռնատար ավտոմոբիլների կայանման և/կամ պահման համար նախատեսված բաց հարթակներ, առանձին կամ ներկառուցված ստորգետնյա կամ վերգետնյա շենքեր և շինություններ, որոնք կարող են համալրված լինել ավտոլվացման կետերով, դիտահորով, ուղեկամրջով (էստակադով), սանհանգույցներով, քաղաքացիական պաշտպանության համար նախատեսվող սենքերով, ինժեներական համակարգերի հաղորդակցուղիներով և այլն,
9) ավտոտնակներ` բեռնատար և մարդատար ավտոմոբիլների երկարաժամկետ պահման, տևական կայանման համար նախատեսված հիմնական կամ ոչ հիմնական շենքեր/շինություններ,
10) բաժանարար գոտի` բազմաշերտ ճանապարհների հանդիպակաց ուղղությամբ երթևեկելի մասերն առաձնացնող գոտի,
11) բաց տարածք` կենսամիջավայրի բարենպաստ պայմանների ապահովմանը միտված, կառուցապատումից ազատ տարածքներ (հրապարակներ, զբոսայգիներ, պուրակներ, բնական ջրային մակերեսներ, խաղային և սպորտային հարթակներ և այլն),
12) բնական էկոլոգիական համակարգ (էկոհամակարգ)` բնական միջավայրի օբյեկտիվորեն գոյություն ունեցող մաս, որն ունի տարածական-տարածքային սահմաններ, որտեղ կենդանի օրգանիզմները (բույսեր, կենդանիներ և այլ օրգանիզմներ) և ոչ կենդանի տարրերը փոխազդում են որպես մեկ ֆունկցիոնալ ամբողջություն և փոխկապակցված են նյութափոխանակությամբ և էներգիայով,
13) ջրապահպան գոտի` ջրային ռեսուրսների աղտոտումը և հյուծումը կանխելու, ինչպես նաև բարենպաստ ջրային ռեժիմ ապահովելու նպատակով սահմանված տարածք, որը ենթակա չէ մասնավորեցման և առգրավման, ջրային ռեսուրսի ակվատորիայի կամ ջրապահպան գոտու տարածքում արգելվում է կատարել որևէ տեսակի աշխատանք, բացառությամբ օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերի,
14) բլոկավորված (կցաշար, բլոկացված) շենք` առանձին հողամասի վրա տեղակայված մինչև 3 հարկով բնակելի կամ օժանդակ շենքեր (տնտեսական կառույցներ), որոնց առանձին մուտքերով և առանձնացված հողամասերով հաջորդաբար կցված բնակարաններն ու տնտեսական կառույցներն ունեն առանց բացվածքների ընդհանուր պատեր և ելք դեպի ընդհանուր օգտագործման տարածք,
15) բնակավայրի փողոց` քաղաքային և գյուղական համայնքների բնակավայրերում ավտոմոբիլային տրանսպորտի երթևեկության համար նախատեսված` սահմանված արագություններով ու եզրաչափերով նորմատիվ բեռնվածքի տրանսպորտային միջոցների տեղաշարժն ապահովող ինժեներական ենթակառուցվածք (բացառությամբ միջպետական և հանրապետական նշանակության տարանցիկ հատվածների),
16) բնակելի կառուցապատում` ճարտարապետական հորինվածքով միավորված բնակելի շենքերով տարածքի կառուցապատում, որտեղ նախատեսված են ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքներ և հասարակական նշանակության օբյեկտներ,
17) բնակելի շրջան` բնակելի կառուցապատման ճարտարապետահատակագծային կառուցվածքային տարր, որը բաղկացած է մի քանի միկրոշրջաններից (թաղամասերից)` միավորված հասարակական կենտրոնով, սահմանափակված համաքաղաքային և գլխավոր փողոցներով,
18) բնակչության խտություն` ցուցանիշ, որն արտահայտում է բնակիչների թվաքանակը տարածքի միավոր մակերեսի նկատմամբ` մարդ /հա չափման միավորով,
19) բնության հատուկ պահպանվող տարածք` բնության օբյեկտներ ընդգրկող տարածք, որն ունի հատուկ բնապահպանական, գիտական, մշակութային, գեղագիտական, ռեկրեացիոն և առողջարարական նշանակություն և որի նկատմամբ օրենքով սահմանված է պահպանության հատուկ ռեժիմ` բնության արգելոց, բնության հուշարձան, քաղաքային անտառ կամ անտառապուրակ, ջրապաշտպան գոտի և հատուկ պահպանվող բնական տարածքների այլ կատեգորիաներ,
20) գործառնական գոտի` քաղաքաշինական համակարգի տարածքային տարր, որը բնութագրվում է դրա վրա տեղադրված նույնատիպ քաղաքաշինական կամ բնական բաղադրիչներով,
21) գործառնական գոտիավորում` բնակելի, հասարակական, արտադրական շենքերով և համալիրներով, ընդհանուր օգտագործման տարածքներով ու բացօթյա հանգստավայրերով, տրանսպորտային և ինժեներական շինություններով կառուցապատված բնակավայրի տարածքի մասերի առանձնացում ըստ դրանց գործառնական գերիշող հատկանիշների,
22) դենդրոլոգիական (ծառագիտական) պարկեր` բուսաբանական այգիների կազմում կամ ինքնուրույն կազմավորված` գիտական, ուսումնական, մշակութալուսավորչական նշանակություն ունեցող, աշխարհագրական, էկոլոգիական, կարգաբանական, գեղազարդիչ (դեկորատիվ) կամ այլ սկզբունքներով համակարգված, կենսաբազմազանության պահպանման և տեսականու հարստացման նպատակով բաց գրունտի վրա ծառաթփային (ծառեր, թփեր, մշակաբույսեր, բաղեղավորներ) բուսատեսակների հավաքածուների ստեղծման համար հատուկ առանձնացված հողամաս, որը զարգանում է լանդշաֆտային պուրակի ոճով և նախատեսված է նաև հասարակության սահմանափակ հաճախումների համար,
23) երթևեկության անցուդարձ (ինտենսիվություն)` միավոր ժամանակահատվածում (օր, ժամ) ճանապարհի որևէ կտրվածքում հանդիպակաց ուղղություններով անցնող ավտոմոբիլների քանակը,
24) զբոսայգի (պարկ)` կանաչապատ տարածք` ռեկերացիոն գործունեության տեսակների սահմանափակ կազմով, նախատեսված առավելապես զբոսանքի և բնակչության ամենօրյա խաղաղ հանգստի համար (վերակառուցման պայմաններում` ըստ գոյություն ունեցող քաղաքաշինական իրավիճակի),
25) խաթարված պատմական միջավայր` միջավայր, որի բնութագրերը չեն համապատասխանում պատմականին,
26) կայանատեղ` ավտոմեքենաների կայանման վճարովի կամ անվճար տեղեր, որոնք հարակից են մայթերին կամ փողոցային ցանցի երթևեկելի մասին և նախատեսված են տրանսպորտային միջոցների կայանման համար,
27) կանաչապատման համակարգ` քաղաքային և գյուղական բնակավայրերում կանաչ տարածքների կազմակերպված տեղաբաշխում, որը նախատեսվում է համայնքի գլխավոր հատակագծով` հաշվի առնելով բնակավայրի հատակագծային կառուցվածքը և բնակչության մշակութակենցաղային սպասարկման պայմանները,
28) կանաչապատ տարածքներ` բնական համալիրի տարածքի մաս, որի վրա տեղակայվում են բնական և արհեստականորեն ստեղծված այգիների և զբոսայգիների համալիրներ և օբյեկտներ` այգի, հրապարակ, ճեմուղի, բնակելի, հասարակական-գործարարական և այլ տարածքային գոտիների տարածքներ, որոնց մակերեսի առնվազն 70%-ը զբաղեցնում են կանաչ տարածքները և այլ բուսականությունը,
29) կառուցապատման գիծ` շենքերի, շինությունների, կառույցների և կառուցապատման այլ տարրերի տեղակայման սահմանագիծը, որը համընկնում է երթևեկելի փողոցի կարմիր գծի հետ կամ գտնվում է դրանից հետնահանջ տարածքներում,
30) կառուցապատման գոտի (շրջան)` կառուցապատված կամ կառուցապատման ենթակա տարածք, որն ունի քաղաքաշինական փաստաթղթերով ամրագրված սահմաններ և գործառնական նշանակության նպատակային ռեժիմ,
31) կարմիր գիծ` բնակավայրի փողոցների (ներառյալ երթևեկելի մասերը և մայթերը), մայրուղիների, անցումների և հրապարակների տարածքը կառուցապատման համար նախատեսված տարածքից բաժանող սահման: Շենքերի, շինությունների և կառույցների տեղակայումը պետք է իրականացնել կարմիր գծով կամ դրանից հետնահանջով,
32) հատուկ աղբավայրեր` թափոնների վնասազերծման վայրեր, որոնք լինում են երկու տեսակի. մասնագիտացված և համալիր: Մասնագիտացված աղբավայրերը նախատեսված են մի տեսակ թափոնների վնասազերծման համար միայն քիմիական մշակման միջոցով: Համալիր աղբավայրերը նախատեսված են պինդ (կոշտ), մածուցիկ և հեղուկ թափոնների կենտրոնացված մշակման և վնասազերծման համար` օգտագործելով դրանց չեզոքացման մի քանի մեթոդներ: Համալիր աղբավայրերի տարածքը` կախված թափոնների տեսակից բաժանվում է գոտիների.
ա. պինդ (կոշտ) ոչ այրվող թափոնների ընդունում և վնասազերծում,
բ. օգտահանման ոչ ենթակա հեղուկ քիմիական թափոնների և կեղտաջրերի տիղմի ընդունում և թաղում,
գ. հատկապես վտանգավոր թափոնների հեռացում,
33) հետիոտնային գոտի` հետիոտնի տեղաշարժի համար նախատեսված տարածքներ, բնակավայրի տարածքում հասարակական նշանակության օբյեկտներ, ռեկրեացիոն հատվածներ (այդ թվում մայթեր, կողնակներ, արահետներ), որոնք նախատեսված են հետիոտների, հեծանվորդների և հաշմանդամություն ունեցող անձանց տեղաշարժի համար: Հետիոտ)նային գոտիները կարող են ձևավորվել էսպլանադների, հետիոտնային փողոցների (անցուղիների, հաղորդակցուղիների), հրապարակների հետիոտնային մասերում: Հետիոտնային գոտում տրանսպորտի երթևեկությունն արգելվում է` բացառությամբ այդ տարածքները սպասարկող հատուկ տրանսպորտային միջոցների,
34) հողմհակառակ` գերակշիռ քամիների ուղղությանը հակառակ ուղղություն,
35) ձևակերպեր (մորֆոտիպեր)` քաղաքի էվոլյուցիոն զարգացման ընթացքում ձևավորված կառուցապատման տեսակներ:
36) ճարտարապետալանդշաֆտային արժեքավոր տարածք` բնական պայմանների և ճարտարապետական ձևերի համակցություն, որը նախապայման է ստեղծում մարդու տնտեսական ու կենցաղային գործունեության համար և նպաստում հոգևոր զարգացմանը,
37) բուլվար (լայն ծառուղի, ճեմուղի, ճեմելիք)` հետիոտնային մեծ հոսք ունեցող (լայնաձիգ) փողոցներում զբոսանքի համար նախատեսված կանաչ գոտի, որը կարող է կազմակերպվել երթևեկելի մասի միջնամասում, երթևեկելի մասի և մայթի միջև, լայնահուն և ընդարձակ փողոցների դեպքում` երթևեկելի մասի երկու կողմերից` մարդկանց հանգստի և հետիոտնային տեղաշարժի համար,
38) մատչելիության շառավիղ` հեռավորություն ու ժամանակ բնորոշող ցուցանիշ, որի սահմաններում բնակչությանը մատչելի է այս կամ այն օբյեկտը` արտահայտված համապատասխանաբար մետրերով և կիլոմետրերով կամ րոպեներով և ժամերով,
39) միկրոկլիմա` ընդարձակ կլիմայական գոտու տարածքում ոչ մեծ տարածքի կլիմա` որն ունենալով կլիմայական գոտու հիմնական բնութագրերը, տարբերվում է միայն իրեն բնորոշ հատկություններով, պայմանավորված տեղանքի առանձնահատկություններով (ռելիեֆ, անտառներ, ջրավազաններ, ճահիճներ, քամուց պաշտպանված լեռնալանջեր և այլն): Քաղաքային տարածքներում միկրոկլիմա կառող է ստեղծվել նաև քաղաքաշինական միջոցներով` շենքերի դասավորվածության, կանաչ զանգվածների, քամուց պաշտպանող ծառաշերտերի, արհեստական ջրավազանների, շատրվանների և այլնի միջոցով,
40) միկրոշրջան (թաղամաս)` կարմիր գծերի սահմաններում գլխավոր կամ բնակելի կառուցապատման փողոցներով պարփակված բնակելի կառուցապատման միավոր` համալրված բազմաֆունկցիոնալ, բազմաբնակարան, անհատական բնակելի տների շենքերով և հասարակական նշանակության (այդ թվում` սպասարկման, հանգստի, կրթական, մշակութային, սոցիալական, մարզական) օբյեկտներով,
41) մշակութային ժառանգության քաղաքաստեղծ ներուժ` մշակութային ժառանգության համախումբ, որը` բնակավայրի կամ նրա առանձին հատվածների քաղաքաշինական զարգացումներում հանդիսանում է որոշիչ գործոն,
42) պատմական կառուցապատման ձևակերպ (մորֆոտիպ, կերպարանք)` պատմականորեն ձևավորված միասնական քաղաքաշինական միջավայր, որն առանձնանում է տարածքի կազմակերպման, հարկայնության, ոճայնության, գունային և այլ ընդհանրականությամբ,
43) պատմական կառուցապատման գոտի (միջավայր)` բնակավայրի պատմամշակութային արժեք հանդիսացող կառուցապատման ամբողջական տարածք, որը ձևավորվել է պատմական որոշակի ժամանակաշրջանում և առանձնանում է հորինվածքային ու գործառական իր ուրույն չափորոշիչներով ու մշակութային արժեհամակարգով,
44) պարագծային կառուցապատում` քաղաքային կառուցապատման տեսակ, որը բնորոշվում է փողոցների կարմիր գծերի երկայնքով դասավորված թաղամասը պարփակող բնակելի տներով,
45) պուրակ (զբոսապուրակ)` բնակչության հանգստի համար նախատեսված փոքր չափերի` մինչև 2 հա մակերեսով, կոմպակտ, բարեկարգված կանաչապատ տարածք, հասարակական զբոսայգի, որը տեղադրվում է քաղաքի հրապարակներին կամ փողոցներին կից,
46) հուշարձանի և պատմական միջավայրի վերականգնում` պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների, պատմական միջավայրի սկզբնական կամ պատմականորեն ձևավորված կերպարի մասնակի կամ լրիվ ամբողջացում` փաստագրական նյութերի գիտավերլուծական հիմնավորմամբ,
47) շենքերի և շինությունների վերակառուցում` շինարարական աշխատանքների և միջոցառումների համալիր, որն ուղղված է շենքի կամ կառուցվածքի, դրա առանձին մասերի նոր գործառնական նշանակությամբ օգտագործմանը և/կամ հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշների փոփոխմանը, շենքի կամ կառուցվածքի հուսալիության ապահովմանն ու արդիականացմանը, փողոցների, հրապարակների, քաղաքի հատակագծային կառուցվածքի վերափոխմանը, նորացմանը, որոնցով պահպանվում են պատմականորեն կազմավորված տարրերը, շենքերի կերպարը, քաղաքային միջավայրի բնույթը,
48) շենքերի և շինությունների արդիականացում` դասակարգվում է որպես տեխնիկական և գործառնական, որն իրականացվում է գոյություն ունեցող օբյեկտներում` դրանց նորացման և կատարելագործման միջոցով, օբյեկտի բնութագրային տվյալների բարելավման, շենքի կամ դրա մի մասի (այդ թվում` ինժեներական և տրանսպորտային ենթակառուցվածքների) շահագործողական հատկանիշների բարձրացման նպատակով: Տեխնիկական արդիականացումն ուղղված է օբյեկտի տեխնիկական բնութագրերի բարելավմանը` ոչ արդի տեխնիկական սարքերի և սարքավորումների փոխարինմանը, ջեռուցման, օդափոխության և օդորակման, էլեկտրամատակարարման, ջրամատակարարման, գազամատակարարման, կապի, հրդեհաշիջման նոր համակարգերի տեղադրման միջոցառումներին: Գործառնական արդիկանացումն ուղղված է օբյեկտի գործառնական նշանակության փոփոխությանը` շենքի շահագործման որակի և արդյունավետության բարձրացման նպատակով, որը կարող է ներառել կոնստրուկտիվ համակարգի մասնակի փոփոխություններ (տարրեր): Տեխնիկական և գործառնական արդիականացումները կարող են ուղեկցվել ներքին և արտաքին բարեկարգման ու հարդարման աշխատանքներով: Արդիականացման աշխատանքները չեն ենթադրում շենքերի և շինությունների ամբողջական վերակառուցման տեխնիկական միջոցառումներ:
49) քաղաքային և գյուղական բնակավայրերում քաղաքաշինական միջավայրի վերակառուցման տեսակներ.
ա. գոյություն ունեցող հուշարձանի և պատմական միջավայրի վերականգնում (ռեգեներացիա)` պատմական միջավայրի մշակութային ժառանգության պահպանում և վերականգնում,
բ. գոյություն ունեցող հուշարձանի և պատմական միջավայրի սահմանափակ ձևափոխություն (վերակազմավորում)` մշակութային ժառանգության և պատմական միջավայրի օբյեկտների քաղաքաշինական լուծումների պահպանում և դրանց զարգացում` պատմական ավանդույթների հիման վրա,
գ. հուշարձանի և պատմական միջավայրի ակտիվ ձևափոխություն (վերակազմավորում)` քաղաքաշինական լուծումների որակական փոփոխություն` դրանց մասնակի պահպանումով,
դ. ֆոնային կառուցապատում:
50) տարածքի օգտագործման հատուկ պայմաններով գոտիներ` պահպանական, սանիտարապաշտպան, բնական և մշակութային ժառանգության օբյեկտների (պատմական և մշակութային հուշարձանների), ջրաէկոհամակարգերի, խմելու ջրի աղբյուրների պահպանման, հատուկ պահպանվող օբյեկտների գոտիներ և այլն,
51) տեղամաս/hողամաս` իրավական կարգավիճակ և այլ բնութագրեր ունեցող սահմանազատված տարածք (հողամասի հարաչափեր, դիրք, կոորդինատներ և այլն), որոնք արտացոլված են տարածագնահատման գոտիականության քարտեզներում, պետական հողային կադաստրում և հողի նկատմամբ (որպես անշարժ գույքի) իրավունքների պետական գրանցման փաստաթղթերում: Անշարժ գույքի միավորի (հողամասի) սահմանները որոշվում են Հայաստանի Հանրապետությունում գործող միասնական գեոդեզիական կոորդինատային համակարգում կապակցված հողամասի շրջադարձային (բեկման) կետերի կոորդինատներով: Անշարժ գույքի միավորի (հողամասի) սահմանների շրջադարձային (բեկման) կետերի կոորդինատները հիմք են հանդիսանում տեղանքում հողամասի սահմանները սահմանանիշերով ամրացնելու համար: Հողամասի իրավական կարգավիճակը ներառում է` նախատեսված նպատակը, թույլատրված օգտագործումը և օրինական տիրապետման ձևը,
52) տնամերձ հողամաս` անհատական բնակելի տանը (կամ բլոկացված կառուցապատման բնակելի բլոկին, սակավահարկ բնակելի շենքին) հարող տարածք` տնից դեպի հողամաս անմիջական ելքով, հիմնականում սակավահարկ (մինչև 3 հարկով) բնակելի տներով և տնտեսական շինություններով զբաղեցված` մինչև 2000մ2 հողամասերի վրա (առանձին դեպքերում նաև մինչև 3000 մ2), որոնք նախատեսված են այգեգործության, բանջարաբուծության, ինչպես նաև, թույլատրելի դեպքերում` անասնապահության համար,
53) տրանսպորտային ենթակառուցվածք` ուղևորների և բեռնափոխադրումների ոլորտում ֆիզիկական, իրավաբանական անձանց և պետության կարիքները բավարարող օբյեկտների և կառուցվածքների համալիր,
54) տրանսպորտային հանգույցներ` հանրային տարածքներում մեկ կամ մի քանի մակարդակներում տեղակայված տրանսպորտային ենթակառուցվածքի օբյեկտներ, որտեղ իրականացվում է ուղևորների տեղփոխը տարբեր տեսակի տրանսպորտի միջոցների միջև (քաղաքային, մերձքաղաքային, արտաքին) կամ նույն տեսակի տրանսպորտի տարբեր գծերի և երթուղիների միջև: Տրանսպորտային հանգույցները նախագծված են տրանսպորտի տեսակների միջև համակարգում իրականացնելու և քաղաքում ուղևորափոխադրումների համակարգի ամբողջականությունն ապահովելու համար,
55) փողոց, հրապարակ` բնակավայրի ճանապարհափողոցային ցանցի կարմիր գծերով սահմանափակված ընդհանուր օգտագործման տարածքներ,
56) ճանապարհափողոցային ցանց` տրանսպորտային միջոցների և հետիոտնի տեղաշարժի համար նախատեսված շինարարական օբյեկտներ, ներառյալ տարբեր կատեգորիաների փողոցներ, ճանապարհներ, ճանապարհային կամուրջներ (անցուղիներ, կամուրջներ, թունելներ, վերգետնյա և ստորգետնյա անցումներ, ուղեանցեր և այլ նմանատիպ կառույցներ): Փողոցային ճանապարհային ցանցը սահմանագծվում է կարմիր գծով: Փողոցային ճանապարհային ցանցի զբաղեցրած տարածքը դասվում է բնակավայրերի հողերի ընդհանուր օգտագործման գոտուն,
57) քաղաքաշինական գոտիավորում (գոտևորում)` տարածքների գոտիների սահմանների որոշում` դրանց օգտագործման կանոնակարգերով և ըստ դրանց գործառնական նշանակության, կառուցապատման չափորոշիչների և լանդշաֆտի կազմակերպման,
58) օդանավակայանի (աերոդրոմի) տեղորոշիչ կետ` օդանավակայանի (աերոդրոմի) աշխարհագրական դիրքը, որը գտնվում է վազքուղու կենտրոնում,
59) ֆոնային կառուցապատում` կառուցապատում, որի ճարտարապետական լուծումները և բարձրությունը չեզոք են տվյալ տարածքում առկա մշակութային ժառանգության օբյեկտների ու դոմինանտների նկատմամբ և որն ապահովում է դրանց ընկալման բարենպաստ պայմանները:
4. ՔԱՂԱՔԱՅԻՆ ԵՎ ԳՅՈՒՂԱԿԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԵՎ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ
7.Բնակավայրերի նախագծման և կառուցապատման (շինարարական աշխատանքների կատարման) ընթացքում անհրաժեշտ է ղեկավարվել ՀՀ օրենսդրությամբ` հիմք ընդունելով գործող տարածական պլանավորման փաստաթղթերի հիմնադրույթները, հաշվի առնելով նաև Հայաստանի Հանրապետության կողմից ընդունված քաղաքաշինության և տարածական պլանավորման բնագավառում տարածքների կայուն զարգացման միջազգային սկզբունքները:
8.Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերը պետք է նախագծվեն որպես Հայաստանի Հանրապետության և նրա բաղկացուցիչ մարզերի և համայնքների համակարգի տարրեր: Տարածական պլանավորումը պետք է հիմք հանդիսանա տարածքային հատակագծման փաստաթղթերում տարածքներն ըստ նշանակության դասակարգման համար` հիմնվելով տարածքի բնական ռեսուրսների` մշակութային ժառանգության քաղաքաստեղծ ներուժի, սոցիալական, տնտեսական, բնապահպանական և այլ գործոնների ամբողջականության ապահովման վրա:
9. Համայնքի տարածական զարգացման հեռանկարը և դրանում նախատեսվող քաղաքաշինական գործունեության առանձնահատկությունները սահմանվում են համայնքի (բնակավայրի) գլխավոր հատակագծով` պարունակելով կանխատեսումներ համայնքի զարգացման հեռանկարի իրագործման (հաշվարկային) ժամկետի վերաբերյալ: Համայնքի գլխավոր հատակագիծը մշակվում է մինչև 15 տարի հեռանկարով, իսկ քաղաքաշինական կանխատեսումը կարող է ընդգրկել 20-30 տարի: Գլխավոր հատակագծերի դրույթները հաշվարկային ժամկետում մանրամասնվում և իրականացվում են բնակավայրերի տարածքների քաղաքաշինական գոտիավորման նախագծերով:
10. Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի տարածքների զարգացման և ընդհանուր կազմակերպման հիմնական սկզբունքները պետք է դիտարկվեն ՀՀ կառավարության 2021 թվականի մայիսի 13-ի N749-Լ որոշմամբ հաստատված Կլիմայի փոփոխության հարմարվողականության (ԿՓՀ) ազգային գործողությունների ծրագրի, ինչպես նաև «Հայաստանի Հանրապետության ջերմոցային գազերի ցածր արտանետումներով զարգացման երկարաժամկետ ռազմավարությունը (մինչև 2050 թվական) հաստատելու մասին» Կառավարության 2023 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N 2318-Լ որոշման աղյուսակ N2-ով սահմանված միջոցառումների» պահանջների շրջանակներում: Անհրաժեշտ է հաշվի առնել նաև կլիմայի փոփոխության նկատմամբ ներկայիս և կանխատեսվող խոցելիության արձագանքման ողջամիտ պլանավորման, երկարաժամկետ հեռանկարում խնայողությունների հանգեցման, սոցիալական առողջության և անվտանգության բարելավման, աղետների վնասների նվազեցման, նոր գործարար հնարավորությունների առաջացման և ներդրումների ավելի մեծ անվտանգության, տարածքային զարգացման ռազմավարություններում կլիմայի փոփոխության հարմավողականության և կլիմայական ռիսկերի կառավարման ինտեգրման նկատառումները տարածական պլանավորման ռազմավարական փաստաթղթերում: Բնակավայրերի զարգացման գործընթացները պետք է նպաստեն հասարակության իրազեկման միջոցով համայնքներին աջակցելու տարածական պլանավորման տարբեր մակարդակներում հարմարվողականության միջոցառումների իրականացմանը, հարմարվողականության գործողությունների պլանավորման կարողությունների ամրապնդմանը, կլիմայական նկատառումների, հարմարվողականության, ինչպես նաև զարգացման ազգային և տարածքային կառավարման պլանավորման միջև ռազմավարական կապերի ձևավորմանը` ըստ հիմնական սկզբունքների.
1) բնակավայրերի, շենքերի, շինությունների նախագծման, շենքերի և շինությունների վերակառուցման, արդիականացման (ընդլայնման, վերազինման) գործընթացում կանաչ ճարտարապետության սկզբունքների լայնորեն կիրառում,
2) շենքերի և շինությունների` տարածքների, գծային ենթակառուցվածքների վերակառուցման գործընթացում` նորագույն տեխնոլոգիաների կիրառմամբ ըստ անհրաժեշտության դրանց տեխնիկական և գործառնական արդիականացման միջոցառումների կիրառում, որոնք նպաստավոր են քաղաքաշինական միջավայրի բարելավման, իսկ արտադրական միավորների դեպքում` դրանց նորարարական միջամտությունների մատչելի իրագործման և հեռանկարային զարգացման համար,
2) էներգախնայող արդի տեխնոլոգիաների ներդրում, էներգաարդյունավետության միջոցառումների կիրառմամբ շենքերի ու շինությունների կառուցում, վերակառուցում, դրանց էներգաարդյունավետության գնահատման (էներգետիկ աուդիտի) ապահովում, էներգաարդյունավետության դասերի շնորհում, բազմաբնակարան (բազմաֆունկցիոնալ) շենքերի բնակարանների և անհատական բնակելի տների էներգաարդյունավետ վերանորոգում,
3) արտադրական (արդյունաբերական) կազմակերպություններում շրջանային ցիկլերի կիրառում` որպես ռեսուրսախնայող և կանաչ արտադրության կիրառում,
4) բնակավայրերի ներքին հատակագծային կառուցվածքում հեղուկ վառելիքով աշխատող մեքենաների նվազեցում` ի նպաստ էլեկտրական մեքենաների, հեծանվային և հետիոտնային տեղաշարժի խթանման:
11. Բնակավայրերը` կախված զարգացման հեռանկարային ժամկետում բնակչության նախագծային հաշվարկային թվից, դասակարգվում են խմբերի` համաձայն Աղյուսակ 1-ի:
Աղյուսակ 1
| Հ/Հ |
Բնակավայրերի խմբերը |
Բնակչությունը, հազ. մարդ |
| Քաղաքային բնակավայրեր |
Գյուղական բնակավայրեր |
| 1. |
Խոշորագույն |
500.0 և ավելի |
5.0 և ավելի |
| 2. |
Խոշոր |
100.0 - մինչև 500.0 |
3-ից մինչև 5.0 |
| 3. |
Մեծ |
50.0 – մինչև 100.0 |
1-ից մինչև 3 |
| 4. |
Միջին |
5.0 – մինչև 50.0 |
0,2-ից մինչև 1 |
| 5. |
Փոքր |
Մինչև 5.0 |
0,05-ից մինչև 0,2 |
12. Բնակավայրերի բնակչության հաշվարկային քանակն անհրաժեշտ է որոշել տարաբնակեցման համակարգում բնակավայրի հեռանկարային զարգացման վերաբերյալ տեղեկատվության հիման վրա` հաշվի առնելով տարածքային հնարավորությունները, ժողովրդագրական կանխատեսումները և հանրապետության զարգացման ընդհանուր միտումները:
13. Բնակավայրերի հեռանկարային զարգացումը պետք է նախատեսվի գլխավոր հատակագծի նախագծերում, մարզերի տարածքային հատակագծման ուրվագծերի և նախագծերի հիման վրա (առկայության դեպքում)` հաշվի առնելով տարածաշրջանային առանձնահատկությունները, բնական ռեսուրսները, ինժեներատրանսպորտային և սոցիալական ենթակառուցվածքների տեղաբաշխման և զարգացման հնարավորությունները:
14. Բնակավայրերի զարգացման համար տարածքն անհրաժեշտ է ընտրել, հաշվի առնելով դրա արդյունավետ գործառնական օգտագործման հնարավորությունը, հիմնվելով տարածական պլանավորման լուծումների տարբերակների և դրանց հետ կապված տեխնիկատնտեսական ցուցանիշների, սանիտարական նորմերի և կանոնների, ջրային, տարածքային ռեսուրսների (պաշարների), շրջակա միջավայրի առկա վիճակի և առանձնահատկությունների վրա, հաշվի առնելով նաև բնական կամ այլ պայմանների հեռանկարային փոփոխությունների կանխատեսումները: Ընդ որում, հարկ է հաշվի առնել նաև բնական լանդշաֆտների վրա սահմանային թույլատրելի բեռնվածությունը` բնակչության համար առավել բարենպաստ կենսամիջավայրի ձևավորման, բնական էկոհամակարգերի կայունության խախտումը կամ շրջակա միջավայրում անդառնալի փոփոխությունների առաջացումը բացառելու նպատակով:
15. Համայնքների (բնակավայրերի) գլխավոր հատակագծերում հեռանկարային զարգացման տարածքներն ընտրելիս պետք է հաշվի առնել գյուղատնտեսական նշանակության բարձրարժեք հողերի պահպանման անհրաժեշտությունը, բնապահպանական սահմանափակումները` միաժամանակ ապահովելով տարածքների օգտագործման անվտանգությունն ու արդյունավետության բարձրացումը, համայնքների, սեփականատերերի, և այլ հողօգտագործողների իրավունքների ու շահերի բախման բացառումը, դրանց փոխադարձ համադրումն ու համաձայնեցումը:
16. Քաղաքների և գյուղական բնակավայրերի գլխավոր հատակագծերը մշակելիս անհրաժեշտ է հիմք ընդունել բնակավայրերի տնտեսական, աշխարհագրական, սոցիալական, արդյունաբերական, պատմական, ճարտարապետական և բնական պաշարների` մշակութային ժառանգության քաղաքաստեղծ ներուժի գնահատման արդյունքները: Ընդ որում անհրաժեշտ է.
1) հաշվի առնել բնակավայրերի վարչական կարգավիճակը, կանխատեսվող բնակչության թիվը, տնտեսական բազան, գտնվելու վայրը և դերը տարաբնակեցման համակարգում (ագլոմերացիա), ինչպես նաև բնակլիմայական, սոցիալական, ժողովրդագրական, ազգային, կենցաղային և այլ տեղական առանձնահատկությունները,
2) հաշվի առնել քաղաքի և քաղաքամերձ գոտու համալիր գնահատման և գոտիավորման արդյունքները, դրանց արդյունավետ օգտագործման, առկա ռեսուրսների (բնական, ջրային, էներգետիկ, աշխատուժ, ռեկրեացիոն), տնտեսական բազայի, շրջակա միջավայրի վիճակի փոփոխությունների կանխատեսումները, բնակչության ներքին և արտաքին միգրացիան, ինչպես նաև դրանց ազդեցությունը բնակչության կենսապայմանների և առողջության վրա,
3) նախատեսել բնակավայրերի և դրանց հարակից տարածքների էկոլոգիական և սանիտարահիգիենիկ վիճակի բարելավմանն ու պատմամշակութային ժառանգության պահպանմանն ուղղված միջոցառումներ,
4) նախանշել բնակավայրերի զարգացման արդյունավետ ուղիները` առաջնահերթ և հեռանկարային սոցիալական, տնտեսական ու բնապահպանական խնդիրների հաշվառմամբ,
5) հաշվի առնել անշարժ գույքի շուկայի զարգացման հեռանկարները, տարածքների զարգացման հնարավորությունը` քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի հողամասերում քաղաքաշինական գործունեության համար նպաստավոր պայմաններ ստեղծելու միջոցով ոչ պետական (մասնավոր) ներդրումներ ներգրավելու համար:
5. ԳՈՏԻԱՎՈՐՈՒՄ ԵՎ ՀԱՏԱԿԱԳԾԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ
17. Համայնքի վարչական սահմաններում Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքով սահմանված հողային ֆոնդի կազմում առկա բոլոր հողատեսքերը գոտիավորվում և քաղաքաշինական նպատակներով օգտագործվում են համայնքների (բնակավայրերի) գլխավոր հատակագծերով, բնակավայրերի տարածքների գոտիավորման նախագծերով և այլ քաղաքաշինական և հողաշինարարական փաստաթղթերով սահմանված նպատակներին և հաջորդականությանը համապատասխան: Հիմնական և օժանդակ գոտիները, տարածքներում կառուցապատման չափորոշիչները, թույլատրելի օգտագործումների ձևերը և սահմանափակումներն ամրագրվում են գոտիավորման նախագծերում` օրենսդրությանը համապատասխան:
18. Գոտիների սահմանները որոշվում են հաշվի առնելով`
1) բնակավայրի հատակագծային կառուցվածքը և բնական արգելքները,
2) առկա հողօգտագործումները և տարածքի հեռանկարային զարգացման խնդիրները,
3) համայնքի (բնակավայրի) միկրոռեգիոնալ մակարդակի համակցված տարածական պլանավորման փաստաթղթով կամ գլխավոր հատակագծով նախատեսված հողերի նպատակային նշանակությունները,
4) գոտիներում տարածքների թույլատրելի օգտագործման տեսակները` քաղաքաշինական, պատմամշակութային, բնապահպանական, սանիտարական սահմանափակումները, բնական և տեխնածին վտանգներից այդ տարածքների պաշտպանության անհրաժեշտությունը, քաղաքաշինական հատուկ կարգավորման օբյեկտների, օգտակար հանածոների տեղաբաշխման (երևակումների) գոտիների, խաթարված պատմական միջավայրի վերականգնման, բնության հատուկ պահպանվող տարածքների, ինչպես նաև տարբեր օբյեկտների սանիտարապաշտպան, անվտանգության, օտարման, պատմական և մշակութային օբյեկտների տեսողական, լանդշաֆտային, պատմական ու քաղաքաշինական միջավայրի պահպանության նպատակով պահպանական և ինժեներական պաշտպանության (քաղաքացիական պաշտպանության համար նախատեսված) գոտիների առանձնահատկությունները:
19. Քաղաքաշինական, պատմամշակութային, բնապահպանական, սանիտարական, բնական և տեխնածին վտանգներից, արտակարգ և ռազմական դրության ժամանակ տարածքների (այդ թվում բնակչության) պաշտպանության, ինչպես նաև այլ սահմանափակումների հաշվառմամբ սահմանվող գոտիների սահմանները կարող են չհամընկնել գործառնական գոտիների սահմանների հետ:
20. Բնակավայրերի հատակագծային կառուցվածքը պետք է ձևավորել, ապահովելով.
1) տարածքների կառուցվածքային դասակարգումը` պահպանելով հասարակական կենտրոնների, տրանսպորտային և ինժեներական ենթակառուցվածքների փոխկապակցվածությունը,
2) գոտիների կոմպակտ (պարփակ) տեղաբաշխումն ու փոխկապակցվածությունը` հաշվի առնելով դրանց թույլատրելի համատեղելիությունը, կառուցապատման թույլատրելի խտությունը, հողամասերի չափերը,
3) տարածքների արդյունավետ օգտագործումը` կախված դրանց քաղաքաշինական արժեքից և ըստ ճարտարապետական ու քաղաքաշինական ավանդույթների, բնակլիմայական, պատմամշակութային, ազգագրական և այլ տեղական առանձահատկությունների,
4) կենսագործունեության համակարգերի արդյունավետ զարգացումը, վառելիքաէներգետիկ և ջրային պաշարների տնտեսումը (խնայողությունը), էներգախնայող և էներգաարդյունավետ համակարգերի կիրառումը,
5) շրջակա միջավայրի, ընդերքի, պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանությունը և բնական պաշարների արդյունավետ օգտագործումը,
6) հաշմանդամություն ունեցող անձանց (այդ թվում` բնակչության սակավաշարժուն խմբերի) համար սոցիալական, ինժեներական և տրանսպորտային ենթակառուցվածքների օբյեկտներում շահագործման մատչելիության և համընդհանուր դիզայնի պայմանները,
7) պատմամշակութային հուշարձանների, պատմաճարտարապետական արժեք ներկայացնող շենքերի, շինությունների, թաղամասերի առկայության դեպքում, որպես անհրաժեշտ պայման, պետք է առանձնացվեն պատմական կառուցապատման գոտիները, խաթարված պատմական միջավայրի վերականգնման ուղիները, սահմանվեն դրանց պահպանմանն ուղղված հատուկ ռեժիմները,
8) արտակարգ իրավիճակներում և ռազմական դրության ժամանակ բնակչության պաշտպանությունը, քաղաքացիական պաշտպանության պաշտպանական կառույցների տեղաբաշխումը, ինժեներատեխնիկական միջոցառումների ապահովումը:
21. Բնակավայրի տարածքի կազմակերպումն անհրաժեշտ է նախատեսել բնակավայրերի կամ խոշորացված համայնքների միասնական հատակագծային և գործառնական կապերի կազմակերպման հետ փոխկապակցված` հաշվի առնելով առանձին համայնքների շահերը:
22. Քաղաքային բնակավայրերում տարածքների ոչ արդյունավետ օգտագործումը բացառելու նպատակով, ելնելով դրանց խնայողաբար օգտագործման սկզբունքից, անհրաժեշտ է նախատեսել ստորգետնյա տարածքների համալիր օգտագործում` տրանսպորտային ենթակառուցվածքների, հասարակական (առևտրի, սննդի, կենցաղային և ինժեներական սպասարկման օբյեկտների, դրանց սարքերի/սարքավորումների և այլն), ինչպես նաև արտադրական օբյեկտների տեղակայման համար` ապահովելով քաղաքաշինական (այդ թվում հրդեհային անվտանգության), սանիտարական, բնապահապանական, տեխնիկական անվտանգության պահանջները: Ըստ գոտիների թույլատրված օգտագործումների (կառուցապատումների) ստորգետնյա տարածքներ կարող են նախատեսվել բոլոր գոտիներում` ելնելով ինժեներաերկրաբանական պայմաններից:
23. Կախված բնակավայրի մեծությունից, պատմականորեն ձևավորված և հեռանկարային կառուցապատման բնույթից, բնակչության խտությունից, ավտոմոբիլացման հաշվարկային մակարդակից, բնակլիմայական, ինժեներաերկրաբանական և այլ պայմաններից` գլխավոր հատակագծում և գոտիավորման նախագծերում առանձնացվում են ստորգետնյա տարածքների օգտագործման (ըստ հաջորդականության սկզբունքի) գոտիները: Ստորգետնյա տարածքներում կարող են նախատեսվել` տրանսպորտային ենթակառուցվածքներ, ավտոկայնատեղիներ (այդ թվում` բազմահարկաբաժին), հասարակական նշանակության, այդ թվում` հանրային ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների օբյեկտներ, մշակույթի, արվեստի, առևտրի, հանրային սննդի և կենցաղային սպասարկման, զվարճանքի և սպորտի, կոմունալ տնտեսության շենքեր և շինություններ, արտադրական օբյեկտներ, քաղաքացիական պաշտպանության պաշտպանական կառույցներ և այլն` հաստատված նախագծային լուծումներին համապատասխան: Ստորգետնյա տարածքներում օբյեկտների տեղակայումը թույլատրվում է օրենսդրությամբ սահմանված կարգով քաղաքաշինական գործունեության համար անհրաժեշտ կառուցապատման թույլտվությունների առկայությամբ:
24. Բնակավայրերում կարող են նախատեսվել պահուստավորման տարածքներ, որոնց օգտագործման նպատակը գլխավոր հատակագծի գործողության ժամկետում որոշված չէ, և որոնք կարող են օգտագործվել ինժեներատրանսպորտային ենթակառուցվածքի զարգացման, արտակարգ իրավիճակներում և ռազմական դրության պայմաններում հրատապ միջոցառումների իրականացման, վառելիքաէներգետիկ պաշարների պահուստավորման համար:
25. Գերեզմանոցների, կոմունալ, կենցաղային սպասարկման և արտադրական օբյեկտների սանիտարապաշտպան գոտիների, գծային օբյեկտների (ինժեներական և տրանսպորտային ենթակառւցվածքների) անվտանգության, ջրային կամ պաշտպանական (այդ թվում պահպանական, քաղաքացիական պաշտպանության ինժեներատեխնիկական միջոցառումներ պահանջող) այլ գոտիների, ինչպես նաև մասնագիտական եզրակացությամբ հիմնավորված ինժեներաերկրաբանական բարդ պայմաններով և սեյմիկ վտանգի բարձր մակարդակով տարածքներն արտացոլվում են գլխավոր հատակագծի կազմում մշակվող ռիսկերի և սահմանափակումների քարտեզում` ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով: Գոտիավորման նախագծով սահմանված թույլատրելի օգտագործմանը (կառուցապատմանը) չհամապատասխանող տարածքներում քաղաքաշինական գործունեությունը կարող է իրականացվել միայն այդ անհամապատասխանությունը նվազեցնելու կամ վերացնելու պայմանով: Հողամասի թույլատրված օգտագործման մեջ ներառված պահանջները սահմանվում են` անկախ տվյալ հողամասի նկատմամբ իրավունքներից և սեփականության ձևից:
26. Սանիտարապաշտպան գոտիները պետք է նախատեսվեն, եթե վնասակար արտանետումների մաքրման և չեզոքացման, աղմուկի նվազեցմանն ուղղված բոլոր տեխնիկական և տեխնոլոգիական միջոցառումներն իրականացնելուց հետո, բնակելի գոտում (տարածքում) վնասակար նյութերի առավելագույն թույլատրելի խտությունների և աղմուկի առավելագույն թույլատրելի մակարդակները (ԳՕՍՏ 20444-2014) չեն ապահովվում: Սանիտարապաշտպան գոտիների չափերը պետք է սահմանվեն արտադրական (արդյունաբերական) կազմակերպությունների տեղակայման նկատմամբ սահմանված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի և կազմակերպությունների արտանետումներում պարունակվող վնասակար նյութերի խտությունների հաշվարկի արդյունքների հիման վրա` շրջակա միջավայրի ոլորտի պետական լիազորված մարմնի հետ համաձայնեցման առկայությամբ` հաշվի առնելով նաև աղմուկից պաշտպանության պահանջները:
27. Ինժեներաերկրաբանական բարդ պայմաններով և սեյսմիկ վտանգի բարձր մակարդակով բնակավայրերում անհրաժեշտ է նախատեսել հրդեհապայթավտանգ և բնակչության մեծ կուտակումներով օբյեկտների տարանջատված տեղաբաշխում, կենսապահովման, էներգամատակարարման և արտաքին ենթակառուցվածքների օբյեկտների պահուստավորում` հնարավորինս պահպանելով առանձին տարածքների և գոտիների ինքնաբավությունը և միմյանց հետ փոխկապակցվածությունը:
28. Բնակավայրերի գոտիավորումը և հատակագծային կազմակերպումը պետք է իրականացնել ինժեներաերկրաբանական հետազննությունների և սեյսմիկ միկրոշրջանացման քարտեզի տվյալների հիման վրա, հաշվի առնելով սեյսմիկ ռիսկի առավելագույն նվազեցումը և քաղաքաշինական համակարգերի կայունության ապահովումը` ՀՀՇՆ 20.04-2020 շինարարական նորմերի պահանջների համաձայն: Սեյսմիկ ռիսկի բարձր մակարդակ ունեցող գոտիներում գերազանցապես պետք է տեղակայվեն զբոսայգիներ, այգիներ, բաց մարզահրապարակներ, կառուցապատումից ազատ տարրեր, իսկ կառուցապատումը նախատեսել ինժեներական նախապատրաստման, շենքերի և շինությունների կառուցման և շահագործման համար նվազագույն ծախսեր պահանջող, գրունտի հորիզոնական նվազագույն արագացմամբ տարածքներում: Այն շրջաններում (տարածքներում), որոնք առավել հակված են բնական և տեխնածին վտանգավոր գործոնների ազդեցությունների, տարածքների գոտիավորման ժամանակ պետք է զերծ մնալ մարդկանց մեծաքանակ և երկարատև կուտակումներով շենքերի ու շինությունների տեղակայումից: Արդյունաբերական և այլ օբյեկտների սանիտարապաշտպան գոտիների օգտագործման ռեժիմը սահմանվում է ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի և այլ իրավական ակտերի պահանջների համաձայն:
29. Բնակավայրերի ռադիոակտիվ աղտոտման ենթարկված տարածքներում գոտիավորման գործընթացում անհրաժեշտ է հաշվի առնել այդ տարածքների օգտագործման ռեժիմի աստիճանական, փուլային փոփոխումը` հողածածկույթի և անշարժ գույքի օբյեկտների ապաակտիվացման անհրաժեշտ միջոցառումների անցկացումից հետո:
30. Գլխավոր հատակագծերի նախագծերում բնակավայրերին հարող տարածքներում պետք է նախատեսել քաղաքի ազդեցության (մերձքաղաքային) գոտի` որպես պահուստ քաղաքի տնտեսական սպասարկման օբյեկտների տեղակայման, ինչպես նաև արտակարգ իրավիճակներում բնակչության տարհանման համար, որտեղ կազմակերպվում են համայնքի հիմնական փոխադարձ գործառական, ինժեներական, տրանսպորտային և հատակագծային կապերը շրջապատի հետ: Նշված գոտիներ կարող է ընդգրկել բնակչության հանգստի կազմակերպման, միկրոկլիմայի, սանիտարարական պայմանների, մթնոլորտի վիճակի բարելավման համար առանձնացված կանաչապատ տարածքներ:
31. Տարաբնակեցման խմբային համակարգերի կազմում ընդգրկված քաղաքների համար պետք է նախատեսել ընդհանուր մերձքաղաքային գոտի:
32. Սահմանային գոտու և սահմանամերձ տարածքների կազմակերպման ծրագրերում, համայնքների (բնակավայրերի) միկրոռեգիոնալ մակարդակի համակցված տարածական պլանավորման փաստաթղթերում կամ գլխավոր հատակագծերում առաջնահերթության կարգով պետք է ապահովվեն.
1) տրանսպորտային և ինժեներական ենթակառուցվածքների կրկնակված ցանցերի ստեղծումը` հատուկ ուշադրություն դարձնելով միջբնակավայրային կապերի ամրապնդմանը և տարհանման ելքերի նախատեսմանը,
2) սահմանային շերտի բնակավայրերի զարգացման համար տեղական նշանակության ճանապարհների ցանցի նպատակահարմար և անվտանգ տեղաբաշխումը,
3) տեղանքի բնական պաշտպանական առանձնահատկությունների առավելագույն օգտագործումը,
4) պաշտպանական նպատակներով կանաչապատ տարածքների օգտագործումը և նորերի ստեղծումը,
5) կառուցապատման հատուկ ձևերի կիրառումը` կառույցների հուսալիության ցուցանիշների բարձրացմամբ:
33. Երկաթուղիների մոտ բնակելի շենքեր, առևտրի և զվարճանքի և այլ սոցիալական օբյեկտներ տեղադրելիս անհրաժեշտ է ապահովել երկաթուղագծերի վրայով տրանսպորտային միջոցների և մարդկանց անվտանգ անցման համար պայմաններ (կամուրջների, թունելների, կարգավորվող անցումների կազմակերպում նույն մակարդակով և այլն)` հաշվի առնելով տարածական պլանավորման փաստաթղթերի սահմանափակումները:
34. Վտանգավոր բնական երևույթների և աղետների (երկրաշարժեր, սելավներ, ջրհեղեղներ, սողանքներ և քարահոսքեր) ազդեցության ենթակա տարածքներում պետք է նախատեսել բնակավայրերի տարածքի գոտիավորում` հաշվի առնելով ռիսկերի նվազեցման անհրաժեշտությունը, ապահովելով կայուն գործունեությունը: Զբոսայգիները, այգիները, պուրակները, բացօթյա սպորտային հրապարակները և կառուցապատումից ազատ այլ տարրերը պետք է տեղակայվեն ռիսկի ամենաբարձր աստիճանով գնահատված տարածքներում: Սեյսմիկ տարածքներում տարածքի ֆունկցիոնալ գոտիավորումը պետք է իրականացնել ինժեներաերկրաբանական շրջանացման և սեյսմիկ միկրոշրջանացման արդյունքների հիման վրա: Կառուցապատման համար անհրաժեշտ է ընտրել առավել բարենպաստ գրունտային պայմաններով տարածքներ` շենքերի և շինությունների երկրաշարժադիմացկունության նախագծման նորմերի պահանջներին համապատասխան: Կառուցապատման համար բարդ ինժեներաերկրաբանական պայմաններ ունեցող տարածքներում անհրաժեշտ է օգտագործել այն հատվածները, որոնք պահանջում են ավելի նվազ ծախսեր ինժեներական նախապատրաստման, շենքերի և շինությունների կառուցման և շահագործման համար:
6. ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ԱՆՁԱՆՑ ԵՎ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՍԱԿԱՎԱՇԱՐԺՈՒՆ ԽՄԲԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՏԱՐԱԾՔԻ ՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎՈՒՄ
35. Հաշմանդամություն ունեցող անձանց և բնակչության սակավաշարժուն խմբերի համար տարածքի տեղեկատվական ապահովումն ուղղված է.
1) համայնքի, բնակավայրի, վարչական շրջանի, թաղամասի հատակագծային կառուցվածքում, բնակելի, հասարակական և արտադրական նշանակության շենքերում և շինություններում ընդհանուր կողմնորոշմանն ու մատչելի շրջանառությանը,
2) հանրային օբյեկտների գտնվելու վայրի մասին տեղեկատվություն տրամադրելուն,
3) հնարավոր վտանգների մասին նախազգուշացնելուն,
4) հաշմանդամություն ունեցող անձանց լիարժեք կյանքի համար բոլոր ենթակառուցվածքների մատչելիության ապահովմանը և ներառականության սկզբունքի խթանմանը :
36. Անհրաժեշտ է կիրառել նշանների, խորհրդանիշների, պայմանական նշանների, ձայնային և լուսային ազդանշանների միասնական համակարգ: Հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար հասանելի բոլոր հաստատությունները և հասարակական վայրերը պետք է նշվեն հատուկ նշաններով կամ խորհրդանիշներով սահմանված նմուշի պատկերագրերի տեսքով:Հասարակական շենքերի հարակից տարածքները վերակառուցելիս պետք է նախատեսել լրացուցիչ հատուկ արտաքին լուսավորություն` ընդգծելու շենքերի մուտքերի տարրերը, գովազդային և տեղեկատվական նշանները, ինչպես նաև բարձր վտանգի վայրերը, բաց աստիճանները, հնարավոր փոսորակները, տեղաշարժման արգելքները, արգելանշանները, թեքահարթակները և այլն:
37. Շոշափելի-կոնտրաստային նախազգուշական պայմանական նշանները և կոնտրաստային գծերը պետք է սարքավորված լինեն տեսողության խանգարումներ ունեցող անձանց և բնակչության սակավաշարժուն խմբերի համար նախատեսված երթուղիներում (ներառյալ աստիճանների, աստիճանների թռիչքների և այլ խոչընդոտների առջև)` ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2006 թվականի նոյեմբերի 10-ի N253-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ IV-11.07.01-2006-ի համաձայն: Երթուղու (անցուղու) անհաղթահարելի խոչընդոտներից առաջ (սյուներ, հենարաններ, կրպակներ, ցանկապատեր և այլն) պետք է սարքավորվեն շոշափելի-կոնտրաստային նախազգուշական նշաններ: «Զեբրա» տիպի գծանշումներով հետիոտնային անցումներ ելքից անմիջապես առաջ պետք է տեղադրվեն նախազգուշացնող շոշափելի-կոնտրաստային նշաններ: Սանդուղքների (սանդուղքների թռիչքների) առաջին և վերջին աստիճանների վրա պետք է կիրառվեն կոնտրաստային հակասայթաքող շերտեր` համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2006 թվականի նոյեմբերի 10-ի N253-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ IV-11.07.01-2006-ի: Լուսացույցներով հագեցած հետիոտնային անցումներում պետք է տեղադրվեն ազդանշանների ձայնային կրկնօրինակման սարքեր: Այս դեպքում անհրաժեշտ է բացառել այլ ձայնային միջամտությունն ու աղմուկը:
38. Ցանկացած ձայնային տեղեկատվություն/ազդանշան, ներառյալ բարձրախոսով հայտարարությունները, օդանավակայաններում, երկաթուղային կայարաններում, մետրոպոլիտենում, հասարարակական նշանակության այլ օբյեկտներում, պետք է կրկնօրինակվի տեքստային տեղեկատվության տեսքով ցուցատախտակների, էկրանների, մոնիտորների և այլ տեսողական միջոցների վրա` լսողության խանգարմամբ հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար կողմնորոշումն ապահովելու և տրանսպորտային հաղորդակցության հասանելիություն ստեղծելու համար:
39. Լսողության խանգարումներ ունեցող անձանց համար հետիոտնային և տրանսպորտային հաղորդակցուղիները պետք է հագեցած լինեն մթության մեջ տրանսպորտային միջոցի (գնացք, ավտոբուս, տրոլեյբուս, տրամվայ և այլն) վտանգավոր մոտեցման (ժամանման) մասին ազդանշանող լուսային (թարթող) փարոսներով` գիշերը, մթնշաղին և վատ տեսանելիության (անձրև, մառախուղ, ձյուն) պայմանների ժամանակ:
40. Նոր կառուցվող և վերակառուցվող բազմաբնակարան, բազմաֆունկցիոնալ (այդ թվում` բազմաբնակարան անհատական բնակելի տները), հասարակական և արտադրական նշանակության շենքերն ու դրանց մասնաշենքերը (2 և ավելի հարկայնությամբ, ստորգետնյա հարկաբաժիններից մինչև վերջին վերգետնյա հարկաբաժին) պետք է համալրված լինեն մարդատար վերելակներով կամ վերհան սարքերով` հաշվի առնելով հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար մատչելիության միջոցառումների ապահովման պարտադիր պահանջները:
7. ԲՆԱԿԵՑՄԱՆ ՏԱՐԱԾՔ (СЕЛИТЕБНАЯ ТЕРРИТОРИЯ)
41. Բնակելի կառուցապատման գոտում բնակեցման տարածքը նախատեսվում է բնակչության համար հարմարավետ, առողջ և անվտանգ կենսամիջավայր ձևավորելու նպատակով, բնակելի (այդ թվում բազմաֆունկցիոնալ) և հասարակական նշանակության շենքերի, ներքաղաքային հաղորդակցուղիների, փողոցների, բաց տարածքների (հրապարակներ, զբոսայգիներ, այգիներ, պուրակներ, տնամերձեր, ավտոկայանատեղիներ և այլն), ամառանոցային և այլ տարածքների օբյեկտների համար: Բնակավայրերի հողերը (տարածքները), ըստ գործառնական նշանակության, դասակարգվում են` բնակելի կառուցապատման, հասարակական կառուցապատման, խառը կառուցապատման, ընդհանուր օգտագործման և այլ հողերի` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքի:
42. Բնակեցման տարածքի չափերի նախնական հաշվարկների համար պետք է հիմք ընդունվեն Աղյուսակ 2-ում ներկայացված խոշորացված ցուցանիշները:
Աղյուսակ 2
| Հ/Հ |
Հարկայնությունը |
Տարածքը` առնվազն 1000 մարդ/հա հաշվարկով |
| |
Քաղաքային բնակավայրեր |
|
| 1. |
Մինչև 3 հարկ առանց տնամերձ և բնակարանամերձ հողամասերի բնակելի կառուցապատում |
10 |
| 2. |
Մինչև 3 հարկ տնամերձ և բնակարանամերձ հողամասերով բնակելի կառուցապատում |
20 |
| 3. |
4 և ավելի հարկայնությամբ շենքերով (շինություններով) կառուցապատում |
8 |
| |
Գյուղական բնակավայրեր |
|
| 4. |
Առավելապես անհատական բնակելի տներով կառուցապատում |
40 |
43. Բնակեցման տարածքի (բնակելի գոտու) հատակագծային կառուցվածքը պետք է ձևավորել կայուն զարգացման սկզբունքներին համապատասխան` ապահովելով բնակելի կառուցապատման, հասարակական նշանակության շենքերի և շինությունների, ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքների, մարդատար ավտոմեքենաների ավտոտնակների և ավտոկայանատեղերի, պաշտամունքային օբյեկտների, ճանապարհափողոցային ցանցի փոխկապակցված դասավորվածությունը:
44. Բնակարանային ֆոնդի ծավալը և կառուցվածքը որոշվում են բնակչության ընտանեկան կազմի, նրա եկամուտների մակարդակի փաստացի և կանխատեսվող ցուցանիշների, բնակարանային ապահովման տվյալների առկա և հեռանկարային վերլուծության հիման վրա` ելնելով յուրաքանչյուր ընտանիքին առանձին բնակարանով կամ տնով ապահովվածության անհրաժեշտությունից` հաշվի առնելով բնակարանի նվազագույն մակերեսի` բնակարան տրամադրելու սոցիալական նորմը, որը սահմանված է Աղյուսակ 4-ի համաձայն և ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 31-ի N93-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-01-2014 «Բնակելի շենքեր. Մաս I. Բազմաբնակարան բնակելի շենքեր» շինարարական նորմերով:
45. Բնակեցման գոտիները չպետք է հատվեն միջպետական և հանրապետական նշանակության, ինչպես նաև գյուղատնտեսական մեքենաների երթևեկության համար նախատեսված ճանապարհներով: Նշված պահանջի անհնարինության դեպքում անհրաժեշտ են այլընտրանքային լուծումները հիմնավորող փաստաթղթեր` ճարտարապետահատակագծային առաջադրանք, հաստատված նախագիծ, կառուցապատման թույլտվություն:
46.Գյուղական բնակավայրերի բնակեցման տարածքների հատակագծային կազմակերպումը պետք է ապահովել արտադրական օբյեկտների տեղաբաշխման հետ փոխկապակցված` պահպանելով փոխադարձ համատեղելիության պահանջները:
47. Գյուղական բնակավայրերում կառուցապատումը պետք է իրականացնել գլխավորապես տնամերձ հողամասերով անհատական բնակելի տներով, բազմաֆունկցիոնալ սակավահարկ, բլոկավորված տնամերձ կամ բնակարանամերձ հողամասերով բնակելի շենքերով:
48. Գյուղական բնակավայրերում բազմաբնակարան (բազմաֆունկցիոնալ) բնակելի շենքերի բնակիչների ընտանի կենդանիների և թռչունների համար նախատեսված տնտեսական կառույցներն առանձնացվում և տեղակայվում են բնակեցման տարածքից դուրս:
49. Անհատական կառուցապատման գոտիներում պետք է նախատեսել ընդհանուր օգտագործման բարեկարգվող ու կանաչապատվող տարածքներ, սոցիալական, տրանսպորտային, ինժեներական սարքավորումների և ամենօրյա սպասարկման օբյեկտներ:;
50.Համայնքի սահմաններում տեղակայված ամառանոցային կառուցապատման տարածքները դասվում են բնակեցման տարածքի անհատական կառուցապատման գոտիների թվին:
8. ԲՆԱԿԵԼԻ ԿԱՌՈՒՑԱՊԱՏՄԱՆ ԳՈՏԻՆԵՐ
51. Բնակելի կառուցապատման գոտիների նախագծման ժամանակ առանձնացվում են բնակեցման տարածքի կառուցվածքային կազմակերպման հետևյալ հիմնական մակարդակները.
1) բնակելի շրջանը հանդիսանում է բնակեցման տարածքի մինչև 250հա մակերեսով ճարտարապետահատակագծային կազմակերպման հիմնական տարր, որը ձևավորվում է որպես տարածահատակագծային և հորինվածքային միասնություն`
ա. բնակելի շրջանների տարածքները միմյանցից առանձնանում են մայրուղիներով, բնական և արհեստական (գետեր, ջրանցքներ, ջրամբարներ, կանաչապատ զանգվածներ, երկաթուղիներ) սահմանազատումներով: Բնակելի շրջանի սահմաններում տեղակայված հաստատությունների սպասարկման շառավիղները չպետք է գերազանցեն 1500 մետրը,
բ. գոյություն ունեցող կառուցապատման սահմաններում (վերակառուցման պայմաններում) ստեղծվող բնակելի շրջանների սահմանները որոշվում են հաշվի առնելով տարածքի քաղաքաշինական բնութագրերը,
գ. բնակելի շրջանի տարածքի բնակչության հաշվարկային խտությունը (մարդ/հա) պետք է ընդունել Նորմերի Աղյուսակ 3-ում տրված ցուցանիշից ոչ պակաս: Տարածքի քաղաքաշինական գոտևորումը և դրանց սահմանները որոշվում են հաշվի առնելով հողամասերի արժեքավոր նշանակությունը (գեղագիտական, բնապահպանական, գիտական, պատմական և մշակութային, հանգստյան, առողջարարական, գյուղատնտեսական և այլն), ինժեներական և տրանսպորտային մայրուղային ցանցերի խտությունը, հասարակական նշանակության օբյեկտներով հագեցվածությունը, տարածքի ինժեներական նախապատրաստումը, ներդրումային գրավչությունը: Քաղաքների կառուցապատման պատմականորեն ձևավորված կենտրոնական հատվածներում, կառուցապատման վերակառուցման պայմաններում կազմավորված, ինչպես նաև պատմաշմակութային և ճարտարապետալանդշաֆտային արժեքների առկայությամբ այլ հատվածներում բնակչության խտությունը սահմանվում է նախագծման առաջադրանքով: Խոշորացված ցուցանիշները բերված են մեկ անձի համար 20 մ2 միջին հաշվարկային բնակարանային ապահովվածությամբ:
Աղյուսակ 3
| Հ/Հ |
Տարածքի քաղաքաշինական արժեքը |
Բնակելի շրջանի բնակչության խտությունը, բնակչության հետևյալ թվաքանակով բնակավայրերի խմբի համար, հազ. մարդ |
| Մինչև 20 |
21-50 |
51-100 |
101-250 |
251-500 |
501- 1000 |
1001 և ավելի |
| 1. |
Բարձր |
130 |
165 |
185 |
200 |
210 |
215 |
220 |
| 2. |
Միջին |
- |
- |
- |
180 |
185 |
200 |
210 |
| 3. |
Ցածր |
70 |
115 |
160 |
165 |
170 |
180 |
190 |
| 4. |
Բնակավայրերում` անհատական բնակելի կառուցապատման պայմաններում, որտեղ չեն նախատեսվում կենտրոնացված ինժեներական համակարգեր, թույլատրվում է բնակչության խտությունը նվազեցնել, սակայն 40 մարդ/հա-ից ոչ պակաս: Առանձին դեպքերում` հաշվարկ-հիմնավորումների առկայությամբ որպես միկրոշրջանի տարածքի հաշվարկային խտության սահմանային արժեք կարող է դիտարկվել նաև 300 մարդ/հա ցուցանիշը: |
2) Միկրոշրջանը (թաղամասը, վարչական շրջանը) բնակելի շրջանի հիմնական կառուցվածքային և հաշվարկային տարրն է, որը 5-60հա մակերեսով, մայրուղային փողոցներով և ճանապարհներով չմասնատված տարածք է, որտեղ տեղակայված են բնակելի շենքերը, դրանց խմբերը և 500մ մատչելիության շառավղով տեղաբաշխվող անհրաժեշտ առաջնային սպասարկման ծառայություններ մատուցող օբյեկտները (բացառությամբ նախադպրոցական և ուսումնական կազմակերպությունների, որոնց սպասարկման մատչելիության շառավիղը սահմանվում է Աղյուսակ 6-ում`
ա. միկրոշրջանի (թաղամասի, վարչական շրջանի) տարածքի հաշվարկային սահմանագծերը պետք է որոշվեն մայրուղային և բնակավայրի փողոցների կարմիր գծերով, հետիոտնային ուղիների կամ անցումների առանցքներով, բնական սահմաններով, իսկ դրանց բացակայության դեպքում` սահմանվեն կառուցապատման գծից 3մ հեռավորության վրա,
բ. միկրոշրջանի (թաղամասի, վարչական շրջանի) հաշվարկային տարածքից պետք է հանել համաքաղաքային նշանակության, պատմամշակութային և ճարտարապետալանդշաֆտային արժեք ունեցող, ինչպես նաև մատչելիության նորմավորված շառավղում գտնվող (սպասարկվող բնակչության թվին համապատասխան) հարակից բնակելի շրջանների բնակչության համար ամենօրյա սպասարկման ծառայություն մատուցող օբյեկտների հողամասերի մակերեսները: Միկրոշրջանի (թաղամասի) հաշվարկային տարածքում պետք է ընդգրկել հաշվարկային բնակչությանը սպասարկող բոլոր օբյեկտների, ինչպես նաև հարակից տարածքներում և ստորգետնյա հատվածներում տեղակայված օբյեկտների մակերեսները,
գ. պատմականորեն կազմավորված գոտիներում բնակեցման տարածքի կազմակերպման կառուցվածքային տարրեր են հանդիսանում թաղամասերը, պարագծային կառուցապատման թաղամասերի խմբերը, փողոցների և հրապարակների համակառույցը (համալիրը),
դ. կազմավորված կառուցապատման միջավայրի վերակառուցման պայմաններում` բնակելի միկրոշրջանի (թաղամասի, վարչական շրջանի) հաշվարկային տարածքի կազմում պետք է ընդգրկել ավելի փոքր թաղամասերն անջատող, միկրոշրջանի ներսում պահպանված փողոցների և շենքերի մոտեցումների տարածքները,
ե. կազմավորված կառուցապատման միջավայրի վերակառուցման (այդ թվում նախագծման) պարագայում պետք է հաշվի առնվեն քաղաքային և գյուղական բնակավայրերում քաղաքաշինական միջավայրի վերակառուցման տեսակների հատուկ պայմաններն ու սահմանափակումները` կարևորելով ֆոնային կառուցապատման ճարտարապետական լուծումների անհրաժեշտությունը:
52. 100 հազար և ավելի բնակչությամբ քաղաքների գլխավոր հատակագծերում բնակելի շրջանները կարող են միավորվել որպես հատակագծային գոտիներ, իսկ տարաբնակեցման խմբային համակարգերում` կարող են հաշվառվել միջբնակավայրային հատակագծային գոտիների կազմում:
53. Փոքր քաղաքներում և գյուղական բնակավայրերում, բնակեցման գոտիներում անհրաժեշտ է հնարավորինս ապահովել տարածքների պարփակ (կոմպակտ) հատակագծային կառուցվածք: Այս բնակավայրերում բնակեցման ամբողջ տարածքը կարող է դիտվել որպես միասնական բնակելի շրջան, որտեղ անհրաժեշտության դեպքում կարող են առանձնացվել միկրոշրջաններ` հաշվի առնելով Նորմերի պահանջները:
54. Բնակելի շրջանում հասարակական նշանակության օբյեկտների (այդ թվում` սպասարկման) զարգացման հեռանկարը յուրաքանչյուր դեպքում որոշվում է բնակավայրի տարածական պլանավորման փաստաթղթերի հիմքով և արձանագրվում նախագծային առաջադրանքում: Սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների (բացառությամբ բացառիկ, մասնագիտացված և եզակի տեսակների) տեղակայման ժամանակ անհրաժեշտ է նախատեսել տրանսպորտային և հետիոտնային մատչելիություն` 15 րոպե ժամանակի ծախսմամբ բնակչության գերակշիռ մեծամասնության (50+1)%-ի համար: Ընդ որում, միկրոշրջանի (թաղամասի) որոշակի տարածքը զբաղեցնող առանձին հատվածի հատակագծման փաստաթղթերի մշակման պարագայում անհրաժեշտ է ապահովել տեղակայվող օբյեկտների համատեղելիությունը շրջակա կառուցապատման հետ և ապահովել բնակչության սոցիալական, մշակութային, կրթական, հոգևոր պահանջմունքների բավարարման համար անհրաժեշտ մակարդակ:
55. Բնակելի գոտիների հատակագծային կազմակերպման ժամանակ պետք է նախատեսել դրանց տարբերակումն ըստ կառուցապատման տեսակների, հարկայնության և խտության, տեղադիրքի` հաշվի առնելով պատմական, մշակութային, բնական, կլիմայական և այլ տեղական առանձնահատկությունները:
56. Բնակելի կառուցապատման տեսակը (պայմանները) և հարկայնությունը որոշվում են, հաշվի առնելով բնակելի միջավայրի ձևավորման սոցիալական, ժողովրդագրական, ազգային, կենցաղային, քաղաքաշինական (սեյսմիկ), ճարտարապետական, սանիտարահիգիենիկ, բնակլիմայական, հրդեհային և տեխնիկական անվտանգության և այլ պայմանները, ինչպես նաև տրանսպորտային և ինժեներական ենթակառուցվածքների զարգացման հնարավորությունը, կլիմայի փոփոխության հետ հարմարվողականության ապահովման պարտադիր միջոցառումները` կապված կանաչապատ բավարար տարածքների առկայության հետ, նորմատիվատեխնիկական փաստաթղթերի ապահովումը և այլն:
57. Բնակելի տարածքների կազմը ներառում է (առանց ձեղնահարկի հաշվառման).
1) բարձր հարկայնությամբ` բազմաֆունկցիոնալ (բազմաբնակարան) բնակելի շենքերով կառուցապատման գոտի (9 հարկ և ավելի),
2) միջին հարկայնությամբ` բազմաֆունկցիոնալ (բազմաբնակարան) բնակելի շենքերով կառուցապատման գոտի (4-8 հարկ ներառյալ),
3) սակավահարկ (այդ թվում բլոկացված)` բազմաֆունկցիոնալ (բազմաբնակարան) բնակելի շենքերով և/կամ անհատական բնակելի տներով, տնամերձ հողամասերով կառուցապատման գոտի (մինչև 3 հարկ ներառյալ),
4) կառուցապատման տարածք բլոկացված բնակելի տներով,
5) կառուցապատման գոտի` անհատական (կամ բլոկացված) բնակելի տներով:
58. Հողօգտագործման և կառուցապատման կանոններում, իսկ դրանց բացակայության դեպքում` քաղաքաշինական ծրագրային փաստաթղթերում թույլատրվում է ճշտել բնակելի կառուցապատման տեսակը, ինչպես նաև նախատեսել լրացուցիչ սահմանափակումներ բնակելի տարածքներում առանձին օբյեկտների տեղադրման համար:
59. Բնակելի կառուցապատման ծավալների և տեսակների հաշվարկային ցուցանիշները պետք է ընդունվեն` հաշվի առնելով բնակչության ներկա և կանխատեսվող սոցիալական և ժողովրդագրական փաստացի իրավիճակը, բարելավման հեռանկարային ծրագրերը: Աղյուսակ 4-ով ներկայացված են բնակելի շենքերի հարմարավետության աստիճանները:
Աղյուսակ 4
| N |
Բնակելի շենքի (տան) տեսակն` ըստ հարմարավետության աստիճանի |
Բնակարանի ընդհանուր մակերեսի նորմը մեկ մարդու հաշվարկով մ 2 |
Բնակելի տան կամ բնակարանի բնակեցվածության բանաձև` անհրաժեշտ բնակելի սենյակների քանակի հաշվարկ |
Բնակելի շինարարության ընդհանուր ծավալում մասնաչափը %-ով |
| 1. |
I կարգ (բիզնես-դասի) |
40 |
K=n+1 K=n+2 |
10 15 |
| 2. |
II կարգ (էկոնոմ-դասի) |
30 |
K=n K=n+1 |
25 50 |
| 3. |
III կարգ (սոցիալական) |
20 |
K=n-1 |
60 30 |
| 4. |
Որտեղ. K` բնակարանում կամ տանը բնակելի սենյակների ընդհանուր քանակը n` բնակվող մարդկանց քանակը Համարիչում` ցուցանիշ ըստ առաջնահերթ բնակարանային ապահովման, հայտարարում` հաշվարկային ժամկետի համար Նշված ցուցանիշները կրում են խորհրդատվական բնույթ: |
60. Բնակելի շրջանի բնակչության խտությունը սահմանվում է, հաշվի առնելով տարածքի քաղաքաշինական արժեքը` համաձայն Նորմերի:
61. Միկրոշրջանի (թաղամասի) տարածքի հաշվարկային խտությունը (մարդ/հա) պետք է ընդունել կախված տարածքի քաղաքաշինական արժեքից (ցածր, միջին, բարձր), բայց 300 մարդ/հա-ից ոչ ավելի: Խոշորացված ցուցանիշները տրվում են 20մ2/մարդ հաշվարկային բնակարանային ապահովվածության համար: Այլ բնակելի ապահովվածության դեպքում նորմատիվ խտությունը պետք է հաշվարկել հետևյալ բանաձևով
P= P18x18 /H (1)
որտեղ`
1) Р18 ` միկրոշրջանի (թաղամասի) բնակեցման խտության ցուցանիշը 18մ2/մարդ ապահովվածության դեպքում,
2) Н - հաշվարկային բնակարանային ապահովվածությունն է, մ2:
62. Միկրոշրջանների (թաղամասերի) բնակչության հաշվարկային խտությունը բարձր քաղաքաշինական արժեք ունեցող գոտում թույլատրվում է նվազեցնել` 250 մարդ/հա-ից ոչ պակաս:
63. Վերակառուցման պայմաններում, սեյսմիկ նորմերի պահպանմամբ բարձր հարկայնությամբ շինարարության դեպքում, միկրոշրջանների (թաղամասերի) բնակչության հաշվարկային խտությունը կարող է ավելացվել, ոչ ավելի քան 10%-ով:
64. Գյուղական բնակավայրերի բնակեցման տարածքների բնակչության խտության ցուցանիշներն անհրաժեշտ է ընդունել Նորմերի համաձայն:
65. Բնակելի կառուցապատման տարածքի առաջնային միջավայրաստեղծ քաղաքաշինական միավորը բնակելի տունն է (բնակելի շենքերը, դրանց համալիրները): Բնակելի շենքերը և դրանց համալիրները պետք է տեղակայվեն բնակելի կառուցապատման կամ խառը կառուցապատման գոտիներում, միջմայրուղային տարածքներում` խմբավորված ընդհանուր տարածությունների կամ բակերի շուրջ: Բնակելի շենքերի խմբերի զբաղեցրած տարածքը չպետք է գերազանցի 5հա:
66. Միկրոշրջանում (թաղամասում)` համաձայն բնակավայրերի տարածքների գոտիավորման նախագծերում կարող են առանձնացվել անհտական բնակելի տների կամ բնակելի շենքերի խմբերի համար բնակելի կառուցապատման հողամասեր, որոնք ընդհանուր պարագծով հաշված որոշակի սահմաններով, քաղաքաշինական փաստաթղթերով հիմնավորված և որոշակի ռեժիմով զարգացման ենթակա տարածքներ են, որտեղ տեղակայվում է անհատական բնակելի տան շենքը կամ բնակելի շենքերի խումբը` անհրաժեշտ տնամերձ հողամասով, բնակարանամերձ տարածքով:
67. Բազմաֆունկցիոնալ (բազմաբնակարան) բնակելի շենքերի և դրանց համալիրների համար հողամասի տարածքն ընդգրկում է բնակելի շենքի պարագծով կառուցված սալվածքը (1.2-2մ լայնությամբ), մոտեցումները, անցուղիները (ստորգետնյա և վերգետնյա հետիոտնային անցումները), ստորգետնյա և վերգետնյա ավտոկայանատեղերը (ավտոտնակները), կանաչապատ մակերեսները, տարածքում առկա ինժեներական ենթակառուցվածքները, օժանդակ շենքերն ու շինությունները, հանգստի և խաղերի համար նախատեսված հարթակները և այլն:
68. Սակավահարկ բնակելի շենքերի (այդ թվում` անհատական բնակելի տների) տնամերձ հողամասի առավելագույն թույլատրելի չափը սահմանվում է տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից` ելնելով համայնքի տարածական պլանավորման փաստաթղթերի պահանջներից, տեղական առանձնահատկություններից: Դրանց վերջնական սահմանները, չափերն ու օգտագործման ռեժիմները որոշվում են հաստատված քաղաքաշինական փաստաթղթերով (այդ թվում` կառուցապատման նախագծային լուծումներով):
69. Բազմաֆունկցիոնալ (բազմաբնակարան) շենքերի բնակիչների ընդհանուր բաժնային սեփականություն հանդիսացող այդ շենքերին կից հողամասերի սահմանները և օգտագործման ռեժիմը սահմանվում են կառուցապատման նախագծերով` նորմատիվատեխնիկական փաստաթղթերի և գոտևորման նախագծի պահանջներին համապատասխան:
70. Բնակելի և հասարակական նշանակության շենքերն անհրաժեշտ է տեղակայել բնակավայրերի տարածքների գոտիավորման (գոտևորման) նախագծերում նախատեսված տարածքի ճարտարապետահատակագծային կազմակերպման, կառուցապատման խտության, անջրանցիկ և կանաչապատ տարածքների հարաբերության, շենքերի հարկայնության և կառուցապատման այլ չափորոշիչների նկատմամբ օրենսդրությամբ սահմանված պահանջներին համապատասխան:
71. Բնակելի շենքի կառուցման համար հատկացված հողամասը պետք է ապահովի գործառնական գոտիավորմամբ հարակից տարածքի (տարածքների) կազմակերպման հնարավորություն և հանգստի հարթակների, խաղահրապարակների, սպորտի, կենցաղային հարթակների, ստորգետնյա կամ վերգետնյա ավտոկայանատեղիների, կանաչապատ տարածքների նախատեսման պայմաններ:
72. Բնակելի շենքերի հարակից տարածքը կանաչապատելիս պետք է հաշվի առնել, որ բնակելի շենքերի պատերից մինչև 5 մ տրամագծով սաղարթ ունեցող ծառերի բների առանցքը պետք է լինի առնվազն 5 մ: Ավելի մեծ չափի ծառերի հեռավորությունը պետք է լինի ավելի քան 5 մ, թփերի համար` 1,5 մ: Թփերի բարձրությունը չպետք է գերազանցի առաջին հարկում գտնվող սենքերի պատուհանի բացվածքի ստորին եզրը:
73. Հողամասերի վրա պետք է նախատեսվեն մուտքեր և անցումներ դեպի յուրաքանչյուր շենք: Ավտոմեքենաների համար կայանատեղերի կամ ավտոտնակների տեղակայման վայրերը պետք է նախատեսվեն հաստատված նախագծային լուծումներին` կառուցապատման (սանիտարապաշտպան) գոտիների նկատմամբ սահմանվող չափորոշիչներին համապատասխան:
74. Բազմաբնակարան (բազմաֆունկցիոնալ) շենքերի հարակից տարածքներում (բնակելի կառուցապատման գոտու սահմաններում) արգելվում է մեքենաների լվացումը, վառելիքի և յուղերի արտահոսքը, ձայնաազդանշանային սարքավորումների, բենզալցակայանների, գազալիցքավորման կայանների, ավտոտեխսպասարկման, վերանորոգման և ավտոլվացման կայանների տեղակայումը` բացառությամբ էլեկտրական մեքենաների լիցքավորման համար ինժեներական ենթակառուցվածքների (սարքերի սարքավորումների` բնակելի գոտու սահմաններում նախատեսված ավտոկայանատեղիի 10%-ի չափով հատվածամասում, ընդ որում` հասարակական նշանակության շենքերի դեպքում այն կարող է սահմանվել մինչև 20%): Մինչև սույն կետի ուժի մեջ մտնելը բնակելի շենքերի հարակից տարածքներում (բնակելի կառուցապատման գոտու սահմաններում) գոյություն ունեցող, տեղակայված և շահագործվող բենզալցակայանները, գազալիցքավորման կայանները, ավտոտեխսպասարկման, վերանորոգման և ավտոլվացման կայանները ենթակա են վերազինման նոր տեխնոլոգիական լուծումներով:
75. Առաջին հարկերում բնակելի տարածքներ ունեցող բազմաբնակարան բնակելի շենքերը տեղակայվում են փողոցի կարմիր գծից հետնահանջով` 3-5մ հեռավորությամբ: Առաջին հարկերում հասարակական նշանակության սենքերով զբաղեցված բազմաֆունկցիոնալ (բազմաբնակարան) բնակելի շենքերը կարող են տեղակայվել փողոցի կարմիր գծով:
76. Բարձր հարկայնությամբ բազմաֆունկցիոնալ (բազմաբնակարան) բնակելի կառուցապատման գոտիներում (թաղամասերում) վերգետնյա կառուցապատման տոկոսը չպետք է գերազանցի 40%-ը: Վերակառուցման պայմաններում` այս ցուցանիշը կարելի է ավելացնել մինչև 60%:
77. Բնակելի (բազմաֆունկցիոնալ (բազմաբնակարան) բնակելի շենքերով) կառուցապատման միկրոշրջանի (թաղամասի) կանաչապատման տարածքը` բացառությամբ հանրակրթական կազմակերպությունների զբաղեցրած տարածքի, պետք է կազմի թաղամասի տարածքի առնվազն 25%-ը:
78. Լանդշաֆտային գոտիների առանձին հատվածներում կարող են նախատեսվել ժամանակավոր հանգստի ռեկրեացիոն գոտիներ (զբոսայգիներ, պուրակներ, ճեմուղիներ), հետիոտնային արահետներ` լանդշաֆտային կազմակերպման ուրվագծի պահանջներին համապատասխան` եթե դրանք զբաղեցնում են տեղանքի ընդհանուր տարածքի 30%-ից ոչ ավելին:
79. Բնակելի միկրոշրջաններում (թաղամասերում) անհրաժեշտ է նախատեսել տարբեր նպատակներով հասարակական տարածքների տեղաբաշխում` հաշվի առնելով բնակչության ժողովրդագրական կազմը, զարգացման, բնակլիմայական և տեղական այլ պայմանները: Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի (այդ թվում վարչական շրջանների, թաղամասերի) կազմը և դրանց չափերը սահմանվում են օրենսդրությամբ: Բնակելի թաղամասերում մանկական խաղահրապարակների, հանգստի և ֆիզիկական դաստիարակության համար նախատեսվող տարածքների ընդհանուր մակերեսը պետք է կազմի բնակելի թաղամասի ընդհանուր տարածքի առնվազն 10%-ը և լինի մատչելի և անվտանգ հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար:
80. Պատմական բնակավայրերի պատմաճարտարապետական կառուցապատման միջուկում թույլատրվում է համայնքային կամ քաղաքային կենտրոնի ձևավորում` պատմական միջավայրի ամբողջականության պահպանման, բնակելի թաղամասերում գոյություն ունեցող և պատմության անշարժ հուշարձան համարվող շենքերի և շինությունների վերականգնման պայմանով` համաձայն «Պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ու պատմական միջավայրի պահպանության և օգտագործման մասին» օրենքի պահանջներին համապատասխան:
81. Բազմաբնակարան բնակելի և հասարակական շենքերի պատուհաններից (անհատական բնակելի տների հողատարածքի սահմանագծից).
1) մանկական խաղահրապարակների հեռավորությունը պետք է կազմի` 12մ,
2) չափահաս բնակչության հանգստի համար նախատեսվող հարթակների հեռավորությունը` 10մ,
3) ֆիզիկական դաստիարակության համար հարթակների հեռավորությւոնը (կախված աղմուկի բնութագրերից)` 10-ից-40մ,
4) շների զբոսանքի համար նախատեսված տեղամասերի հեռավորությունը` առնվազն 40մ:
5) բազմաբնակարան բնակելի և հասարակական շենքերի պատուհաններից տնտեսական նպատակներով օգտագործվող տարածքների հեռավորությունը` 20մ, անհատական բնակելի տների հողատարածքի սահմանագծից` 6մ:
82. Բնակավայրերում տարածքների կանաչապատումը պետք է իրականացնել ծառերի և թփերի տնկարկով (մարզական և խաղային հրապարակներում, հանգստի գոտում):
83. Բնակելի կառուցապատման գոտում (բնակելի թաղամասերում)` ըստ նախագծային լուծումների կարող են տեղակայվել կանաչապատ տարածքներ, պուրակներ, զբոսայգիներ, մանկական խաղահրապարակներ (սարքեր և սարքավորումներ), ցայտաղբյուրներ, սպորտային հարթակներ, հեծանվային ուղիներ, մարզական սարքերով համալրված հարթակներ, հեծանիվների, ինքնագլորների կայանման հարթակներ, բնակելի շենքի (շենքերի) ընդհանուր օգտագործման բակային հատվածներում էլեկտրոնային համակարգով կարգավորվող ուղեփակոցներ (շարժական և անշարժ արգելապատնեշներ) և այլն` բակային հատվածը շենքի բնակիչների կողմից առավել անվտանգ և արդյունավետ շահագործելու նպատակով:
84. Բնակելի կառուցապատման գոտում վերակառուցման ընթացքում գոյություն ունեցող բնակելի և հասարակական շենքերը կարող են վերակառուցվել, արդիականացվել, վերազինվել, ընդլայնվել` հաստատված նախագծային լուծումներին և համայնքի տարածական պլանավորման փաստաթղթերին համապատասխան: Գոյություն ունեցող բնակելի կառուցապատման գոտում բնակելի և հասարակական շենքերում վերնակառույցների, ձեղնահարկի (մանսարդային հարկի), տանիքի (այդ թվում` ասբեստային հիմքով տանիքային ծածկի բացառումը- փոխարինումը) վերակառուցումը կամ կառուցումը, վերգետնյա և ստորգետնյա տարածքների օգտագործումը կարող է իրականացվել հաստատված նախագծային փաստաթղթերի առկայությամբ: Ընդ որում` վերնակառույցների, ձեղնահարկերի, տանիքների կառուցման (վերակառուցման) նախագծային լուծումները պետք է պատվիրվեն միասնական կոնստրուկտիվ և ճարտարապետական լուծումներով` ըստ համայնքի կողմից հաստատված ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքի (օրինակելի նախագծերի տեղակապմամբ)` երկրաշարժադիմացկունության, սանիտարահիգիենիկ, հակահրդեհային, էներգաարդյունավետության միասնական պահանջների և քաղաքաշինական տվյալ միջավայրին, դրա ճարատարապետական հորինվածքին բնորոշ առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բնակելի կառուցապատման գոտում վերակառուցման ընթացքում կարող է իրականացվել նաև ինժեներական և տրանսպորտային ենթակառուցվածքների արդիականացում:
85. Բնակելի կառուցապատման գոտում կառուցվող, վերակառուցվող, արդիականացվող, վերազինվող, վերականգնվող և ընդլայնվող կրթական օբյեկտների` նախադպրոցական և դպրոցական շենքերի, դրանց համալիրների, առանձին (այդ թվում` տնտեսական) սենքերի համար հրդեհաշիջման ինքնաշխատ նրբաջրային, սպրինկլերային համակարգերը, ջրափրփրային կամ հրդեհի ազդանշանման կայանքները, համարժեք այլընտրանքային համակարգերը և դրանց ընտրությունը նախատեսվում է պատվիրատուի հայեցողությամբ` ըստ օբյեկտի տեխնիկական առաջադրանքի:
86. Գյուղական բնակավայրերի բնակելի կառուցապատման գոտիները պետք է կառուցապատվեն առանձնատնային և քոթեջային տիպի բնակելի տներով, բլոկացված բնակելի տներով (բնակարաններով)` տնամերձ հողամասերով, բազմաբնակարան սակավահարկ բնակելի շենքերով` համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի նոյեմբերի 7-ի N 27-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-02-2022 շինարարական նորմերի: Գյուղական բնակավայրերի բազմաբնակարան (այդ թվում բազմաֆունկցիոնալ, հասարակական նշանակության սենքերով համալրված) բնակելի շենքերի բնակիչների համար նախատեսվող տնտեսական շինությունները կամ դրանց համար հատկացվող հողամասերը նախատեսվում են բնակելի տարածքից դուրս: Բազմաբնակարան շենքերում (հաշվի առնելով տեղական ավանդույթները) օգտագործվում են գյուղատնտեսական մթերքների ներկառուցված կամ առանձին ստորգետնյա պահեստարաններ, որոնց մակերեսը որոշվում է հաստատված քաղաքաշինական փաստաթղթերով և համայնքի կողմից ներկայացված առաջադրանքով:
9. ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ԵՎ ԽԱՌԸ ԿԱՌՈՒՑԱՊԱՏՄԱՆ ԳՈՏԻՆԵՐ
87. Հասարակական կառուցապատման գոտիները և կենտրոնները կազմավորվում են որպես գործարարական, ֆինանսական և հասարակական ակտիվության կենտրոնացման` մայրուղային փողոցներին, հասարակական և տրանսպորտային հանգույցներին, զանգվածային այցելության օբյեկտներին հարող տարածքներ: Ընդ որում, այդ տարածքների ցանկացած կետից մինչև մոտակա հասարակական տրանսպորտի կանգառը և ժամանակավոր կայանման հարթակը չպետք է գերազանցի 500մ-ը, իսկ հասարակական սանհանգույցները պետք է տեղակայվեն միմյանցից 150մ-ից ոչ պակաս հեռավորությամբ:
88. Ըստ կառուցապատման տեսակի և տեղակայվող օբյեկտների կազմի քաղաքների հասարակական կառուցապատման գոտիները կարող են ստորաբաժանվել և կազմակերպվել որպես բազմագործառույթ և մասնագիտացված տարբեր նշանակության հասարակական կենտրոնների համակարգ:
89. Հասարակական կառուցապատման տարածքներն, որոնք կազմավորվում են մեկ գերակշռող գործառույթով ձևավորվում են որպես հանրապետական և համաքաղաքային նշանակության մասնագիտացված գոտիներ` վարչական, առողջապահական, կրթական, գիտական, մշակութային, առևտրային (այդ թվում տոնավաճառներ, շուկաներ), ցուցահանդեսային, սպորտային և այլն: Նշված գոտիների տեղաբաշխման ժամանակ հարկ է հաշվի առնել դրանց գործառնական, ծավալահատակագծային առանձնահատկությունները, մեծ տարողունակությամբ ստորգետնյա և վերգետնյա ավտոկայանատեղերի կազմակերպման, տրանսպորտային և ինժեներական ենթակառուցվածքների զարգացած ցանցի ձևավորման անհրաժեշտությունը, ինչպես նաև շրջակա միջավայրի և հարակից կառուցապատման վրա ազդեցության աստիճանը, կլիմայի փոփոխությունների հետ ձևավորվող միջավայրի հարմարվողականության միջոցառումների ապահովման անհրաժեշտությունը:
90. Համաքաղաքային կենտրոնի կազմում (կենտրոնի նախագծային սահմաններում) կարող են առանձնացվել` պատմականորեն ձևավորված կենտրոնի տարածքները, այդ թվում` քաղաքի կենտրոնի պատմական միջուկը, կառուցվածքահատակագծային առանձին հանգույցներ և կառուցապատման ընթացքում կազմավորված առանձնահատուկ պատմական կառուցապատման (մորֆոտիպը, կերպարանքը) ձևակերպերը, որոնցում գործարկման (կամ օգտագործման) ռեժիմները և տարբեր սահմանափակումները որոշվում են ՀՀ օրենսդրության (այդ թվում` Նորմերի) պահանջներին համապատասխան մշակված գոտիավորման նախագծերով և կառուցապատման հատուկ նորմերով:
91. Սանիտարապաշտպան գոտու բավարար նորմատիվային չափը (լայնությունը) պետք է հիմնավորել մթնոլորտային օդում արդյունաբերական կազմակերպությունների արտանետումներում պարունակվող վնասակար նյութերի ցրման հաշվարկներով:
92. Սանիտարապաշտպան գոտիների կանաչապատման նվազագույն տարածքը պետք է նախատեսել` հաշվի առնելով գոտու լայնությունը, բնապահպանական չափանիշները և ճարտարապետական և պլանավորման պայմանները` ըստ Աղյուսակ 5-ի.
Աղյուսակ 5
| N |
Սանիտարապաշտպան գոտու լայնություն |
Կանաչապատման նվազագույն տարածք |
| 1. |
մինչև 300մ |
60% |
| 2. |
300-ից-1000մ |
50% |
| 3. |
1000-ից-3000մ |
40% |
| 4. |
3000մ և ավելի |
20% |
93. Սանիտարապաշտպան գոտիներում, բնակելի և հասարակական (այդ թվում բիզնես նպատակով օգտագործման ենթակա) կառուցապատման գոտիներում (100մ և ավելի լայնությամբ), անհրաժեշտ է ապահովել ծառերի և թփերի տնկարկների շերտագիծ` առնվազն 50մ, իսկ մինչև 100մ լայնությամբ գոտու համար` առնվազն 20մ լայնքով:
94. Մինչև 50մ (ներառյալ) լայնությամբ սանիտարապաշտպան գոտի պահանջող գիտափորձարարական շենքեր, շինություններ (կայաններ) տեղադրելիս թույլատրվում է բնակելի շենքերը տեղակայել հասարակական կառուցապատման գիտական և արտադրական (արդյունաբերական) օբյեկտների գոտիներում:
95. Բանջարեղենի և մրգի պահեստավորման օբյեկտների սանիտարապաշտպան գոտիների չափերը պետք է սահմանել առնվազն 50 մ:
96. Գյուղատնտեսական կազմակերպությունների և այլ օբյեկտների տեղակայման դեպքում անհրաժեշտ է հողերի մակերևութային և ստորերկրյա ջրերի, մակերևութային ջրհավաք ավազանների, ջրային մարմինների և մթնոլորտային օդի աղտոտումը բացառելու համար նախատեսել հատուկ միջոցառումներ:
97. Անասնաբուծական, թռչնաբուծական և գյուղատնտեսական արտադրանքի (այդ թվում թափոնի) վերամշակման կազմակերպությունները, թունաքիմիկատների, կենսաբանական արտադրանքի, պարարտանյութերի պահեստները, ինչպես նաև հրդեհային և պայթյունավտանգ պահեստներ և արտադրական օբյեկտներ, անասնաբուժական կազմակերպություններ, թափոնների վնասազերծման արտադրությունները, կաթսայատները, մաքրման կայանները, բաց տիպի գոմաղբի պահեստավորման օբյեկտները նպատակահարմար է տեղակայել թիկունքային կողմում (գերակշռող քամիների ուղղությունների)` կապված բնակելի, հասարակական, բիզնեսի և հանգստի գոտիների և արդյունաբերական գոտու այլ կազմակերպությունների ու օբյեկտների հետ:
98. Վնասակար նյութերով մթնոլորտային օդի աղտոտման աղբյուրներ ունեցող արդյունաբերական կազմակերպությունները, որոնք պահանջում են տեխնոլոգիական միջոցառումներից հետո 500 մ-ից ավելի լայնությամբ սանիտարապաշտպան գոտիների կառուցում, չպետք է տեղակայվեն մինչև 1 մ/վրկ արագությամբ կամ տևական քամիներով տարածքներում` որտեղ հաճախակի են շրջադարձերը, մառախուղները (տարվա օրերի կտրվածքով կազմում են ավելի քան 30% -40%, ձմռան ժամանակահատվածում` 50% -60% ):
99. Մթնոլորտային օդի աղտոտվածության հաշվարկը պետք է իրականացնել` հաշվի առնելով ավտոմոբիլային տրանսպորտի շահագործումից վնասակար նյութերի արտանետման փաստը:
100. Բնակավայրերի և մերձքաղաքային տարածքների պլանավորման (ծրագրման) և զարգացման համար անհրաժեշտ է նախատեսել բնական ջրային օբյեկտների ջրաէկոհամակարգերի պահպանման գոտիների կազմակերպում: Ջրամատակարարման համակարգերով տրվող խմելու ջրի որակի նկատմամբ պահանջները սահմանված են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի դեկտեմբերի 25-ի N879 հրամանով հաստատված N 2-lll-Ա2-01 սանիտարական նորմերով: Կենցաղային և խմելու ջրի ճառագայթային անվտանգության նորմերը, մատակարարման աղբյուրներից դրանց նմուշառման հաճախականությունը, խմելու ջրի որակի նկատմամբ հիգիենիկ պահանջները սահմանվում են համաձայն N 2-lll-Ա2-02 սանիտարական նորմերի և կանոնների:
101. Արդյունաբերական (արտադրական) կազմակերպությունների տեղակայումը ջրային օբյեկտների ափամերձ (առափնյա) սանիտարապաշտպան գոտում թույլատրվում է համապատասխան նախագծային լուծումների առկայությամբ, օրենսդրության պահանջների սահմաններում, իսկ ջրօգտագործումը` ՀՀ ջրային օրենսգրքով սահմանված պահանջների համաձայն` ջրօգտագործման թույլտվության առկայությամբ:
10. ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՄԱՏՈՒՑՈՂ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
102. Բնակելի կառուցապատման գոտում սպասարկման ծառայություններ մատուցող (մանրածախ առևտրի, սննդի, գրասենյակների, բժշկական ախտորոշիչ հետազոտությունների, ատամնաբուժական ծառայությունների, կրթական, մշակութային, սոցիալական, հանգստի և ժամանցի կենտրոնների և այլն) կազմակերպություններն անհրաժեշտ է տեղաբաշխել` բնակության և աշխատանքի վայրերին առավելագույնս մոտիկ` ապահովելով փոխկապակցվածությունը հասարակական տրանսպորտի ենթակառուցվածքների հետ:
103. Սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների հողամասերի չափերը, տարողությունը և տեղաբաշխումը անհրաժեշտ է համապատասխանեցնել համայնքի տարածական պլանավորման (այդ թվում բնակավայրի գոտևորման նախագծի) փաստաթղթերի պահանջներին և նախագծման առաջադրանքին` հիմք ընդունելով սույն նորմերի պահանջները: Կողմնորոշիչ հաշվարկների համար սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների թվաքանակը և դրանց հողամասերի չափերը կարող են սահմանվել համաձայն Նորմերի:
104. Տարաբնակեցման համակարգերի քաղաք (համայնքային)-կենտրոններում սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների թվաքանակի, կազմի և տարողունակության որոշման համար անհրաժեշտ է հաշվի առնել մարդկանց և տրանսպորտային (այդ թվում տեխնիկական) միջոցների տեղաշարժի և տեղափոխման ժամային մատչելիության ապահովումը (մեծ և խոշոր քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի համար համապատասխանաբար` առավելագույնը 1.0- 1.5 ժամ, միջին և փոքր քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի համար համապատասխանաբար` առավելագույնը 40 րոպե -1 ժամ) համայնքների (այդ թվում վարչական շրջանների) բնակավայրերից ժամանող բնակչության, ինչպես նաև տվյալ բնակավայր այցելող զբոսաշրջիկների համար:
105. Գյուղական բնակավայրերում բնակչության առաջին անհրաժեշտության ծառայությունների (առողջապահական, կրթական, առևտրի և սննդի) սպասարկման կազմակերպությունները տեղաբաշխելիս անհրաժեշտ է սահմանել 30 րոպեից ոչ ավել հետիոտնային հասանելիության ժամանակահատված:
106. Պարբերական բնույթով (այցելություն պահանջող) սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների տեղաբաշխումը կարող է նախատեսվել նաև գյուղական բնակավայրերի խմբի համար:
107. Սպասարկման ծառայությունների կազմակերպման համար անհրաժեշտ է հիմնական շենքերի հետ մեկտեղ նախատեսել ընդհանուր օգտագործման տարածքներ, հրապարակներ` շարժական տեխնիկական սարքերի և շինությունների օգտագործմամբ սեզոնային առևտրի և սպասարկման գործառույթների կազմակերպման, ինչպես նաև ավտոտրանսպորտային միջոցների կայանման համար, որոնց տարածքը պետք է բարեկարգել ծառերի տնկարկի և հրապարակների սալապատման միջոցով, համալրել ջրամատակարարման և ջրահեռացման համակարգերով` հաշվի առնելով կլիմայի փոփոխության հետ հարմարվողականության միջոցառումների պարտադիր կատարման անհրաժեշտությունը:
108. Բնակելի կառուցապատման գոտում տեղակայվող ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների սպասարկման առավելագույն (մատչելիության) շառավիղը պետք է ընդունել համաձայն Աղյուսակ 6-ի:
Աղյուսակ 6
| Հ/Հ |
Սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններ |
Սպասարկման (հետիոտնային հասանելության գոտի) առավելագույն (մատչելիության) շառավիղը մ |
| 1. |
Նախադպրոցականկազմակերպություններ |
300 |
| 1) |
քաղաքային համայնքներում (բնակավայրերում, վարչական շրջաններում) |
|
| 2) |
գյուղական բնակավայրերում, քաղաքային փոքր բնակավայրերում սակավահարկ (1-3հարկ) կառուցապատման պայմաններում` |
500 |
| 2. |
Հանրակրթական դպրոցներ |
|
| 1) |
տարրական |
500 |
| 2) |
հիմնական և ավագ |
700 |
| 3. |
Մարզասրահներ, մարզական կենտրոններ, ակումբներ |
500 |
| 4. |
Մարզական (սպորտային) համալիրներ(ՀՀՇՆ 31-03.06-2024) |
1500 |
| 5. |
Առաջնայինբուժօգնությանկազմակերպություններ(պոլիկլինիկաներ) |
1000 |
| 6. |
Դեղատներ |
500-800 |
| 7. |
Հանրայինսննդի, առևտրի ևկենցաղայինսպասարկմանկազմակերպություններ |
|
| 1) |
քաղաքային բազմահարկ կառուցապատման պայմաններում |
500 |
| 2) |
քաղաքային սակավահարկ կառուցապատման պայմաններում |
800 |
| 3) |
գյուղական բնակավայրերում |
1000 |
| 8. |
բանկեր, կապի ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններ |
500 |
| 9. |
Սույն Աղյուսակի 2-րդ կետում նշված սպասարկման շառավիղը չի տարածվում մասնագիտացված և հատուկ (այդ թվում առողջարարական) նախադպրոցական կազմակերպությունների, հանրակրթական դպրոցների վրա: Գյուղական բնակավայրերում հանրակրթական դպրոցների սպասարկման շառավիղները թույլատրվում է մեծացնել ըստ նախագծման առաջադրանքի` համայնքի տարածական պլանավորման փաստաթղթի պահանջների սահմաններում: Հանրակրթական դպրոցների սպասարկման շառավիղները բարդ ռելիեֆի պայմաններում կարող են նվազեցվել` առավելագույնը 30%: Աշակերտների մոտեցման ուղիները դեպի տարրական դասարաններ ունեցող հանրակրթական դպրոցներ չպետք է հատեն մայրուղային փողոցների երթևեկելի մասերը նույն մակարդակում: |
| 10. |
Գյուղական բնակավայրերում պոլիկլինիկաների, բուժարանների, բուժակային-մանկաբարձական կետերի և դեղատների հետիոտնային հասանելիությունն ընդունվում է 30 րոպեի սահմաններում (տրանսպորտային միջոցների օգտագործմամբ): |
| 11. |
8-րդ կետում նշված 500մ ցուցանիշը չի կրում պարտադիր բնույթ, այն ներկայացված է որպես հետիոտնային մատչելիության նախընտրելի հեռավորություն: |
109. Տրանսպորտային հասանելիության առավելագույն ժամանակի հաշվարկով հանրակրթական դպրոցների տեղաբաշխումը բնակավայրերում թույլատրվում է` տարրական դասարանների (տարրական դպրոց) համար` 10-15 րոպե, միջին դասարանների (միջին դպրոց) համար` 30 րոպե, ավագ դասարանների (ավագ դպրոց) համար` 45 րոպե: Մինչև տրասպորտային միջոցների կանգառ աշակերտների հետիոտնային հասանելիության հեռավորությունը (բնակելի թաղամասում, վարչական շրջանի սահմաններում) պետք է կազմի առավելագույնը 500մ:
110. Սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների շենքերի հողամասերի սահմանների հեռավորությունները պետք է ընդունել Աղյուսակ 7-ին համապատասխան:
Աղյուսակ 7
| Հ/Հ |
Սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններ (շենքեր) |
Նվազագույնհեռավորությունը սպասարկման կազմակերպություններիշենքերից, հողամասի սահմաններից (մ) |
| Մինչև կարմիր գիծ |
Մինչև բնակելի տների պատերը |
Մինչև հանրակրթական դպրոցների, նախադպրոցական և առողջապահական կազմակերպությունների շենքերի պատերը |
| քաղաքային բնակավայրերում |
գյուղական բնակավայրե րում |
| 1. |
Նախադպրոցական կազմակերպություններ, հանրակրթական դպրոցներ (շենքերի պատեր) |
25 |
10 |
Ըստ հակահրդեհային, ինսոլյացիայի և լուսավորվածության նորմերի |
| 2. |
Երկրորդական հումքի հավաքման, ընդունման կազմակերպություններ, պլաստիկ աղբարկղեր (կենցաղային, շինարարական և արտադրական աղբի/թափոնի) |
- |
- |
50/20 |
50/25 |
| 3. |
Հրշեջ կայաններ |
10 |
10 |
- |
- |
| 4. |
Դիակիզարաններ |
6 |
6 |
500-1000 |
500-1000 |
| 4.1 |
Գերեզմանատներ |
6 |
6 |
500-1000 |
500-1000 |
| 5. |
Դիակիզումից հետո թաղման համար գերեզմանոցներ |
6 |
6 |
100 |
100 |
| 6. |
Նախադպրոցական և առողջապահական կազմակերպություններին (հիվանդանոցներին, հիվանդանոցային համալիրներին, բժշկական կենտրոններին) հատկացվող հողամասերը պետք է նախատեսվեն մայրուղային փողոցների կարմիր գծերից ներս` հետնահանջով: |
| 7. |
Ստացիոնար ծառայություններ մատուցող առողջապահական կազմակերպությունների (հիվանդանոցների, հիվանդանոցային համալիրների, բժշկական կենտրոնների, կլինիկաների) հողամասերում անհրաժեշտ է նախատեսել առանձնացված մոտեցումներ դեպի տնտեսական, բուժական` վարակիչ և ոչ վարակիչ հիվանդների համար (առանձին) և պաթոլոգոանատոմիական մասնաշենքերի գոտիներ (ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունիսի 25-ի N12-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-03.07-2024): |
| 8. |
Երկրորդական հումքի հավաքման, ընդունման կազմակերպությունների շենքերն անհրաժեշտ է սահմանազատել կանաչապատման շերտով` նախատեսելով ավտոմոբիլային տրանսպորտի համար մոտեցման ուղիներ: Կենցաղային աղբի հավաքման, կուտակման, տեսակավորման համար սարքավորանքն անհրաժեշտ է տեղակայել քողարկված պատնեշների ներքո` շրջակա միջավայրի (այդ թվում օգտագործողների) համար անվտանգ, օգտագործման համար հարմարավետ, գրավիչ արտաքին տեսքով աղբարկղերի (պլաստիկ կամ մետաղյա), մաքրման մատչելիությունն ապահովող սարքերի կիրառմամբ: |
| 9. |
Մինչև 20մ հեռավորությամբ տեղակայված երկրորդական հումքի ընդունման կետերի համար (մուտքերով և լուսամուտներով): |
| 10. |
Սույն Աղյուսակի 4-րդ կետով նախատեսված դիակիզարանների և գերեզմանատների վերակառուցման պայմաններում պետք է պահպանվեն դրանց շահագործման վերաբերյալ ՀՀ կառավարության 2006 թվականի նոյեմբերի 23-ի 1910-Ն որոշման և ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի պահանջները: Միաժամանակ, առանձին դեպքերում, ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերով սահմանված չափորոշիչները կարող են վերանայվել սահմանված կարգով` հանրային առողջապահական փորձաքննության` շրջակա և բնակության միջավայրի գործոնների գնահատման կամ վերլուծության կամ հետազոտությունների, այդ թվում` լաբորատոր կամ գործիքային չափումների արդյունքով հանրային առողջապահական նորմատիվների (սանիտարական կանոնների և նորմերի) պահանջներին համապատասխանելու վերաբերյալ եզրակացության հիման վրա` «Հանրային առողջապահության մասին» և «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» օրենքներով նախատեսված պայմաններով: |
11. ԲՆԱԿԵԼԻ ԿԱՌՈՒՑԱՊԱՏՄԱՆ ԳՈՏԻ. ԿԱՌՈՒՑԱՊԱՏՄԱՆ ՀԱՐԱՉԱՓԵՐ
111. Բնակելի, հասարակական, խառը կառուցապատման գոտիների խտությունը կարգավորվում է բնակավայրերի տարածքների գոտիավորման նախագծերում ամրագրված կառուցապատման չափորոշիչներով, հաշվի առնելով տարածքի քաղաքաշինական արժեքը, շրջակա միջավայրի, սեյսմիկ ռիսկի պայմանները և այլն:
112. Կառուցապատման խտության գործակիցը` Pկ1-ն, շենքերի և շինությունների բոլոր վերգետնյա հարկերի մակերեսների հանրագումարի հարաբերությունն է թաղամասի (հատկացված) հողատարածքի մակերեսի նկատմամբ: Կառուցապատման տոկոսը` Pկ2-ն, շենքերի և շինությունների կողմից զբաղեցված հողատարածքի (կառուցապատման) մակերեսի հարաբերությունն է հատկացված (թաղամասի) հողատարածքի մակերեսի նկատմամբ` արտահայտված %-ով: Կառուցապատման խտության գործակիցը և կառուցապատման տոկոսը հաշվարկվում են հետևյալ բանաձևերով`
Pկ1=H/S (2)
որտեղ`
1) H` շենքերի և շինությունների բոլոր վերգետնյա հարկերի մակերեսների հանրագումարն է (որոշվում է դրանց արտաքին չափերով),
2) S` հատկացված հողատարածքի (թաղամասի) մակերեսն է:
Pկ2=(M/S)x100% (3)
որտեղ`
ա. M` շենքերի և շինությունների կողմից զբաղեցված հողատարածքի (կառուցապատման) մակերեսն է,
բ. S` հատկացված հողատարածքի (թաղամասի) մակերեսն է:
113. Կառուցապատման խտության գործակցի և կառուցապատման տոկոսի առավելագույն սահմանային ցուցանիշները, բնակավայրերի հողերում հասարակական բազմաֆունկցիոնալ և մասնագիտացված (կրթական, գիտական, մշակութային, առողջապահական և այլն) կառուցապատման գոտիների համար տրված են Աղյուսակ 8-ում:
Աղյուսակ 8
| Հ/Հ |
Գոտիներ |
Կառուցապատման խտության գործակից* Pկ1 |
Կառուցապատման տոկոս Pկ2 % |
| 1. |
Բնակելի (միջին հարկայնությամբ, 4-8 հարկով) բազմահարկ բազմաբնակարան կառուցապատման թաղամասերում |
0.8/1.2 |
40 |
| 2. |
Բնակելի բազմահարկ (բարձր հարկայնությամբ` 9 և ավելի) բազմաբնակարան (այդ թվում բազմաֆուկցիոնալ) կառուցապատման վերակառուցվող թաղամասերում |
1.6 |
60 |
| 3. |
Բլոկացված բնակելի տներով (սակավահարկ, մինչև 3 հարկ), բնակարանամերձ հողամասերով կառուցապատման թաղամասերում |
0.6 |
30 |
| 4. |
Անհատական բնակելի տներով (սակավահարկ, մինչև 3 հարկ), տնամերձ հողամասերով կառուցապատման թաղամասերում |
0.4 |
20 |
| 5. |
Խառը կառուցապատման թաղամասերում |
1.2 |
40 |
| 6. |
Խառը կառուցապատման վերակառուցվող թաղամասերում |
1.6 |
60 |
| 7. |
Հասարակական բազմագործառույթ (բազմաֆունկցիոնալ) կառուցապատման |
3.0 |
100 |
| 8. |
Հասարակական մասնագիտացված կառուցապատման |
2.4 |
80 |
| 9. |
Կանաչապատ |
- |
7 |
| 10. |
Սույն Աղյուսակի 1-ին կետի մասով կառուցապատման խտության գործակիցը և տոկոսը կիրառվում են ինչպես ամբողջ միկրոշրջանի , այնպես էլ առանձին թաղամասերի համար: |
| 11 . |
Սույն Աղյուսակի 2-րդ կետի մասով բնակելի բազմահարկ նոր կառուցվող և վերակառուցվող թաղամասերի ստորգենյա և նկուղային հարկերի կառուցապատման տոկոսը կաոող է հասցվել 80%-ի` բազմաբնակարան բնակելի շենքերի ստորգետնյա և նկուղային հարկերում ավտոկայանատեղիների քանակը նախատեսելու բնակարանների ընդհանուր քանակի մինչև 80% -100%-ի չափով, եթե վերգետնյա հատվածի կառուցապատման թուլատրելի տոկոսից դուրս գտնվող հատվածում ապահովվի առնվազն մեկ մետր բարձրությամբ հողածածկ` տարածքի կանաչապատումը (որպես Կլիմայի փոփոխության հարմարվողականության և մեղղման միջոցառում) կամ ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի ապրիլի 4-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-03.02-2022 նորմերի պահանջների բավարարումն ապահովելու պայմանով (անհրաժեշտության դեպքում` որպես երկակի գործառնական նշանակությամբ քաղաքացիական պաշտպանության պաշտպանական կառույց օգտագործելու, բնակչության պատսպարումն ապահովելու նպատակով): |
| 12. |
Սույն Աղյուսակի 3-րդ կետի մասով անջրանցիկ տարածքը (կառույցի մակերեսը ներառյալ) չպետք է գերազանցի 40%-ը: |
| 13. |
Սույն Աղյուսակի 4-րդ կետի մասով տնտեսական կառույցների առկայության դեպքում ընդհանուր կառուցապատման տոկոսը չպետք է գերազանցի 40%-ը: |
114. Բնակելի, հասարակական և գործարարական (բիզնես) գոտիների համար կառուցապատման գործակիցները և կառուցապատման խտությունները տրվում են թաղամասի ամբողջ տարածքի համար` հաշվի առնելով ըստ հաշվարկների անհրաժեշտ սպասարկման ծառայություններ մատուցող օբյեկտներն ու կազմակերպությունները, ավտոտնակները, ավտոկայանատեղերը, կանաչ տարածքները, խաղահրապարակները և բարեկարգման այլ տարրերը: Արդյունաբերական գոտիների համար նշված գործակիցները տրվում են արդյունաբերական կառուցապատման թաղամասերի համար, որոնք ներառում են մեկ կամ մի քանի օբյեկտ.
115. Կառուցապատման խտության գործակիցը հաշվարկելիս հարկերի մակերեսը որոշվում է շենքի արտաքին չափերով: Հաշվի են առնվում միայն վերգետնյա հարկերը, ներառյալ մանսարդային հարկերը: Շենքերի և շինությունների ստորգետնյա հարկերը հաշվի չեն առնվում: Առանձին ստորգետնյա կառույցը հաշվի չի առնվում, եթե դրա վերևում գտնվող հողածածկույթը (վերգետնյա տարածքը) օգտագործվում է կանաչապատման, խաղահրապարակների, ավտոկայանատեղերի և բարեկարգման այլ տեսակների կազմակերպման համար:
116. Որպես թաղամասերի սահմաններ պետք է ընդունել կարմիր գծերը:
117. Կազմավորված բնակելի, հասարակական և գործարարական (բիզնես) գոտիների թաղամասերը (ներառյալ վերնակառույցները, մանսարդային հարկերը) վերակառուցելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել այդ թաղամասերում բնակվող բնակչության համար անհրաժեշտ քանակությամբ սպասարկման հիմնարկների, կազմակերպությունների ապահովումը: Մատչելիության նորմատիվ շառավիղների ապահովման դեպքում թույլատրվում է հաշվի առնել հարևան թաղամասերում առկա սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունները (բացառությամբ նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունների և տարրական կրթության հանրակրթական կազմակերպությունների): Գոյություն ունեցող կառուցապատման վերակառուցման պայմաններում կառուցապատման խտությունը թույլատրվում է ավելացնել, բայց ոչ ավելի, քան 30%-ով, քաղաքաշինական, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության նորմերի ապահովման պայմանով:
118. Շենքերի և կառույցների առավելագույն հարկայնությունը որոշվում է, հաշվի առնելով բնակչության խտությունը, կառուցապատման խտության գործակիցը և կառուցապատման տոկոսը` ապահովելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N102-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 20.04-2020 շինարարական նորմերի պահանջները:
119. Բնակելի կառուցապատման գոտում ծածկված մարզական և ստացիոնար բժշկական օգնության ծառայություններ մատուցող առողջապահական օբյեկտների/համալիրների առանձին տեսակների, դրանց կոնստրուկտիվ և ճարտարապետահատակագծային լուծումների առանձնահատկությունները սահմանված են ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 19-ի N 09-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-03.06-2024 և ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունիսի 25-ի N 12-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-03.07-2024 շինարարական նորմերով:
120. Բնակելի միկրոշրջաններում (թաղամասերում) անհրաժեշտ է նախատեսել տարբեր նշանակության ընդհանուր օգտագործման հարթակներ, հաշվի առնելով բնակչության ժողովրդագրական կազմը, կառուցապատման տեսակը, բնակլիմայական և այլ տեղական պայմանները: Հարթակների կազմը և դրանց տարածքների չափերը պետք է որոշվեն Նորմերով և կառուցապատման կանոններով, ընդ որում` մանկական խաղահրապարակների, բնակչության հանգստի և մարզահրապարակների ընդհանուր մակերեսը պետք է սահմանվի միկրոշրջանի (թաղամասի) բնակեցման տարածքի ընդհանուր մակերեսի 10%-ից ոչ պակաս: Խաղահրապարակները և մարզահրապարակներն անհրաժեշտ է տեղակայել բազմաբնակարան (այդ թվում բազմաֆունկցիոնալ) բնակելի և հասարակական շենքերի պատուհաններից, իսկ անհատական բնակելի տների դեպքում` հողամասի սահմանագծից` Աղյուսակ 9-ում ներկայացվող հեռավորություններից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
Աղյուսակ 9
| Հ/Հ |
Հրապարակների տեսակը |
Հեռավորությունը, մ |
| 1. |
Նախադպրոցական և կրտսեր դպրոցական տարիքի
երեխաների (մանկական) խաղահրապարակներ |
|
12 |
| 2. |
Բնակչության հանգստի համար նախատեսված |
|
10 |
| 3. |
Մարզահրապարակներ (կախված աղմուկի բնութագրերից` առավելագույն հեռավորությունն ընդունել ֆուտբոլի և հոկեյի խաղահրապարակների, նվազագույնը` սեղանի թենիսի խաղահրապարակների համար) |
|
10-40 |
| 4. |
Տնտեսական նպատակների համար նախատեսված |
|
20 |
| 5. |
Շների զբոսանքի համար |
|
40 |
| 6. |
Ավտոմեքենաների կայանման համար նախատեսված (վերգետնյա հարթակ) |
100 |
121. Ավտոմոբիլային մուտքերը դեպի միկրոշրջանի (թաղամասի) տարածք, ինչպես նաև շենքերում միջանցիկ անցումները պետք է նախատեսել մեկը մյուսից առավելագույնը 300մ հեռավորությամբ, վերակառուցվող թաղամասերում` 180մ-ից ոչ ավելի: Կարգավորվող շարժմամբ մայրուղային ճանապարհների երթևեկային մասերին մոտեցումների միացումը թույլատրվում է խաչմերուկներից նվազագույնը 50մ հեռավորության վրա: Ընդ որում, մինչև հասարակական տրանսպորտի կանգառը պետք է լինի 20 մետրից ոչ պակաս: Բնակելի շենքերի խմբին, սպասարկման, առևտրի խոշոր կենտրոններին մոտեցումը պետք է նախատեսվի հիմնական մոտեցումներով, իսկ առանձին կանգնած շենքերին` երկրորդական մոտեցումներով: 5 և ավելի հարկայնությամբ միկրոշրջանները (թաղամասերը) սպասարկվում են երկշերտ, իսկ մինչև 5 հարկանի կառուցապատմամբ միկրոշրջանները (թաղամասերը)` միաշերտ մոտեցումներով: Միաշերտ մոտեցումների համար նախատեսվում են 6մ լայնությամբ և 15մ երկարությամբ, միմյանցից 75մ-ից ոչ հեռու տեղակայված շրջադարձի հարթակներ: Փակուղային մոտեցումների երկարությունը պետք է լինի 150մ-ից ոչ ավելի և ավարտվի շրջադարձային հարթակով` ապահովելու աղբատար և հրշեջ մեքենաների շրջադարձը:
122. Միկրոշրջաններում (թաղամասերում) բնակելի շենքերի (տների) խմբերի համար արգելվում է ընդհանուր ներքին տարածության (բակի) միջով տարանցիկ անցումների իրականացումը:
123. Տնտեսական հարթակներից հեռավորությունը չի նորմավորվում, աղբակուտակման հարթակներից մինչև մարզահրապարակներ, մանկական խաղահրապարակներ և բնակչության հանգստի հարթակներ, ինչպես նաև նախադպրոցական, բուժական և սննդի կազմակերպություններ հեռավորությունը անհրաժեշտ է ընդունել ՀՀ առողջապահության նախարարի 2009 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 25-Ն հրամանով հաստատված պահանջներին համապատասխան: Հասարակական և խառը կառուցապատման գոտիներին կից տեղակայված արտադրական օբյեկտների հողամասերի սահմանից հեռավորությունը մինչև բնակելի և հասարակական շենքերը, ինչպես նաև հանրակրթական դպրոցների և նախադպրոցական, առողջապահական և հանգստի հաստատությունների հողամասերի սահմանները պետք է ընդունել 50 մետրից ոչ պակաս: Նշված հեռավորություններն ընդունվում են ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան: Միաժամանակ, առանձին դեպքերում, ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի չափորոշիչները կարող են վերանայվել` <Հանրային առողջապահության մասին> և <Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին> օրենքների համաձայն ձեռքբերված հանրային առողջապահական փորձաքննության եզրակացության առկայությամբ:
124. Հատվածային նախագծման դեպքում կամ երբ նախագծվող տարածքներում բնակելի շրջաններ դեռ չեն ձևավորվել, միկրոշրջանի (թաղամասի) ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքի մակերեսը պետք է ընդունել 1 մարդու հաշվով առնվազն 6քմ (առանց հաշվի առնելու դպրոցների և նախադպրոցական կազմակերպությունների տարածքները): Միկրոշրջանի (թաղամասի) կանաչապատ տարածքների առանձին հողամասերի մակերեսների մեջ կարող են ներառվել նաև հանգստի հարթակների, մանկական խաղահրապարակների, ճեմուղիների, անցուղիների և հետիոտնային այլ հաղորդակցուղիների մակերեսները, եթե դրանք զբաղեցնում են հողամասի 30%-ից ոչ ավելի հատվածը:
125. Բնակելի շենքերի, բնակելի և հասարակական, ինչպես նաև արտադրական շենքերի միջև հեռավորությունները պետք է սահմանվեն ըստ հաստատված նախագծային լուծումների` հաշվի առնելով տարածական պլանավորման փաստաթղթերի, ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքի, ինժեներական ենթակառուցվածքների մատակարար կազմակերպությունների տեխնիկական պայմանների պահանջները, հրդեհային անվտանգության և լուսավորության (ինսոլյացիայի) հաշվարկները, հարևան հողօգտագործումները, գոյություն ունեցող և նախատեսվող շենքերը և շինությունները, դրանց բնույթը, կառուցապատման խտության գործակիցը և կառուցապատման տոկոսը` ՀՀ ԿԱ քաղաքաշինության պետական կոմիտեի նախագահի 2017 թվականի ապրիլի 13-ի N 56-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-03-2017 շինարարական նորմերը, ՀՀ կառավարության 2011 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N 1920-Ն որոշումը և այլն:
126. Շենքերի երկար կողմերի միջև հեռավորությունները (կենցաղային խզումներ) թույլատրվում է ընդունել` 2-3 հարկանի շենքերի համար` 15մ, 4 հարկի համար` 20մ-ից ոչ պակաս, իսկ բազմաբնակարան և հասարակական շենքերի երկար կողմերի և բնակելի սենյակներից պատուհաններ ունեցող կողաճակատների միջև` 10 մետրից ոչ պակաս: Հատուկ և կարևորագույն նշանակության օբյեկտների` IV և V ռիսկայնության աստիճանի բազմաբնակարան շենքերի, ինչպես նաև բազմաբնակարան (բազմաֆունկցիոնալ) շենքերի և հասարարական ու արտադրական շենքերի միջև հեռավորությունները, կառուցապատման և շահագործման հիմնական պայմանները (արտաքին և ներքին հաղորդակցուղիներով համալրումը` ջրամատակարարման, գազամատակարարման, էլեկտրամատակարարման և կապի համակարգերով) պետք է հիմնավորված լինեն նախագծային լուծումներով` ըստ ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքի, մատակարար կազմակերպությունների տեխնիկական պայմանների, շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և քաղաքաշինության ու առողջապահության բնագավառներում գործող շինարարական և սանիտարական նորմերի ու կանոնների պահանջների:
127. Շինարարության նպատակով հողհատկացումները, նախագծման նորմերի շինարարության, վերակառուցման և կառուցապատման նախագծային ու նորմատիվային փաստաթղթերի հաստատումը, բնակելի շենքերի, մշակութային-կենցաղային և կոմունալ շինությունների, արդյունաբերական, տրանսպորտային և այլ կազմակերպությունների շահագործումը թույլատրվում է` հաշվի առնելով ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի կողմից ՀՀ տարածքում հանրային առողջության ապահովման մասին նորմատիվ իրավական ակտերի պահանջների նկատմամբ վերահսկողության արդյունքները:
128. առողջապահության ոլորտի տեսչական մարմնի կողմից: Համաձայն <Հանրային առողջապահության մասին> օրենքի` բնակելի, հասարակական և արտադրական շենքերի շինարարության, վերակառուցման և կառուցապատման նախագծային և նորմատիվային փաստաթղթերը Կառավարության որոշմամբ սահմանված դեպքերում և կարգով ենթակա են համաձայնեցման առողջապահության ոլորտի պետական լիազորված մարմնի հետ:
129. Վերակառուցման և այլ բարդ քաղաքաշինական պայմաններում 123-րդ կետում նշված հեռավորությունները կարող են կրճատվել ըստ նախագծի` սեյսմակայուն (երկրաշարժադիմացկուն) շինարարության և սեյսմիկ ռիսկի նվազեցման, ինսոլյացիայի, լուսավորվածության, հակահրդեհային պահանջների պահպանման և հիմնավորման պայմանով (նախագծային լուծումներով):
130. Բնակելի շենքերի, բնակելի և հասարակական, ինչպես նաև արտադրական շենքերի միջև հեռավորությունները կարող են վերանայվել (ավելացվել), հաշվի առնելով արտակարգ իրավիճակի և քաղաքացիական պաշտպանության միջոցառումների իրականացման անհրաժեշտությունը, որոնք պետք է իրականացվեն` քաղաքացիական պաշտպանության ոլորտում գործող նորմատիվ փաստաթղթերի պահանջներին համապատասխան:
131. Տնամերձ հողամասերով բնակելի կառուցապատման գոտում անհատական բնակելի տան շենքի և շինությունների կառուցման կամ վերակառուցման դեպքում բնակելի սենքերի (սենյակներ, խոհանոց, պատշգամբ և այլն) լուսամուտներից մինչև հարևան հողամասերում տեղակայված շենքի և տնտեսական շինությունների (խորդանոց, ավտոտնակ, բաղնիք) պատերի միջև հեռավորությունը (նույնը վերակառուցման պայմաններում) պետք է լինի առնվազն 6մ (նույնը վերակառուցման պայմաններում), սակայն հարևան հողամասերի սեփականատերերի փոխադարձ համաձայնության դեպքում այդ չափը կարող է կրճատվել` առավելագույնը 20%-ով:
132. Բնակելի կառուցապատման գոտում հատկացված (տնօրինվող) հողամասի սահմանագծից նվազագույն հեռավորությունը սահմանվում է ըստ Աղյուսակ 10-ի:
Աղյուսակ 10
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Հեռավորությունը, մ |
| 1. |
Մինչև անհատական բնակելի տան պատը |
3 |
| 2. |
Մինչև տնտեսական կառույցները |
1 |
133. Թույլատրվում է հարևան (կից) տնամերձ հողամասերի բնակելի տների կցակառուցումը` հաստատված նախագծային լուծումների հակահրդեհային և սեյսմիկ պահանջներն ապահովելու պայմանով: Թույլատրվում է հարևան (հարակից) տնամերձ հողամասերի անհատական բնակելի տների, ինչպես նաև տնտեսական կառույցների բլոկավորված (կցաշար, բլոկացված) տեղակայումը, դրանց կառուցումը կամ վերակառուցումը (բացառությամբ կցաշար բնակելի տներով պատմականորեն ձևավորված, պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձաններով համալրված (գոյություն ունեցող քաղաքաշինական միջավայրում) անհրաժեշտ հիմնավոր փաստաթղթերի` ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքի, ինժեներական ենթակառուցվածքների մատակարար կազմակերպությունների տեխնիկական պայմանների, տարածքի ինժեներաերկրաբանական, իսկ վերակառուցման պարագայում` նաև շենքի տեխնիկական վիճակի հետազննության եզրակացությունների առկայությամբ, ինչպես նաև սահմանված կարգով մշակված նախագծային փաստաթղթերի ապահովման պայմանով` հաշվի առնելով կառուցման և վերակառուցման աշխատանքների ռիսկայնության աստիճանը: Պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձան համարվող բնակելի տների շենքերի ու շինությունների նորոգման, վերականգնման, տեղափոխման աշխատանքներն իրականացվում են մշակույթի ոլորտի լիազորված մարմնի համաձայնությամբ: Պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձան համարվող բնակելի տների շենքերի ու շինությունների քանդումն արգելվում է: Նշված կարգավորումները կիրառվում են նաև գոյություն ունեցող անհատական բնակելի տների շենքերին կցակառուցվող տնտեսական կառույցների, ինչպես նաև գոյություն ունեցող տնտեսական կառույցներին նորերի բլոկացման դեպքում: Գոյություն ունեցող կառուցապատման պայմաններում հարևան (հարակից) բնակելի տների միջև, համայնքին պատկանող հողամասում, նոր կառույցի բլոկավորված տեղակայումը, այդ թվում հողհատկացման հիմքերի և կառուցապատման թույլտվության տրամադրումը պետք է իրականացվի գոյություն ունեցող հարևան (հարակից) բնակելի տների սեփականատերերի փոխադարձ համաձայնության և հակահրդեհային պահանջների ապահովման պայմանով:
134. Կենտրոնացված կոյուղու համակարգի բացակայության դեպքում արտաքին զուգարանից (սանհանգույցից) մինչև մոտակա տան պատերը հեռավորությունն անհրաժեշտ է ընդունել ոչ պակաս քան 12մ, մինչև ջրամատակարարման աղբյուրը կամ ջրհորը` ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի նոյեմբերի 29-ի N 803 հրամանի համաձայն, սանիտարական պահպանման գոտիների հաշվառմամբ:
135. Գյուղական բնակավայրերում և քաղաքների բնակելի գոտու սահմանագծում տեղակայված տնամերձ հողամասերով կառուցապատման պայմաններում ընտանի կենդանիների և թռչունների համար նախատեսված ցախանոցների, խորդանոցների, անասնագոմերի շինություններն անհրաժեշտ է նախատեսել բնակելի շենքերի (տան) լուսամուտներից (պատուհաններից, վիտրաժային բացվածքներից) հետևյալ հեռավորությունների ապահովմամբ` 1-2 շինությունների դեպքում` առնվազն 15մ, 3-7 շինությունների դեպքում` առնվազն 25մ, 8-30-ի դեպքում` առնվազն 50մ: Նշված հեռավորությունները կարող են վերանայվել տվյալ տնամերձի կամ նույն հողամասի շրջանակներում տեղակայված շենքերի ու շինությունների նկատմամբ (նվազեցվել 20%-ով, իսկ 1-2 շինությունների դեպքում մինչև 8մ` բացառելով հարևան տնամերձ հողամասերում տեղակայված բնակելի տներից այդ շինությունների համար նորմավորված` 15մ, 25մ և 50մ հեռավորությունների նվազեցումը) հաստատված նախագծային լուծումների առկայությամբ: Բլոկավորված խորդանոցների կառուցապատման մակերեսը չպետք է գերազանցի 800մ2: Խորդանոցների խմբերի միջև հեռավորությունը հարկավոր է սահմանել հակահրդեհային պահանջներին համապատասխան: Թույլատրվում է տնտեսական կառույցի (այդ թվում` ընտանի կենդանիների և թռչունների համար նախատեսված), ավտոտնակի, բաղնիքի, ջերմոցի կցակառուցում (նախագծում) տնամերձ հողամասի առանձնատանը` պահպանելով սանիտարական և հակահրդեհային նորմերը: Խորդանոցների, ցախանոցների, անասնագոմերի շինությունների խմբերից յուրաքանչյուրը պետք է պարունակի առավելագույնը 30 շինություն:
12. ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ԱՆՁԱՆՑ ՀԱՄԱՐ ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՄԱՏՉԵԼԻ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄ
136. Բնակավայրերի հատակագծման և կառուցապատման նախագծերի մշակման ժամանակ պետք է ղեկավարվել հաշմանդամություն ունեցող անձանց և բնակչության սակավաշարժուն խմբերի լիարժեք կենսագործունեության համար պայմաններ ստեղծելու պարտադիր սկզբունքով` ապահովելով «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին» օրենքի, ՀՀ կառավարության 2006 թվականի փետրվարի 16-ի N 392-Ն որոշման, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2006 թվականի նոյեմբերի 10-ի N 253-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ IV-11.07.01-2006 (ՄՍՆ 3.02-05-2003) շինարարական նորմերի, ՎՍՆ 62 շինարարական նորմերի, ՀՀ ԿԱ քաղաքաշինության պետական կոմիտեի նախագահի 2018 թվականի ապրիլի 5-ի N 43-Ա հրամանով հավանության արժանացած ՀՀԿՀ 23-101-2017 կանոնների ժողովածուի պահանջները:
137. Բնակավայրերի (համայնքների, վարչական շրջանների) բնակելի թաղամասերի և դրանց ճանապարհափողոցային ցանցի նախագծումը պետք է իրականացնել` ապահովելով հաշմանդամություն ունեցող անձանց (բնակչության սակավաշարժուն խմբերի) համար հասարակական տրանսպորտին մոտեցման հարթակների մատչելիության ապահովմամբ` հետիոտնի (այդ թվում` հաշմանդամություն ունեցող անձանց շարժասայլակների, մանկասայլակների, շարժական, անվավոր ճամպրուկների, ձեռնապայուսակների և այլն) անարգել տեղաշարժն ապահովելու համար հետիոտնային անցուղիների (մայթեր, ճեմուղիներ) և ավտոմոբիլային ճանապարհների (այդ թվում ներհամայնքային փողոցների) փոխհատման հատվածում անհրաժեշտ է նախատեսել թեքահարթակներ կամ վերհան սարքեր` մայթի ծածկույթից ճանապարհային ծածկույթի հետ նույն մակարդակի վրա` նախագծային լուծումներին համապատասխան` համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 21-ի N 12-Ն հրամանով հաստատված «Տարածքի բարեկարգում» շինարարական նորմերի:
138. Նոր կառուցապատվող թաղամասերում (տարածքներում) բազմաբնակարան (բազմաֆունկցիոնալ) շենքերի 1-2 հարկերում պետք է նախատեսել հասարակական նշանակության` ամենօրյա պահանջարկ ունեցող ապրանքների և կենցաղային սպասարկման օբյեկտներ, իսկ դրանց բացակայության դեպքում` նշված կազմակերպությունները տեղակայել (տեղաբաշխել) առավելագույնը 300մ մատչելի և հասանելի հեռավորությամբ:
139. Բնակելի, հասարակական և արտադրական նշանակության շենքերի պարագծով նախատեսվող սալվածքը պետք է բավարարի հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար դրանց շահագործման մատչելիության և անվտանգության պահանջներին և նախատեսվի հաստատված նախագծային լուծումների առկայությամբ: Սալվածքի հարաչափերը չեն կարող նվազ կամ ավելին լինել` 1-10% թեքության և 1.2-2մ լայնության համար նախատեսված սահմանաչափերի միջակայքից: Սալվածքի նախընտրելի պատվածք է համարվում սալապատումը բնական կամ արհեստական քարերով` հաշվի առնելով կլիմայի փոփոխության հետ հարմարվողականության պարտադիր միջոցառումների կատարման անհրաժեշտությունը:
140. Մասնագիտացված բնակելի նշանակության օբյեկտների և մասնագիտացված նախադպրոցական (դպրոցական) կազմակերպությունների շենքերն անհրաժեշտ է տեղաբաշխել հրշեջ փրկարարական ծառայություն մատուցող կազմակերպություններից 3000մ-ից ոչ ավելի հեռավորության վրա: Մասնագիտացված նախադպրոցական կազմակերպությունները` հատուկ պայմաններով նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունների շենքերը նպատակահարմար է տեղաբաշխել կանաչապատ կամ մերձքաղաքային գոտիներում, սանիտարահիգիենիկ պայմաններով առավել բարենպաստ հողատարածքներում, թաղամասերի կանաչապատ հատվածներում, կամ նախատեսել համապատասխան կանաչապատման համալիր միջոցառումներ` հաշվի առնելով կլիմայի փոփոխության հետ հարմարվողականության միջոցառումների պարտադիր կատարման անհրաժեշտությունը: Մասնագիտացված նախադպրոցական կազմակերպությունները պետք է տեղակայվեն արդյունաբերական կազմակերպություններից, տրանսպորտային ինտենսիվ շարժումով փողոցներից ու ճանապարհներից, երկաթուղուց, ինչպես նաև բարձր աղմուկի, օդի և ընդերքի աղտոտման այլ աղբյուրներից 3000մ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
141. Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք` լսողության կամ տեսողության խանգարումներ ունեցող երեխաների համար հատուկ հանրակրթական դպրոցների շենքերը, շինությունները (ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի ապրիլի 9-ի N 103-Ն հրաման) ռադիոկայաններից, ռադիոռելեային տեղակայանքներից (կառավարման կետերից) անհրաժեշտ է տեղակայել առնվազն 1500 մ հեռավորության վրա:
142. Սոցիալական նշանակության կազմակերպությունների` տուն-ինտերնատների, դրանց սպասարկման տարածքային ստորաբաժանումների, ինչպես նաև մասնագիտացված նախադպրոցական կազմակերպությունների հողամասերի հաշվարկային մակերեսներն անհրաժեշտ է սահմանել համաձայն Աղյուսակներ 11-ի, 12-ի և 13-ի:
143. Մասնագիտացված նախադպրոցական կազմակերպությունների (հաստատությունների) հողամասի մակերեսի հաշվարկային ցուցանիշը պետք է ընդունել 1 տեղի համար` առնվազն 60 քմ:
144. Մտավոր զարգացման և բժշկական սպասարկման կարիք ունեցող երեխաների և մեծահասակների համար շուրջօրյա խնամքի ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների հողամասերի մակերեսի հաշվարկային ցուցանիշն անհրաժեշտ է սահմանել համաձայն Աղյուսակներ 11-13-ի:
Աղյուսակ 11
| Հ/ Հ |
Սոցիալական նշանակության կազմակերպությունների շենքեր |
Հզորությունը(տեղ) |
Հողամասի մակերեսը, 1 տեղի համար (քմ) |
| 1. |
Տուն-ինտերնատներ |
մինչև 50 51-100 101-200 201-300 |
200 175 125 100 |
| 2. |
Սոցիալական սպասարկման տարածքային ստորաբաժանումներ |
մինչև 50 51-75 76-100 |
150 125 100 |
| 3. |
Մերձքաղաքային գոտում տեղակայված, պուրակներին և անտառապուրակներին մոտ գտնվող, ինչպես նաև գոյություն ունեցող կառուցապատման պայմաններում տուն-ինտերնատների հողամասերի մակերեսները հնարավոր է նվազեցնել` առավելագույնը 20%-ով` համապատասխան (պատճառաբանված) նախագծային հիմնավորումների առկայությամբ |
Աղյուսակ 12
| Հ/Հ |
Դասարան ների քանակը |
Հողամասի նվազագույն մակերեսը հատուկ նշանակության (շուրջօրյա խնամքի ծառայություն մատուցող կազմակերպություններում) դպրոցներում 1 աշակերտի հաշվարկով, քմ |
| լսողության խախտումներով |
տեսողության խախտումներով |
խոսակցական խախտումներով |
պոլիոմելիտի և ցերեբրալ կաթվածների ծանր հետևանքներով |
| 1. |
1 |
200 |
205 |
225 |
180 |
| 2. |
2 |
160 |
160 |
180 |
140 |
Աղյուսակ 13
| Հ/Հ |
Հողամասի նվազագույն մակերեսը 1 աշակերտի համար, քմ |
| Ուսուցանող երեխաների համար, որոնք |
Չուսուցանող երեխաների համար, որոնք |
| ինքնուրույն տեղաշարժվող |
ինքնուրույն չտեղաշարժվող |
ինքնուրույն տեղաշարժվող |
ինքնուրույն չտեղաշարժվող |
| 1. |
100 |
120 |
80 |
50 |
| 2. |
Մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաների համար շուրջօրյա խնամքի ծառայություն մատուցող կազմակերպություններում (դպրոցներում) հողամասերի սահմանված մակերեսների նորմերը թույլատրվում է նվազեցնել առավելագույնը մինչև 15 %: |
145. Հատուկ նշանակության նախադպրոցական կազմակերպությունների, սոցիալական նշանակության տուն-ինտերնատների հողամասերը պետք է ունենան 1,6մ-ից ոչ պակաս բարձրությամբ ցանկապատ, իսկ մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաների համար շուրջօրյա խնամքի ծառայություն մատուցող կազմակերպությունների և հոգենյարդաբանական ինտերնատների հողամասերը` 2մ-ից ոչ պակաս բարձրությամբ ցանկապատ:
146. Հենասայլակի զբաղեցրած տարածությունը պետք է ունենա 0,9 մ-ից ոչ պակաս լայնություն և 1,5 մ-ից ոչ պակաս երկարություն:
147. Միակողմ երթևեկության դեպքում հետիոտնային վերգետնյա անցումի լայնությունը պետք է սահմանել առնվազն 1,5 մ, երկկողմ երթևեկության դեպքում` առնվազն 1.8 մ:
148. Ստորգետնյա հետիոտնային անցումները պետք է կահավորված լինեն հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար անհրաժեշտ թեքահարթակներով, շարժասանդուղքներով, վերհան սարքերով, վերելակներով, լուսավորությամբ, բազրիքներով, հատուկ գծանշումներով և գովազդային լուսավորված վահանակներով և այլն` նախագծային լուծումների առկայությամբ:
149. Հետիոտնային վերգետնյա անցումները պետք է կազմակերպվեն հետիոտնի համար անվտանգ և մատչելի` հարակից շենքերի ու շինությունների ելուստային կոնստրուկցիաների (գետնի մակարդակից` 0-նիշից հաշվարկված) բարձրությունը նվազագույնը 2,7 մ նախատեսված լինելու պայմաններում :
150. Թիկնաթոռ-սայլակով հաշմանդամություն ունեցող անձի 90˚-180˚ աստիճանով ինքնուրույն շրջադարձի գոտու տրամագիծը պետք է ընդունել ոչ պակաս` քան 1.4 մ-ը:
151. Շենքերում և շինություններում սարքավորումների ու կահույքի մոտեցումները պետք է ունենան 0,9 մ-ից ոչ պակաս լայնություն, իսկ հենասայլակը 90˚ աստիճանով շրջադարձի անհրաժեշտության դեպքում` 1,2 մ-ից ոչ պակաս` հաշվի առնելով ՀՀ ԿԱ քաղաքաշինության պետական կոմիտեի նախագահի 2018 թվականի ապրիլի 5-ի N 43-Ա հրամանի պահանջները:
152. Շենքերի, շինությունների վրա տեղադրվող սարքավորանքը` փոստարկղերը, տաքսոֆոնները, տեղեկատվական վահանակները և այլն, ինչպես նաև շենքերի ու շինությունների ելուստային մասերը չպետք է խոչընդոտեն հենասայլակների երթևեկությանը ու մանևրելուն, և չփոքրացնեն հենասայլակի տեղաշարժի համար անհրաժեշտ տարածությունը:
153. Հաշմանդամություն ունեցող (այդ թվում հենասայլակով) անձանց և տարեցների համար տեղաշարժման մատչելիություն ապահովելու նպատակով մայթերի ու արահետների երկայնական թեքությունները չպետք է գերազանցեն 50% -ը, լայնականը` 10%-ը:
154. Այն դեպքերում, երբ ռելիեֆի պայմաններից ելնելով անհնար է ապահովել սույն Նորմերի 146-րդ կետով սահմանված ցուցանիշները, թույլատրվում է երկայնական թեքությունը մեծացնել 10%-ով, 12մ-ից ոչ ավելի երկարությամբ ուղիով, ապահովելով հորիզոնական միջանկյալ հարթակներ վայրէջքի երկարությամբ:
155. Փողոցի երթևեկելի մասի անցման տեղերում անվտանգության կղզյակով անցնող հետիոտնային ուղու լայնությունը պետք է լինի 3,0մ-ից ոչ պակաս կղզյակի սահմաններում, երկարությունը` 2,0 մ-ից ոչ պակաս:
156. Բնակելի թաղամասերում (այդ թվում վարչական շրջաններում) հաշմանդամություն ունեցող անձանց մատչելի տեղաշարժի համար նախատեսված հետիոտնային արահետների և մայթերի երկայնքով յուրաքանչյուր 300մ պարբերականությամբ անհրաժեշտ է նախատեսել նստարաններով կահավորված հանգստի տեղեր` տարածքի համալիր բարեկարգման միջոցառումների շրջանակներում` համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 21-ի N 12-Ն հրամանով հաստատված «Տարածքի բարեկարգում» շինարարական նորմերի:
157. Նախադպրոցական, դպրոցական, մարզական, առողջապահական օբյեկտների սարքերը, սարքավորումները, կահավորանքը, դրանց տեղաբաշխումը, ինչպես նաև ներքին հարդարման, ինտերիերի ձևավորման պահանջները (այդ թվում ներառական կրթության մասով հարմարեցված ներքին միջավայրը) պետք է նախատեսվեն սահմանված կարգով հաստատված նախագծային լուծումներին համապատասխան` հիմք ընդունելով ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի դեկտեմբերի 20-ի N 857, ՀՀ առողջապահության նախարարի 2017 թվականի մարտի 27-ի N12-Ն, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022թվականի հոկտեմբերի 3-ի N25-Ն, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի ապրիլի 9-ի N103-Ն, ՀՀ կառավարության 2006 թվականի փետրվարի 16-ի N 392-Ն որոշման, ՀՀ կառավարության 2015 թվականի մարտի 19-ի N 596-Ն որոշման, ՀՀ կառավարությանն առընթեր քաղաքաշինության պետական կոմիտեի նախագահի 2017 թվականի սեպտեմբերի 11-ի N128-Ն հրամանների պահանջները:
158. Հասարակական (կրթական օբյեկտները` նախադպրոցական, դպրոցական կազմակերպությունները, միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատությունները, բարձրագույն ուսումնական հաստատությունները, մասնագիտացված, գիտական և գիտափորձարարական կազմակերպությունները, առողջապահական, սոցիալական նշանակության օբյեկտները, առևտրի կենտրոնները, սպասարկման օբյեկտները և այլն) և արտադրական նշանակության օբյեկտները պետք է համալրված լինեն առանձնացված սանիտարական հանգույցներով բոլոր հարկաբաժիններում, դեպի բոլոր հարկաբաժիններ տանող վերելակներով կամ վերհան սարքերով, շարժասանդուղքներով, հատուկ բազրիքներով և լուսավորվածությամբ, թեքահարթակներով և գծանշումներով, հատուկ ազդարարման վահանակներով, հաշվի առնելով համընդհանուր դիզայնի սկզբունքները` ըստ հաստատված նախագծային լուծումների:
13. ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ, ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՅԻ, ԿԱՊԻ, ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԱՅԻՆ ԵՎ ԻՆԺԵՆԵՐԱԿԱՆ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՆԵՐԻ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐ. ՍԱՆԻՏԱՐԱՊԱՇՏՊԱՆ ԳՈՏԻՆԵՐ
159. Համայնքների տարածքներում արտադրական, էներգետիկայի, կապի, տրանսպորտային և ինժեներական (կոմունալ) ենթակառուցվածքների օբյեկտները (այսուհետ` ԱԷԿՏԿ) պետք է տեղաբաշխվեն համայնքի (բնակավայրի) տարածական պլանավորման փաստաթղթերով` գլխավոր հատակագծով և գոտիավորման նախագծով նախատեսված գոտիներում: Արտադրական մեծ հզորություններով խոշորագույն, խոշոր և մեծ քաղաքներում արդյունաբերական համալիրները կարող են խմբավորվել` կազմելով արդյունաբերական հանգույցներ կամ շրջաններ:
160. Համայնքների տարածքներում ԱԷԿՏԿ կազմակերպությունները կարող են խմբավորվել և կազմել տարբեր հզորության արդյունաբերական համալիրներ, որտեղ տեղակայվում են արտադրական և էներգետիկ նշանակության, տրանսպորտի և ինժեներական (կոմունալ) ենթակառուցվածքների կազմակերպություններ, պահեստարաններ, բազաներ և օբյեկտներ, օժանդակ արտադրական, էներգետիկ, ինժեներական, տրանսպորտային և կոմունալ տնտեսություններ, համալիրում ներգրավված արտադրաարդյունաբերական անձնակազմի սպասարկման համար նախատեսվող օբյեկտներ, որոնք նպաստում են հիմնական կազմակերպությունների աշխատանքին և կարող են համատեղ բավարարել բնակավայրի կարիքները: Արդյունաբերական համալիրի ներքո գործող արտադրական կազմակերպությունների գործունեությունն անվտանգ դարձնելու նպատակով տարածքում պետք է տեղակայվեն հրշեջ և վթարային-փրկարարական ծառայություններ:
161. ԱԷԿՏԿ տարածքի և բնակելի գոտու միջև պետք է նախատեսել սանիտարապաշտպան գոտի` ըստ ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի: Սանիտարապաշտպան գոտու (լայնության) բավարար լինելը պետք է հիմնավորել մթնոլորտային օդում արդյունաբերական կազմակերպությունների արտանետումներում պարունակվող վնասակար նյութերի ցրման հաշվարկներով, հաշվի առնելով շրջակա միջավայրի պահպանության և բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման նորմատիվ պահանջները (բացառությամբ գիտական կամ գիտափորձարարական եզրակացություններով ու հաշվարկներով հիմնավորված դեպքերի` արտանետումների և աղմուկի բացառման վերաբերյալ): Միաժամանակ, առանձին դեպքերում, ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի չափորոշիչները կարող են վերանայվել` <Հանրային առողջապահության մասին> և <Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին> օրենքների համաձայն ձեռքբերված հանրային առողջապահական փորձաքննության եզրակացության առկայությամբ:
162. Պահպանական և սանիտարապաշտպան գոտիների հողերի օգտագործման ու հողամասերի սահմանափակումների հատուկ իրավական ռեժիմը սահմանվում է Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքով, ՀՀ կառավարության 2011 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N 1920-Ն որոշմամբ, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերով և այլն: Միաժամանակ, առանձին դեպքերում, ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի չափորոշիչները կարող են վերանայվել` <Հանրային առողջապահության մասին> և <Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին> օրենքների համաձայն ձեռքբերված հանրային առողջապահական փորձաքննության եզրակացության առկայությամբ:
163. Սանիտարապաշտպան և պապհանական գոտիների բնակելի և հասարակական կառուցապատմանը հարող հատվածներն ենթակա են կանաչապատման: Տարբեր չափերի սանիտարապաշտպան գոտիների ծառապատման շերտի նվազագույն լայնությունն ընդունվում է Աղյուսակ 14-ի պահանջներին համապատասխան:
Աղյուսակ 14
| Հ/Հ |
Սանիտարապաշտպան գոտու չափը, մ |
Ծառապատվող շերտի նվազագույն լայնությունը, մ |
| 1. |
500-1000 |
100 |
| 2. |
100-300 |
50 |
| 3. |
մինչև 100 |
20 |
| 4. |
50 |
10 |
164. Սանիտարպաշտպան և պահպանական գոտիների տարածքներում շրջակա միջավայրի բարելավման (սանիտարական, հիգիենիկ, կառուցապատման, բարեկարգման, կլիմայի փոփոխության հետ հարմարվողականության) հետ կապված միջոցառումներն իրականացվում են վնասակար արտանետումներ ունեցող արտադրական կազմակերպությունների միջոցների հաշվին:
165. ԱԷԿՏԿ ենթակառուցվածքների օբյեկտների տեղակայման վայրը և դրանց սանիտարապաշտպան գոտիները սահմանմանելիս անհրաժեշտ է ղեկավարվել «Տեխնիկական անվտանգության ապահովման պետական կարգավորման մասին» օրենքի, «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» օրենքի, «Քաղաքաշինության մասին» օրենքի և տարածական պլանավորման փաստաթղթերի պահանջներով, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերով:
166. Ըստ պահանջվող սանիտարապաշտպան գոտիների, տրանսպորտային ենթակառուցվածքների, բնակավայրերի կառուցապատման, հանրակրթական օբյեկտների, ինչպես նաև հանգստի կազմակերպման, առողջարարական, բնության և պատմամշակութային հուշարձանների պահպանման տարածքների նկատմամբ պահանջների, ԱԷԿՏԿ տարածքների քաղաքաշինական դասակարգումը ներառում է`
1) խումբ Ա. մեծածավալ վնասակար արտանետումների աղբյուր հանդիսացող, 500-1000 մ լայնությամբ սանիտարապաշտպան գոտիով և խոշոր բեռնաշրջանառությամբ երկաթուղագծեր պահանջող օբյեկտներով կառուցապատված տարածքներ,
2) խումբ Բ. վնասակար արտանետումների աղբյուր հանդիսացող, 50-300մ լայնությամբ սանիտարապաշտպան գոտիով և երկաթուղագծեր պահանջող օբյեկտներով կառուցապատված տարածքներ,
3) խումբ Գ. վնասակար (նվազ կամ փոքրածավալ) արտանետումների աղբյուր հանդիսացող կամ վնասակար արտանետումներ չունեցող, բնակավայրերի սահմաններում կամ հարակից տարածքներում տեղադրվող արտադրություններ:
167. Արդյունաբերական, այլ արտադրական կազմակերպությունների, դրանց սպասարկման կազմակերպությունների զբաղեցրած տարածքը պետք է կազմի արդյունաբերական (արտադրական) գոտու առնվազն 60%-ը:
168. ԱԷԿՏԿ տարածքների ընտրությունը կատարվում է գյուղատնտեսության համար ոչ պիտանի կամ ցածրարժեք կամ բնապահպանական տեսանկյունից արժեք չներկայացնող հողերի հաշվին` Հողային օրենսգրքի, ՀՀ կառավարության 2011 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N 1920-Ն որոշման, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N 102-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 20.04-2020 «Երկրաշարժադիմացկուն շինարարություն. Նախագծման նորմեր», ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N 32-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ III-9.02.02-03 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
169. ԱԷԿՏԿ տարածքների տեղակայում չի թույլատրվում.
1) հանքանյութերի, հանքահորերի կամ լեռնահարստացուցիչ կոմբինատների թափոնակույտերի վտանգավոր գոտիներում, պահպանելով ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N 32-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ III-9.02.02-03 շինարարական նորմերի պահանջները,
2) անբարենպաստ (բարդ) ինժեներաերկրաբանական պայմաններով ու երևույթներով բնորոշվող (սողանքներ, կարստ, հեղեղներ, ձնահյուսեր և այլն) տարածքներում, որոնք կարող են սպառնալ կառույցների կայունությանը և կազմակերպությունների բնականոն գործունեությանը,
3) միջուկային և ռադիոակտիվ կայանների, ռադիոակտիվ նյութերի պահեստարանների և դրանց սանիտարական և պահպանական գոտիներում, արտադրական և սպառման ռադիոակտիվ թափոններով աղտոտված տեղամասերում,
4) ամբարտակների (պատնեշի, պատվարի) վնասման հետևանքով տեխնածին, տարերային կամ էկոլոգիական (բնապահպանական) աղետի առաջացման հնարավոր տեղամասերում,
5) առողջարանների սանիտարապաշտպան գոտում, ըստ ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N 32-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ III-9.02.02-03 շինարարական նորմերի պահանջների:
170. Մթնոլորտային օդն աղտոտող, դրա վրա վնասակար ներգործություն ունեցող կազմակերպությունների տեղաբաշխումը (տեղակայումը), արտադրությունն ու շահագործումը պետք է իրականացնել արտանետումների կրճատման և կանխարգելման հատուկ միջոցառումների ապահովման, սանիտարապաշտպան գոտիների ստեղծման պայմանով` հաստատված նախագծային լուծումներին ու սահմանված թույլատրելի նորմատիվներին համապատասխան` համաձայն «Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին» օրենքի պահանջների:
171. Մթնոլոտային օդի աղտոտման աղբյուր հանդիսացող կազմակերպությունների տեղաբաշխումը (տեղակայումը) բնակելի կառուցապատման պայմաններում իրականացվում է` հաշվի առնելով քամիների գերակշռող ուղղությունը և չի թույլատրվում այն վայրերում, որտեղ գերակշռող քամիների արագությունը չի գերազանցում 1 մ/վրկ կամ որոնց բնորոշ է հաճախակի անհողմություն (քամու բացակայություն), քամու ռեժիմի կարգափոխություն, ինչպես նաև մառախուղների կրկնվելիություն` տարեկան կտրվածքով 30%-ը գերազանցող օրերի համար, իսկ ձմռան ամիսներին` օրերի 50%-ի: Բնակչության առողջության և բնակության պայմանների վրա` ըստ թափոնների վտանգավորության աստիճանի ազդող, արդյունաբերական կազմակերպությունների տեղաբաշխումը կատարվում է` հիմք ընդունելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի պահանջները: Մթնոլորտային օդի հատուկ մաքրություն պահանջող արտադրությունները (սննդարդյունաբերական, դեղագործական, բժշկական սարքավորումների, միկրոէլեկտրոնիկայի և այլ նման կազմակերպություններ), որոնց սանիտարական և պահպանական գոտու չափը չի գերազանցում 100 մետրը, վնասակար արտանետումների աղբյուր հանդիսացող կազմակերպությունների հետ նույն ԱԷԿՏԿ տարածքներում կամ դրանց սանիտարական և պահպանական գոտիներում տեղակայել չի թույլատրվում: ԱԷԿՏԿ տարածքը նախատեսվում է մթնոլորտային օդի հատուկ մաքրություն պահանջող արտադրությունների նկատմամբ գերակշռող քամիների հողմհակառակ ուղղությամբ: Արգելվում է մթնոլորտային օդի պահպանության պահանջները չբավարարող նոր և վերակառուցվող արտադրությունների, կառույցների (շենքերի, շինությունների) և այլ օբյեկտների շահագործումը:
172. ԱԷԿՏԿ ենթակառուցվածքները կարող են տեղակայվել տարբեր նշանակության հողերի հողատեսքերի սահմաններում` ՀՀ հողային օրենսգրքի պահանջներին և գոտիավորման նախագծերին համապատասխան` հաստատված նախագծային լուծումների առկայությամբ: Բնակչության ամենօրյա անմիջական սպասարկման ծառայությունների հետ չկապված պահեստարանների համալիրներն անհրաժեշտ է ձևավորել խոշորագույն և խոշոր համայքններից (բնակավայրերից) դուրս` մոտեցնելով արտաքին տրանսպորտի հանգույցներին, լոգիստիկ համալիրներին:
173. Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման ժամանակ անհրաժեշտ է նախատեսել բնակելի և հասարակական կառուցապատման գոտիներն այդ արտադրական համալիրների բացասական ազդեցություններից առավելագույնս պաշտպանելուն ուղղված միջոցառումներ, ինչպես նաև եթե այդ արտադրությունները կապված են սննդի արտադրության հետ` դրանք պաշտպանելու վնասակար այլ արտադրությունների, տրանսպորտային արտանետումների բացասական ազդեցություններից: Գյուղական բնակավայրերի արդյունաբերական գոտիների ձևավորման ժամանակ հեռավորությունը գյուղատնտեսական կազմակերպությունների, շենքերի և շինությունների միջև անհրաժեշտ է նախատեսել` ելնելով սանիտարական, անասնաբուժական, հակահրդեհային և տեխնոլոգիական պահանջներից` ապահովելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման (արդիականացման) ենթակա ՍՆիՊ II-97-76, ՍՆիՊ 2.10.05-85, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի սեպտեմբերի 11-ի N07-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.02-2023, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի դեկտեմբերի 6-ի N17-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.04-2023, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N78-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-01-2014, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի հոկտեմբերի 13-ի N10-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.03-2023 շինարարական նորմերի պահանջները:
174. Անասնապահական համալիրների տարածքներում և դրանց սանիտարապաշտպան գոտիներում չի թույլատրվում տեղակայել գյուղատնտեսական արտադրանքի վերամշակման կազմակերպություններ, սննդի և դրանց հավասարեցված օբյեկտներ:
175. Բարձր լարման էլեկտրահաղորդման գծերը, տեղական նշանակության այլ գծային օբյեկտների կառուցվածքները պետք է տեղակայել ցանքաշրջանառության դաշտերի, անտառաշերտերի, գոյություն ունեցող գծային կառուցվածքների եզրագծերով` ապահովելով անարգել մատչելիությունը գյուղատնտեսական հանդակներով չզբաղեցված տարածքներից դեպի ինժեներական հաղորդակցուղիներ:
176. Գյուղական բնակավայրերի արտադրական տարածքները չպետք է մասնատված լինեն առանձին հատվածների հիմնական երկաթուղային կամ ավտոմոբիլային ճանապարհներով:
177. Էլեկտրամագնիսական ճառագայթման աղբյուր հանդիսացող կազմակերպությունների, օբյեկտների և սարքվածքների տեղաբաշխումն այլ արդյունաբերական օբյեկտների և բնակելի տարածքների նկատմամբ իրականացվում է ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N 32-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ III-9.02.02-2003 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
178. Արտադրական կազմակերպությունների տեղաբաշխումը ջրային օբյեկտների, այդ թվում` գետերի և ջրամբարների ափամերձ գոտիներում պետք է իրականացնել տարածական պլանավորման փաստաթղթերի` ՀՀ ջրային օրենսգրքի, «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» օրենքի, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N 32-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ III-9.02.02-2003 շինարարական նորմերի, ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի նոյեմբերի 29-ի N 803 հրամանի և ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի պահանջների հաշվառմամբ:
179. Արտադրական կազմակերպությունների տեղաբաշխումը պետք է իրականացնել «Կենդանական աշխարհի մասին» օրենքի, «Բնապահպանական իրավախախտումների հետեվանքով կենդանական և բուսական աշխարհին պատճառված վնասի հատուցման սակագների մասին» օրենքի պահանջների հաշվառմամբ:
180. Բուսական աշխարհի տեսակների պահպանման, դրանց համատեղելիության, այլազանության, բույսերի աճի և բնապահպանական համակարգերի հավասարակշռության վրա ազդող կազմակերպությունների տեղաբաշխումը պետք է իրականացվի «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» օրենքի, «Բուսական աշխարհի մասին» օրենքի, «Բնապահպանական իրավախախտումների հետեվանքով կենդանական և բուսական աշխարհին պատճառված վնասի հատուցման սակագների մասին» օրենքի պահանջների հաշվառմամբ:
181. Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի նախագծման ժամանակ անհրաժեշտ է նախատեսել տրանսպորտային ենթակառուցվածքի միասնական համակարգ` բնակավայրի հատակագծային կառուցվածքի և դրան հարող տարածքների միջև` անվտանգ, ապահով և արագընթաց հաղորդակցային կապեր ապահովելով տարաբնակեցման համակարգի բոլոր բնակավայրերի, մերձքաղաքային գոտում տեղակայված օբյեկտների, արտաքին տրանսպորտի օբյեկտների միջև:
182. Ուղևորային կայարաններն ու կայանները (երկաթուղային, ավտոմոբիլային և օդանավային) անհրաժեշտ է տեղաբաշխել` տրանսպորտային ենթակառուցվածքների նախատեսման միջոցով` դեպի քաղաքային բնակավայրի կենտրոնական մաս, արդյունաբերական (արտադրական) և բնակելի շրջաններ` հարմարավետ և մատչելի կապուղիների ստեղծմամբ:
183. Երկաթուղային ընդհանուր ցանցի բեռների տեսակավորման նոր կայարաններն անհրաժեշտ է տեղաբաշխել քաղաքի սահմաններից դուրս, իսկ տեխնիկական ուղևորային կայարանները, շարժակազմի պահեստային կայանատեղերը, երկաթուղային և ավտոմոբիլային տրանսպորտի բեռնատար կայաններն ու կոնտեյներային հրապարակները` բնակեցման տարածքից բնակելի գոտուց դուրս: Քաղաքի բնակեցման տարածքի սահմաններում բեռների երկարաժամկետ պահպանման պահեստներն ու հրապարակները պետք է տեղակայվեն պահեստարանների գոտում:
184. Բոլոր տիպի պահեստարանների տեղաբաշխման դեպքում անհրաժեշտ է առավելագույնս օգտագործել ստորգետնյա տարածքները, հակահրդեհային և սանիտարահիգիենիկ պահանջների ապահովման պայմանով` նաև շահագործված հանքախորշերի տարածքները: Բնակչության սպասարկման ծառայություններ մատուցող պահեստարանների հողատարածքների, շենքերի չափերը և պահեստների տարողունակությունը սահմանվում են Նորմերում տրված հաշվարկներով` ապահովելով ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2004 թվականի մարտի 03-ի N 15-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ IV-11.03.02-2004 (ՄՍՆ 3.02.02-02) և ՍՆիՊ 2.10.02-84 շինարարական նորմերի պահանջները:
185. Պայթուցիկ նյութերի, դրանց հիման վրա պատրաստվող արտադրատեսակների արտադրության և պահուստավորման օբյեկտների (կազմակերպությունների, զինանոցների, բազաների, պահեստարանների) համար պետք է նախատեսել արգելագոտիներ (վտանգավոր գոտիներ) և շրջաններ, որոնց չափերը որոշվում են պայթեցման աշխատանքների անվտանգության հատուկ նորմերով: Ուժեղ ներգործության թունավոր նյութերի պահեստարանների հարակից տարածքներում կազմակերպությունների տեղաբաշխումը կատարվում է ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N32-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ III-9.02.02-03 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
186. Կազմակերպությունների թափոնակուտակիչների, խարամակուտակիչների հանքամնացուկների պահեստարանների (դրանց համալիրների), աղբավայրերի, արդյունաբերական հրապարակների, պոչամբարների, արտադրական լցակույտերի, մակաբացման ապարների տեղամասերի կազմակերպումը, ինչպես նաև մնացուկների պահեստավորումը թույլատրվում է միայն դրանց օգտահանման (ուտիլիզացիա) անհնարինության հիմնավորման և սանիտարական գոտու ապահովման դեպքում և հատուկ հատկացված տեղերում` «Թափոնների մասին» օրենքի պահանջների համաձայն:
187. Ծանր մետաղներ, մկնդեղ, սնդիկ, ածուխ և այլ բռնկվող ու թունավոր նյութեր պարունակող արտադրական թափոնակուտակիչները, աղբավայրերը, արդյունաբերական հրապարակները և այլն պետք է տարանջատվեն բնակելի և հասարակական շենքերից ու շինություններից սանիտարական գոտիներով` ՀՀ կառավարության 2011 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N 1920-Ն որոշման, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի և տարածական պլանավորման փաստաթղթերով ամրագրված սահմանափակումների համաձայն:
188. Տեսակավորման և երկաթուղային տրանսպորտով բեռների տեղափոխման համար նախատեսված բեռնային կայարանների տեղաբաշխումն ու տարանցիկ գնացքների բացթողումը պետք է նախատեսել մերձքաղաքային շրջանցիկ ուղիներով: Ընդհանուր և ոչ ընդհանուր օգտագործման վայրերը պետք է ունենան պատշաճ կերպով կահավորված կառույցներ և սարքավորումներ` բեռների, վագոնների, բեռնարկղերի պահպանվածության, բեռների` վագոնների վրա անխափան բեռնման և վագոններից բեռների բեռնաթափման ապահովման համար:
189. Տարբեր մակարդակներում երկաթուղիների փոխհատում պետք է նախատեսել բնակեցման տարածքի սահմաններից դուրս: Բնակավայրի տարածքի սահմաններում երկաթուղիների փոխհատումը` ավտոմոբիլային ճանապարհների, փողոցների, ինչպես նաև հասարակական տրանսպորտի ուղեգծերի հետ անհրաժեշտ է նախատեսել ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N28-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-01-2022, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 14-ի N08-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-03.01-2024 շինարարական նորմերի պահանջներին և նախագծային լուծումներին համապատասխան:
190. Երկաթուղային գծերից բնակելի կառուցապատումն անհրաժեշտ է տարանջատել 100 մ լայնությամբ սանիտարապաշտպան գոտիով` եզրային երկաթուղու առանցքից հաշվարկված: Համապատասխան տեխնիկատնտեսական հիմնավորման և աղմկապաշտպան հատուկ միջոցառումների իրականացման դեպքում նշված գոտու լայնությունը կարող է փոքրացվել` ընդունելով 50 մ-ից ոչ պակաս:
191. Բեռների տեսակավորման կայարանի և բնակելի կառուցապատման գոտու միջև հեռավորություններն ընդունվում են հաշվարկի հիման վրա, հաշվի առնելով բեռնաշրջանառության ծավալները, տեղափոխվող բեռների հրդեհապայթյունավտանգությունը, ինչպես նաև աղմուկի և թրթռումների թույլատրելի մակարդակները` ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N 79-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-04-2014 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան` ըստ հաստատված նախագծային լուծումների:
192. Սանիտարական և պահպանական գոտում, երկաթուղու օտարման շերտից դուրս թույլատրվում է նախատեսել ավտոմոբիլային ճանապարհներ, տեղակայել ավտոմոբիլների կայանատեղեր և կանգառատեղեր, երկաթուղու և ավտոմոբիլային ճանապարհների գործառույթների հետ անմիջականորեն փոխկապակցված շենքեր, շինություններ: Սանիտարական գոտու մակերեսի առնվազն կեսը պետք է կանաչապատել` հաշվի առնելով կլիմայի փոփոխության հետ հարմարվողականության միջոցառումների կատարման անհրաժեշտությունը:
193. Շրջանցիկ ճանապարհների հողային պաստառի եզրից մինչև բնակելի և ամառանոցային կառուցապատման գոտի պետք է սահմանել սույն շինարարական նորմերի համաձայն` I, II և III կարգի ավտոմոբիլային ճանապարհների համար` համապատասխանաբար 100 մ և 50 մ, IV կարգի ճանապարհների համար` 50 մ և 25 մ: Ավտոտրանսպորտային միջոցների աղմուկից և արտանետած գազերից բնակելի և ամառանոցային կառուցապատման գոտին պաշտպանելու համար ճանապարհի երկայնքով անհրաժեշտ է նախատեսել 10 մ-ից ոչ պակաս լայնությամբ անտառաշերտ:
194. Միջպետական նշանակության I-III կարգի ավտոմոբիլային ճանապարհները, պետք է նախագծել բնակավայրերի բնակեցման տարածքների շրջանցումով, բնակավայրի համար նախատեսելով առանձին մուտքեր: Բացառիկ դեպքերում, երբ տեխնիկատնտեսական կամ այլ նկատառումներով անհրաժեշտություն է առաջանում հանրապետական նշանակության II և III կարգի ճանապարհներն անցկացնել բնակելի կառուցապատման գոտու միջով, պետք է նախատեսել տարանջատման հատուկ ինժեներական կառուցվածքներ` ուղեկամուրջներ, թունելներ, սրահներ, հանույթներ և այլն, ապահովելով քաղաքաշինական, սանիտարական, բնապահպանական, տեխնիկական անվտանգության և քաղաքացիական պաշտպանության նորմատիվ պահանջները:
195. Ընդհանուր հողային պաստառի վրա հակառակ ուղղություններով երթևեկություն նախագծելիս, բաժանարար գոտում պետք է նախատեսել արգելափակոցի տեղադրում:
196. Ճանապարհի երկայնքով ինժեներական հաղորդակցուղիների անցկացումը և դրանց փոխհատումը ճանապարհի հետ պետք է նախագծել ըստ ինժեներական ենթակառուցվածքների մատակարար կազմակերպությունների տեխնիկական պայմանների` հաշվի առնելով ՀՀ IV-11.05.02 շինարարական նորմերի պահանջները: Ճանապարհի վերակառուցման ժամանակ ճանապարհի երկարությամբ օտարման շերտում գտնվող ինժեներական հաղորդակցուղիները պետք է վերափոխվեն կամ սահմանված չափով հեռացվեն ճանապարհից:
197. Այն դեպքերում, երբ ավտոմոբիլային ճանապարհի անցկացման ժամանակ մերձակա կառուցապատման տարածքում տրանսպորտային աղմուկի մակարդակը գերազանցում է թույլատրելի նորմերը, անհրաժեշտ է նախատեսել հատուկ աղմկապաշտպան միջոցառումներ (ճանապարհի անցկացումը հանույթով, աղմկապաշտպան հողաթմբերի, աղմկակլանիչ և այլ կառուցվածքների շինարարություն, ծառատունկ և այլն), որոնք կապահովեն ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014թվականի մարտի 17-ի N79-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-04-2014 շինարարական նորմերով սահմանված աղմուկի թույլատրելի ցուցանիշը:
198. Ընդհանուր օգտագործման կանաչ գոտիներում, առողջավայրերի, առողջարարական ճամբարների և նմանատիպ օբյեկտների տեղակայման շրջաններում ընդհանուր օգտագործման ճանապարհներն անցկացվում են սանիտարական գոտու սահմաններից դուրս` ըստ նախագծային լուծումների:
199. Օդանավակայաններն ու ուղղաթիռակայանները տեղակայվում են ըստ ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման ենթակա ՍՆ 457-74, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N28-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-01-2022, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունվարի 16-ի N 04-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-04-2024 շինարարական նորմերի պահանջների, բնակեցման տարածքից (բնակելի կառուցապատման գոտուց) ու բնակչության զանգվածային հանգստի գոտիներից թռիչքների անվտանգությունն ու օդագնացության աղմուկի թույլատրելի մակարդակը ապահովող հեռավորության վրա, հաշվի առնելով բնակավայրերի` սանիտարական նորմերով սահմանված աղմուկի և էլեկտրամագնիսական ճառագայթման թույլատրելի մակարդակները: Նշված պահանջները պետք է պահպանվեն նաև գործող օդանավակայաններին հարակից տարածքներում (շրջանում) նոր բնակեցման տարածքներ` բնակելի կառուցապատման և զանգվածային հանգստի գոտիներ հիմնելու դեպքում:
200. Դժվարմատչելի բարձրլեռնային բնակավայրերն անհրաժեշտ է ապահովել միաժամանակ երկու ուղղաթիռ ընդունելու հնարավորությամբ ուղղաթիռային հրապարակներով:
201. Շենքերի և շինությունների տեղաբաշխումն օդանավակայանների նկատմամբ իրականացվում է տարածական պլանավորման փաստաթղթերի և ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման (արդիականացման) ենթակա ՀՀՇՆ IV-11.05.03-96 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
202. Օդանավակայանների շրջակայքում շենքերի, էլեկտրահաղորդման բարձր լարման գծերի, ռադիոտեխնիկական և այլ կառույցների տեղակայումը, որը կարող է սպառնալ օդանավերի թռիչքի անվտանգությանը կամ խանգարել նավիգացիոն միջոցների անխափան աշխատանքին պետք է համաձայնեցվեն քաղաքացիական ավիացիայի բնագավառի լիազորված մարմնի հետ` համաձայն ՀՀ կառավարության 2003թվականի հուլիսի 3-ի N 825-Ն որոշմամբ հատատված «Հայաստանի Հանրապետության օդային երթևեկության կազմակերպման միասնական համակարգի գործունեության և օդային տարածքի կազմակերպման կարգի» դրույթների:
203. Համաձայնեցման ենթակա է ստորև ներկայացվող գոտիներում տեղակայվող` օդանավակայանների շրջակայքում կառուցման ենթակա նախագծային փաստաթղթերը` համաձայն ՀՀ կառավարության 2003 թվականի հուլիսի 3-ի N 825-Ն որոշման.
1) I գոտի` վազքուղու շեմերի միջնակետերից 4 կիլոմետր ներառյալ շառավղով աղեղների` վազքուղուց դուրս աղեղների և դրանց ընդհանուր շոշափողների միջև ընկած գոտի,
2) II գոտի` վազքուղու շեմերի միջնակետերից 4 կիլոմետրից մինչև 5.1 կիլոմետր շառավղով աղեղների` վազքուղուց դուրս աղեղների և դրանց ընդհանուր շոշափողների միջև ընկած գոտի,
3) III գոտի` աերոդրոմի տեղորոշիչ կետից 15 կիլոմետր շառավղով գոտի,
4) IV գոտի` վազքուղու շեմերից հորիզոնական հարթության նկատմամբ 2,5 տոկոս թեքությամբ երկրաչափական սեղանի տեսքով հարթություն` 300 մետր հիմքով (հիմքը համընկնում է վազքուղու շեմի հետ), 15% կողմերի բացվածքով և 15000 մետր երկարությամբ,
5) V գոտի` աերոդրոմի տեղորոշիչ կետից 46 կիլոմետր շառավղով շրջան:
204. Համաձայնեցման ենթակա են այն խոչընդոտները, որոնց բացարձակ բարձրություններն ըստ սահմանված գոտիների գերազանցում են`
1) I գոտու համար` օդանավակայանի/աերոդրոմի տեղորոշիչ կետի բարձրության նկատմամբ 45 մետրը,
2) II գոտու համար` օդանավակայանի/աերոդրոմի տեղորոշիչ կետի բարձրության նկատմամբ 100 մետրը,
3) III գոտու համար` օդանավակայանի/աերոդրոմի տեղորոշիչ կետի բարձրության նկատմամբ 150 մետրը և 30 մետրը` տվյալ տեղանքի նկատմամբ:
205. Անկախ բարձրությունից` սահմանված կարգով ենթակա են համաձայնեցման I, II, III և IV գոտիներում կառուցվող`
1) գազեր կամ ծուխ արտանետող կամ տեսանելի լազերային ճառագայթներ արձակող օբյեկտների նախագծերը, որոնք կարող են ազդել աերոդրոմի շրջանում տեսանելիության վրա,
2) այն օբյեկտների նախագծերը, որոնց վրա հնարավոր ազդեցություն կարող են ունենալ աերոդրոմում տեղակայված ռադարային համակարգերը և օդանավերի թռիչք-վայրէջքներից առաջացող աղմուկը (ԳՕՍՏ 20444-2014),
3) այն տեխնիկական միջոցները, որոնք կարող են խոչընդոտ հանդիսանալ թռիչքների իրականացման համար նախատեսված սարքերի և համակարգերի բնականոն գործունեության համար:
206. Օդանավակայանին (աերոդրոմին) կից տարածքներում 8 կմ շառավղով չեն կարող կառուցվել կամ տեղակայվել սննդի մնացորդների կենտրոնացված արտանետման օբյեկտներ և աղբակույտեր` թռչունների կուտակումները կանխելու, ինչպես նաև թռիչքային և ավիացիոն անվտանգության ապահովման նպատակով:
207. Նավակայաններն ու նավամատույցները պետք է տեղադրել բնակեցման տարածքի սահմաններից դուրս, բնակելի կառուցապատումից 100մ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
208. Նավակայանների տարածքում անհրաժեշտ է նախատեսել դեպի ջուրը տանող իջատեղեր` կոշտ ծածկույթով հարթակներ` հրշեջ մեքենաների ջրառքի համար:
209. Փոքր տարողության նավերի նավակայնման տեղերն ու առափնյա կայանները, որոնք պատկանում են սպորտային ակումբներին կամ անհատ քաղաքացիներին, անհրաժեշտ է տեղակայել բնակեցման տարածքից ու բնակչության զանգվածային հանգստյան գոտիներից դուրս:
210. Նավերի միաշարք պահպանության դեպքում մեկ տեղամասի չափը պետք է ընդունել.
1) զբոսանավերի համար` 27քմ,
2) սպորտային նավերի համար` 75քմ:
211. Ինժեներական հաղորդակցուղիների համակարգերի (ջրամատակարարման, կոյուղու, գազամատակարարման, ջրահեռացման, էլեկտրամատակարարման ցանցերի և այլն) ուղեգծերի ընտրության ժամանակ անհրաժեշտ է նախապատվություն տալ ինժեներաերկրաբանական և սեյսմիկ ռիսկերից պաշտպանվածության առումով կայուն տեղամասերին, շրջանցելով խզվածքներով, խիստ տարբերվող հատկանիշներով գրունտների շերտավորումով, սողանքային լանջերով և ջրակալած տեղամասերը: Նշված պայմանների կատարման անհնարինության դեպքում անհրաժեշտ է նախատեսել ինժեներական հաղորդակցուղիների անցկացման անբարենպաստ պայմանները կանխարգելող միջոցառումներ` ըստ նախագծային լուծումների` ապահովելով ՍՆ 452-73, ՍՆ 456-73, ՍՆ 461-74, ՍՆ 465-74 սանիտարական նորմերի, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N 102-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 20.04-2020, 2020 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N 103-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.02- , 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերի պահանջները և այլն:
212. Շենքերն ու շինությունները, ըստ հնարավորության, անհրաժեշտ է տեղակայել ինժեներաերկրաբանական և սեյսմիկ ռիսկերից պաշտպանվածության տեսակետից բարենպաստ պայմաններով տեղամասերում, ինչը թույլ կտա բարձրացնել շենքերի և շինությունների երկրաշարժադիմացկունությունը (սեյսմակայունությունը)` ըստ միկրոշրջանացման քարտեզի: Այն դեպքում, երբ շինարարական տեղամասը հնարավոր չէ տեղափոխել թույլ կամ ջրհագեցած գրունտներով տարածքներից, հուսալի կառուցման համար անհրաժեշտ է կիրառել հատուկ միջոցառումներ, այդ թվում` ջրաիջեցում, գրունտի արհեստական խտացում կամ ամրացում:
213. Գրունտային ջրերի բարձր մակարդակի դեպքում անհրաժեշտ է հողածածկել ինչպես ամբողջ շինարարական հրապարակը, այնպես էլ առանձին կառույցների տեղամասերը: Եթե նշված միջոցառումներն անհնարին է իրականացնել կամ դրանք տնտեսապես նպատակահարմար չեն, ապա անհրաժեշտ է կատարել ջրաիջեցում:
214. Ինժեներական հաղորդակցուղիների ցանցերը առավելապես պետք է տեղաբաշխել փողոցների և ճանապարհների լայնական սահմաններում, մայթերի տակ կամ բաժանիչ գոտիներում` ջերմային ցանցեր կամ անցումային թունելներ, ջրամատակարարման, գազամատակարարման, տնտեսական-կենցաղային և հեղեղաջրերի ջրհեռ կառուցվածքներ: Կարմիր գծի և կառուցապատման գծի միջև ընկած գոտում անհրաժեշտ է տեղադրել ցածր ճնշման գազի և մալուխային ցանցերը (ուժային, կապի, ազդանշանային և կարգավորիչ (դիսպետչերային)): Երթևեկային մասի 22մ-ից ավելի լայնության դեպքում անհրաժեշտ է ջրամատակարարման ցանցի տեղադրումը նախատեսել փողոցի երկու կողմերում:
215. Փողոցների և ճանապարհների երթևեկային մասերի ծածկույթների հիմնական շինարարության կամ վերակառուցման ժամանակ դրանց տակ գտնվող ինժեներական հաղորդակցուղիների ցանցերը անհրաժեշտ է տեղափոխել մայթերի կամ բաժանիչ գոտիների տակ:
216. Համապատասխան հիմնավորման (նախագծային լուծումների) դեպքում թույլատրվում է գոյություն ունեցող ցանցերը պահպանել փողոցների երթևեկային մասերի տակ, ինչպես նաև նոր ցանցեր անցկացնել անցուղիներով և թունելներով:
217. Տեխնիկական անհրաժեշտության դեպքում թույլատրվում է գազամատակարարման խողովակաշարի (համակարգի) անցկացումը փողոցների երթևեկային մասի տակով` ապահովելով անվտանգության կանոնները:
218. Փողոցի լայնական կտրվածքում տարածքի սակավության դեպքում, 500-ից մինչև 900մմ տրամագծով ջերմային ցանցերի, մինչև 500մմ տրամագծով ջրատարի, 10-ից ավել կապի մալուխների և մինչև 10 կՎ լարվածության 10 ուժային մալուխների միաժամանակյա տեղադրման անհրաժեշտության դեպքում, մայրուղիների և պատմամշակութային շրջանների վերակառուցման ժամանակ, ինչպես նաև մայրուղիների և երկաթուղային գծերի հետ հատման հատվածներում ստորգետնյա ինժեներական ցանցերը պետք է նախատեսել ընդհանուր խրամատում կամ թունելներում: Թունելներում թույլատրվում է նաև օդամուղների և այլ ինժեներական ցանցերի անցկացում: Դյուրավառ և այրվող հեղուկներ տեղափոխող խողովակաշարերի և գազամուղների համատեղ անցկացումը մալուխային գծերի հետ չի թույլատրվում:
219. Բարդ գրունտային պայմաններով (փխրահողային, նստվածքային) կառուցապատման տեղամասերում անհրաժեշտ է ինժեներական ցանցերն անցկացնել անցանելի թունելներով:
220. Ստորգետնյա ինժեներական ցանցերից մինչև մոտակա շենքերն ու շինությունները հորիզոնական (առլույս) հեռավորությունները պետք է ընդունել ըստ Նորմերի:
221. Հենարանների և խողովակաշարերի էստակադների (ուղեկամուրջների) ու հպումային ցանցերի սահմաններում ստորգետնյա ինժեներական ցանցերի տեղադրումը թույլատրվում է նախատեսել այնպիսի միջոցառումների իրագործման պայմանով, որոնք բացառում են ցանցերի վնասվածքի հնարավորությունը հիմքի նստվածքի դեպքում, ինչպես նաև հիմքերի վնասվածքը` այդ ցանցերում տեղի ունեցած վթարի դեպքում:
222. Շինարարական ստորգետնյա ջրաիջեցման եղանակի կիրառմամբ տեղակայվող ինժեներական ցանցերի հեռավորությունը մինչև շենքերն ու շինություննները պետք է գերազանցի վերջիններիս հիմնատակերի գրունտների ամրության հնարավոր խախտման գոտին` ըստ նախագծային լուծումների:
223. 110-220 կՎ լարման ուժային մալուխների հեռավորությունը ցանկապատերի, էստակադների հիմքերից, հպումային ցանցի և կապի գծերի հենարաններից պետք է ընդունել 1,5մ:
224. 20մ-ից պակաս (կոնստրուկցիայի վերևից մինչև հողի մակերևույթը) խորության վրա գտնվող մետրոպոլիտենի թուջե տյուբինգներով (մետաղե ամրակաօղակ), ինչպես նաև երկաթբետոնե կամ բետոնե (սոսնձված ջրամեկուսիչով) ստորգետնյա կառույցներից հորիզոնական հեռավորությունները պետք է ընդունել.
1) մինչև ջրամատակարարման, կոյուղու, ջերմամատակարարման հաղորդակցուղիները` 5մ,
2) մինչև 10 կՎ լարման մալուխները` 1մ,
3) 10 կՎ-ից բարձրը` 3մ:
225. Առանց սոսնձված մեկուսիչի երեսարկումների (երեսպատման) կիրառման դեպքում` ինժեներական հաղորդակցուղիների հեռավորությունը մետրոպոլիտենի երկաթբետոնե և բետոնե ստորգետնյա կառույցներից պետք է ընդունել մինչև 8մ, իսկ կոյուղու ցանցից` մինչև 6մ:
226. Ոռոգվող հողատարածքներում ոչ նստվածքային գրունտների դեպքում ստորգետնյա ինժեներական ցանցերի հեռավորությունը մինչև ոռոգման ջրանցքները (առվակի եզրը) պետք է ընդունել 1մ` ցածր և միջին ճնշման գազամուղներից, ինչպես նաև ջրամատակարարման և կոյուղու ցանցերից, ջրհոսներից և այրվող հեղուկների խողովակաշարերից 2մ` մինչև 0,6ՄՊա (6կգու/սմ2) բարձր ճնշման գազամուղներից, ջերմատարներից, տնտեսական-կենցաղային և անձրևային կոյուղուց 1,5մ` ուժային և կապի մալուխներից, փողոցային ցանցի ոռոգման ջրանցքներից հեռավորությունը մինչև շենքերի և կառույցների հիմքերը 7մ:
227. Ինժեներական ստորգետնյա հարևան ցանցերի հեռավորությունը միմյանցից դրանց զուգահեռ տեղադրման դեպքում պետք է ընդունել ըստ Նորմերի, իսկ գյուղական վայրերի շենքերում ինժեներական ցանցերի ներանցումներում` ոչ պակաս 0,5մ-ից: Հարակից խողովակաշարերի տեղադրման 0,4մ-ից ավելի խորության դեպքում Նրմերի բերված հեռավորությունները պետք է մեծացնել` հաշվի առնելով խրամատի շեպերի թեքությունների, բայց ընդունել խրամատի խորությունից մինչև լիրաթմբի հատակը և հանվածքի եզերքը հեռավորությունից ոչ պակաս:
228. Ինժեներական ցանցերը միմյանց հետ հատվելիս նրանց միջև ուղղաձիգ հեռավորությունը պետք է ընդունել համաձայն ՀՀ կառավարության 2007 թվականի հուլիսի 12-ի N 961-Ն որոշմամբ հաստատված «Էլեկտրական էներգիայի հաղորդաբաշխման վերաբերյալ» տեխնիկական կանոնակարգի պահանջների և ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N32-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ III-9.02.02-03 շինարարական նորմերի:
229. Ինժեներական ենթակառուցվածքների համակարգերի (ցանցերի) հատումը մետրոպոլիտենի կառույցների հետ պետք է նախատեսել 90˚ անկյան տակ, վերակառուցման պայմաններում թույլատրվում է հատման անկյունը փոքրացնել մինչև 60˚: Ինժեներական ցանցերով մետրոպոլիտենի կայարանային կառույցները հատել չի թույլատրվում:
230. Հատման տեղամասերում խողովակաշարերը պետք է ունենան միակողմանի թեքություն և պարփակված լինեն պաշտպանիչ կառուցվածքներով (մետաղական պատյաններ, միաձույլ բետոնե և երկաթբետոնե անցուղիներ, կոլեկտորներ, թունելներ): Հեռավորությունը մետրոպոլիտենի կառույցների արտաքին մակերեսի երեսպատումից մինչև պաշտպանիչ կոնստրուկցիաները պետք է լինի առնվազն 10մ` յուրաքանչյուր կողմից, իսկ ուղղաձիգ հեռավորությունը (առլույս) երեսարկման կամ երկաթգծի հիմքի (հատակի վերգետնյա գծերի դեպքում) և պաշտպանիչ կոնստրուկցիաների միջև` առնվազն 1մ: Թունելների տակով գազատարների անցկացումը չի թույլատրվում:
231. Ինժեներական ենթակառուցվածքների համակարգերի (ցանցերի) անցումները մետրոպոլիտենի վերգետնյա գծերի տակով անհրաժեշտ է նախատեսել համաձայն ԳՕՍՏ 23961 ստանդարտի: Ընդ որում` ցանցերն առնվազն 3մ հեռավորության վրա պետք է դուրս բերված լինեն մետրոպոլիտենի վերգետնյա տեղամասերի ցանկապատի սահմաններից:
232. Ինժեներական ենթակառուցվածքների համակարգերից հեռավորությունների սահմանման պահանջները չեն ներկայացվում մետրոպոլիտենի կառույցների ինժեներական ցանցերի հատումներին, ինչպես նաև պաշտպանիչ կոնստրուկցիաների կառուցում չի նախատեսվում, եթե մետրոպոլիտենի կառույցները տեղադրված են 20մ և ավելի խորությամբ (կոնստրուկցիաների վերևի հատվածից մինչև հողի մակերևույթը), ինչպես նաև, եթե ինժեներական ցանցերը տեղադրված են 6մ-ից ոչ պակաս հզորության կավերում, չճաքճքված ժայռային կամ կիսաժայռային գրունտներում:
233. Մետրոպոլիտենի կառույցների հատման տեղերում ճնշումային խողովակաշարերը պետք է նախատեսել պողպատյա խողովակներից` կառուցելով հատման տեղամասի երկու կողմերում փակիչ արմատուրներով ջրթող հորեր:
234. Ստորգետնյա ինժեներական ցանցերի և հետիոտնային ստորգետնյա անցումների հատման դեպքում պետք է նախատեսել խողովակաշարերի անցկացում թունելի տակով կամ բետոնե հատակի շերտում, իսկ ուժային և կապի մալուխները` թունելի վերևի հատվածով:
235. Արդյունաբերական (արտադրական) կազմակերպությունների և պահեստների մատակարարման համար դյուրավառ և վառվող հեղուկներով, ինչպես նաև հեղուկացված գազերով խողովակաշարերի անցկացումը բնակելի տարածքով չի թույլատրվում:
236. Բազային կայանները ռադիոկապ են հաստատում բջջային հեռախոսների հետ, ինչի արդյունքում դրանք երկուսն էլ հանդիսանում են էլեկտրամագնիսական ճառագայթման աղբյուրներ դեցիմետրային (ՈՒՎՉ) միջակայքում:
237. Շենքերի և շինությունների տանիքներին թույլատրվում է տեղադրել բջջային կապի բազային կայանի` կայմեր կամ աշտարակներ, ալեհավաքներ և կայանի կազմում ընդգրկված այլ սարքավորումներ, իսկ փակ տարածքներում` էլեկտրամագնիսական ճառագայթման թույլատրելի մակարդակ ապահովող բջջային կապի հեռարձակող սարքավորումներ: Շենքերի և շինությունների տանիքներին ալեհավաքակայմային կառուցվածքների տեղադրման հնարավորությունը պետք է հիմնավորել շենքերի և շինությունների տեխնիկական վիճակի գնահատման արդյունքներով` դրանցից առաջացող բեռնվածքների հաշվառմամբ: Շենքերի և շինությունների տանիքներին, ինչպես նաև դաշտային բջջային կապի բազային կայանների տեղանքի նկատմամբ սանիտարահիգիենիկ սահմանափակումներն առնչվում են միայն էլեկտրամագնիսական ճառագայթման թույլատրելի մակարդակի ապահովմանը, որոնք սահմանված են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի օգոստոսի 16-ի N933-Ն հրամանով հաստատված N 2.1.8-010 սանիտարական կանոններով և նորմերով:
238. Բջջային կապի ալեհավաքները տեղակայելու ժամանակ պետք է հաշվի առնել, որ դրանք իրենց բնույթով իոնիզացնող ճառագայթում չեն և էլեկտրամագնիսական ճառագայթումը ալեհավաքից մարում է հեռավորության քառակուսուն համաչափ: Հնարավոր ռիսկերից խուսափելու համար սահմանված են էլեկտրամագնիսական ճառագայթման հզորության հոսքի խտության նորմեր` 10 մկվատտ 1սմ2-ում: Բազային կայանների տեղակայումը նախադպրոցական և առողջապահական կազմակերոպւթյունների տարածքներում սահմանափակվում է, մասնավորապես` ռադիոհաճախականության տիրույթի էլեկտրամագնիսական ճառագայթումների ինտենսիվությունը կառուցապատված բնակելի տարածքներում, զանգվածային հանգստի վայրերում, բնակելի, հասարակական և արտադրական շենքերում (արտաքին ՌՀ ԷՄՃ, ներառյալ երկրորդային ճառագայթումը), մինչև 18 տարեկան անձանց և հղի կանանց աշխատատեղերում, չպետք է գերազանցի ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի օգոստոսի 16-ի N933-Ն հրամանով հաստատված N 2.1.8-010 սանիտարական կանոններով և նորմերով սահմանված ցուցանիշները:
239. Բազային կայանների հենարանների համար սահմանվում է դրանց բարձրությանը հավասար շառավղով պաշտպանիչ գոտի: Այդ գոտում արգելվում է որևէ տիպի կառուցապատումը, ծառատնկումները, հրդեհա- և պայթյունավտանգ նյութերի տեղակայումը:
14. ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ ԵՎ ԲՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՏՈՒԿ ՊԱՀՊԱՆՎՈՂ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐԻ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ, ԱՌՈՂՋԱՐԱՐԱԿԱՆ, ՀԱՆԳՍՏԻ ԳՈՏԻՆԵՐ
240. Բնակավայրերում անհրաժեշտ է նախատեսել չընդհատվող (անընդհատ) լանդշաֆտառեկրեացիոն տարածքների համակարգ, որը պետք է ձևավորվի որպես ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ գոտիների և բնական ռեկրեացիոն համալիրների հետ փոխկապակցված բաց տարածությունների ամբողջություն, որտեղ ներառվում են քաղաքային անտառապուրակների, զբոսայգիների, լայն ծառուղիների, ճեմելիքների (բուլվարների, ճեմուղիների), պուրակների և դրանց սահմաններում գտնվող լճակների, ջրամբարների, լողափերով զբաղեցված տարածքները, բնակավայրերի անտառները, անտառապուրակները, անտառապաշտպան գոտիները, ջրամբարները, գյուղատնտեսական հողերը և այն հանդակները, ինչպես նաև տարածքները, որոնք օգտագործվում են հանգստի, զբոսաշրջության, ֆիզիկական դաստիարակությամբ և սպորտով զբաղվելու նպատակներով` սույն նորմերի և ՀՀ կառավարության 2018 թվականի փետրվարի 8-ի N 108-Ն որոշման պահանջներին համապատասխան:
241. Տարբեր նշանակության կանաչապատ տարածքների տեսակարար կշիռը բնակավայրի ընդհանուր տարածքի նկատմամբ պետք է լինի 40%-ից ոչ պակաս, իսկ բնակելի (բնակեցման) տարածքի սահմաններում` 25%-ից ոչ պակաս:
242. Բնակավայրերի տարածքներում տեղակայվող ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքների` զբոսայգիների, այգիների, պուրակների, ճեմելիքների մակերեսն ընդունվում է ըստ Աղյուսակ 15-ի:
Աղյուսակ 15
| Հ/Հ |
Ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքներ |
Տարածքների կանաչապատման մակերես, մ2/մարդ |
| խոշորագույն, խոշոր և մեծ քաղաքների |
միջին քաղաքների |
փոքր քաղաքների |
գյուղական բնակավայ րերի |
| 1. |
Համաքաղաքային |
10 |
6-8 |
8 (10) |
12 |
| 2. |
Բնակելի շրջանների (բնակելի կառուցապատման գոտու) |
6 |
6 |
- |
- |
| 3. 4. 5. |
Փակագծերում ներկայացված է 20 հազար մարդուց պակաս բնակչությամբ փոքր քաղաքների կանաչապատ տարածքների չափերը: Քաղաք-առողջավայրերի համար, համաքաղաքային նշանակության ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքների ներկայացված նորմերը անհրաժեշտ է ավելացնել` առավելագույնը 50%: Անտառներով շրջապատված, խոշոր գետերի կամ ջրամբարների ափերին տեղակայված միջին, փոքր քաղաքներում և գյուղական բնակավայրերում ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքների մակերեսը թույլատրվում է նվազեցնել` առավելագույնը 20%: |
243. Խոշորագույն, խոշոր և մեծ քաղաքներում` ՀՀ օրենսդրության և նորմատիվ ակտերի պահանջներին համապատասխան կարող է նախատեսվել խոշոր քաղաքային անտառների գոյություն ունեցող զանգվածների` անտառապուրակների փոխակերպման հնարավորություն` առավելագույնը 5քմ` 1 մարդու հաշվարկով: Ընդ որում, անհրաժեշտ է պահպանել և բարելավել ձևավորված լանդշաֆտը` ապահովելով վերջինիս տարածական փոխադարձ կապը բնական էկոհամակարգերի հետ:
244. Հասարակական տրանսպորտի միջոցներով հանրային այգիների հասանելիության ժամանակահատվածը (առանց հաշվի առնելու տրանսպորտին սպասելու ժամանակը) պետք է լինի առավելագույնը 20 րոպե:
245. Հանգստի գոտիների կազմում կարող է նախատեսվել (տեղակայվել) կենդանաբանական այգի:
246. Կենդանաբանական այգու սահմանագծից մինչև բնակելի և հասարակական կառուցապատումն ընկած հեռավորությունը սահմանվում է 50մ-ից ոչ պակաս:
247. Զբոսայգիների տեղակայման ժամանակ հարկավոր է առավելագույնս պահպանել գոյություն ունեցող տնկարկներով և ջրավազաններով հատվածները:
248. Զբոսայգիների և պուրակների մակերեսներն անհրաժեշտ է ընդունել Աղյուսակ 16-ում տրված ցուցանիշներից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 16
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Մակերեսը, հա |
| 1. |
Քաղաքային զբոսայգիներ |
15 |
| 2. |
Բնակելի շրջանների (գոտու) այգիներ |
3 |
| 3. |
Պուրակներ |
0.5 |
249. Խոշորագույն, խոշոր և մեծ քաղաքներում, բացի քաղաքային և շրջանային նշանակության զբոսայգիներից անհրաժեշտ է նախատեսել մասնագիտացված` մանկական, մարզական, ցուցահանդեսային, կենդանաբանական, բուսաբանական և այլ այգիներ, որոնց չափերը որոշվում են նախագծման առաջադրանքով: Մանկական այգիների մոտավոր չափերը թույլատրվում է ընդունել 5մ2/մարդ հաշվարկով, մարզական այգիների նորմերը` 12մ2/մարդ չափով` հրապարակների և սպորտային կառույցների չափերն ընդունելով ըստ Նորմերի:
250. Պատմականորեն ձևավորված կառուցապատման գոտու վերակառուցման կամ վերականգնման պայմաններում քաղաքային զբոսայգիների, բնակելի գոտու այգիների, պուրակների մակերեսները թույլատրվում է նվազեցնել` առավելագույնը 20%-ով:
251. Զբոսայգիների տարածքների ընդհանուր հաշվեկշռում կանաչածածկ տարածքների մակերեսը պետք է ընդունել առնվազն 70%: Անջրանցիկ տարածքների 25-30%-ը պետք է կազմեն արահետային ցանցը, հարթ կառույցները, մարզա- և խաղահրապարակների, ինչպես նաև հաճախորդների սպասարկման, ատրակցիոնների և զբոսայգու շահագործման համար նախատեսված կառույցները, որոնց մակերեսը չպետք է գերազանցի զբոսայգու տարածքի 7%-ը:
252. Զբոսայգու (այգու) տարածքի առանձին տարրերի չափերը պետք է ընդունել Աղյուսակ 17-ում և Աղյուսակ 18-ում տրված ցուցանիշներից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 17
| |
Զբոսայգու տարածքի անվանումը |
Տարածքի բաշխումը (%) |
| Քաղաքային զբոսայգի |
Հանգստի գոտիներ, առողջարանային, անտառապուրակների զբոսայգիներ |
| 1. |
Կանաչ տնկարկներ և ջրային մակերեսներ |
65-75 |
75-80 |
| 2. |
Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ |
10-15 |
8-12 |
| 3. |
Հարթակներ |
8-12 |
4-8 |
| 4. |
Կառույցներ |
5-7 |
2-4 |
| 5. |
Ջրային մակերեսների չափերը սահմանվում են նախագծման առաջադրանքով` առավելագույնը զբոսայգու տարածքի 2%-ի չափով: |
Աղյուսակ 18
| Հ/Հ |
Զբոսայգու տարածքի անվանումը |
Հարաբերություննընդհանուր մակերեսի նկատմամբ, % |
| 1. |
Կանաչ ծածկույթ և ջրային մակերեսներ |
65-70 |
| 2. |
Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ |
10-15 |
| 3. |
Հարթակներ |
28-25 |
| 4. |
Կառույցներ |
7-5 |
| 5. |
Ջրային մակերեսների չափերը սահմանվում են նախագծման առաջադրանքով` առավելագույնը զբոսայգու տարածքի 2%-ի չափով: |
253. Զբոսայգու արդյունավետ օգտագործման նպատակով հարկավոր է շուրջտարյա գործող հաստատությունները տեղակայել հիմնական մուտքերի հարևանությամբ: Մուտքերի միջև հեռավորությունը հարկավոր է ընդունել առավելագույնը 500մ:
254. Ճեմելիքի երկարության և լայնության հարաբերակցությունը պետք է լինի 1:3-ից ոչ պակաս: 25 մ-ից պակաս լայնությամբ ճեմելիքի դեպքում պետք է նախատեսել 3-6մ լայնությամբ մեկ ճեմուղի, 25մ-ից լայն ճեմելիքի դեպքում` հիմնական ճեմուղուց բացի պետք է նախատեսել 1.5-3.0մ լրացուցիչ ուղիներ (արահետներ), 50մ-ից լայն ճեմելիքների դեպքում թույլատրվում է մարզահրապարակների, տաղավարների, մանկական խաղահամալիրների, հեծանվային ուղիների տեղակայումը: Կառույցների բարձրությունը չպետք է գերազանցի 6մ-ը:
255. Ճեմելիքի մուտքերը պետք է կազմակերպել 250մ-ից ոչ ավելի ընդմիջումներով, ինտենսիվ շարժմամբ փողոցներում` հետիոտն անցումների հետ փոխկապակցված: Տարածքի տարրերի հարաբերակցությունը պետք է ընդունել Աղյուսակ 19-ում տրված ցուցանիշներից ոչ ավելի:
Աղյուսակ 19
| Հ/Հ |
Ճեմելիքի չափերը, մ |
Անվանումը |
Հարաբերությունը ընդհանուր մակերեսի նկատմամբ, % |
| 1. |
10-25 |
Կանաչ ծածկույթ և ջրային մակերեսներ Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ, հարթակներ Կառույցներ |
70-75 30-25 - |
| 2. |
26-50 |
Կանաչ ծածկույթ և ջրային մակերեսներ Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ, հարթակներ Կառույցներ |
75-80 23-17 2-3 |
| 3. |
51 և ավելի լայնությամբ |
Կանաչ ծածկույթ և ջրային մակերեսներ Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ, հարթակներ Կառույցներ |
65-75 30-25 5-ից ոչ ավելի |
256. Մեկ երկայնական հետիոտն արահետով ճեմելիքի լայնությունը` տեղակայման հետևյալ տարբերակների համար հարկավոր է ընդունել Աղյուսակ 20-ում տրված ցուցանիշներից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 20
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Լայնությունը, մ |
| 1. |
Փողոցի առանցքով |
18 |
| 2. |
Փողոցի մի կողմից` երթևեկելի մասի և կառուցապատման միջև |
10 |
257. Շենքերից, շինություններից, ինչպես նաև ինժեներական կահավորման օբյեկտներից մինչև ծառերն ու թփուտներն ընկած հեռավորությունն անհրաժեշտ է սահմանել ըստ Աղյուսակ 21-ի:
Աղյուսակ 21
| |
Շենք, շինություն, ինժներական բարեկարգման օբյեկտ |
Շենքից, շինությունից, օբյեկտից մինչև առանցքն ընկած հեռավորություն, մ |
| Հ/Հ |
| ծառի բնի |
թփուտի |
| 1. |
Շենքի և շինության արտաքին պատ |
5.0 |
1.5 |
| 2. |
Տրամվայի պաստառի եզրագիծ |
5.0 |
3.0 |
| 3. |
Մայթեզր և այգու արահետի եզր |
0.7 |
0.5 |
| 4. |
Փողոցի երթևեկային մասի եզրագիծ, ճանապարհի կողնակի ամրացված եզր կամ առվի եզր |
2.0 |
1.0 |
| 5. |
Լուսավորության ցանցի, տրամվայի կայմերի և հենարանների,սալարկուղու հենարան և ուղեկամուրջ |
4.0 |
- |
| 6. |
Շեպության, դարավանդի հիմնատակ |
1.0 |
0.5 |
| 7. |
Հենապատի հիմնատակ կամ ներքին եզրամաս |
3.0 |
1.0 |
| 8. |
Ստորգետնյա ցանցեր. 1) գազատարներ, կոյուղի 2) ջերմային ցանց (կանալի, թունելի պատեր կամ թաղանթը` առանց կանալ տեղակայման պարագայում) 3) ջրագիծ, ցամաքուրդ 4) ուժային մալուխ և կապի մալուխ |
1.5 2.0 2.0 2.0 |
- 1.0 - 0.7 |
258. Պուրակի տարածքում այցելուներին սպասարկող կառուցների (սրճարաններ, տաղավարներ, կրպակներ) բարձրությունը չպետք է գերազանցի 4 մետրը, իսկ կառուցապատման մակերեսը` պուրակի տարածքի 2%-ը: Պուրակի տարածքի տարրերի հարաբերակցությունը պետք է ընդունել Աղյուսակ 22-ում տրված ցուցանիշներից ոչ ավելի:
Աղյուսակ 22
| Հ/Հ |
Պուրակի տեղադիրքը |
Անվանումը |
Հարաբերությունը ընդհանուր մակերեսի նկատմամբ, % |
| 1. |
Բնակավայրի փողոցներում, հրապարակներում |
Կանաչ ծածկույթ և ջրային մակերեսներ Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ, հարթակներ, փոքր ճարտարապետական ձևեր Կառույցներ |
60-73 38-25 2 |
| 2. |
Բնակելի շրջաններում, բնակելի փողոցներում, շենքերի միջև, առանձին շենքերի մոտ |
Կանաչ ծածկույթ և ջրային մակերեսներ Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ, հարթակներ, փոքր ճարտարապետական ձևեր Կառույցներ |
70-80 30-20 - |
| 3. |
Բնակավայրի փողոցներում, հրապարակներում |
Կանաչ ծածկույթ և ջրային մակերեսներ Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ, հարթակներ, փոքր ճարտարապետական ձևեր Կառույցներ |
60-73 38-25 2 |
| 4. |
Բնակելի շրջաններում, բնակելի փողոցներում, շենքերի միջև առանձին շենքերի մոտ |
Կանաչ ծածկույթ և ջրային մակերեսներ Ծառուղիներ, ճեմուղիներ, արահետներ, հարթակներ, փոքր ճարտարապետական ձևեր Կառույցներ |
70-80 30-20 - |
259. Ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքների կառուցվածքում 0.5կմ-ից լայն խոշոր զբոսայգիներն ու անտառապուրակները պետք է կազմեն դրանց 10%-ից ոչ պակաս մասը:
260. Քաղաքային զբոսայգիների հասանելիությունը չպետք է գերազանցի 20 րոպեն, իսկ հատակագծային շրջանների զբոսայգիներինը` 15 րոպեն:
261. Սեյսմիկ գոտիներում անհրաժեշտ է ապահովել ազատ մոտեցում դեպի պուրակներ, այգիներ և ընդհանուր օգտագործման այլ կանաչապատ տարածքներ` բացառելով բնակելի շրջանների կողմից ցանկապատերի կառուցումը:
262. Զբոսայգիների, այգիների, անտառապուրակների, անտառների, կանաչ գոտիների տարածքների միաժամանակյա այցելուների հաշվարկային քանակը սահմանվում է Աղյուսակ 23-ում տրված ցուցանիշներից ոչ ավելի:
Աղյուսակ 23
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Այցելուների քանակը մարդ/հա |
| 1. |
Քաղաքային զբոսայգիներ |
100 |
| 2. |
Հանգստի գոտիների զբոսայգիներ |
70 |
| 3. |
Առողջավայրերի զբոսայգիներ |
50 |
| 4. |
Անտառապուրակներ/հիդրոպարկեր |
10 |
| 5. |
Անտառներ |
1-3 |
263. Ողողահուների տարածքներում զբոսայգիների կառուցման դեպքում անհրաժեշտ է պահպանել սույն Նորմերի 22-րդ բաժնի և ՍՆիՊ 2.06.15 շինարարական նորմերի պահանջները:
264. Ճեմուղիները և հետիոտնային արահետները հարկավոր է նախատեսել զանգվածային հետիոտնային հոսքերի շարժման ուղղությամբ: Ճեմուղու տեղակայումը, ձգվածությունն ու լայնությունը, ինչպես նաև դրա տեղադիրքը փողոցի լայնական կտրվածքում անհրաժեշտ է որոշել` հաշվի առնելով փողոցի և հարակից կառուցապատման ճարտարապետահատակագծային լուծումները: Ճեմուղիների և հետիոտնային արահետների երկայնքով պետք է նախատեսել կարճատև հանգստի հարթակներ:
265. Ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքները պետք է բարեկարգվեն և սարքավորվեն ճարտարապետական փոքր ձևերով. շատրվաններով և ջրավազաններով, աստիճաններով, թեքահարթակներով, հենապատերով, զրուցարաններով, լուսամփոփերով և այլն: Լուսամփոփների քանակը պետք է որոշել ըստ տարածքի նորմատիվ լուսավորվածության պահանջների:
266. Լանդշաֆտային-ռեկրեացիոն գոտիների ճանապարհաարահետային ցանցը (փողոցներ, արահետներ, ճեմուղիներ) անհրաժեշտ է ծրագծել հետիոտների շարժման հիմնական ուղիների ուղղությամբ հնարավորինս նվազագույն թեքություններով և հաշվի առնելով հիմնական նպատակակետերին, խաղային և սպորտային հրապարակներին հասանելիության ամենակարճ հեռավորությունը: Արահետի լայնությունը պետք է լինի 0.75մ-ին պատիկ (մեկ մարդու շարժման շերտի լայնություն):
267. Քաղաքների կանաչ գոտիներում պետք է նախատեսել ծառային և թփային բուսատեսակների տնկարաններ և ծաղկային ու ջերմոցային տնտեսություններ` հաշվի առնելով քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի խմբերին տնկանյութով ապահովելու անհրաժեշտությունը:
268. Տնկարանների մակերեսը կարող է սահմանվել նաև 3-5մ2/մարդ հաշվարկի հիման վրա` պայմանավորված ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքներով բնակչության ապահովվածության մակարդակով, սանիտարապաշտպանիչ գոտիների չափերով, բնակլիմայական և այլ տեղական առանձնահատկություններով: Ծաղկանոցային-ջերմոցային տնտեսությունների ընդհանուր մակերեսը պետք է ընդունել 0.5 մ2/մարդ հաշվարկով:
269. Առողջավայրերի տարածքների օգտագործման ռեժիմները պետք է նպատակաուղղված լինեն լանդշաֆտի պահպանության, կառավարման և պլանավորման գործընթացների իրականացման խթանմանը` լանդշաֆտների «նույնացում (ի հայտ բերում)-գնահատում-լանդշաֆտի որակի նպատակի սահմանում» շղթային համաձայն:
270. Գեղագիտական և ճանաչողական բարձր արժեքով օժտված, բնական լանդշաֆտների ճարտարապետատարածական կազմակերպումը պետք է նպատակաուղղված լինի դրանց արժեքների առավել համակողմանի բացահայտմանն ու մատուցմանը` միևնույն ժամանակ խնայողական բնօգտագործման պահանջների ապահովմամբ:
271. Զբոսայգիների, պուրակների տեղակայման ժամանակ պետք է առավելագույնս պահպանել գոյություն ունեցող ծառատնկումներով և ջրային մակերեսներով հատվածները:
272. Ռեկրեացիոն նշանակության գոտիներում բնակչության զանգվածային կարճատև հանգստի օբյեկտների տեղաբաշխումը անհրաժեշտ է նախատեսել` հաշվի առնելով այդ տարածքների 1.5ժ-ից ոչ ավելի տրանսպորտային հասանելիությունը:
273. Բնության հատուկ պահպանվող տարածքների գոտիների կազմում, բուժական հատկանիշներով, առավել բարենպաստ միկրոկլիմայական, լանդշաֆտային և սանիտարահիգիենիկ պայմաններով օժտված հողերի վրա, կարող են առանձնացվել բուժ-առողջարարական (առողջավայր) տեղամասեր: Առողջավայրերի տարածքներում առողջավայրային գոտիներ ձևավորելու նպատակով նախատեսվում են առողջարանա-առողջավայրային և առողջարարական, հանգստի և զբոսաշրջության հաստատություններ, բուժվողների և հանգստացողների սպասարկման հաստատություններ և կազմակերպություններ, առողջավայրային զբոսայգիներ և ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ և այլ տարածքներ, լողափեր: Առողջավայրային գոտիների ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքների չափերը հարկավոր է սահմանել սանիտարա-առողջավայրային և առողջարարական հաստատությունների մեկ տեղի համար` 100մ2 հաշվարկով: Տափաստանային շրջանների առողջավայրային գոտիներում ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքների տեղամասերը թույլատրվում է նվազեցնել, սակայն 50%-ից ոչ ավելի:
274. Հանգստի և առողջարանա-առողջավայրային կազմակերպությունների տեղակայումը ափամերձ հանգստի և առողջավայրային գոտիներում անհրաժեշտ է նախատեսել` հաշվի առնելով սույն Նորմերի 13-րդ բաժնի պահանջները, սակայն գետերի ափերի և ջրամբարների պարագայում 50մ-ից ոչ պակաս հեռավորությամբ, եթե դա չի հակասում ՀՀ ջրային օրենսդրության պահանջներին:
275. Առողջավայրային և հանգստի գոտիներում տեղակայված լողափերի տարածքների չափերը պետք է ընդունել մեկ հաճախորդի (այցելուի) համար Աղյուսակ 24-ում տրված ցուցանիշներից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 24
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Տարածքը (մեկ այցելուի հաշվով) քմ |
| 1. |
Գետերի և լճերի |
8 |
| 2. |
Գետերի և լճերի (երեխաների համար) |
4 |
| 3. |
Առողջավայրային գոտիներից դուրս գյուղատնտեսական օգտագործման համար պիտանի հողերի վրա տեղակայվող գետերի և լճերի լողափեր |
5 |
| 4. |
Հատուկ մասնագիտացված բուժական լողափեր սակավաշարժ բուժվողների համար |
8-12 |
276. Նախագծվող առողջարանա-առողջավայրային և առողջարարական կազմակերպությունների սահմանագծից հեռավորությունը անհրաժեշտ է սահմանել ըստ Աղյուսակ 25-ի:
Աղյուսակ 25
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Նվազագույն հեռավորությունը, մ |
| 1. |
Մինչև բնակելի և հասարակական կառուցապատումը (որը չի առնչվում առողջավայրաին և հանգստի գոտու սպասարկման հետ), կոմունալ տնտեսության և պահեստարանների օբյեկտները |
500 |
| 2. |
1-ին կետում նշվածը` վերակառուցման պայմաններում |
100 |
| 3. |
Մինչև ընդհանուր երկաթուղային ցանցը |
500 |
| 4. |
Մինչև ավտոմոբիլային ճանապարհներ` |
|
| 1) |
I, II, III կարգի |
500 |
| 2) |
IV կարգի |
200 |
| 5. |
Մինչև ամառանոցային կառուցապատում |
300 |
277. Հատուկ պահպանվող տարածքների օգտագործման ռեժիմը և չափերը սահմանվում են ՀՀ կառավարության կողմից` հաշվի առնելով նաև սույն Նորմերի բաժնի պահանջները: Միջազգային, հանրապետական, տեղական նշանակության հուշարձանների, բնության հատուկ պահպանվող տարածքների օգտագործման ռեժիմները սահմանվում են բնության հատուկ պահպանվող տարածքների, պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ու պատմական միջավայրի պահպանության և օգտագործման վերաբերյալ ՀՀ օրենսդրության պահանջներին համապատասխան:
278. Ռեկրեացիոն գոտիները նախատեսված են տուրիզմի, հանգստի, ժամանցի, ձկնորսության, որսորդության, զբոսախնջույքների, լողի, արևային լոգանքների, զբոսանքի, սպորտային խաղերի և մրցաշարերի անցկացման, թիակավոր նավակներով զբոսանքի, թռչնադիտման, ռաֆտինգի, կայակինգի, լեռնագնացության, վրաններով հանգստի, էկոզբոսաշրջության, ինչպես նաև հանգստի և տուրիզմի կազմակերպման այլ ձևերի համար` համաձայն ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության 2020 թվականի սեպտեմբերի 9-ի N335-Ն հրամանի:
279. Ջրային ռեսուրսի ակվատորիայի կամ ջրապահպան գոտու տարածքում արգելվում է կատարել որևէ տեսակի աշխատանք, բացառությամբ օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերի, համաձայն ՀՀ ջրային օրենսգրքի:
280. Կարճատև զանգվածային հանգստի գոտիների տեղաբաշխումը պետք է նախատեսել` հասարակական տրանսպորտի միջոցներով 1.5 ժ-ից ոչ ավելի հասանելիության սահմաններում:
281. Կարճատև զանգվածային հանգստի գոտիների տարածքների չափերը պետք է ընդունել մեկ այցելուի համար 500մ2-ից ոչ պակաս հաշվարկով, այդ թվում դրա ակտիվ հանգստի տեսակների համար ինտենսիվ օգտագործվող հատվածը պետք է կազմի մեկ այցելուի համար` 100մ2: Կարճատև զանգվածային հանգստի տարածքի մակերեսը պետք է ընդունել 50հա-ից ոչ պակաս:
282. Հանգստի գոտիները անհրաժեշտ է տեղակայել առողջարաններից, ճամբարներից, նախադպրոցական առողջարանային-առողջարարական կազմակերպություններից, ամառանոցային հանգստի կազմակերպման վայրերից, ընդհանուր ցանցի ավտոմոբիլային ճանապարհներից, երկաթուղագծերից 500 մ-ից ոչ պակաս, իսկ հանգստյան տներից` 300մ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
283. Անտառապուրակների, հանգստի և առողջավայրերի գոտիների սահմանագծերին տեղակայվող ավտոմեքենաների ավտոկայնատեղերի չափերը պետք է սահմանել ըստ նախագծային առաջադրանքի:
284. Առողջավայրային գոտիներում նախատեսվում են.
1) երկարատև հանգստի առողջարանա-առողջավայրային կազմակերպությունների տեղակայում` աղմուկի թույլատրելի մակարդակ ունեցող տարածքներում,
2) մանկական առողջարանա-առողջավայրային և առողջարարական կազմակերպությունների տեղակայում` մեծահասակների համար նախատեսված կազմակերպություններից կանաչ տնկարկների 3-ից ոչ պակաս բաժանարար շերտով մեկուսացված,
3) տրանսպորտային շարժման սահմանափակում և տարանցիկ տրանսպորտային հոսքերի բացառում:
285. Առողջավայրային գոտու սահմաններում տեղակայվող միատիպ կամ մոտ ուղղվածությամբ առողջարանա-առողջավայրային և առողջարարական կազմակերպությունները կարող են միավորել որպես համալիրներ` ապահովելով բժշկական, առողջավայրային-կենցաղային և տնտեսական սպասարկման կենտրոնացում միասնական ճարտարապետատարածական լուծման մեջ:
286. Առողջավայրային գոտիների ընդհանուր օգտագործման տարածքների չափերը պետք է սահմանել առողջարանա-առողջավայրային և առողջարարական կազմակերպությունների համար` ելնելով հետևյալ հաշվարկից, մեկ տեղի համար` համաառողջավայրային կենտրոններ` 10մ2, կանաչապատ տարածքներ` 100մ2: Ձևավորված լեռնային առողջավայրերում ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքների չափերը թույլատրվում է նվազեցնել, սակայն 50%-ից ոչ ավելի:
287. Գետափերի և լճափերի համար ափամերձ շերտի նվազագույն ձգվածությունը մեկ այցելուի համար պետք է ընդունել 0.25մ-ից ոչ պակաս:
288. Լողափերին միաժամանակյա այցելուների քանակը պետք է հաշվարկել` հաշվի առնելով լողափի միաժամանակյա բեռնվածության գործակիցների Աղյուսակ 26-ում տրված ցուցանիշները:
Աղյուսակ 26
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Բեռնվածության գործակից |
| 1. |
Առողջավայրեր |
0.6-0.8 |
| 2. |
Հանգստի և զբոսաշրջության հաստատություններ |
0.7-0.9 |
| 3. |
Մանկական հանգստի կազմակերպման համար |
0.5-1.0 |
| 4. |
Տեղի բնակչության ընդհանուր օգտագործման համար |
0.2 |
| 5. |
Հանգստացողների (զբոսաշրջիկների) կարճատև հանգստի համար |
0.5 |
15. ՏՐԱՆՍՊՈՐՏ ԵՎ ՃԱՆԱՊԱՐՀԱՓՈՂՈՑԱՅԻՆ ՑԱՆՑ
289. Բնակավայրերի նախագծման ժամանակ, ըստ դրանց հատակագծային կառուցվածքի և բնակավայրերի տարածքին անմիջականորեն հարող տարածքների հատակագծային կառուցվածքի, անհրաժեշտ է նախատեսել տրանսպորտի և ճանապարհափողոցային ցանցի միասնական փոխկապակցված համակարգ, որը կապահովի բնակավայրի գործառական գոտիների, մերձակայքում գտնվող օբյեկտների, տարաբնակեցման համակարգի այլ բնակավայրերի, արտաքին տրանսպորտի օբյեկտների, ինչպես նաև ավտոմոբիլային ճանապարհների հետ հարմար, արագ և անվտանգ կապ:
290. 50 հազար և ավելի բնակչությամբ քաղաքների համար պետք է նախատեսել արտաքին տրանսպորտի հանգույցների ու գլխավոր մայրուղիների կրկնակում` շրջանցիկ ճանապարհների պարտադիր անցկացումով: Փոքր քաղաքների և բնակավայրերի համար հնարավորության սահմաններում հարկավոր է նախատեսել բնակավայրերի հարմարավետ մուտքերով շրջանցիկ ճանապարհներ:
291. Աշխատողների 90%-ի համար բնակության վայրից մինչև աշխատավայր ժամանակի ծախսերը մեկ ուղղությամբ, կախված քաղաքի բնակչության թվից, չպետք է գերազանցեն Աղյուսակ 27-ում տրված ցուցանիշները:
Աղյուսակ 27
| Հ/Հ |
Բնակչության թիվը |
ժամանակի ծախսը, րոպե |
| 1. |
1 000 000-ից ավելի |
40 |
| 2. |
100 000-1 000 000 |
30 |
| 3. |
100 000 և պակաս |
25 |
292. Քաղաքային բնակչության հաշվարկային թվաքանակի միջանկյալ արժեքների համար ժամանակի ծախսերի նորմերը պետք է միջարկել:
293. Գյուղական բնակավայրերի բնակիչների աշխատանքային տեղափոխությունների վրա ծախսված ժամանակը (հետիոտնային կամ տրանսպորտային) չպետք է գերազանցի 20 րոպեն:
294. Բնակավայրի ճանապարհափողոցային ցանցի և տրանսպորտային հանգույցների թողունակությունը, ինչպես նաև տրանսպորտային միջոցների սպասարկման տեղերի թիվը, անհրաժեշտ է որոշել ելնելով հաշվարկային ժամկետում բնակչության ավտոմոբիլացման մակարդակից, որի ցուցանիշը ընդունվում է 1000 բնակչի համար 400 միավոր, այդ թվում 80-85%-ը` մարդատարներ և 15-20%-ը` բեռնատարներ:
295. Տեղական պայմաններից ելնելով` բնակչության ավտոմոբիլացման մակարդակը կարող է նվազեցվել կամ ավելացվել, բայց 20%-ից ոչ ավելի:
296. Գյուղատնտեսական, հատուկ տեխնոլոգիական և այլ տրանսպորտային միջոցների պահպանության և սպասարկման տեղերի թիվը որոշվում է ըստ նորմերի կամ հատուկ առաջադրանքի:
297. Բնակավայրերի ճանապարհափողոցային ցանցն անհրաժեշտ է նախագծել միասնական համակարգի տեսքով` հաշվի առնելով ճանապարհների և փողոցների դերն ու նշանակությունը, տրանսպորտի ու հետիոտնի անցուդարձը, տարածքի ճարտարապետահատակագծային լուծումներն ու կառուցապատման բնույթը: Ճանապարհափողոցային ցանցում պետք է առանձնացնել միջպետական, հանրապետական, տեղական նշանակության ճանապարհներ և փողոցներ: Քաղաքային ճանապարհներն ու փողոցները դասակարգվում են ըստ Աղյուսակ 28-ի:
Աղյուսակ 28
| Հ/Հ |
Ճանապարհների և փողոցների դասակարգումը |
Փողոցների և ճանապարհների հիմնական նշանակությունը |
| 1. |
Մայրուղային ճանապարհներ 1) արագընթաց շարժման |
Արագընթաց տրանսպորտային կապ հեռավոր արդյունաբերական և հատակագծային գոտիների ու շրջանների միջև, ելքեր դեպի ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներ, օդանավակայաններ, բնակեցման համակարգի բնակավայրեր և բնակչության զանգվածային հանգստի գոտիներ: Փոխհատումները մայրուղային փողոցների և ճանապարհների հետ պետք է նախատեսվեն տարբեր մակարդակներում |
| 2) շարժման կարգավորումով |
Տրանսպորտային կապ բնակելի կառուցապատումից դուրս, առավելապես բեռնատարների շարժմամբ, քաղաքի շրջանների միջև, ելքեր դեպի ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներ: Փողոցների և ճանապարհների հետ փոխհատումները թույլատրվում է նախատեսել նաև միևնույն մակարդակում: |
| 2. |
Քաղաքային փողոցներ 1) համաքաղաքային նշանակության անընդհատ շարժման |
Տրանսպորտային կապ բնակելի, արդյունաբերական շրջանների և հասարակական կենտրոնների, ինչպես նաև մայրուղային փողոցների, քաղաքային ճանապարհների և ընդհանուր օգտագործման ճանապարհների միջև: Հիմնական ուղղություններով տրանսպորտի շարժման ապահովումը նախատեսվում է տարբեր մակարդակներում: |
| 2) շարժման կարգավորումով |
Տրանսպորտային կապ բնակելի, արդյունաբերական շրջանների և քաղաքների կենտրոնների, պլանավորված շրջանների կենտրոնների միջև, ելքեր դեպի մայրուղային փողոցներ և ճանապարհներ և դեպի ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներ: Փոխհատումները մայրուղային փողոցների և ճանապարհների հետ` միևնույն մակարդակում: |
| 3. |
Ներհամայնքայիննշանակությանճանապարհներ և փողոցներ |
Տրանսպորտային և հետիոտնային կապ համայնքների բնակելի, բնակելի և արդյունաբերական հատվածների (շրջանների), ինչպես նաև հասարակական կենտրոնների միջև, ելքեր դեպի մայրուղային փողոցներ: |
| 4. |
Տեղական նշանակության ճանապարհներ և փողոցներ |
Տրանսպորտային և հետիոտային կապ բնակելի շրջանների տարածքներում (միկրոշրջաններում), ելքեր դեպի շարժման կարգավորումով ու շրջանային փողոցներ և ճանապարհներ: |
| 1) բնակելի կառուցապատման փողոցներ |
Առավելապես մարդատար տրանսպորտային կապ գոտիների (շրջանների) սահմաններում, ելքեր դեպի քաղաքային մայրուղային ճանապարհներ: |
| 2) հետիոտնային փողոցներ և ճանապարհներ |
Հետիոտնային կապ աշխատավայրերի, հիմնարկ-կազմակերպությունների, հասարակական կենտրոնների, հանգստավայրերի և հասարակական տրանսպորտի կանգառների հետ: |
| 3) պուրակային ճանապարհներ |
Տրանսպորտային կապ անտառապուրակների և պուրակների տարածքների սահմաններում` առավելապես մարդատար ավտոմոբիլների շարժման համար: |
| 4) մոտեցումներ |
Տրանսպորտային միջոցների մոտեցումներ դեպի բնակելի և հասարակական շենքեր, հիմնարկներ, կազմակերպություններ և քաղաքային կառուցապատման այլ օբյեկտներ` շրջանների, միկրոշրջանների և թաղամասերի ներսում: |
| 5) հեծանվային ուղիներ |
Բացառապես հեծանվային շարժում դեպի հանգստի գոտիներ և հասարակական կենտրոններ: |
298. Նոր նախագծվող քաղաքային ճանապարհների և փողոցների հաշվարկային հարաչափերը պետք է ընդունել ըստ Աղյուսակ 29-ի, գյուղական բնակավայրերինը` ըստ Աղյուսակ 30-ի: Ճանապարհների և փողոցների վերակառուցման պայմաններում շարժման մեկ շերտի հարաչափերը պահպանվում են` համաքաղաքային նշանակության փողոցների համար` 3.75 և 3.5մ, շրջանայինի համար` 3.5մ, տեղական նշանակության փողոցների համար` 3.0մ:
Աղյուսակ 29
| Հ/Հ |
Ճանապարհների և փողոցների դասակարգումը |
Հաշվարկային արագությունը, կմ/ժամ |
Շարժման շերտի լայնությունը, |
Շարժման շերտերի թիվը |
Մայթի նվազագույն լայնությունը, մ |
| Հիմնական |
Տեղանքի դժվարին տեղամասերում |
| կտրտված |
լեռնային |
| |
Մայրուղային |
|
|
|
|
|
|
| 1. |
1) արագընթաց, |
120 |
100 |
80 |
3.6 |
4 և ավելի |
- |
| |
2) շարժման կարգավորումով |
80 |
70 |
60 |
3.6 3.3 |
2 և ավելի |
- |
| 2. |
Համաքաղաքային նշանակության մայրուղային փողոցներ 1) անընդհատ շարժման |
100 |
90 |
70 |
3.6 |
4 և ավելի |
4.5 |
| |
2) շարժման կարգավորումով |
80 |
70 |
60 |
3.6 3.3 |
4 և ավելի |
4.5 |
| 3. |
Մարզային նշանակության փողոցներ և ճանապարհներ |
60 |
50 |
50 |
3.3 3.0 |
2 և ավելի |
2.25 |
| 4. |
Տեղական նշանակության փողոցներ և ճանապարհներ |
40 |
40 |
30 |
3.0 2.7 |
2 և ավելի |
1.5 |
| 5. |
Մոտեցումներ և անցուղիներ 1) հիմնական, 2) երկրորդային |
40 30 |
40 30 |
40 30 |
3.0 4.5 |
2 1 |
1,0 0.75 |
| 6. |
Հետիոտնային փողոցներ 1) հիմնական, 2) երկրորդային |
- - |
- - |
- - |
1.0 0.75 |
ըստ հաշվարկի ըստ հաշվարկի |
ըստ նախագծի ըստ նախագծի |
| 7. |
Հեծանվային ուղիներ |
30 |
20 |
20 |
1.5 |
1-2 |
- |
| |
|
|
|
|
|
|
|
Աղյուսակ 30
| Հ/Հ |
Գյուղական փողոցների և ճանապարհների դասակարգում |
Հիմնական նշանակությունը |
Հաշվար-
կային արա- գությունը, կմ/ժամ |
Շարժման շերտի լայնությունը, մ |
Շարժման շերտերի թիվը |
Մայթի նվազագույն լայնությունը, մ |
| 1. |
Գյուղական ճանապարհ |
Գյուղի կապը արտաքին ճանապարհների հետ |
60 |
3.6 3.3 |
2 |
- |
| 2. |
Գլխավոր փողոց |
Բնակեցման տարածքների կապը հասարակական կենտրոնի հետ |
40-50 |
3.6 |
2 և ավելի |
1.5-2.25 |
| 3. |
Բնակելի կառուցապատման փողոց` 1) հիմնական, 2) երկրորդային, (նրբանցք) |
Բնակեցման տարածքների ներսում կապը գլխավոր փողոցի հետ |
40 |
3.0 |
2 և ավելի |
1.5 |
| Կապը հիմնական բնակելի փողոցների միջև |
30 |
3.0 2.7 |
2 |
1.0 |
| 4. |
Մոտեցումներ և անցուղիներ |
Թաղամասի խորքի բնակելի տների կապը փողոցի հետ |
20 |
4.5 |
1 |
1.0 |
| 5. |
Տնտեսական անցատեղ, անասնաանցատեղեր |
Կենդանիների և բեռնատար տրանսպորտի անցատեղեր դեպի մերձկալվածքային հողամասեր |
30 |
4.5 |
1 |
- |
299. Փողոցների և ճանապարհների լայնական կտրվածքի տարրերը սահմանվում են հաշվարկով, ելնելով տրանսպորտային միջոցների և հետիոտնի հեռանկարային անցուդարձից, լայնական պրոֆիլի սահմաններում նախատեսված տարրերի (երթևեկային մասեր, ստորգետնյա հաղորդակցուղիների անցկացման տեխնիկական գոտիներ` մայթեր, կանաչապատման գոտիներ և այլն) կազմից` հաշվի առնելով նաև սանիտարահիգիենիկ ու քաղաքացիական պաշտպանության վերաբերյալ ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված պահանջները: Բաժանիչ գոտիների նվազագույն լայնություններն ընդունվում են ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N28-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-01-2022 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
300. Փողոցի երթևեկային մասի շերտերի թիվը պետք է նշանակել տրանսպորտի հեռանկարային անցուդարձի` բեռնվածության 0.65-0.75 մակարդակի հաշվով: Բնակավայրի ավտոմոբիլների գերխտացման բարձր մակարդակի պայմաններում նպատակահարմար է լրացուցիչ եզրային շերտեր նախատեսել ավտոմոբիլների կանգառի կամ կայանման համար:
301. Բնակավայրի գլխավոր հատակագծի մշակման ժամանակ շարժման անվտանգությունը, խաչմերուկների թողունակությունը, ավտոմոբիլների` մայթեզրերին կանգառման կամ կայանման հնարավորությունը զգալիորեն բարձրացնելու, ինչպես նաև հանդիպակաց մայթ հետիոտնի անցումը դյուրինացնելու նպատակով տրանսպորտի երթևեկությունը պետք է հնարավորինս կազմակերպել միակողմանի ուղղությամբ:
302. Տրանսպորտի և հետիոտնի երթևեկության կազմակերպման գերխնդրի` տրանսպորտի տարանցիկ, տեղական և հետիոտն շարժումների միմյանցից տարանջատ գործառումն ապահովելու համար նպատակահարմար է քաղաքին մոտեցնող մայրուղային ճանապարհների մուտքը մինչև քաղաքի կենտրոն կազմակերպել անարգել արագընթաց շարժման սկզբունքով:
303. Մեծ, խոշոր, խոշորագույն քաղաքների մայրուղային փողոցներով և ճանապարհներով հանրային տրանսպորտի` ավտոբուսների, տրոլեյբուսների երթևեկության համար եզրային շերտերն անհրաժեշտ է նախատեսել 4.5-ական մ. լայնությամբ` երբ տրանսպորտի այդ տեսակների առավելագույն ժամային անցուդարձը գերազանցում է 30 միավորը, իսկ վերակառուցման պայմաններում` 15 միավորը:
304. Բեռնատար ավտոմիբիլների գերակայությամբ երթևեկության դեպքում մայրուղային ճանապարհների և փողոցների երթևեկային մասը թույլատրվում է լայնացնել մեկական շարժման շերտով:
305. Երբ փողոցների մայթեզրով նախատեսվում է երկայնական շարվածքով ավտոմոբիլների կայանում փողոցի առանցքին զուգահեռ երկայնական շարվածքով, ապա եզրային շերտի լայնությունը նորմատիվային պահանջների նկատմամբ պետք է ավելացնել ևս 2մ-ով:
306. Փողոցի վերելքի ուղղությամբ կառուցապատման սահմանը վայրէջքի համեմատ երթևեկային մասի եզրից հնարավորության դեպքում անհրաժեշտ է տեղակայել առավել մեծ հեռավորության վրա` աղմուկի և արտանետումների մակարդակների նույնացման նպատակով:
307. Փոքր, միջին և մեծ քաղաքների համաքաղաքային նշանակության մայրուղային փողոցների նախագծման, ինչպես նաև վերակառուցման կամ երթևեկության միակողմանի կազմակերպման դեպքում պետք է կիրառել շրջանային նշանակության մայրուղային փողոցների լայնական պրոֆիլի (կտրվածքի) Աղյուսակ 27-ում տրված հարաչափերը:
308. Այն դեպքերում, երբ տրանսպորտային հոսքի գերակշիռ մասը կազմում են մարդատար ավտոմոբիլները, ապա չորս և ավելի շերտերով նոր մայրուղային փողոցների կառուցման և հների վերակառուցման ժամանակ թույլատրվում է միջանկյալ երթևեկային շերտերի լայնությունն ընդունել եզրայիններից 0,3 կամ 0,6մ-ով պակաս, մեկ շերտի նվազագույն լայնությունը պահպանելով 3մ:
309. Բնակելի կառուցապատման միակողմանի երթևեկությամբ փողոցների երթևեկային մասի լայնությունը նպատակահարմար է սահմանել 7,2մ-ից ոչ պակաս` զույգ մայթեզրերին երկուական մետր ավտոմոբիլների երկայնական շարվածքով կայանման համար, և կենտրոնական 3,3մ լայնությամբ շերտը` միակողմանի երթևեկության համար: Երկկողմանի երթևեկությամբ փողոցների երթևեկային մասի լայնությունը նույն սկզբունքով կարելի է նշանակել 9մ-ից ոչ պակաս:
310. Տրանսպորտի երթևեկությունը քաղաքների պատմական միջուկով պետք է սահմանափակել կամ արգելել` նախատեսելով շրջանցիկ կամ օղակաձև մայրուղային փողոցներ, հետիոտնային փողոցներ ու գոտիներ:
311. Երբ հաշվարկով ստացված փողոցի երթևեկային շերտերի թիվը կազմում է 6 և ավելի, ապա նպատակահարմար է տարանցիկ երթևեկությունը տարանջատել տեղականից սիզամարգերով, որոնցով կարելի է անցկացնել հաղորդակցուղիներ, իսկ ձմռանը կուտակել երթևեկային մասերից մաքրված ձյունը:
312. Թույլատրվում է մայրուղային փողոցներն ու ճանապարհները, ինչպես նաև տրանսպորտային հանգույցները հաշվարկային հարաչափերի հասցնել փուլ առ փուլ` հաշվի առնելով տրանսպորտի և հետիոտի շարժման անցուդարձերի իրական ցուցանիշները` հետագա շինարարության համար անհրաժեշտ ստորգետնյա և վերգետնյա տարածքների պարտադիր օտարման պայմանով:
313. Փողոցների ու ճանապարհների հորիզոնական կորերի նվազագույն շառավիղներն ու առավելագույն երկայնական թեքությունները սահմանվում են ըստ հաշվարկային արագությունների, համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N28-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-01-2022 շինարարական նորմերի պահանջների (որտեղ սահմանված են «կտրտված տեղանք» և «լեռնային տեղանք» հասկացությունները): 30կմ/ժամ հաշվարկային արագության համար հորիզոնական կորերի նվազագույն շառավիղը պետք է ընդունել 30մ, իսկ երկայնական առավելագույն թեքությունը` 90%, բացառիկ դեպքերում, մինչև 150մ երկարությամբ տեղամասերում` 120%, տեսանելիության հաշվարկային հեռավորությունը` 30մ, ուղղաձիգ ուռուցիկ կորերի նվազագույն շառավիղը` 570մ, գոգավորներինը` 180մ:
314. Հորիզոնական կորերի երթևեկային մասի լայնացման չափերը պետք է ընդունել ըստ ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N28-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-01-2022 շինարարական նորմերի պահանջների:
315. Ճանապարհի երկթեք լայնական պրոֆիլից միաթեքին (վիրաժ) անցումը պետք է իրականացնել անցումային կորի վրա, իսկ դրա բացակայության կամ անբավարար երկարության դեպքում այն իրականացվում է կորին նախորդող ուղղագիծ հատվածում: Անհրաժեշտության դեպքում թույլատրվում է վիրաժի (միակողմանի թեքության) անցամասի 1/3 մասը տեղավորել շրջանագծային կորի վրա:
316. IA, IB, IC կարգի ճանապարհների հանդիպակաց ուղղությունների երթևեկային մասերի վիրաժները պետք է նախագծել ինքնուրույն լայնական թեքություններով, իսկ բաժանիչ գոտուն պետք է տալ երթևեկային մասի վիրաժներից անկախ լայնական թեքություն: Առանձին դեպքերում թույլատրվում են անհատական մշակումներ: Վիրաժի անցամասի սահմաններում երթևեկային մասի եզրի լրացուցիչ երկայնական թեքությունը նախագծայինի նկատմամբ, կախված ճանապարհի կարգից, սահմանվում է ըստ ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N28-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-01-2022 շինարարական նորմերի:
317. Մայթերի բանուկ մասի լայնությունը սահմանելիս հաշվի չեն առնվում կրպակների, նստարանների, փողոցային կահավորման այլ տարրերի տեղադրման համար անհրաժեշտ հարթակները:
318. Այն դեպքում, երբ մայթերն անմիջականորեն հարում են շենքերի պատերին, հենապատերին կամ ցանկապատերին, պետք է մայթերը լայնացնել առնվազն 1,5մ-ով` ղեկավարվելով նաև աղմկապաշտպան նորմերով:
319. Մայթեզրին կանգառած ավտոմոբիլից ուղևորների ելումուտն ապահովելու ընթացքում դռների անարգել ու անվնաս բացվելու համար փողոցի երկայնքով մայթեզրից 0,5մ լայնությամբ գոտում արգելվում է մայթի մակարդակից բարձր որևէ սարքերի (էլեկտրասյուների, արգելափակոցների և այլնի) տեղադրում, ինչպես նաև ծառատունկ:
320. Քաղաքային ճանապարհների կամ փողոցների` միևնույն մակարդակում փոխհատման տեղում շրջադարձի շառավիղը մայթի կամ երթևեկային մասի եզրով անհրաժեշտ է ընդունել 12մ-ից ոչ պակաս, հրապարակներում` 15մ-ից ոչ պակաս: Սահմանափակ պայմաններում կամ վերակառուցման ժամանակ թույլատրվում է նշված շառավիղները համապատասխանաբար ընդունել 6 և 9մ:
321. Ավտոմոբիլային ճանապարհների տրանսպորտային հանգույցների հարաչափերը պետք է նախագծել ՀՀ 32-01-2022 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան: Տարբեր մակարդակներում տրանսպորտային հանգույցներն իրականացվում են հետևյալ դեպքերում`
1) անընդհատ շարժման արագընթաց ճանապարհների և մայրուղային փողոցների միմյանց և այլ փողոցների հետ հատման ժամանակ,
2) կարգավորվող շարժման մայրուղային փողոցների վրա, երբ հանգույցի տրանսպորտային հոսքերի գումարային ինտենսիվությունը գերազանցում է 4000 մամ/ժամը,
3) բոլոր քաղաքային փողոցների և մայրուղային երկաթուղագծերի, արդյունաբերական (արտադրական) կազմակերպությունների երկաթուղային ճյուղերի, քաղաքային արագընթաց էլեկտրատրանսպորտի գծերի, արտաքաղաքային I-III կարգի ճանապարհների հետ փոխհատումներում,
4) բնական արգելքների (գետ, ձոր, բլուրներ) փոխհատման ժամանակ, ըստ քաղաքաշինական պայմանների` ելնելով քաղաքաշինական օբյեկտի և կառուցապատվող տեղամասի (տարածքի հատուկ կարգավորման բնույթից) պատմամշակութային և գործառնական նշանակությունից:
322. Տրանսպորտային բոլոր տեսակի հանգույցների իրականացումը պետք է հիմնավորված լինի տեխնիկատնտեսական հաշվարկներով և հաստատված նախագծային լուծումներով:
323. Տարբեր մակարդակներում տրանսպորտային հանգույցների արհեստական կառուցվածքների (թունելներ, ուղեանցներ և այլն) նախագծման ժամանակ պետք է պահպանված լինեն երթևեկային մասի առանցքային կետում ճանապարհածածկի մակարդակից ուղղաձիգ գաբարիտների հետևյալ նվազագույն արժեքները`
1) մարդատար ավտոտրանսպորտային միջոցների շարժման համար` 2.3 մ,
2) բեռնատար ավտոտրանսպորտային միջոցների շարժման համար` 4.8 մ,
3) էլեկտրաշարժիչով հանրային ավտոտրանսպորտային միջոցների (տրոլեյբուսի) համար` 5.0մ, եթե թռիչքային կառուցվածքի կոնստրուկցիայում առկա է ազատ տարածք կախովի կոնտակտային ցանցի տեղադրման համար և 5.4 մ` հարթ ծածկի դեպքում:
324. Տարբեր մակարդակներում նախատեսվող տրանսպորտային հանգույցները դասակարգվում են ըստ տրանսպորտային հանգույցին մոտեցող տրանսպորտային ուղիների նշանակության և ինտենսիվության: Տարբեր մակարդակներում հանգույցների միջև հեռավորությունները որպես կանոն ընդունվում են առնվազն 1200մ արագընթաց և անընդհատ շարժման մայրուղային ճանապարհների դեպքում և 600 մ` քաղաքների կենտրոնական մասերում և նրանց շրջանցումներում:
325. Բոլոր հանգույցներում ձախակողմյա և աջակողմյա ուղեթևեր նախատեսում են, երբ շրջադարձային հոսքերի ինտենսիվությունները գերազանցում են ուղիղ հոսքերի 10%-ը: Ավելի ցածր ինտենսիվությունների դեպքում, ինչպես նաև վերակառուցման սեղմված պայմաններում թույլատրվում է ուղեթևեր չնախատել` ապահովելով շրջադարձերը մոտակա փոխհատումներում: Եթե շրջադարձային հոսքի ինտենսիվությունները գերազանցում են ընդհանուր հոսքի 30%-ը այն պետք է համարվի հիմնական և նրա համար նախատեսվի ուրիշ հոսքերից առանձնացված ուղեթև:
326. Տրանսպորտային հանգույցի երկրաչափական սխեման հիմնականում որոշվում է ձախ ուղեթևերի ուրվագծերից, որոնք ընդունվում են կախված տեղական հատակագծման պայմաններից: Առավել հիմնական շրջադարձային հոսքերի համար ապահովվում են շարժման առավել նպաստավոր պայմաններ:
327. I և II դասի փոխհատումներում, որտեղ ձախակողմյան հոսքը կազմում է ուղիղ հոսքի 30% -ից ավել կիրառում են հանգույցի կենտրոնով անցնող ձախակողմյա ուղիղ կամ կիսաուղիղ ուղեթևեր` նախատեսելով երեք կամ չորս հարկանի հանգույցներ: Երբ ձախակողմյան հոսքը կազմում է ուղիղ հոսքի 15-30 % -ը և առկա են ազատ տարածքներ կիրառում են կիսաուղիղ ձախ ուղեթևեր` նախատեսելով օղակաձև, գալարաձև թևեր երկու-երեք հարթություններում:
328. «Երեքնուկի տերև» տիպի ձախակողմյա ուղեթևերը կիրառվում են II և III դասի փոխհատումներում, երբ ձախակողմյա հոսքերի երթևեկության ինտենսիվությունը կազմում է ընդհանուրի 15 %-ից ոչ պակաս: Սահմանափակ տարածքներում թույլատրվում է կիրառել սեղմված երեքնուկի տերև տիպի ձախակողմյա ուղեթևեր 12-18 մ շառավղով, իսկ հատուկ բարդ պայմաններում ` 8-12մ: Թույլատրվում է կիրառել կոմբինացված սխեմաներ, երբ ձախակողմյա տարբեր հոսքեր ունենում են տարբերվող արժեքներ և երբ առանձին հանգույցներում առկա են կառուցապատման և ռելյեֆի առանձնահատկություններ: Տարբեր մակարդակներում հանգույցների ձախակողմյա և աջակողմյա ուղեթևերի մուտքային և միջին մասերում հնարավոր է տարբեր հաշվարկային արագությունների նախատեսում:
329. Տարբեր մակարդակներում տրանսպորտային հանգույցների դասակարգումը` տրանսպորտային հանգույցին մոտեցող տրանսպորտային ուղիների նշանակությունն ու ինտենսիվությունն ընդունվում է ըստ աղյուսակ 31-ի.
Աղյուսակ 31
| Տրանսպորտային հանգույցիդասը |
Մուտք գործող տրանսպորտային հոսքերի գումարային ինտենսիվությունը, միավ/ժամ |
Փոխհատվող մայրուղային փողոցների դասերը և տրանսպորտային հոսքերի շարժման պայմանները |
Հիմնականհոսքերիհաշվարկայինարագությունը, կմ/ժամ |
Հետիոտնային հոսքերի շարժման պայմանները |
| Ուղիղ ուղղությամբ |
Աջակողմյան թևերի մուտքերում |
Ձախակողմյան թևերի մուտքերում |
| 1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
| 1.Հոսքերի լրիվ անջատումով |
|
|
|
|
| 1) Iա |
12000-15000 |
Երկու մայրուղային փողոցներն էլ արագընթաց շարժման մայրուղիներ են: Բոլոր հոսքերն առանձնացված են և անընդհատ |
120 |
80 |
60 |
Լիովին առանձնացված են տրանսպորտից |
| 2) Iբ |
10000-12000 |
Արագընթաց մայրուղի և անընդհատ շարժման քաղաքային մայրուղի: Արագընթաց մայրուղու վրա բոլոր հոսքերն առանձնացված են և անընդհատ: Քաղաքային մայրուղու վրա շրջադարձային հոսքերը անընդհատ են, բայց կարող են ունենալ լծորդման տեղամասեր |
100 |
70 |
50 |
Լիովին առանձնացված են տրանսպորտից |
| 2. Հոսքերի ոչ լրիվ անջատումով |
|
|
|
|
| 1) Iգ |
8000-10000 |
Արագընթաց մայրուղի և կարգավորվող շարժման քաղաքային մայրուղի: Արագընթաց մայրուղու վրա բոլոր հոսքերն առանձնացված են և անընդհատ: |
100 |
70 |
40 |
Առանձնացված են ուղիղ և հիմնական շրջադարձային հոսքերից: Մյուս հոսքերի հետ հատումները կարգավորվող են |
| 2) IIա |
8000-10000 |
Երկու մայրուղային փողոցներն էլ անընդհատ շարժման քաղաքային մայրուղիներ են: Բոլոր ուղիղ հոսքերն առանձնացված են և անընդհատ: |
80 |
60 |
40 |
Առանձնացված են ուղիղ և հիմնական շրջադարձային հոսքերից: Մյուս հոսքերի հետ հատումները կարգավորվող են |
| 3) IIբ |
6000-8000 |
Երկու մայրուղային փողոցներն էլ կարգավորվող շարժման քաղաքային մայրուղիներ են: Բոլոր ուղիղ հոսքերն առանձնացված են: Շրջադարձային հոսքերը կարգավորվող են կամ ինքնակարգավորվող: |
70 |
50 |
40 |
Առանձնացված են ուղիղ և հիմնական շրջադարձային հոսքերից: Մյուս հոսքերի հետ հատումները կարգավորվող են |
| 4) IIIա |
4000-6000 |
Երկու մայրուղային փողոցներն էլ կարգավորվող շարժման քաղաքային մայրուղիներ են: Հոսքերից մեկը առանձնացված է և անընդհատ: Բոլոր մնացած հոսքերը կարգավորվող են կամ ինքնակարգավորվող: Շրջադարձերի մի մասը կարող է բացակայել: |
60 |
50 |
30 |
Առանձնացված են ուղիղ հոսքերից: Մյուս հոսքերի հետ հատումները կարգավորվող են |
| 5) IIIբ |
2000-4000 |
Երկու մայրուղային փողոցներն էլ կարգավորվող շարժման քաղաքային մայրուղիներ են: Հոսքերից մեկը առանձնացված է և անընդհատ: Բոլոր մնացած հոսքերը կարգավորվող են կամ ինքնակարգավորվող: Շրջադարձերի մի մասը կարող է բացակայել: |
60 |
40 |
30 |
Առանձնացված են ուղիղ հոսքերից: Մյուս հոսքերի հետ հատումները կարգավորվող են |
330. Տարբեր մակարդակներում հանգույցների ձախակողմյան և աջակողմյան ուղեթևերի մուտքային և միջին մասերում տարբեր հաշվարկային արագություններն ընդունվում են ըստ աղյուսակ 32-ի.
Աղյուսակ 32
| Հանգույցի դասը |
Շարժման հաշվարկային արագությունը, կմ/ժամ |
| 1.Տարբեր մակարդակներում հոսքերի լրիվ անջատումով |
80 |
60 |
- |
| 70 |
50 |
- |
| 60 |
- |
40 |
| 50 |
- |
30 |
| 2.Տարբեր մակարդակներում հոսքերի ոչ լրիվ անջատումով |
70 |
50 |
- |
| 60 |
40 |
- |
| 50 |
30 |
- |
| 40 |
30 |
25 |
| 30 |
25 |
20 |
331. Ուղեթևերի նվազագույն շառավիղներն ընդունվում են ըստ աղյուսակ 33-ի.
Աղյուսակ 33
| հ/հ |
Ուղեթևի միջին մասում հաշվարկային արագությունը, կմ/ժամ |
Հորիզոնական կորի նվազագույն շառավիղը, մ |
| Վիրաժի թեքությունը, ‰ |
| 20 |
30 |
40 |
50 |
60 |
| 1. |
15 |
12 |
12 |
12 |
- |
- |
| 2. |
20 |
15 |
15 |
15 |
15 |
- |
| 3. |
30 |
35 |
35 |
35 |
35 |
30 |
| 4. |
40 |
65 |
65 |
60 |
55 |
55 |
| 5. |
50 |
110 |
105 |
100 |
95 |
90 |
| 6. |
60 |
160 |
150 |
140 |
135 |
130 |
332. Ուղեթևերում առավելագույն երկայնական թեքությունները թույլատրվում է նշանակել 10‰-ով ավել, քան մայրուղային փողոցների և ճանապարհների հիմնական ուղետեղամասերում:
333. Տարբեր մակարդակներում հանգույցների ուղեթևերի շարժման գոտիների քանակն ընդունվում է ելնելով շրջադարձային հոսքերի շարժման հաշվարկային ինտենսիվություններից և ուղեթևերի շարժման գոտու թողունակությունից, որն ընդունվում է կախված հաշվարկային արագությունից և ուղեթևի սահմաններում շարժման կարգավորման պայմաններից` ըստ Աղյուսակ 34-ի.
Աղյուսակ 34
| հ/հ |
Շարժման հաշվարկային արագությունը, կմ/ժամ |
Շարժման գոտու թողունակությունը, ավտ/ժամ |
| Ուղեթևի սահմաններում շարժման կարգավորման պայմանները |
| Անընդհատ |
Կարգավորվող |
Ինքնակարգավորվող |
| 1. |
70 - 90 |
1000 |
600 |
600 |
| 2. |
40 - 70 |
1100 |
650 |
600 |
| 3. |
20 - 40 |
1200 |
750 |
700 |
| 4. |
15 - 20 |
800 |
600 |
500 |
334. Միաշերտ ձախակողմյան ուղեթևերի երթևեկային մասի լայնությունը սահմանվում է 5.5 մ, աջակողմյան երթևեկային մասինը` 5.0մ: Երկգոտի ուղեթևեր իրականացնում են, երբ շարժման գոտիներից յուրաքանչյուրի լայնությունը 3.75 մ է:
335. Ավտոմոբիլների հետադարձի համար փակուղային փողոցների և ճանապարհների վերջնամասում պետք է նախատեսել 15մ-ից ոչ պակաս տրամագծով կղզյակներով հրապարակներ, իսկ մարդատար հասարակական տրանսպորտի վերջնակետային հետադարձի համար` 30մ-ից ոչ պակաս տրամագծով հրապարակներ: Շրջադարձային հրապարակներում ավտոմոբիլների կանգառ չի թույլատրվում:
336. Կարգավորվող երթևեկությամբ մայրուղային փողոցների երկայնքով անհրաժեշտության դեպքում թույլատրվում է նախատեսել բաժանիչ շերտերով առանձնացված հեծանվային ուղիներ: Փողոցների և ճանապարհների երթևեկային մասի եզրով նախատեսվող հեծանվային ուղիները թույլատրվում է առանձնացնել նաև կրկնակի նշագծումով: Տրանսպորտային հոսքի համընթաց ուղղությամբ ուղու լայնությունը պետք է լինի 1.2մ-ից ոչ պակաս, իսկ տրանսպորտային հոսքի հանդիպակաց ուղղությամբ` 1.5մ-ից ոչ պակաս: Բնակչության զանգվածային հանգստյան գոտիներում և այլ կանաչապատ տարածքներում կարող են նախատեսվել փողոցներից, ճանապարհներից և հետիոտն շարժումից տարանջատված հեծանվային ուղիներ: Հեծանվային ուղիները կարող են լինել միակողմանի և երկողմանի շարժման, 1-ական մ-ից ոչ պակաս լայնությամբ, կողային անվտանգության գոտիներով: Տարածքի սահմանափակ լինելու պայմաններում անվտանգության գոտիները կարելի է փոխարինել 0,75մ բարձրությամբ արգելապատնեշով: Մայթի եզրաքարի երկայնքով, երթևեկային մասի հաշվին նախատեսվող հեծանվային շավղի լայնությունը պետք է լինի 1մ-ից ոչ պակաս:
337. Հայաստանի Հանրապետության միջպետական և հանրապետական նշանակության ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհները և դրանց հարող տարածքներն առանձնացվում են որպես քաղաքաշինական գործունեության հատուկ կարգավորման գոտիներ, որոնց նկատմամբ սահմանափակումներն ու ռեժիմները պետք է ընդունել ՀՀ կառավարության 2005 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N 2404-Ն որոշման և ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N28-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-01-2022 շինարարական նորմերի պահանջներին hամապատասխան: Բնակավայրով անցնող ճանապարհի տարանցիկ երթևեկությունը պետք է տարանջատել տեղականից` ճանապարհի զույգ կողմերում նախատեսելով ուղեկցող փողոցներ (ճանապարհներ), որոնցից ելքերը դեպի հիմնական ճանապարհ կամ փոխհատումները դրանց հետ կարելի է հասցնել նվազագույնի` 500-2000մ միջակայքում:
338. Եթե սույն Նորմերի 311-րդ կետի պահանջների իրականացումը բարդ է կամ անհնարին, ապա պետք է դիմել այլընտրանքային տարբերակների` բնակավայրերով անցնող ճանապարհով կազմակերպել միակողմանի երթևեկություն կամ ճանապարհը դուրս բերել բնակավայրից:
339. Ավտոմոբիլային ճանապարհների կողային տեսանելիության հեռավորությունը պետք է սահմանել ըստ ՀՀՇՆ 32-01-2022 շինարարական նորմերի պահանջների, այն է` ճանապարհի երկայնքով` հաշված երթևեկային մասի եզրից IB և IC կարգի ճանապարհների համար պետք է ապահովել 18 մ, II կարգի ճանապարհի համար` 15 մ և III–IV կարգի ճանապարհների համար` 12 մ : Իսկ տարբեր մակարդակներում փոխհատումների համար մշակում են կողային տեսանելիության, կորերի վրա շարժման տեսանելիության և ելքերից դեպի ավտոմոբիլային ճանապարհներ դուրս գալու գոտիներում միջոցառումներ: Երթևեկելի մասի եզրից կողային տեսանելիության նվազագույն հեռավորությունները տվյալ դեպքում պետք է ընդունել` I-III կարգի ճանապարհների համար 25մ, IV կարգի ճանապարհների համար 15մ: Կողային տեսանելիությունը ապահովվում է հարակից տարածքների ճիշտ պլանավորման և մաքրման ճանապարհով:
340. Հիմնական մայրուղային ճանապարհների երթևեկային մասից մինչև բնակելի կառուցապատման գոտու եզրը պետք է ընդունել 50մ-ից ոչ պակաս, իսկ ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N 79-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-04-2014 շինարարական նորմերի պահանջները բավարարող աղմկապաշտպան միջոցառումների կիրառման դեպքում` 25 մ-ից ոչ պակաս:
341. Փողոցների, տեղական կամ կողային անցուղիների երթևեկային մասի եզրից մինչև կառուցապատման գիծը պետք է ընդունել 25մ-ից ոչ ավելի: Նշված հեռավորության գերազանցման դեպքում կառուցապատման գծից 5մ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա պետք է նախատեսել հրշեջ մեքենաների մոտեցումն ապահովելու համար 6մ լայնությամբ շերտ` ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 21-ի N12-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 30-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջների հաշվառմամբ:
342. Ճանապարհների և փողոցների խաչմերուկներում անհրաժեշտ է նախատեսել տեսանելիության եռանկյունիներ: Հավասարասրուն եռանկյան սրունքների չափերը տեսանելիության «տրանսպորտ-տրանսպորտ» փոխհատման դեպքում շարժման 40, 60 և 80կմ/ժամ արագությունների դեպքում պետք է ընդունել համապատասխանաբար 25, 40 և 65մ-ից ոչ պակաս այն գոտու համար, որի ներսում չի թույլատրվում տեղադրել 0,5մ-ից բարձր անշարժ և շարժական առարկաներ, շենքեր ու շինություններ (կրպակներ, գովազդային վահանակներ, փոքր ճարտարապետական ձևեր և այլն)` ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 21-ի N12-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 30-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջների հաշվառմամբ:
343. Տեսանելիության եռանկյան չափերը «հետիոտն-տրանսպորտ» փոխհատման դեպքում պետք է ընդունել 8 և 40մ` տրանսպորտի 40կմ/ժամ արագության համար և 10 և 50մ` 60կմ/ժամ արագության համար:
344. Գոյություն ունեցող կառուցապատման պայմաններում, երբ հնարավոր չէ ապահովել տեսանելիության եռանկյունը, հետիոտնի և տրանսպորտի անվտանգությունը պետք է ապահովել շարժման կարգավորումով կամ հատուկ տեխնիկական միջոցներով:
345. Անցուղիների և մոտեցումների միացումը փողոցներին թույլատրվում է խաչմերուկներից տեսանելիության հեռավորության վրա: Տեսանելիության հեռավորությունը սահմանվում է ըստ հաշվարկային արագության` համաձայն ՀՀՇՆ 32-01-2022 շինարարական նորմերի պահանջների:
346. Բնակավայրերում` տարեցների տուն-ինտերնատների, հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար շենքերի և առողջապահական հիմնարկների ու բնակչության զանգվածային այցելության այլ հաստատությունների տեղակայման վայրերում պետք է նախատեսել հետիոտնային ուղիներ, որոնցով հնարավոր է հաշմանդամություն ունեցող անձանց թիկնաթոռ սայլակների անցուդարձը: Ընդ որում, այդ ուղիների եզրաքարերի բարձրությունը չպետք է գերազանցի 0,05մ, իսկ առավելագույն երկայնական թեքությունը` 83%: Երբ ուղու երկայնական թեքությունը գերազանցում է 30%-ից, ապա ամեն 100մ-ը մեկ նախատեսվում են 5մ-ից ոչ պակաս երկարությամբ հորիզոնական հատվածներ:
347. Շարժման կարգավորումով մայրուղային ճանապարհներում ու փողոցներում, կառուցապատման տարածքի սահմաններում անհրաժեշտ է նախատեսել միևնույն մակարդակում հետիոտնային անցումներ` 200-300 մետր ընդմիջումներով:
348. Շարժման կարգավորումով մայրուղային փողոցների վրա տարբեր մակարդակներով հետիոտնային անցումներ պետք է նախատեսել այն դեպքում, երբ հետիոտնի առավելագույն անցուդարձը գերազանցում է 1500 մարդը մեկ ժամում:
349. Տարբեր մակարդակներով սարքավորված հետիոտնային անցումները պետք է նախատեսել Աղյուսակ 35-ում տրված ցուցանիշներին համապատասխան` հետևյալ ընդմիջումներով:
Աղյուսակ 35
| Հ/Հ |
Ուղու նշանակությունը |
Հեռավորությունը, մ |
| 1. |
Արագընթաց շարժման ճանապարհներ, արագընթաց տրամվայի գծեր և երկաթուղիներ |
400-800 |
| 2. |
Չընդհատվող շարժման փողոցներ |
300-400 |
350. Վարչական և առևտրային կենտրոնների, հյուրանոցների, թատրոնների, կրթական օբյեկտների, ցուցահանդեսների և շուկաների մոտ հետիոտնային ուղիները (մայթեր, հրապարակներ, անցումներ) պետք է նախագծել` հաշվի առնելով հետիոտնի անցուդարձի ծանրաբեռնված (պիկ) ժամերին առավելագույն հետիոտնային 0,3մ2/մարդ , իսկ խոշոր արտադրական օբյեկտների, մարզահամերգային համալիրների, երկաթուղային կայարանների մոտ` 0,8մ2/ մարդ հոսքի առավելագույն խտության պայմանը` ապահովելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 10-ի N95-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-03- շինարարական նորմերի պահանջները:
16. ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԻ ԵՎ ՀԵՏԻՈՏՆԱՅԻՆ ՇԱՐԺՄԱՆ ՑԱՆՑ
351. Հասարակական (հանրային) տրանսպորտի տեսակը պետք է ընտրել` ելնելով հաշվարկային ուղևորահոսքից և ուղևորության հեռավորությունից: Տրանսպորտի տարբեր տեսակների ուղևորափոխադրելիության հնարավորությունը, ինչպես նաև ուղևորների ընդունման և մեկնելու հարթակների չափերը որոշվում են վերգետնյա տրանսպորտի համար` շարժակազմի ուղևորային սրահում 4 մարդ/մ2 խտության ապահովման պայմանից, և 3 մարդ/մ2` ստորգետնյա տրանսպորտի համար:
352. Վերգետնյա հասարակական տրանսպորտի ուղիներ պետք է նախատեսել մայրուղային փողոցներով և ճանապարհներով, կազմակերպելով դրանց երթևեկությունը տրանսպորտային միջոցների ընդհանուր հոսքի հետ միասին` երթևեկային մասից տարանջատված շերտով կամ առանձնացված պաստառով:
353. Խոշոր քաղաքների կենտրոնական հատվածներում, ճանապարհափողոցային սահմանափակ հնարավորության դեպքում թույլատրվում է նախատեսել տրամվայի գծերի անցկացումը փողոցի սահմաններից դուրս` ոչ խորը փորվածքի թունելներով կամ ուղեկամուրջներով:
354. Կառուցապատված տարածքներում վերգետնյա հասարակական ուղևորատար տրանսպորտի ցանցի խտությունն անհրաժեշտ է ընդունել 1,5-2,5կմ/կմ2 սահմաններում` կախված ուղևորների հոսքի անցուդարձից:
355. Խոշոր քաղաքների կենտրոնական հատվածներում այդ ցանցի խտությունը կարելի է հասցնել մինչև 4,5 կմ/ կմ2:
356. Թեք լանջերի կառուցապատման դեպքում ցանցի խտությունը կարելի է հասցնել մինչև 3,5-4,5 կմ/կմ2:
357. Հետիոտնային մոտեցումների հեռավորությունը մինչև հասարակական տրանսպորտի մոտակա կանգառ պետք է ընդունել 400մ-ից ոչ ավելի: Քաղաքի կենտրոնական մասերում այդ հեռավորությունը չպետք է գերազանցի 25մ-ը, արտադրական և պահեստարանների գոտիներում` 400մ` մինչև կազմակերպության մուտքը, իսկ սպորտային և զանգվածային հանգստի գոտիներում` 800մ մինչև գլխավոր մուտքը:
358. Անհատական տնամերձ կառուցապատման շրջաններում հետիոտնային անցման առավելագույն հեռավորությունը մինչև հասարակական տրանսպորտի մոտակա կանգառը անհրաժեշտ է ընդունել 600մ-ից ոչ ավելի:
359. Բնակեցման տարածքի սահմաններում հանրային ուղևորատար տրանսպորտի կանգառների միջև հեռավորությունը պետք է ընդունել 400-500մ` ավտոբուսների, տրամվայների և տրոլեյբուսների համար, 800-1200մ` արագընթաց տրամվայների և ճեպընթաց ավտոբուսների համար, 1000-1200 մ` մետրոպոլիտենի և 1500-2000մ` էլեկտրաֆիկացված երկաթուղու համար:
360. Հասարակական տրանսպորտային մեկ միջոցից մեկ այլը տեղափոխման հանգույցներում, անկախ ուղևորների հոսքի հաշվարկային չափից, տրանսպորտային միջոցի փոփոխման համար ուղևորի կորցրած ժամանակը չպետք է գերազանցի 3 րոպեն: Տրանսպորտից տրանսպորտ տեղափոխման հանգույցների, մետրոպոլիտենի կայարանների և զանգվածային այցելության օբյեկտների առջևի հրապարակներն անհրաժեշտ է նախագծել, ելնելով հետիոտնի հոսքի շարժման հաշվարկային խտությունից (մարդ/մ2), որի չափը ընդունվում է 1,0-ից ոչ ավելի` հետիոտնի միակողմանի շարժման, 0,8` հանդիպակաց շարժման, 0,5` հետիոտնային հոսքերի փոխհատման տեղերում և 0,3` արագընթաց արտափողոցային տրանսպորտային գծերի կենտրոնական և վերջնակետային տեղափոխման հանգույցներում:
17. ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԱՅԻՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԵՎ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
361. Բնակեցման և հարակից արտադրական տարածքներում մարդատար ավտոտրանսպորտային միջոցների հաշվարկային թվաքանակի 90%-ից ոչ պակասի մշտական պահպանության համար անհրաժեշտ է նախատեսել կայանատեղեր և կանգառատեղեր` ապահովելով ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 13-ի N28-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման (արդիականացման) ենթակա ՀՀՇՆ IV-11.03.03-2002 և ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 21-ի N12-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 30-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջները: Ընդ որում, հետիոտնի հասանելիության հեռավորությունը չպետք է գերազանցի 300 մ` նոր շինարարության, և 600մ` վերակառուցման դեպքում:
362. Մարդատար ավտոտրանսպորտային միջոցների ժամանակավոր պահպանման բացօթյա կայանատեղեր պետք է նախատեսել մարդատար անհատական ավտոմոբիլների հաշվարկային թվաքանակի առնվազն 70%-ի համար:
363. Բնակելի (գոտուն) շրջաններին և միկրոշրջաններին (թաղամասերին) սահմանակից փողոցների ու ճանապարհների սահմաններում ավտոմոբիլների ժամանակավոր և հիմնական պահպանման համար թույլատրվում է նախատեսել համապատասխան կայանատեղեր (վերգետնյա և ստորգետնյա ավտոկայանատեղիներ) ` նախապատվությունը տալով ստորգետնյա` 3-4 հարկաբաժնով, արդի կոնստրուկտիվ լուծումներով կայանատեղերին, որոնք կարող են շահագործվել երկակի նշանակությամբ` ըստ անհրաժեշտության նաև որպես քաղաքացիական պաշտպանության պաշտպանական կառույց, հատկապես գոյություն ունեցող բնակելի կառուցապատման պայմաններում:
364. Բնակելի և հասարակական շենքերին ներկառուցված, կցակառուցված (վերգետնյա և ստորգետնյա) ավտոկայանատեղիները պետք է նախագծել ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 31-ի N93-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-01-2014, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 10-ի N95-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-03, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 21-ի N12-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 30-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջների հաշվառմամբ:
365. Հաշմանդամություն ունեցող անձանց կողմից շահագործվող ավտոտրանսպորտային միջոցների հիմնական պահպանման համար առանձնացված ավտոկայանման ստորգետնյա կամ վերգետնյա տեղամասերը պետք է նախատեսել բնակելի և հասարակական շենքերի մուտքերից 100-300մ-ից ոչ ավելի հետիոտնային հասանելիության հեռավորությամբ, ընդհանուր օգտագործման համար նախատեսված ավտոկայանատեղիի 10-20% մասնաչափով: Հաշմանդամություն ունեցող անձանց պատկանող ավտոտրանսպորտային միջոցների կայանման տեղերը պետք է առանձնացվեն հատուկ գծանշումներով և համալրվեն անձի համար հասանելի, մատչելի ու անվտանգ տեխնիկական սարքերով ու լուսավորվածությամբ` ըստ նախագծային առաջադրանքի, համընդհանուր դիզայնի սկզբունքներին համապատասխան:
366. Հանրային ավտոտրանսպորտային միջոցների (այդ թվում մետրոպոլիտենի, երկաթուղային կայարանների) վերգետնյա և ստորգետնյա կայանման տեղերը, հարթակները պետք է հարմարեցված լինեն հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար` համալրվեն վերելակներով, հատուկ վերհան սարքերով, շարժասանդուղքներով, հատուկ լուսավորության և ազդանշանման սարքերով ու սարքավորումներով, վահանակներով, գծանշումներով և այլն:
367. Հետիոտնային մոտեցումների հեռավորությունը մարդատար ավտոտրանսպորտային ժամանակավոր պահպանման կայանատեղերից (ավտոկայանատեղերից) անհրաժեշտ է ընդունել Աղյուսակ 36-ում տրված ցուցանիշներից ոչ ավելի:
Աղյուսակ 36
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Հեռավորությունը, մ |
| 1. |
Բնակելի շենքերի մուտքեր |
100 |
| 2. |
Կայարանների սպասասրահները, հասարակական սննդի և առևտրի խոշոր օբյեկտների մուտքեր |
150 |
| 3. |
Բնակչության սպասարկման այլ հիմնարկները , կազմակերպություններն ու վարչական շենքեր |
250 |
| 4. |
Պուրակների, ցուցահանդեսների և մարզադաշտերի մուտքեր |
300 |
368. Մարդատար ավտոմոբիլների կայանատեղերի հաշվարկի նորմերը թույլատրվում է ընդունել սույն Նորմերին համապատասխան:
369. Մարդատար ավտոմոբիլների կայանատեղերի հողամասերի մակերեսները` կախված դրանց հարկայնությունից, անհրաժեշտ է ընդունել Աղյուսակ 37-ում տրված ցուցանիշներին համապատասխան, մեկ ավտոմոբիլի տեղի համար:
Աղյուսակ 37
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Հողամասիմակերեսը, քմ |
| 1. |
Միահարկ կայանատեղի |
30 |
| 2. |
Երկհարկանի կայանատեղի |
18 |
| 3. |
Եռահարկ կայանատեղի |
13 |
| 4. |
Քառահարկ կայանատեղի |
10 |
| 5. |
Հինգ հարկանի կայանատեղի |
9 |
| 6. |
Վերգետնյա կայանատեղ |
24 |
370. Կայանատեղերի ուղեմուտքերի ու ելքերի նվազագույն հեռավորությունը մինչև մայրուղային փողոցների խաչմերուկներ պետք է ընդունել 50մ, տեղական փողոցների խաչմերուկներ` 40մ, հասարակական տրանսպորտի կանգառներ` 30մ:
371. Մարդատար ավտոմոբիլների ստորգետնյա կայանատեղերի մուտքերն ու ելքերը բնակելի շենքերի և անհատական տների պատուհաններից, հասարակական շենքերի աշխատատեղերից ու հանրակրթական դպրոցների սահմաններից, մանկական նախադպրոցական ու բուժական հիմնարկներից պետք է հեռու լինեն 15մ-ից ոչ պակաս:
372. Ստորգետնյա կայանատեղերի օդափոխիչ հորանները պետք է նախատեսվեն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N 11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման ենթակա ՎՍՆ 01-89 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
373. Հատուկ նշանակության մարդատար ու բեռնատար ավտոտրանսպորտային միջոցների կայանատեղերը, ավտոբուսների, տրոլեյբուսների ու տրամվայների հավաքակայանները, ինչպես նաև տեխնիկական սպասարկման և վարձակալվող ավտոտրանսպորտային միջոցների կայանման տեղամասերը պետք է տեղակայել դրանց համար հատուկ նախատեսվող գոտիներում` ՀՀ օրենսդությանը համապատասխան:
374. Վերգետնյա և կիսավերգետնյա կայանատեղերից, մարդատար ավտոմոբիլների հիմնական և ժամանակավոր բացօթյա սպասարկման, տեխնիկական սպասարկման կայաններից մինչև բնակելի ու հասարակական շենքերը, ինչպես նաև բնակեցման տարածքում գտնվող դպրոցները, մսուրմանկապարտեզները և բուժհիմնարկների տեղամասերն անհրաժեշտ է ընդունել Աղյուսակ 38-ում նշված հեռավորություններից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 38
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Հեռավորությունը, մ |
| Կայանատեղերից և բացօթյա կանգառատեղերից, մարդատար ավտոմոբիլների քանակի դեպքում |
Տեխնիկական սպասարկման կայաններից, սպասարկման տեղերի դեպքում |
| 10 և պակաս |
11-50 |
51- 100 |
101- 300 |
300-ից ավելի |
10 և պակաս |
11-30 |
30-ից ավելի |
| 1. |
Բնակելի շենքեր |
10 *) |
15 |
25 |
35 |
50 |
15 |
25 |
50 |
| 2. |
Բնակելի շենքեր` կողային խուլ պատերով |
10 *) |
10 *) |
15 |
25 |
35 |
15 |
25 |
50 |
| 3. |
Հասարակական նշանակության շենքեր |
10 *) |
10 *) |
15 |
25 |
25 |
15 |
20 |
20 |
| 4. |
Հանրակրթական դպրոցներ և նախադպրոցական կազմակերպություններ |
15 |
25 |
25 |
50 |
- |
50 |
- |
- |
| 5. |
Բժշկական կազմակերպություններ |
25 |
50 |
- |
- |
- |
50 |
- |
- |
| 6. |
*) - III-V կարգերի հրակայունության կայանատեղերի համար պետք է ընդունել 12մ-ից ոչ պակաս: |
375. Հեռավորությունները պետք է սահմանել բնակելի և հասարակական նշանակության շենքերի պատուհաններից և հանրակրթական դպրոցների, մանկական նախադպրոցական ու բժշկական կազմակերպությունների հողամասերի սահմաններից մինչև կայանատեղերի պատերը կամ բացօթյա կանգառատեղերի սահմանները:
376. Շենքերի ճակատի երկարությամբ` 101-ից 300 ավտոմոբիլի համար տեղակայված բացօթյա կայանատեղերից մինչև այդ շենքերը հեռավորությունը պետք է սահմանել առնվազն 50մ:
377. Բացվող պատուհաններ, ինչպես նաև դեպի բնակելի ու հասարակական շենքերը ուղեմուտքեր չունեցող I և II կարգի հրակայունության կայանատեղերի համար Աղյուսակ 30-ում բերված հեռավորությունները կարելի է կրճատել 25%-ով:
378. Մարդատար ավտոմոբիլների 300 և ավելի տեղով կայանատեղերը պետք է տեղակայել բնակելի միկրոշրջաններից (թաղամասերից) դուրս:
379. Ավտոմոբիլների տեխնիկական սպասարկման կայանները պետք է նախատեսել,
1) քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի բնակելի թաղամասերում փոքր` մինչև 2 (ներառյալ) սպասարկման կետով` 2 մարդատար ավտոմոբիլների միաժամանակյա կայանման/սպասարկման հնարավորությամբ,
2) քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի ծայրամասերում (սահմանագծերում)` միջին` 3-ից 4 (ներառյալ) սպասարկման կետերով` 3-4 մարդատար ավտոմոբիլների միաժամանակյա կայանման/ սպասարկման հնարավորությամբ,
3) հանրապետական նշանակության ճանապարհների հետ քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի սահմանագծերի հատման վայրերում խոշոր` 5 և ավելի սպասարկման կետերով` առնվազն 5 (ընդհանուր թվով) մարդատար և բեռնատար ավտոմոբիլների միաժամանակյա կայանման/ սպասարկման հնարավորությամբ:
380. Ավտոտեխսպասարկման կետերի հողամասի առավելագույն մակերեսները պետք է ընդունել ըստ Աղյուսակ 39-ում նշված հարաչափերի:
Աղյուսակ 39
| Հ/Հ |
Ավտոտեխսպասարկման կետերի քանակը` ըստ փոքր, միջին և խոշոր կայանների |
Հողամասի առավելագույն մակերեսը` ըստ ավտոմոբիլների քանակի |
| 1. |
Սպասարկման փոքր կայան` մինչև 2 (ներառյալ) սպասարկման կետերով |
0.015 հա (150քմ` 2 ավտոոբիլի հաշվարկով), այդ թվում` 1 կետի (1 ավտոմոբիլի) հաշվարկով առնվազն` 0,01 հա, կամ 100քմ |
| 2. |
Սպասարկման միջին կայան` 3-4 (ներառյալ) սպասարկման կետերով |
առնվազն 0,02հա կամ 200քմ` 3 ավտոմոբիլի հաշվարկով |
| 3. |
Սպասարկման խոշոր կայան` 5 և ավելի (ներառյալ) սպասարկման կետերով |
առնվազն 0,03հա կամ 300քմ` 5 ավտոմոբիլի հաշվարկով և ավելի` ըստ 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանված մեթոդաբանության |
381. Հեղուկ վառելանյութի լիցքավորման կայանները պետք է նախագծել` օրական 1200 մարդատար ավտոմոբիլների սպասարկման համար վառելանյութի բաշխման մեկ կետ հաշվարկից, հողամասերի չափերն ընդունելով համաձայն Նորմերի Աղյուսակ 40-ում տրված ցուցանիշի:
Աղյուսակ 40
| Հ/Հ |
Հեղուկ վառելանյութի լիցքավորման կայանների քանակը |
Հողամասի մակերեսը, 1 օբյեկտին հա |
| 1. |
1 բաշխման կետ |
0.1 |
| 2. |
1-ից` 5 բաշխման կետ |
0.2 |
| 3. |
5-ից` 7 բաշխման կետ |
0.3 |
| 4. |
7-ից` 9 բաշխման կետ |
0.35 |
| 5. |
9-ից` 11 բաշխման կետ |
0.4 |
382. Բնակավայրերում ավտոմոբիլների հեղուկ վառելանյութի լիցքավորման կայանները (այսուհետ` ԱՀՎԼԿ) պետք է նախատեսել միայն հեղուկ վառելիքի պահման ստորգետնյա պահեստարաններով` միաժամանակ ապահովելով ԱՀՎԼԿ-ի կազմակերպումը ըստ ՀՀ առողջապահության նախարարի 2009 թվականի ապրիլի 16-ի N06-Ն հրամանով հաստատված N 2-III-2.13 սանիտարական կանոնների և նորմերի, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման ենթակա ՍՆիՊ 2.05.13-90, ՎՍՆ 01-89, ինչպես նաև ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի օգոստոսի 24-ի N20-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջների: Ստորգետնյա պահեստարանների միավորի տարողությունը չպետք է գերազանցի 20խմ, իսկ ընդհանուրը` 40խմ:
383. ԱՀՎԼԿ-ի կազմում պետք է նախատեսել տեխնոլոգիական սարքավորումներով շենքեր և շինություններ, որոնք կապահովեն.
1) սպասարկող և սպասարկվող անձնակազմի կենցաղային պահանջները (սանիտարական հանգույց, սննդի կետ, սպասասրահ),
2) շրջակա միջավայրի պահպանությունը,
3) վառելիքի ընդունումը, պահեստավորումը և առաքումը,
4) ԱՀՎԼԿ-ի շահագործման անվտանգությունը,
5) արտաքին հրդեհաշիջման աշխատանքները` նախատեսելով 30խմ ծավալով ստորգետնյա ջրավազան կամ տեղադրելով մեկ հրշեջ հիդրանտ` առավելագույնը լիցքավորման 2 կետի (գազաբաշխման սարք, колонка) պարագայում` տարողություններից 40-200մ հեռավորությամբ,
6) առավելագույն արագության սահմանափակում դեպի ԱՀՎԼԿ տարածքի մուտք` որի մոտ պետք է տեղադրվի ճանապարհային նշան` մինչև 10կմ/ժ,
7) ԱՀՎԼԿ-ի առանձին գոտիների կազմակերպումը` արտադրական (հեղուկ գազի պահեստներ, գազի կոմպրեսորներ, գոլորշացնող սարք, գազի լիցքավորման աշտարակներ և այլն) և օժանդակ (մեխանիկական, սանտեխնիկական, վարչատնտեսական հատվածներ, ավտոկայանատեղի, հակահրդեհային ջրավազաններ, այլ պահեստարաններ):
384. ԱՀՎԼԿ-ի մուտքերը (ելքերը) պետք է տեղադրվեն միմյանցից անջատ և մինչև փողոցների և ճանապարհների մոտակա հատումները` 50մ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա: ԱՀՎԼԿ-ի տեղադրումն արգելվում է.
1) փողոցների և ճանապարհների բաժանիչ շերտում և ուղղորդիչ կղզյակներում,
2) տրանսպորտային հոսքերի միակողմանի երթևեկության դեպքում, երթևեկության ձախ կողմից,
3) բնակելի կառուցապատման փողոցների և հետիոտնային ճանապարհների վրա,
4) բնապահպանական, պատմական և մշակութային, առողջարարական նպատակով և հանգստի համար նախատեսված հողերում:
385. ԱՀՎԼԿ-ի տարածքը պետք է տարանջատվի փողոցների և ճանապարհների երթևեկային մասից անվտանգության կղզյակով, որի լայնությունը սահմանվում է մայթի տեղադրման պայմանից` նվազագույնը 1.5մ լայնությամբ, ԱՀՎԼԿ վառելիքաբաշխիչ աշտարակները պետք է պաշտպանված լինեն հնարավոր մեխանիկական հարվածներից` նախագծով նախատեսված տեխնոլոգիական լուծումներով:
386. Հեղուկ վառելիքի պահեստավորման ստորգետնյա պահեստարաններով ԱՀՎԼԿ-ի հեռավորությունները մինչև մանկական նախադպրոցական հաստատությունների, հանրակրթական դպրոցների, գիշերօթիկ դպրոցների, ստացիոնար բուժական հիմնարկների հողամասերի սահմանները կամ բնակելի և հասարակական շենքերի պատերը պետք է ընդունել 50մ-ից ոչ պակաս: Նշված հեռավորությունը պետք է որոշել բաշխիչ կետերից և վառելիքի պահեստավորման ստորգետնյա պահեստարաններից: Օրական 500-ից ոչ ավելի միայն մարդատար ավտոմոբիլների սպասարկման համար նախատեսված ԱՀՎԼԿ-ի հեռավորությունը մինչև վերը նշված օբյեկտները թույլատրվում է նվազեցնել, բայց ընդունել 25մ-ից ոչ պակաս:
387. Վերակառուցվող թաղամասերի դեպքում օրական մինչև 500 մեքենա սպասարկող ԱՀՎԼԿ-ի հեռավորությունը բազմաբնակարն/բազմահարկ շենքերից կարելի է նվազեցնել`
1) մինչև 15մ, եթե ԱՀՎԼԿ-ի հեղուկ վառելիքի ստորգետնյա պահեստի դեպի շենքն ուղղված կողային հատվածում իրականացնել 0,3մ. հաստությամբ, առնվազն 2.7մ բարձրությամբ ու 0.6մ լայնքով դեպի վառելիքի պահեստարանը թեքված բարձակով միաձույլ երկաթբետոնյա պատ/պատնեշ, որը պետք է մարի պայթյունից առաջացող օդի հարվածային ալիքի ուժը (բնակելի շենքի հեռավորությունը պետք է հաշվարկել նորակառույց պատնեշի ճակատից)` ներկայացնելով մասնագիտական կառույցի կողմից կատարված հաշվարկ-հիմնավորում` ալիքի ազդեցության մեղմման ուղղությամբ նշված միջոցառման ազդեցության վերաբերյալ` դիաֆրագմայի դիմակաունության),
2) մինչև 10մ, պայմանով, որ բնակելի նորակառույց շենքի դեպի լցակայանի պատնեշն ուղղված ճակատը, գետնի նիշից առնվազն 15մ բարձրությամբ և ամբողջությամբ, իրականացվի միաձույլ երկաթբետոնյա դիաֆրագմատիպ կոնստրուկտիվ համակարգով, որի մակերևույթին չպետք է լինեն պատուհաների և դռների բացվածքներ, ինչպես նաև ապահովվեն հրշեջ մեքենաների գործողությունները տվյալ շենքի ճակատային մասում:
388. Ավտոմոբիլների գազալիցքավորման ճնշակայաններին (այսուհետ` ԱԳԼՃԿ) տրամադրած հողատարածքը` շինարարություն կազմակերպելու համար, պետք է լինի ոչ պակաս, քան 0.2 հեկտար, իսկ մոնոբլոկ կայանների դեպքում` ոչ պակաս 0,1 հեկտարից: ԱԳԼՃԿ-ները պետք է տեղադրել միմյանցից առնվազն 2կմ հեռավորության վրա: Միջպետական և հանրապետական նշանակության ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհների սպասարկման գոտում ԱԳԼՃԿ-ները պետք է տեղակայվեն ճանապարհների երկարությամբ (կողային տեսանելիության գոտուց և ճանապարհի փոխհատումների կամ միացումների օտարման շերտից դուրս)` շարժման երկու ուղղություններով, անկախ աջակողմյան և ձախակողմյան գոտիների (բետոնյա, մետաղական, սիզամարգային և այլն) միջնապատերով առանձնացված լինելը` ՀՀ ճանապարհային ոստիկանության հետ փոխհամաձայնեցված նախագծային լուծումների համաձայն` ապահովելով ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N78-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ21-01-2014 և ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 12-ի N28-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 32-01-2022 շինարարական նորմերի պահանջները:
389. ԱԳԼՃ-ի մուտքերը (ելքերը) պետք է տեղադրվեն միմյանցից անջատ և մինչև փողոցների և ճանապարհների մոտակա հատումները` 50մ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
390. ԱԳԼՃԿ-ի կազմում պետք է նախատեսել տեխնոլոգիական սարքավորումներով շենքեր և կառուցվածքներ, որոնք կապահովեն.
1) սպասարկող և սպասարկվող անձնակազմի կենցաղային պահանջները (սանիտարական հանգույց, սննդի կետ, սպասասրահ),
2) շրջակա միջավայրի պահպանությունը,
3) բնական գազի պահեստավորումը և կոմպրեսացված վառելիքի լիցքավորումը,
4) ԱԳԼՃԿ-ի շահագործման անվտանգությունը,
5) արտաքին հրդեհաշիջման աշխատանքները` նախատեսելով 100խմ ծավալով ստորգետնյա ջրավազան կամ տեղադրելով երկու հրշեջ հիդրանտներ` տարողություններից 40 մ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
391. Արդյունաբերական կազմակերպություններից, երկաթգծի կայարաններից, ընդհանուր օգտագործման երկաթգծային կամուրջներից, ավտոճանապարհներից, շենք-շինություններից, մարդկանց զանգվածային կուտակումներով հրապարակներից ԱԳԼՃԿ-ի կառուցման թույլատրելի հեռավորությունները պետք է բավարարեն ՀՀ կառավարության 2005 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 2399-Ն որոշմամբ սահմանված պահանջներին:
392. ԱԳԼՃԿ-ի և ԱՀՎԼԿ-ի միջև թույլատրելի հեռավորությունները պետք է սահմանել` պահպանելով ՀՀՇՆ 21-01-2014 շինարարական նորմերի պահանջները:
393. Համայնքներում (բնակավայրերում) պետք է նախատեսել էլեկտրատրանսպորտի լիցքավորման սարքավորումներ (տերմինալներ), որոնք կարող են տեղակայվել ավտոմոբիլների տեխնիկական սպասարկման կետերում, ինչպես նաև բնակելի թաղամասերի ավտոկայանման հարթակներում, բնակելի և հասարակական նշանակության շենքերին ու շինություններին կից ավտոկայանատեղիներում:
394. Ավտոտեխսպասարկման կայանների համար հատկացվող հողամասերի չափերն անհրաժեշտ է ընդունել Աղյուսակ 39-ում տրված ցուցանիշի համաձայն` փոքր, միջին և խոշոր կայաններում սպասարկման կետերի հաշվառմամբ:
18. ՋՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՈՒՄ ԵՎ ՋՐԱՀԵՌԱՑՈՒՄ
395. Քաղաքների և այլ բնակավայրերի խմելու-տնտեսական ջրամատակարարման և ջրահեռացման համակարգերի նախագծումը պետք է իրականացնել համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N80-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.01-2014, ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի նոյեմբերի 29-ի N 803 հրամանի, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2020 թվականի դեկտեմբերի 28-ի N103-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.02-, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 08-ի N16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերի պահանջների` հաշվի առնելով խմելու ջրի ստացման սանիտարահիգիենիկ անվտանգության, բնապահպանական և ռեսուրսախնայողության պահանջները:
396. Բնակավայրերի բնակելի և հասարակական կառուցապատումը` ներառյալ տնամերձ հողամասերով անհատական և բլոկավորված կառուցապատմամբ հատվածները, ինչպես նաև արտադրական օբյեկտները պետք է ապահովված լինեն ջրամատակարարման և ջրահեռացման կենտրոնացված կամ տեղային համակարգերով: Այն բնակելի գոտիներում, որոնք ապահովված չեն կենտրոնացված ջրամատակարարման և ջրահեռացման համակարգերով, բազմահարկ բնակելի շենքերի տեղակայում չի թույլատրվում:
397. Խմելու-տնտեսական ջրամատակարարման աղբյուրների ընտրությունը և դրանց սանիտարապաշտպան գոտիների չափերի սահմանումն անհրաժեշտ է իրականացնել համաձայն N2-III-Ա2-1 և N 2-III-Ա2-2 սանիտարական կանոնների և նորմերի պահանջների` հաշվի առնելով ճառագայթային անվտանգության նորմերը:
398. Ջրի մաքրման կայանների զբաղեցրած հողամասերի չափերը` կախված դրանց արտադրողականությունից (հազ. մ3/օր), պետք է ընդունել ըստ նախագծի, սակայն Աղյուսակ 41-ում տրված ցուցանիշներից ոչ ավելի:
Աղյուսակ 41
| Հ/Հ |
Արտադրողականությունը, հազ. խմ/օր |
Հողամասի չափերը, հա |
| 1. |
մինչև 0,8 |
1 |
| 2. |
09-ից բարձր մինչև 12 |
2 |
| 3. |
13-ից բարձր մինչև 32 |
3 |
| 4. |
33-ից բարձր մինչև 80 |
4 |
| 5. |
81-ից բարձր մինչև 125 |
6 |
| 6. |
126-ից բարձր մինչև 250 |
12 |
| 7. |
251-ից բարձր մինչև 400 |
18 |
| 8. |
401-ից բարձր մինչև 800 |
24 |
399. Բնակավայրերի` հեռացման ենթակա կեղտաջրերը պարտադիր ենթակա են մաքրման` մինչև բաց ջրահոսքեր ուղղելը: Դրանց մաքրումը կազմակերպելու նպատակով անրաժեշտ է նախատեսել մաքրման կայաններ (գյուղական բնակավայրերում` սարքավորումներ)` համապատասխան տարածքների առկայության դեպքում, իսկ վերջիններիս բացակայության դեպքում` գլխավոր կոլեկտորի կառուցում դեպի մոտակա մաքրման կայան:
400. Կոյուղու մաքրման կայանների/սարքավորումների զբաղեցրած հողամասերի չափերը պետք է ընդունել Աղյուսակ 42-ում տրված ցուցանիշներից ոչ ավելի:
Աղյուսակ 42
| Հ/Հ |
Կոյուղու մաքրման կայանների/սարքավորումների արտադրողականությունը (հազ. մ3/օր) |
|
Հողամասի մակերեսը, հա |
| մաքրող սարքավորումներ |
տիղմի հարթակներ |
կոյուղաջրերի խորը մաքրման կենսաբանական լճակներ |
| 1. |
Մինչև 0,7 |
0,5 |
0,2 |
- |
| 2. |
08-ից բարձր մինչև 17 |
4 |
3 |
3 |
| 3. |
18-ից բարձր մինչև 40 |
6 |
9 |
6 |
| 4. |
41-ից բարձր մինչև 130 |
12 |
25 |
20 |
| 5. |
131-ից բարձր մինչև 175 |
14 |
30 |
30 |
| 6. |
176-ից բարձր մինչև 280 |
18 |
55 |
- |
401. 280 հազ.մ3/օր-ից բարձր արտադրողականությամբ մաքրման կայանների հողամասերի չափերը պետք է ընդունել սահմանված կարգով մշակված նախագծերով:
402. Կոյուղու մաքրման կայանների/սարքավորումների տեղային /լոկալ/ համակարգի դեպքում հողամասերի և դրանց սանիտարապաշտպան գոտիների չափերը պետք է ընդունել գրունտային պայմաններից և կոյուղաջրերի քանակից ելնելով, 0.25 հա-ից ոչ ավելի և համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերի պահանջների:
403. Կոյուղու կենտրոնական համակարգի բացակայության դեպքում պետք է նախատեսել կեղտաջրերի մաքրման կայաններ, որոնց համար առանձնացված հողամասերի և սանիտարապաշտպան գոտիների չափերը պետք է ընդունել ըստ Աղյուսակ 14-ի և համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերի պահանջների:
19. ՀԵՂԵՂԱՋՐԵՐԻ ՋՐՀԵՌ (ՋՐԱՀԵՌԱՑՄԱՆ) ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՆԵՐ
404. Հեղեղաջրերի ջրհեռ կառուցվածքների նախագծումը պետք է իրականացնել գործող նորմատիվ փաստաթղթերի հիման վրա` ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերի, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման ենթակա ՍՆ 496-77 հրահանգի և ՀՀ օրենսդրության այլ պահանջներին համապատասխան:
405. Տարբերակում են ջրահեռացման երեք տիպի համակարգեր` անջատ, կիսանջատ և համակցված: Նախապատվությունը տրվում է առանձնացված համակարգին: Հեղեղատար կոյուղու միջոցով հեղեղային ջրերի, հալոցքաջրերի և փողոցների լվացումից առաջացած ջրերի հեռացումը դեպի գետեր կամ ջրավազաններ պետք է իրականացնել քաղաքների և գյուղական բնակավայրերի տարածքների ողջ ավազանից` դեպի ցանց հեռացված հոսքաջրերը նախնական մաքրման ենթարկելուց հետո: Բնակավայրի տարածքից հավաքվող և տեղափոխվող ձյան և սառույցի զանգվածների օգտահանումը պետք է իրականացնել կոյուղու կոլեկտորների վրա տեղակայված ձնհալ խցերի կիրառմամբ` օգտագործելով կոյուղու կենցաղային կեղտաջրերի ջերմությունը: Հեղեղային ջրերի, հալոցքաջրերի և փողոցների լվացումից առաջացած ջրերի բացթողումը դեպի անարտահոս ջրավազաններ, ողողվող հեղեղատներ, փակ ձորակներ, ճահճացած տարածքներ չի թույլատրվում:
406. Հեղեղային ջրերի, հալոցքաջրերի և փողոցների լվացումից առաջացած ջրերի բացթողումը լողալու համար նախատեսված ջրավազաններ հնարավոր է միայն դրանք խորը մաքրման ենթարկելու պայմանով:
407. Ջրահեռացման խողովակների և ջրատար ուղիների չափերի որոշման համար անհրաժեշտ է հաշվի առնել հեղեղեատար կոյուղու ցանց մտնող հոսքաջրերի առավելագույն հաշվարկային քանակը, որը կախված է տեղումների հաշվարկային ինտենսիվությունից, տևողությունից, հոսքաջրերի գործակցից և ջրհավաք ավազանի մակերեսից: Քաղաքային տարածքներում պետք է կիրառել հեղեղատար կոյուղու փակ համակարգ: Բաց համակարգերի կիրառումը թույլատրվում է միջին և փոքր քաղաքների, գյուղական բնակավայրերի` սակավահարկ կառուցապատմամբ շրջաններում և զբոսայգիների տարածքներում` ավտոմայրուղիներին ուղեկցող խրամառուներով: Ճանապարհների հետ հատումը նախատեսվում է կազմակերպել կամրջային կամ խողովակային անցումներով: Ջրատար խողովակների համակարգի նվազագույն տրամագիծն ընդունվում է հիմք ընդունելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերը:
408. Հեղեղաջրերի ջրհեռ բաց համակարգը կազմված է բնական կամ արհեստական պատվածքով տարբեր չափերի ջրահեռացման առվակներից կամ պարզեցված ջրատար կառուցվածքներից: Ջրընդունիչներ այս դեպքում չեն տեղադրվում:
409. Հեղեղային ջրերի, հալոցքաջրերի և փողոցների լվացումից առաջացած ջրերի հեռացման համակարգը կազմակերպելիս պետք է հաշվի առնվի ուղեկցող ցամաքուրդային համակարգերից, ջերմային ցանցերից և ստորգետնյա ենթակառուցվածքների ընդհանուր կոլեկտորներից ցամաքուրդային ջրերի ընդունման հնարավորությունը: Սալարկված տարածքների լվացման և կանաչապատ տարածքների ոռոգման արդյունքում գոյացած աննշան ծավալով ջրերի մուտքը ջրընդունիչ հորեր կարելի է հաշվի չառնել: Տեխնիկական հնարավորության այդ ջրերը առանձին խողովակաշարերի միջոցով կարելի է օգտագործել դեկորատիվ լճակների սնուցման համար:
410. Հեղեղային ջրահեռացման համակարգի հաշվարկը պետք է իրականացնել անձրևի հոսքաջրերի և հալոցքաջրերի քանակից` ելնելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերի պահանջներից:
411. Հաշվարկային ինտենսիվության միապատիկ գերազանցման դեպքում հեղեղատար կոյուղու ջրընդունիչը բաց է թողնում անձրևահոսքերի միայն մի մասը, մնացած մասը ժամանակավորապես ջրածածկում է (ողողում է) փողոցի երթևեկելի մասը, և թեքության առկայության դեպքում` հոսում ջրահեռացման եզրային խրամառուներով: Այս դեպքում, փողոցների ջրածածկման բարձրությունը պետք է պակաս լինի նկուղային և կիսանկուղային հարկերի ջրածածկման բարձրությունից: Հեղեղատար կոյուղու ցանցի միապատիկ գերլցման ժամանակահատվածն ընդունվում է տարածքի բնույթից, մակերեսից և անձրևի ինտենսիվության մեծությունից` ըստ ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերի:
412. Քաղաքների տարածքներից հեռացված հեղեղային ջրերի, հալոցքաջրերի և փողոցների լվացումից առաջացած ջրերի մաքրումը պետք է իրականացնել տեղային (լոկալ) կամ խմբային տարբեր տիպի մաքրման կառույցներում: Մաքրման ուղարկվող ջրերի հաշվարկային քանակը պետք է որոշել անձրևի և հալոցքաջրերի տարեկան առավելագույն հոսքի (0.05-0.1) ինտենսիվության միապատիկ գերազանցման ժամանակահատվածով:
413. Արդյունաբերական կազմակերպությունների, պահեստարանների, ավտոտնտեսությունների և այլ տարածքներից, ինչպես նաև բնակելի և հասարակական-գործարարական գոտիների տարածքներում տեղակայված առավել աղտոտված (օրգանական կամ ոչ օրգանական ծագման թունավոր (տոքսիկ) նյութերով) հատվածներից մակերևութային ջրահոսքերը պետք է ենթարկվեն մաքրման լոկալ (ինքնուրույն) մաքրման սարքավորումներում` մաքրման ենթարկված ջրի գերադասելի կրկնակի օգտագործմամբ` փակ ցիկլերով արդյունաբերական կարիքների համար:
414. Արդյունաբերական և բնակելի տարածքներից հեղեղային ջրերի, հալոցքաջրերի և փողոցների լվացումից առաջացած ջրերի հեռացմանը դեպի ջրային օբյեկտներ ներկայացվում են նույն պահանջները, ինչ և կոյուղաջրերին` ՍՆ 496-77 հրահանգի պահանջներին համապատասխան:
415. Արձրևաջրերի և հալոցքաջրերի հաշվարկային ծախսի մաքրման կամ կարգավորման (կուտակման) նպատակահարմարությունը պետք է որոշել տեխնիկատնտեսական հաշվարկների հիման վրա:
416. Կողմնորոշիչ հաշվարկների համար, քաղաքների բնակելի և հասարակական-գործարարական գոտիների տարածքներից մաքրման կայան մտնող մակերևութային հոսքաջրերի օրական ծավալն ընդունվում է տարածքի կառուցվածքային մասերից կախված` Աղյուսակ 43-ում տրված տվյալների համաձայն:
Աղյուսակ 43
| Հ/Հ |
Քաղաքի տարածքը |
Մաքրման ուղարկվող մակերևութային ջրերի ծավալը խմ/օր տարածքի 1 հա-ից |
| 1. |
Քաղաքային քաղաքաշինական հանգույց |
60-ից ավելի |
| 2. |
Մայրուղիներին հարող տարածքներ |
50-60 |
| 3. |
Միջմայրուղային տարածքներ` թաղամասի հետևյալ չափերով. 1) մինչև 5 հա, 2) 5-10 հա, 3) 10-50 հա |
45-50 40-45 35-40 |
417. Ջրային օբյեկտներ բաց թողնվող հեղեղային ջրերի, հալոցքաջրերի և փողոցների լվացումից առաջացած ջրերի մաքրման որակը պետք է համապատասխանի ՀՀ օրենսդրության պահանջներին:
418. Բնակելի գոտուց մինչև հեղեղային ջրերի, հալոցքաջրերի և փողոցների լվացումից առաջացած ջրերի մաքրման բաց տիպի կայան սանիտարապաշտպան գոտին (ՍՊԳ) պետք է ընդունել 100մ, փակ տիպի դեպքում` 50մ, ելնելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերից:
20. ՈՌՈԳՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ
419. Հանրապետության պարբերական խոնավության պակասությամբ գյուղատնտեսական տարածքների համար հարկ է նախատեսել ոռոգում` բաղկացած տեխնիկական, ագրոտեխնիկական, կազմակերպչական ու տնտեսական միջոցառումներից, որոնց հիմքում ընկած է ջրի նորմավորված մատակարարման սկզբունքը:
420. Ոռոգման համակարգերը պետք է բաղկացած լինեն ջրամբարներից (գլխամասային հանգույց) և ջրանցքների համակարգից (մայրուղային ջրանցք, առանձին ճյուղավորումներով բաշխիչ ցանց), որոնց միջոցով հնարավոր կլինի կանոնավոր ոռոգումն իրականացնել ոռոգման տարբեր եղանակներով (մակերեսային` ակոսներով, շերտերով, օդում ջրի ցրմամբ` ջրցրիչ սարքավորումներով, ստորգետնյա խողովակաշարերի միջոցով, կաթիլային):
421. Բաշխիչ ցանցը պետք է բաղկացած լինի ջրաչափիչ, մակարդակի բարձրացման, ջրածախսումների կարգավորման սարքավորումներով հագեցած մատակարարող և կարգավորող ջրանցքներից` ջրանցքների հատակի նիշերի լծորդմամբ:
422. Ոռոգման ռեժիմները պետք է ընտրվեն` հաշվի առնելով խոնավության դեֆիցիտը հողի ակտիվ շերտում ըստ կլիմայական պայմանների (միջին տարվա համար): Որպես հաշվարկային պետք է ընդունել երաշտ տարվա ոռոգման ռեժիմը, այսինքն` վեգետացիոն շրջանում ջրի 95%-ի ապահովման պայմանը:
423. Ոռոգման համակարգի հաշվարկային ելքերը պետք է որոշվեն համաձայն.
1) ոռոգման ենթակա տարածքների մակերեսների,
2) ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հուլիսի 8-ի N 16-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 40-01.03-2022 շինարարական նորմերի պահանջների:
424. Տարածքների ոռոգման աղբյուր կարող է ծառայել համայնքների տարածքով անցնող գետակների ջուրը, ինչի համար անհրաժեշտ է փոքր ամբարտակների օգնությամբ ստեղծել ջրամբարներ և ազատ հոսքի կամ պոմպերի օգնությամբ իրականացնել ոռոգումը:
425. Քաղաքային բնակավայրերի ոռոգման նպատակով ջրապահանջի հաշվարկման ժամանակ անհրաժեշտ է հաշվի առնել նաև փողոցների լվացման, այգիների ու պուրակների ոռոգման համար պահանջվող ջրի ծախսը: Հեղեղետար կոյուղու ելքերի հաշվարկներում պետք է հաշվի առնել նաև փողոցների լվացման համար պահանջվող ջրի, ինչպես նաև հալոցքի և անձրևաջրերի ծախսը: Քաղաքային բնակավայրերի բարեկարգման պահանջներից ելնելով փողոցները պետք է լվացվեն գիշերային ժամերին:
426. Գոյություն ունեցող ջրատնտեսական և մելիորատիվ համակարգերի, գետերի, ջրամբարների և ջրատնտեսական այլ կառուցվածքների անօտարելի գոտիների համար սահմանված չափորոշիչներն ընդունվում են ըստ սույն Նորմերով ամրագրված ցուցանիշների:
21. ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ՄԱՔՐՈՒՄ
427. Քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի սանիտարական մաքրումը պետք է ապահովել կոյուղացման համակարգի, կենցաղային և արդյունաբերական թափոնների հավաքման ու օգտահանման հետ փոխկապակցված` հաշվի առնելով բնապահպանական և ռեսուրսախնայողության և N 2.1.7.002 սանիտարական կանոնների և նորմերի, «Թափոնների մասին» օրենքի պահանջները: Կենցաղային թափոնների քանակը պետք է ընդունել ըստ Աղյուսակ 44-ի տվյալների:
Աղյուսակ 44
| Հ/Հ |
Անվանումը |
Թափոնների քանակը,մարդ/տարի |
| |
Կենցաղային թափոններ |
խմ |
կգ |
| 1. |
Կոշտ կենցաղային աղբի քաղաքում ընդհանուր քանակը (բնակելի շենքեր` կոյուղացված,գազաֆիկացված, ջրամատակարարման ցանցով, հասարակական և այլ շենքեր ու շինություններ) |
1.3 |
360 |
| 2. |
Հորերից հանված հեղուկ թափոնները (կոյուղու բացակայության դեպքում) ընդունել 2000-3500լ (մարդ/տարի): |
| 3. |
Միջին, փոքր, փոքրագույն քաղաքների համար կուտակված աղբի նորմն անհրաժեշտ է ընդունել 1.1-1.3մ3/տարի: |
428. Կենցաղային թափոնների վնասազերծման, տեղափոխման և վերամշակման կազմակերպությունների և կառուցվածքների հողամասերի և սանիտարապաշտպան գոտիների չափերը պետք է սահմանել ըստ Աղյուսակ 45-ի:
Աղուսակ 45
| Հ/Հ |
Կազմակերպություններ և կառուցվածքներ |
1000 տ կենցաղային թափոնների համար հողամաերի մակերեսը, հա |
Սանիտարապաշտպան գոտիների չափերը, մ |
| 1. |
Աղբամշակման և աղբաայրման կազմակերպություններ` տարեկան հազ. տ հզորությամբ 1) մինչև 100, 2) 100-ից մեծ |
0.05 0.05 |
300 500 |
| 2. |
Կոմպոստի պահեստներ |
0.04 |
300 |
| 3. |
Պոլիգոններ/աղբավայրեր |
0.02-0.05 |
500 |
| 4. |
Կոմպոստացման դաշտեր |
0.5-1 |
500 |
| 5. |
Աղբատեղափոխման կայաններ |
0.04 |
100 |
| 6. |
Թողարկման (դատարկման) կայաններ |
0.02 |
300 |
| 7. |
Վնասազերծված նստվածքների (ըստ չոր նյութի) պահեստավորման և թաղման դաշտեր |
0.3 |
1000 |
| 8. |
Պոլիգոնների/աղբավայրերի նվազագույն չափերն ընտրվում են ավազային գրունտներում տեղակայված կառուցվածքների դեպքում: |
| 9. |
Աղբամշակման և աղբաայրման կազմակերպությունների համար, մթնոլորտ վնասակար նյութերի արտանետման պարագայում, սանիտարաշապտպան գոտու չափը պետք է ճշգրտվի արտանետումների ցրման հաշվարկի հիման վրա: |
22. ԷՆԵՐԳԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՈՒՄ ԵՎ ԿԱՊԻ ՄԻՋՈՑՆԵՐ
429. Էներգակիրների ծախսը և էներգիայի աղբյուրների հզորության պահանջը պետք է որոշել.
1) արդյունաբերական և գյուղատնտեսական կազմակերպությունների համար` ըստ գործող կազմակերպությունների հայտերի (տեղեկատվության), նոր, վերակառուցվող կամ նմանատիպ կազմակերպությունների նախագծերի, ինչպես նաև ըստ խոշորացված ցուցանիշների (տեղական առանձնահատկությունների հաշվառմամբ),
2) տնտեսական-կենցաղային և կոմունալ կարիքների համար` ինժեներական ենթակառուցվածքների մատակարար կազմակերպությունների (էլեկտրա, ջերմա- և գազամատակարարման) կողմից ընդունվող ցուցանիշներին համապատասխան:
430. Էլեկտրասպառման խոշորացված ցուցանիշները թույլատրվում է ընդունել սույն Նորմերին համապատասխան:
431. Վերակառուցվող և նոր կառուցվող օբյեկտների էլեկտրամատակարարման պահանջի վերաբերյալ տվյալների հավաքագրման (աուդիտի) ժամանակ պետք է ղեկավարվել էներգետիկ կարիքները կոգեներատիվ (էլեկտրական և ջերմային էներգիաների համատեղ արտադրության) եղանակով ապահովելու նպատակահարմարությամբ, ինչպես «մեծ» էներգետիկայի օբյեկտներում` ՋԷԿ, ճյուղավորված և ձգված ջերմային ցանցով (ջերմամատակարարում), այնպես էլ` «փոքր» (բաշխված) էներգետիկայի օբյեկտներում` ներառյալ ինքնավար (ավտոնոմ) էներգակիրները` հիմք ընդունելով էներգաարդյունավետության և էներգախնայողության հիմնական սկզբունքները` ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N31-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 24-02-2022 <Շենքերի էներգաարդյունավետության ապահովում. Էներգաարդյունավետության գնահատման ցուցանիշներ>:
432. Բնակավայրերում, հատկապես գյուղերում, շենքերի հարթ կամ լանջավոր տանիքներում պետք է նախատեսել արևային էլեկտրամարտկոցների (ֆոտովոլտային համակարգերի) տեղակայում: Գյողական բնակավայրերում նպատակահարմար է նաև հողմային կայանների (հողմագեներատորներյի) կիրարկումը` հիմք ընդունելով <Էներգախնայողության և վերականգնվող էներգետիկայի մասին> ՀՀ օրենքի պահանջները:
433. Արևային կայաններ նախագծելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել` պահանջվող հզորությունը, արևային տվյալների առկայությունը, պահանջվող էլեկտրակայանի տեսակը և չափը, արտադրված էներգիայի արժեքը, համակարգի պահանջները, ծախսերի կրճատման հեռանկարները (հիմնավորված տեխնիկան և ֆինանսատնտեսական գնահատմամբ), ինչպես նաև դրանց ծավալատարածական ներդաշնակությունը բնակավայրի արդեն իսկ ձևավորված ճարտարապետական միջավայրի հետ:
434. Արևային մարտկոցների տեղադրման հեռավորությունը բնակելի և հասարակական կառուցապատման գոտուց սանիտարական կանոններով ու նորմերով չի սահմանափակվում:
435. Էներգետիկայի բնագավառի օբյեկտների անվտանգության գոտիների չափերը և դրանց օգտագործումը սամանվում են ՀՀ կառավարության 1998 թվականի մայիսի 26-ի N 313 և 2017 թվականի նոյեմբերի 23-ի N 1494-Ն որոշումներով հաստատված կարգերով:
436. Էլեկտրաէներգիայի ինքնավար էներգաարտադրողը սեփական կարիքների համար կարող է տեղադրել մինչև 150 կՎտ հզորության, իսկ ինքնավար խմբի դեպքում` մինչև 1050 կՎտ արևային մարտկոցներ` համաձայն <Էներգետիկայի մասին> օրենքի:
437. Բնակավայրերի ջերմամատակարարումը պետք է նախատեսել սահմանված կարգով հաստատված ջերմամատակարարման սխեմայի համաձայն` հաշվի առնելով արդյունավետ համադրության և ապակենտրոնացված ջերմային աղբյուրների էներգախնայողության տնտեսական հիմնավորումը:
438. Արդյունաբերական կազմակերպությունների, ինչպես նաև բնակելի և հասարակական կառուցապատման օբյեկտների ջերմամատակարարման համար նախատեսված էներգիա արտադրող սարքերն ու սարքավորումները պետք է տեղաբաշխել արտադրական կամ կոմունալ գոտիների տարածքներում:
439. Ցածր հարկայնությամբ բազմաբնակարան բնակելի, ինչպես նաև մեկ-երկու հարկանի տնամերձ հողամասերով բնակելի կառուցապատմամբ տարածքների ջերմամատակարարումը թույլատրվում է նախատեսել մի խումբ բնակելի և հասարակական շինությունները սպասարկող կաթսայատներից կամ ջերմության անհատական աղբյուրներից` տեխնիկական կանոնակարգերի, քաղաքաշինական, բնապահպանական, սանիտարահիգիենիկ, ինչպես նաև հակահրդեհային պահանջների պահպանմամբ:
440. Բնակելի գոտիներում տեղակայված առանձին կառուցված կաթսայատների հողամասերի չափերը անհրաժեշտ է սահմանել համաձայն Աղյուսակ 45-ի:
441. Քաղաքների էլեկտրամատակարումը պետք է իրականացնել էլեկտրաէներգիայի նվազագույնը երկու անկախ աղբյուրներից` ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման ենթակա ՍՆիՊ 3.05.06-85 շինարարական նորմերի պահանջների ապահովմամբ:
442. Ջերմային էլեկտրակայանները պետք է տեղաբաշխվեն ջերմային և էլեկտրական բեռնվածությունների կենտրոնի մոտակայքում, բնակավայրի սահմաններից դուրս, բնակելի, հասարակական-գործարարական և ռեկրեացիոն գոտիների նկատմամբ հողմահար կողմով` ապահովելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման ենթակա ՍՆիՊ II-58-75 շինարարական նորմերի պահանջները:
443. Ջերմային էլեկտրակայաններից մինչև բնակելի և հասարակական կառուցապատումը` սանիտարապաշտպան գոտիների չափերը պետք է որոշել ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի պահանջների համաձայն:
444. Էլեկտրահաղորդման 110կՎ և ավելի բարձր լարման օդային գծերի (ՕԳ) տեղաբաշխումը թույլատրվում է միայն բնակելի և հասարակական-գործարարական գոտիների սահմաններից դուրս: 220 կՎ և ավելի բարձր լարման էլեկտրահաղորդման տարանցիկ գծերի տեղադրումը բնակավայրերի սահմաններում չի թույլատրվում, բացառությամբ պահուստային տարածքների: Բարձրավոլտ էլեկտրահաղորդման գծերի միջանցքների լայնությունը և դրանք շահագործելու թույլատրելի ռեժիմը, այդ թվում նաև գյուղատնտեսական արտադրանքի ստացման համար, որոշվում են էլեկտրական էներգիայի հաղորդաբաշխման վերաբերյալ ՀՀ կառավարության 2007 թվականի հուլիսի 12-ի N 961-Ն որոշմամբ հաստատված տեխնիկական կանոնակարգով: 1000 Վ-ից բարձր լարման էլեկտրամատակարարման ցանցերի համար` ՀՀ կառավարության 2009 թվականի ապրիլի 2-ի N 363-Ն որոշմամբ հաստատված <Էլեկտրական ցանցերի անվտանգության գոտիների վերաբերյալ տեխնիկական կանոնակարգի> համաձայն` էլեկտրահաղորդման օդային գծերի երկայնքով, գծի երկու կողմերից (եզրային հաղորդալարերից` դրանց չշեղված դիրքի դեպքում) սահմանվում են անվտանգության գոտիներ, որոնց չափերը պետք է ընդունել Աղյուսակ 46-ի տվյալների համաձայն.
Աղյուսակ 46
| ՀՀ |
Գծի լարումը (կՎ) |
Հեռավորությունը (մ) |
| 1. |
Մինչև 1000 Վ (կՎ) |
2 |
| 2. |
Մինչև 20 |
10 |
| 3. |
35 |
15 |
| 4. |
110 |
20 |
| 5. |
150, 220 |
25 |
| 6, |
330, 500 |
30 |
445. Բնակելի, հասարակական-աշխատանքային և ռեկրեացիոն գոտիների սահմաններում 110 կՎ և ավելի բարձր լարման էլեկտրական ցանցերի անցկացումը դեպի խորը ներանցումով իջեցնող ենթակայաններ պետք է նախատեսել մալուխային գծերով:
446. Քաղաքների վերակառուցման ժամանակ անհրաժեշտ է նախատեսել 35-110 կՎ և ավելի բարձր լարման էլեկտրահաղորդման գծերի դուրս բերումը բնակելի, հասարակական-գործարարական գոտիների սահմաններից կամ օդային գծերի փոխարինումը մալուխայինով:
447. 4 և ավելի հարկայնությամբ կառուցապատում ունեցող քաղաքների և այլ բնակավայրերի բոլոր գոտիներում մինչև 20 կՎ (ներառյալ) լարում ունեցող (առողջարանային տարածքներում բոլոր լարման ցանցերը) էլեկտրամատակարարման հաղորդակցուղիները (ցանցերը) անհրաժեշտ է նախատեսել մալուխային գծերով:
448. Ստորգետնյա մալուխային գծերի ուղեգծերի երկարությամբ անհրաժեշտ է սահմանել պահպանության գոտիներ` հետևյալ մակերեսով`
1) 1 կՎ-ից բարձր լարման մալուխային գծերի համար` ուղեգծի յուրաքանչյուր կողմի եզրային մալուխներից 1 մ,
2) մինչև 1 կՎ լարման մալուխային գծերի համար` ուղեգծի յուրաքանչյուր կողմի եզրային մալուխներից 1 մ, իսկ քաղաքներում մալուխային գծերը մայթերի տակով անցկացնելիս` 0,6 մ դեպի շենքերն ու կառույցները և 1 մ դեպի փողոցի երթևեկելի մասը,
3) մինչև 1 կՎ և 1 կՎ-ից բարձր լարման ստորջրյա մալուխային գծերի համար պետք է սահմանել պահպանության գոտի, որը որոշվում է եզրային մալուխներից 100 մ հեռավորությամբ զուգահեռ ուղիղներով,
4) մալուխային գծերի պահպանության գոտիների օգտագործման պայմանները սահմանվում են ՀՀ կառավարության 2007 թվականի հուլիսի 12-ի <Էլեկտրական էներգիայի հաղորդաբաշխման վերաբերյալ տեխնիկական կանոնակարգը հաստատելու մասին> N 961-Ն որոշմամբ հաստատված տեխնիկական կանոնակարգով,
5) առանձին կառուցված/տեղակայված բաշխիչ կետերի և երկուսից ոչ ավելի (յուրաքանչյուրը մինչև 1000 կՎԱ հզորությամբ) տրանսֆորմատորներով 10(6)-20կՎ լարման տրանսֆորմատորային ենթակայանների հեռավորությունը (աղմուկից պաշտպանելու նպատակով) մինչև բնակելի տների և հասարակական շինությունների պատուհանները պետք է ընդունել 10մ-ից ոչ պակաս, հաշվի առնելով աղմուկի, վիբրացիայի թույլատրելի մակարդակը և հակահրդեհային պահանջները, իսկ մինչև բուժ-պրոֆիլակտիկ հաստատությունները` 15մ-ից ոչ պակաս` հաշվի առնելով N 2-III-11.3 սանիտարական կանոնների և նորմերի պահանջները,
6) բնակավայրերի ջերմամատակարարումը պետք է նախատեսել սահմանված կարգով հաստատված ջերմամատակարարման սխեմայի համաձայն` հաշվի առնելով արդյունավետ համադրության և ապակենտրոնացված ջերմային աղբյուրների էներգախնայողության տնտեսական հիմնավորումը,
7) Արդյունաբերական/արտադրական կազմակերպությունների, ինչպես նաև բնակելի և հասարակական կառուցապատման օբյեկտների ջերմամատակարարման համար նախատեսված էներգիա արտադրող սարքերն ու սարքավորումները պետք է տեղաբաշխել արտադրական կամ կոմունալ գոտիների տարածքներում,
8) բնակելի գոտիներում տեղակայված առանձին կանգնած կաթսայատների հողամասերի չափերն անհրաժեշտ է սահմանել ըստ Աղյուսակ 47-ի:
Աղյուսակ 47
| Հ/Հ |
Կաթսայատների ջերմաարտադրողականությունը, Հկալ/ժամ (ՄՎտ) |
Կաթսայատների հողամասերի մակերեսն ըստ օգտագործվող վառելիքի տեսակի, հա |
| կոշտ վառելիք |
հեղուկ վառելիք |
| 1. |
5-ից մինչև 10 (6 մինչև 12) |
1,0 |
1,0 |
| 2. |
11 -ից բարձր մինչև 50 (12-ից բարձր մինչև 58) |
2,0 |
1,5 |
| 3. |
51 -ից- (58 -"- 116) |
3,0 |
2,5 |
| 4. |
101-ից -"- 200 (116 -"- 233) |
3,7 |
3,0 |
| 5. |
201-ից -"- 400 (233 -"- 466) |
4,3 |
3,5 |
| 6. |
Սպառողներին տաք ջրով անմիջական ջրաբաշխումով ապահովող կաթսայատների, ինչպես նաև վառելիքը երկաթգծով տեղափոխվող կաթսայատների հողամասերի չափերը պետք է մեծացնել 20%-ով: |
| 7. |
Մոխրախարամային կույտերի տեղադրումը պետք է նախատեսել բնակեցման տարածքից դուրս: |
| 8. |
Մոխրախարամային կույտերի տեղադրման պայմաններն ու հարթակների չափերն անհրաժեշտ է նախատեսել համաձայն ՍՆիՊ 2.04.07-86 շինարարական նորմերի: |
| 9. |
Կաթսայատներից սանիտարապաշտպան գոտիների չափերը որոշվում են ըստ ՀՀ կառավարության 2011 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N1920-Ն որոշման: |
449. Մայրուղային գազատարների գազաբաշխիչ կայանները պետք է տեղաբաշխել բնակավայրի սահմաններից դուրս` համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի դեկտեմբերի 4-ի N14-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 42-01-2023 շինարարական նորմերի պահանջների:
450. Գազալցակայանների (ԳԼԿ) հողամասերի մակերեսները, կախված դրանց արտադրողականությունից, անհրաժեշտ է սահմանել ըստ նախագծի` Աղյուսակ 48-ում տրված ցուցանիշներից ոչ ավելի:
Աղյուսակ 48
| Հ/Հ |
ԳԼԿ արտադրողականությունը, հազ.տ/տարի |
Հողամասի մակերեսը, հա |
| 1. |
10 |
6 |
| 2. |
20 |
7 |
| 3. |
40 |
8 |
451. Գազալցման կետերի (ԳԿ) և բալոնների միջանկյալ պահեստների հողամասերի չափերն անհրաժեշտ է ընդունել 0,6հա-ից ոչ ավելի: Հեռավորությունը դրանցից մինչև տարբեր նշանակության շենքերն ու շինություններն անհրաժեշտ է նախատեսել հաշվի առնելով N 2-III-2.13 սանիտարական կանոնների և նորմերի, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման ենթակա ՍՆիՊ 2.05.13-90 և ՎՍՆ-01-89, ինչպես նաև ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի օգոստոսի 24-ի N20-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջները:
452. Կապի, ռադիոհաղորդման և հեռուստատեսության, հակահրդեհային և պահպանության ազդանշանման, ինժեներական սարքավորումների համակարգի դիսպետչերաական ծառայությունների մատուցման կազմակերպությունների, շենքերի և շինությունների տեղաբաշխումն անհրաժեշտ է իրականացնել սահմանված կարգով հաստատված նորմատիվային փաստաթղթերի պահանջներին համապատասխան:
453. Գազալիցքավորման ճնշակայաններից, գազալցման կետերից և բալոնների միջանկյալ պահեստներից մինչև տարբեր նշանակության շենքերն ու շինությունները հեռավորությունը պետք է ընդունել ըստ ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի դեկտեմբերի 4-ի N14-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 42-01-2023 շինարարական նորմերի պահանջների:
23. ՏԱՐԱԾՔԻ ԻՆԺԵՆԵՐԱԿԱՆ ՆԱԽԱՊԱՏՐԱՍՏՈՒՄ ԵՎ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
454. Տարածքի ինժեներական նախապատրաստման և պաշտպանության միջոցառումները պետք է սահմանել` հաշվի առնելով ինժեներաերկրաբանական պայմաններն ու դրանց փոփոխությունների կանխատեսումները, տարածքի օգտագործման և հատակագծային կազմակերպման բնույթը, ինչպես նաև վտանգավոր երկրաբանական երևույթներից կառուցապատվող տարածքների ինժեներական պաշտպանության համակարգի նախագծման ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2023 թվականի սեպտեմբերի 28-ի N09-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-02.01-2023, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման (արդիականացման) ենթակա ՀՀՇՆ II-6.01-96 շինարարական նորմերի պահանջները:
455. Բնակավայրերի հատակագծման և կառուցապատման նախագծերը մշակելիս, անհրաժեշտության դեպքում, պետք է նախատեսել ինժեներական պաշտպանություն հեղեղներից, ջրածածկումներից, ձնահյուսքերից, փլուզումներից, սողանքներից և քարաթափերից:
456. Ուղղաձիգ հատակագծման ժամանակ տարածքի նախագծային նիշերը պետք է ընտրել այնպես, որ առավելագույն չափով պահպանվեն բնական ռելիեֆը, հողածածկույթը, մակերևութային ջրերի բնական հուները, գոյություն ունեցող ծառատունկը, մակերևութային ջրերի հեռացումն այն արագությամբ, որ բացառվի հողի էռոզիայի հնարավորությունը, կատարվեն նվազագույն ծավալի հողային աշխատանքներ` հանված գրունտներն օգտագործելով շինարարական հրապարակում:
457. Շինարարական հրապարակաների կազմակերպումն ու կահավորումը պետք է իրականացվի <Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին> օրենքի, ՀՀ կառավարության 2020 թվականի ապրիլի 30-ի N718-Ն որոշման, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի օգոստոսի 26-ի N21-Ն հրամանով հաստատված <Անվտանգության տեխնիկա շինարարությունում> շինարարական նորմերի, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2008 թվականի հունվարի 14-ի N11-Ն հրամանի հիմնական պահանջների ապահովմաբ` շինարարական հրապարակի ցանկապատման, պաշտպանական և ազդանշանային սարքերի, ժամանակավոր շենքերի և շինությունների, տեխնիկական անվտանգության, աշխատանքների կազմակերպման, օբյեկտի այլ տվյալների եռալեզու (հայերեն, անգլերեն, ռուսերեն) իրազեկման վահանակների, կանաչապատ տարածքների բուսական գրունտի, տնկիների, ծառերի պահպանման-առանձնացման, ծառաթփային բուսականության, օդի փոշոտվածության և գազոտվածության կանխարգելման միջոցների, շինարարական օբյեկտների շենքերի թաղանթով ծածկման, խաթարված քաղաքաշինական միջավայրի (մայթերի, փողոցների, ուղանցումների և այլն) վերականգնման-վերակառուցման վերաբերյալ նախագծային լուծումներով:
458. Մակերևութային ջրերի հեռացումը (դեպի ջրամբարները, ջրահոսքերը, հեղեղատարները և այլն) պետք է իրականացնել ամբողջ ավազանից` տրանսպորտային կառուցվածքների նորմերի և պահանջների համաձայն քաղաքներում նախատեսելով հոսքի նախնական մաքրումով անձրևաջրերի հեռացման փակ համակարգ:
459. Բաց հունով կառուցվածքների (առուներ, հեղեղատարներ) ափերի բարձրությունը և ամրացումը` ջրի առավելագույն հնարավոր մակարդակը (1 % ապահովվածությամբ) որոշելիս անհրաժեշտ է հիմք ընդունել ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 141-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման (արդիականացման) ենթակա ՀՀՇՆ II-6.01-96 շինարարական նորմերի պահանջները:
460. Խոշոր, մեծ քաղաքները հեղեղումներից պաշտպանելու նպատակով անհրաժեշտ է նախատեսել հեղեղակարգավորիչ սարքավորումներով հեղեղատարների ցանց: Վերակառուցման պայմաններում, փակ համակարգի առկայության դեպքում, անհրաժեշտ է խոշոր չափերի ջրաբերուկների քարերի հեռացման նպատակով հեղեղակարգավորիչ սարքավորումները ենթարկել պարբերաբար մաքրման: Հեղեղատար համակարգերի համար կարող են օգտագործվել կերամիկական, երկաթբետոնե, թուջե խողովակներ և երկաթբետոնե կիսախողովակներ: Շինարարական աշխատանքներ սկսելուց առաջ, պետք է նախատեսել փակ ցամաքուրդային համակարգի միջոցով գրունտային ջրերի մակարդակի իջեցումը: Քաղաքների այն տարածքներում, որոնք կառուցապատված են առանձնատներով, գյուղական վայրերում, մարզադաշտերի, պուրակների և այլ ընդհանուր օգտագործման կանաչապատ տարածքներում գրունտային ջրերի իջեցումը թույլատրվում է բաց համակարգի միջոցով:
461. Ինժեներապաշտպան միջոցառումները պետք է ապահովեն գրունտային ջրերի մակարդակի իջեցում կապիտալ շինարարության տարածքում 2մ-ից ոչ պակաս (մակերևույթի նախագծային նիշից հաշված), իսկ մարզադաշտերի, այգիների, պուրակների և այլ կանաչապատ տարածքներում` 1մ-ից ոչ պակաս` ըստ հաստատված նախագծային լուծումների:
462. Տորֆի տեղակայմամբ տեդամասերում, որոնք ենթակա են կառուցապատման, գրունտային ջրերի մակարդակի իջեցման հետ միաժամանակ պետք է նախատեսել դրանց մակերևույթի պարբերական բեռնում հանքային գրունտներով կամ, համապատասխան հիմնավորման դեպքում, թույլատրովում է տորֆազերծում: Հանքային գրունտի շերտի բարձրությունը որոշվում է` հաշվի առնելով տորֆի հետագա նստվածքը և տարածքի մակերևութային հոսքի կազմակերպման անհրաժեշտ թեքության ապահովումը:
463. Բնակավայրի տարածքում հանքային գրունտի շերտի նվազագույն բարձրությունը պետք է ընդունել 1 մ, իսկ փողոցների երթևեկելի մասերում այդ չափը պետք է սահմանել ելնելով տրանսպորտի շարժման անցուդարձից և հաշվի առնելով տրանսպորտային կառուցվածքներին ներկայացվող նորմատիվ պահանջները:
464. Առափնյա տեղամասերում գտնվող բնակավայրերի տարածքները հեղեղների ազդեցությունից, քամու ազդեցությամբ ջրի մակարդակի բարձրացումից, գրունտային ջրերով ջրածածկումից` պետք է պաշտպանված լինեն լիցքով կամ թմբապատումով: Տարածքի հնարավոր ողողման եզերքի նիշը պետք է ընդունել 0,5 մ-ով ավելի ջրի ամենաբարձր հաշվարկային հորիզոնից` հաշվի առնելով ալիքի կամ քամու ազդեցությամբ ջրի մակարդակի բարձրացումը: Հողաթմբի գագաթի նիշի գերազանցումը հաշվարկայինից պետք է սահմանել կառուցվածքի կարգից կախված: Որպես ջրերի բարձր մակարդակ ունեցող հաշվարկային հորիզոն պետք է ընդունել գրունտային ջրի այն ամենաբարձր մակարդակը, որի կրկնելիությունը բնակելի և հասարակական շենքերով կառուցապատված և կառուցապատման ենթակա տարածքների համար` 100 տարին մեկ է, իսկ պուրակների և հարթ տարածքների համար` 10 տարին մեկ:
465. Հեղեղավտանգ գոտում գոյություն ունեցող կառուցապատման պաշտպանության համար անհրաժեշտ է նախատեսել անտառի առավելագույն պահպանում, ծառերի և թփերի տնկում, թեք լանջերի դարավանդավորում, հեղեղաբեր գետերի ափերի ամրացում, հեղեղի ձևավորման գոտիներում պատվարների, պատնեշների, հեղեղաուղղորդիչ հողաթմբերի և հունի ջրաբերուկի կոնի հեռացնող ջրանցքների կառուցում:
466. Այն տեղամասերում, որտեղ գործում են հեղեղատների առաջացումով էրոզիոն գործընթացներ, պետք է նախատեսել մակերևութային հոսքի կարգավորում, հեղեղատների գոգի ամրացում, լանջերի դարավանդավորում և անտառապատում: Առանձին դեպքերում թույլատրվում է հողալցման միջոցով հեղեղատների լրիվ կամ մասնակի վերացումը` նախատեսելով նաև ջրհոս ու ցամաքուրդային կոլեկտորների տեղադրում:
467. Հեղեղատների վերականգնված տարածքները կարելի է օգտագործել տրանսպորտային կառույցների, ավտոտնակների, պահեստների, կոմունալ օբյեկտների, ինչպես նաև պուրակների տեղադրման համար:
468. Սողանքային երևույթների ազդեցությանը ենթակա տարածքներում կառուցված քաղաքային և գյուղական բնակավայրերում պետք է նախատեսել մակերևութային հոսքի կարգավորում, գրունտային ջրերի մակարդակի իջեցում, սողանքային զանգվածի բնական որմնանեցուկի պահպանում քայքայումից, մեխանիկական և ֆիզիկաքիմիական միջոցներով (լանջերի սանդղավորում, կանաչապատում) շեպերի կայունության բարձրացում:
469. Հակասողանքային միջոցառումները պետք է իրականացնել տարածքի ինժեներաերկրաբանական համալիր ուսումնասիրությունների հիման վրա:
24. ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲՆԱԿԱՆ ՌԵՍՈՒՐՍՆԵՐԻ ԱՐԴՅՈՒՆԱՎԵՏ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄ
470. Բնակավայրերի տարածքներում անհրաժեշտ է ապահովել մթնոլորտային օդին, ջրին, բնահողին, ինչպես նաև աղմուկին, թրթռումներին, էլեկտրամագնիսական ճառագայթմանը և այլ բնական և տեխնածին ծագման գործոնների նկատմամբ սահմանված նորմատիվ պահանջները` ըստ ՀՀ առողջապահության նախարարի 2010 թվականի հունվարի 25-ի N01-Ն հրամանով հաստատված N 2.1.7.003 և 2006 թվականի օգոստոսի 16-ի N933-Ն հրամանով հաստատված N 2.1.8-010 սանիտարական կանոնների և նորմերի, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N79-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-04-2014 շինարարական նորմերի, ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության 2020 թվականի սեպտեմբերի 9-ի N335-Ն հրամանով հաստատված ռեկրեացիոն գոտիներում ջրային ռեսուրսների պահպանության պահանջների, <Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին> օրենքի և այլն:
471. Քաղաքային և գյուղական նոր բնակավայրերի կառուցման, բնակավայրերի զարգացման համար տարածքների ընտրությունը պետք է կատարել ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաստատված և մշակված տարածական պլանավորման փաստաթղթերով և նախագծային լուծումներով :
472. Ընդերքօգտագործողը պետք է ապահովի շրջակա միջավայրի պահպանության պայմաններն ու պահանջները, այդ թվում մթնոլորտի, ջրային ռեսուրսների, հողի, կենդական և բուսական աշխարհի պաշտպանությունն ու պահպանումը, արդյունաբերական թափոնների օգտագործման, օգտահանման, չեզոքացման և նվազեցման աշխատանքների, միջոցառումների կատարումը:
473. Անտառները և անտառային հողերը օգտագործման, ինչպես նաև բնության հատուկ պահպանվող տարածքների (բնապահպանական հողերի) հողամասերը վարձակալության և (կամ) կառուցապատման իրավունքով տրամադրվում են շրջակա միջավայրի ոլորտի լիազոր մարմնի կողմից` Կառավարության սահմանած կարգով` համաձայն Հողային օրենսգրքի:
474. Համաձայն Հողային օրենսգրքի` օգտակար հանածոների արդյունահանման աշխատանքներ կատարելիս հողի բերրի շերտի վաճառքն արգելվում է: Շինարարական և օգտակար հանածոների արդյունահանման աշխատանքներ կատարելիս հողի բերրի շերտը հանվում և օգտագործվում է պակաս արդյունավետ հողերի բարելավման համար: Շինարարական աշխատանքներ կատարելու հետևանքով հանված հողի բերրի շերտի վաճառքի կարգը սահմանվում է Կառավարության որոշմամբ: Հողագրունտի հանույթի կարգը սահմանում է Կառավարությունը:
475. Հողի բերրի շերտի նպատակային և արդյունավետ օգտագործման հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են ՀՀ կառավարության 2011 թվականի սեպտեմբերի 8-ի N1396-Ն որոշմամբ:
476. Հողի բերրի և հնարավոր բերրի շերտը հանվում է տարանջատված: Հողի հանված բերրի շերտն օգտագործվում է փոքր արդյունավետություն ունեցող հանդակները հողայնացնելու և խախտված հողերի կենսաբանական ռեկուլտիվացման համար, իսկ հնարավոր բերրի շերտը` միայն խախտված հողերի կենսաբանական ռեկուլտիվացիայի համար` համաձայն ՀՀ կառավարության 2017 թվականի նոյեմբերի 2-ի N1404-Ն որոշմամբ:
477. Հողագրունտի հանույթի տեղամասերի ընտրության նպատակով, նախքան հողագրունտի հանույթի թույլտվություն ստանալը, դիմումատուն կամ կառուցապատման օբյեկտի նախագծման աշխատանքներ իրականացնող կազմակերպությունը հողամասերի սեփականատերերի հետ կնքած գրավոր համաձայնությամբ ուսումնասիրում է տվյալ տեղամասերը: Հողամասի սեփականատիրոջ հետ համաձայնեցվում է նաև ուսումնասիրման եղանակը: Հողագրունտի տեղամասերն ուսումնասիրած կազմակերպությունը պարտավոր է վերականգնել տեղամասերի ուսումնասիրությունների արդյունքում խախտված հողամասերը:
478. Հողագրունտի հանույթի ընթացքում շրջակա միջավայրի պահպանության նորմերի, պայմանների ու պահանջների կատարման նկատմամբ պետական վերահսկողությունն իրականացնում է շրջակա միջավայրի պահպանության ոլորտում վերահսկողություն իրականացնող տեսչական մարմինը:
479. Հողագրունտի հանույթի ընթացքում աշխատանքների անվտանգության պահանջների նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում է տեխնիկական անվտանգության ոլորտում վերահսկողություն իրականացնող տեսչական մարմինը` համաձայն Կառավարության 2019 թվականի մայիսի 10-ի N572-Ն որոշմամբ:
480. Պետական և համայնքային, իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձանց սեփականություն հանդիսացող հողամասերից շինարարական աշխատանքների հետևանքով առաջացած հողի բերրի շերտի ձեռք բերման (գնման կամ վաճառքի) թույլտվությունը տալիս է համայնքի ղեկավարը` համաձայն Կառավարության 2021 թվականի ապրիլի 29-ի N676-Ն որոշման:
481. Հողի բերրի շերտի օգտագործման կարգը, հանման նորմերի որոշմանը և հանված բերրի շերտի պահպանմանն ու օգտագործմանը ներկայացվող պահանջները սահմանում է ՀՀ կառավարությունը:
482. Արգելվում է ընդերքօգտագործողի կողմից արդյունաբերական/արտադրական այլ կեղտաջրերի թափումը պոչամբար, եթե պոչամբարում կուտակվող թափոնները պարունակում են այնպիսի բաղադրիչներ, որոնք ենթակա են հետագա վերամշակման: Այս դեպքում անհրաժեշտ է նախատեսել լրացուցիչ տեղամասի ընտրություն` արդյունաբերական այլ կեղտաջրերի առանձին ամբարավորումն իրականացնելու համար: Արգելվում է պոչամբարներից տեխնիկական ջրերի արտահոսքը` առանց հոսքաջրերի համապատասխան մեխանիկական, քիմիական և կենսաբանական մաքրման: Հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների նկատմամբ կարգավորումները սահմանված են ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N33-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 33-01-2022 շինարարական նորմերով:
483. Բուժիչ և առողջարարական վայրերի, առողջարանների սանիտարական տեղամասի կազմում առանձնացվում են պահպանության տարբեր ռեժիմներով գոտիներ.
1) առաջին գոտի, որտեղ արգելվում են տնտեսական գործունեության բոլոր տեսակները, բացի բնական բուժիչ ռեսուրսների ուսումնասիրության հետ կապված աշխատանքներից` էկոլոգիապես մաքուր և ռացիոնալ տեխնոլոգիաների պարտադիր կիրառմամբ,
2) երկրորդ գոտի, որտեղ արգելվում է առողջարանային բուժման և հանգստի ոլորտի հետ կապ չունեցող օբյեկտների և կառուցվածքների, ինչպես նաև շրջակա միջավայրը, բնական բուժիչ ռեսուրսները աղտոտող կամ դրանց աղքատացմանը նպաստող աշխատանքների իրականացումը,
3) երրորդ գոտի, որտեղ գործում են շրջակա միջավայրը, բուժիչ ռեսուրսները աղտոտող արդյունաբերական և գյուղատնտեսական շենքերի և շինությունների և կազմակերպությունների տեղադրման սահմանափակումներ:
484. Օբյեկտների տեղադրումը խմելու ջրերի աղբյուրների II և III սանիտարական գոտիներում պետք է իրականացնել ՀՀ ջրային օրենսդրությանը, 2-III-Ա2-1 և 2-III-Ա2-2 սանիտարական նորմերին և կաննոներին համաձայն:
485. Ինժեներական և տրանսպորտային ենթակառուցվածքների շենքերի, շինությունների տեղադրումն արգելվում է.
1) արգելավայրերի, արգելոցների, բուսաբանական այգիների, դենդրոլոգիական պարկերի հողերի վրա և ջրապաշտպան գոտիներում,
2) քաղաքների կանաչ գոտիներում, քաղաքային անտառների տարածքներում,
3) ջրամատակարարման համար նախատեսված աղբյուրների սանիտարական առաջին գոտում, ջրամատակարարաման կառուցվածքների հարթակների վրա,
4) այն տեղամասերի վրա, որոնց հողաշերտի, գրունտների աղտոտվածության մակարդակը գերազանցում է թույլատրելի սահմանաչափը` բացառելով շրջակա միջավայրի համար էկոլոգիական հնարավոր ոչ բարենպաստ հետևանքների առաջացումը,
5) հիդրոօդերևութաբանական կայանների պահպանման գոտում,
6) լեռնաարդյունահանող և լեռնավերամշակող օբյեկտների թափոնների շրջանում, սահքերի, սահքավտանգ տեղամասերի, հեղեղների և ձնահյուսերի շրջանում,
7) ինժեներական պաշտպանության կառուցվածքներ չունեցող հնարավոր ջրածածկման գոտիներում (1.5 մ և ավելի խորությամբ),
8) մայրուղային խողովակաշարերի պահպանման գոտիներում:
486. Մերձքաղաքային գոտու ծառապատ տարածքներում անհրաժեշտ է նախատեսել անտառայգու և անտառտնտեսական հատվածների տարանջատում, հանգստի վայրերի և պահպանվող տարածքների առանձնացում` ապահովելով կանաչապատ տարածքի բնապահպանական և առողջարարական գործառույթները:
487. Անտառազուրկ և սակավանտառ շրջաններում քաղաքային և գյուղական բնակավայրերի շուրջն անհրաժեշտ է նախատեսել քամապաշտպան և ափապաշտպան անտառաշերտեր, որոնց լայնությունը պետք է ընդունել 500մ-ից ոչ պակաս` խոշորագույն և խոշոր քաղաքների համար, 100մ` մեծ և միջին քաղաքների համար և 50մ` փոքր քաղաքների և գյուղական բնակավայրերի համար, ինչպես նաև իրականացնել բլուրների, չոր հեղեղատների կանաչապատում:
488. Քաղաքների, սանիտարական պահպանման տեղամասերի կանաչ գոտու անտառները, որոնք պատկանում են I խմբի անտառներին, պետք է օգտագործվեն ռեկրեացիոն, սանիտարահիգիենիկ և առողջարարական նպատակներով:
489. Բնակավայրերի նախագծման և կառուցապատման ընթացքում անհրաժեշտ է ապահովել մթնոլորտային օդի որակին ներկայացվող պահանջները, ընդ որում բնակավայրի բնակելի, հասարակական, խառը կառուցապատման գոտիներում չի թույլատրվում սանիտարական նորմերով սահմանված աղտոտվածության սահմանային թույլատրելի խտությունների (այսուհետ նաև` ՍԹԽ) գերազանցում, իսկ մթնոլորտային օդի որակի հատուկ սահմանափակումներ պահանջող գոտիներում (առողջապահական, մանկական, նախադպրոցական, դպրոցական, ռեկրեացիոն օբյեկտների տարածքներում) պետք է ապահովել 0.8 ՍԹԽ:
490. Բնակելի, հասարակական կառուցապատման գոտիներում վտանգավոր նյութերի սահմանային խտությունների մեծացման դեպքում անհրաժեշտ է նախատեսել տեխնոլոգիական և նախագծային բնույթի միջոցառումներ, ընդգրկելով նաև սանիտարապաշտպան գոտիների սահմանները:
491. Բնակելի, հասարակական և ռեկրեացիոն օբյեկտները պետք է տեղադրել աղտոտման հիմնական աղբյուր հանդիսացող արտադրական և հրդեհավտանգ օբյեկտների նկատմամբ հողմահար կողմից (գերակշռող քամիների ուղղության համար):
492. Մթնոլորտային օդի հատուկ մաքրություն պահանջող կազմակերպությունները չի կարելի տեղադրել մթոնոլորտի աղտոտման աղբյուր հանդիսացող հարևան կազմակերպությունների նկատմամբ` գերակշռող ուղղության քամիների հողմահար կողմից: Անասնաբուծական կազմակերպությունները, թունաքիմիկատների, զինամթերքների, պարարտանյութերի պահեստները, ինչպես նաև հրդեհավտանգ պահեստները և արտադրությունները, թափոնների օգտահանման արտադրամասերը, կաթսայատները, մաքրման կայանները, գոմաղբի բաց տիպի պահոցները հարկավոր է տեղադրել բնակելի, հասարակական, ռեկրեացիոն գոտիների, արտադրական գոտու օբյեկտների և կազմակերպությունների նկատմամբ հողմհակառակ կողմից` ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի փետրվարի 1-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-04.01-2024 շինարարական նորմերի դրույթներին համապատասխան:
493. Մթնոլորտային օդի աղտոտման աղբյուր հանդիսացող արտադրական կազմակերպությունները, որոնք տեխնոլոգիական միջոցառումների վերակառուցումից հետո պահանջում են 500 և ավելի մետր սանիտարական գոտիների սահմանում, չի կարելի տեղադրել մինչև 1մ/վրկ արագությունը չգերազանցող քամիների գերակայությամբ, երկարատև և հաճախ կրկնվող անհողմությունների, ինվերսիաների, մշուշների առկայությամբ շրջաններում (տարեկան 3040%, ձմեռային ամիսներին` 50-60% օր): Մթնոլորտային օդի աղտոտվածության հաշվարկը պետք է իրականացնել Նորմերի պահանջների համաձայն` հաշվի առնելով ավտոմոբիլային տրանսպորտից արտանետվող վնասակար նյութերը:
494. Ջրատարների, ջրամբարների պահպանության միջոցառումները պետք է նախատեսել ՀՀ ջրային օրենսդրության (այդ թվում` 2-III-Ա2-2 սանիտարական նորմերի) պահանջներին համապատասխան` պահպանելով աղտոտող նյութերի սահմանային թույլատրելի խտությունները խմելու-կենցաղային նպատակներով ջրամատակարարման, բնակչության հանգստի, ձկնաբուծության համար օգտագործվող, այդ թվում բնակավայրերի սահմաններում տեղակայված ջրային օբյեկտներում:
495. Բնակավայրերի բնակեցման, հասարակական, խառը և ռեկրեացիոն գոտիները հարկավոր է տեղակայել ջրատարերը և ջրավազանները թափվող բոլոր կարգի հեռացվող կեղտաջրերի թողարկման վայրերից վերև, հոսանքն ի վեր: Դրանց տեղադրումը նշված վայրերից ցածր թույլատրվում է 2-III-Ա2-2 սանիտարական կանոնների համաձայն:
496. Խմելու տնտեսական նշանակության ջրմուղների և ջրամատակարարման աղբյուրների սանիտարական պահպանման գոտիները սահմանվում են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի նոյեմբերի 29-ի N803 հրամանով հաստատված N 2-III-Ա2-2 սանիտարական նորմերով և կանոններով` մասնավորապես, առաջին գոտին (խիստ ռեժիմի) ներառում է ջրառների տեղակայման տարածքը և ջրմուղների կառույցների տեղադրման հրապարակները: Դրա նշանակությունը` ջրառի տեղի և ջրառի կառույցների պահպանումն է աղտոտումից և վնասումից: Երկրորդ և երրորդ գոտիները (սահմանափակման գոտիներ) ներառում են ջրամատակարարման աղբյուրների ջրի ախտոտման կանխարգելմանն ուղղված տարածքներ:
497. Բնակավայրերի նախագծման և կառուցապատման ժամանակ ջրային ավազանների համար անհրաժեշտ է նախատեսել ջրապահպան գոտիներ և ափամերձ պահպանիչ շերտեր, որոնց չափերը և ռեժիմները պետք է ընդունել` ապահովելով ջրաէկոհամակարգերի սանիտարական պահպանման, հոսքի ձևավորման, ստորերկրյա ջրերի պահպանման, ջրապահպան, էկոտոնի և անօտարելի գոտիների տարածքների սահմանման չափորոշիչները` ՀՀ ջրային օրենսգրքի դրույթներին համապատասխան:
498. Ջրամբարների և դրանց ցածր ջրամասերի շահագործումը, օգտագործումը որպես խմելու-կենցաղային և մշակութակենցաղային ջրամատակարարման աղբյուրներ, հարկավոր է իրականացնել` հաշվի առնելով ՀԽՍՀ մինիստրների խորհրդի 1989 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 648 որոշման դրույթները:
499. Գոյություն ունեցող, ինչպես նաև նախագծվող հանգստի գոտիներում ջրամբարների և ջրատարների ջրապահպան միջոցառումները պետք է իրականացնել ՀԽՍՀ մինիստրների խորհրդի 1989 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 648 որոշման պահանջներին համապատասխան:
500. Խմելու-կենցաղային ջրամատակարարման համար նախատեսվող աղբյուրների համար պետք է սահմանել սանիտարական պահպանության տեղամաս` II և III գոտիներով, համաձայն ՀՀ ջրային օրենսգրքի և հաշվի առնելով ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի նոյեմբերի 29-ի N 803 հրամանի պահանջները:
501. Ջրային ավազաննների առափնյա պաշտպանիչ շերտերում արտադրական կազմակերպությունների տեղաբաշխումը թույլատրվում է միայն տեխնոլոգիական պայմաններով թելադրված անհրաժեշտությամբ` ՀԽՍՀ մինիստրների խորհրդի 1989 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 648 որոշման դրույթներին համապատասխան:
502. Ջրային ավազաններին հարող արտադրական կազմակերպությունների թիվը և չափերը պետք է սահմանվեն քաղաքաշինության և շրջակա միջավայրի բնագավառներում գործող սահմանափակումների շրջանակներում` հաստատված նախագծային լուծումների առկայությամբ:
503. Ափամերձ տեղամասերում և դրանց հետ անմիջական կապ չունեցող գյուղատնտեսական կազմակերպությունների տեղաբաշխման ժամանակ հարկավոր է նախատեսել չկառուցապատված ափամերձ շերտ` 50մ-ից ոչ պակաս լայնությամբ` համաձայն ՀԽՍՀ մինիստրների խորհրդի 1989 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 648 որոշման դրույթներին:
504. Հանքային պարարտանյութերի և բույսերի պաշտպանության քիմիական միջոցների պահեստները հարկավոր է տեղակայել ձկնատնտեսական ջրավազաններից 24մ-ից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
505. Հանքային պարարտանյութերի, բույսերի, անասնապահական և թռչնաբուծական կազմակերպությունների անհրաժեշտ քիմիական միջոցների պահեստների տեղադրման ժամանակ անհրաժեշտ է նախատեսել քիմիական նյութերի, ինչպես նաև գոմաղբային, թռչնաղբային հոսքերի ջրավազաններ ներթափանցումը բացառելուն ուղղված միջոցառումներ:
506. Բնակավայրերի բնակեցման տարածքներում տեղակայված լողի համար նախատեսված ջրավազաններում (անարտահոս), ամռան ամիսներին անհրաժեշտ է նախատեսել ջրի պարբերաբար թարմացում, փոխում` կախված ջրավազանի հայելու մակերեսից (մինչև 3 հա մակերեսով դեկորատիվ ջրավազաններում` 2 անգամ, 3հա-ից ավել մակերեսով` 1 անգամ, լողի համար նախատեսված մինչև 3հա և 3հա-ի ավել մակերեսներով ջրավազաններում` համապատասխանաբար 4 և 3 անգամ):
507. Բնակավայրերի բնակեցման տարածքներում տեղակայված ջրավազաններում (անարտահոս) ջրի խորությունը գարնանային-ամառային ժամանակահատվածում պետք է լինի 1.5մ-ից ոչ պակաս, իսկ առափնյա գոտում, ջրային բուսականության պարբերաբար հեռացման պայմանով` 1մ-ից ոչ պակաս:
508. Բնահողի պաշտպանության միջոցառումներն անհրաժեշտ է նախատեսել ՀՀ օրենսդրությանը (այդ թվում` N 2.1.7.003-10 սանիտարական նորմերին համապատասխան):
509. Բնակավայրերի տարածքների հողի սանիտարական վիճակի հիգիենիկ գնահատականը տրվում է համաճարակային վտանգավորության և քիմիական աղտոտվածության աստիճանի գնահատման հիման վրա` N 2.1.7.003-10 սանիտարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
510. Բնակելի կառուցապատման տարածքների, առողջարարական նպատակներով, հանգստի համար նախատեսված տարածքների, ջրամատակարարման կենտրոնացված համակարգերի կառույցների սանիտարական պահպանման գոտիների հողերում չի թույլատրվում.
1) սանիտարաթունաբանական ցուցանիշներով` սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիաների կամ կողմնորոշիչ թույլատրելի քանակությունների քիմիական աղտոտիչներով գերազանցումը,
2) սանիտարամանրէաբանական ցուցանիշներով` աղիքային վարակների հարուցիչների ախտածին էնտերոբակտերիաների և էնտերովիրուսների առկայությունը: Սանիտարացուցադրական օրգանիզմների ինդեքսը չպետք է գերազանցի 10 բջիջ/գ հողում (աղիքային ցուպիկի խմբի մանրէներ (ԱՑԽՄ) կամ ընդհանուր կոլիֆորմ և էնտերոկոկեր),
3) սանիտարամակաբուծաբանական ցուցանիշներով` աղիքային մակաբուծային հիվանդությունների (հելմինթոզներ, լյամբլիոզ, ամեոբիազ և այլն) հարուցիչների, հելմինթների ձվիկների, աղիքային ախտածին նախակենդանիների ցիստերի առկայությունը,
4) սանիտարամիջատաբանական ցուցանիշներով` սինանթրոպ ճանճերի պրեիմարգինալ ձևերի առկայությունը,
5) սանիտարաքիմիական ցուցանիշներով` սանիտարական թիվը (հողի սպիտակուցային` հումուսային ազոտի քանակի հարաբերությունը օրգանական` ամոնիակային և նիտրատային ազոտի քանակին) չպետք է լինի 0,98-ից (հարաբերական միավորներ) ցածր:
511. Հողի սանիտարական վիճակի գնահատման համար հսկողության հիմնական ցուցանիշները` կախված դրանց գործառնական նշանակությունից (բնակավայրեր, այդ թվում` նախադպրոցական, դպրոցական կազմակերպությունների, խաղահրապարակների, շենքերի բակային տարածքներ, կոմունալ օբյեկտներ` ջրամատակարարման, ջրահեռացման, կոյուղագծեր, օրվա կարգավորիչ ջրամբարներ, մաքրման կայաններ, պոմպակայաններ, աղբավայրեր և այլ օբյեկտների կառուցման ու սպասարկման համար տրամադրված հողամասեր, առողջարարական նպատակներով, հանգստի համար նախատեսված հողերի) սահմանվում են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2010 թվականի հունվարի 25-ի N 01-Ն հրամանով հաստատված N 2.1.7.003-10 սանիտարական նորմերին համապատասխան:
512. Մեծ աղտոտվածություն ունեցող (արտակարգ վտանգավոր) բնահողը տեղափոխվում և օգտահանվում է հատուկ աղբավայրերում: Համաճարակային վտանգի առկայության դեպքում հիգիենիկ հակահամաճարակային հսկողություն իրականացնող մարմինների առաջարկությամբ կատարվում է ախտահանում (դեզինվազիա)` հետագա լաբորատոր հսկողությամբ` ՀՀ առողջապահության նախարարի 2010 թվականի հունվարի 25-ի N 01-Ն հրամանով հաստատված N 2.1.7.003-10 սանիտարական նորմերին համապատասխան:
513. Բնահողի ճառագայթային անվտանգության ապահովման նպատակով տարբեր նպատակներով օգտագործվող բոլոր ինժեներական և շինարարական սարքավորումները անհրաժեշտ է ենթարկել վերահսկողության` ճառագայթային անվտանգության որոշումով` համաձայն ՀՀ գործող իրավական ակտերի պահանջների:
514. Բնահողի որակին ներկայացվող պահանջները պետք է տարբերակել ըստ գործառական նշանակության տարածքների (բնակելի, հասարակական, արտադրական)` ՀՀ առողջապահության նախարարի 2010 թվականի հունվարի 25-ի N 01-Ն հրամանով հաստատված N 2.1.7.003-10 սանիտարական նորմերին համապատասխան N 2.1.7.003-10 սանիտարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
25. ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԱՂՄՈՒԿԻՑ, ԹՐԹՌՈՒՄՆԵՐԻՑ, ԷԼԵԿՏՐԱՄԱԳՆԻՍԱԿԱՆ ԴԱՇՏԻՑ, ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՀԱՐՈՒՄԻՑ. ՄԻԿՐՈԿԼԻՄԱՅԻ ԲԱՐԵԼԱՎՈՒՄ
515. Աղմուկի թույլատրելի մակարդակները բնակելի, հասարակական շենքերի և դրանց հարող տարածքների համար, արտաքին աղմուկի աղբյուրը, սպասվող աղմուկի մակարդակի որոշման կարգը պետք է ընդունել ըստ ՀՀ առողջապահության նախարարի 2002 թվականի մարտի 6-ի N 138 որոշման պահանջների:
516. Բնակելի և հասարակական շենքերում թույլատրելի թրթռումների մակարդակը պետք է համապատասխանի սանիտարական նորմերին: Վերոհիշյալ պահանջների իրականացման համար անհրաժեշտ է բնակելի, հասարակական շենքերի և թրթռման աղբյուրների միջև նախատեսել անհրաժեշտ հեռավորություն, իսկ թրթռման աղբյուրները մեկուսացնել թրթռումը նվազեցնող նյութերով և կոնստրուկցիաներով: Աշխատատեղում, ինչպես նաև բնակելի և հասարակական շենքերում թրթռման (վիբրացիայի) թույլատրելի մակարդակները սահմանվում են ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի մայիսի 17-ի N 533-Ն հրամանով:
517. Փոքր խորության վրա նախատեսվող մետրոպոլիտենի գծերի և բնակելի, հասարակական շենքերի միջև պետք է սահմանել թրթռման և աղմուկի հաշվարկային մակարդակ` ըստ ՀՀ առողջապահության նախարարի 2006 թվականի մայիսի 17-ի N 533-Ն և 2002 թվականի մարտի 6-ի N 138 հրամաններով սահմանված պահանջների:
518. Ռադիոտեխնիկական օբյեկտների (օդերևութաբանական ռադիոլոկատորներ, հեռուստակենտրոններ, ռադիոկայաններ, ալեհավաքներ, բարձր լարման էլեկտրահաղորդման գծեր, արդյունաբերական գեներատորներ և այլ էլեկտրամագնիսական էներգիա ճառագայթող օբյեկտներ) տեղադրման դեպքում պետք է ղեկավարվել N 2.1.8-010 սանիտարական կանոնների և նորմերի պահանջներով:
519. Ռադիոակտիվ նյութերի արտադրության, վերամշակման, օգտագործման, պահեստավորման, տեղափոխման, վնասազերծման, թաղման ժամանակ ճառագայթահարման անվտանգությունը պետք է ապահովել ըստ ՀՀ կառավարության 2006 թվականի օգոստոսի 18-ի N 1219-Ն որոշման պահանջների:
520. Ատոմակայանների տեղադրումը և արտաքին ճառագայթումից մարդկանց անհրաժեշտ պաշտպանությունն իրագործվում է ըստ ՀՀ կառավարության 2006 թվականի օգոստոսի 18-ի N 1219-Ն որոշման պահանջների:
521. Բնակավայրերի նախագծման և կառուցապատման ժամանակ անհրաժեշտ է հաշվի առնել ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունվարի 15-ի N03-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-01-2024 <Շինարարական կլիմայաբանություն> շինարարական նորմերով սահմանված կլիմայական հարաչափերը և մշակել միջոցառումներ` բնակավայրի մեզո և միկրոկլիմայական պայմանների բարելավման ուղղությամբ (պաշտպանություն քամուց, օդափոխման ապահովում, կանաչապատման և ջրարբիացման եղանակով ջերմաստիճանային խոնավային ռեժիմների բարելավում, արեգակնային ճառագայթման արդյունավետ օգտագործում և այլն):
522. Բնակելի և հասարակական շենքերի տեղադրումը և կողմնորոշումը պետք է ապահովի շենքերի և տարածքների ինսոլյացիայի տևողությունը` համաձայն բնակելի և հասարակական շենքերի, բնակելի կառուցապատման տարածքների անընդմեջ ինսոլյացիայի տևողության ապահովման շինարարական նորմերի` ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 31-ի N93-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-01-2014, ՀՀ ԿԱ քաղաքաշինության պետական կոմիտեի նախագահի 2017 թվականի ապրիլի 13-ի N56-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-03-2017 և համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունվարի 15-ի N 03-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-01-2024 շինարարական նորմերի ՀՀ տարածքի կլիմայական շրջանացման քարտեզի: Հասարակական շենքերի համար անհրաժեշտ է ղեկավարվել ներքոնշյալ դասակարգմամբ.
1) ցուրտ գոտու համար` օրական 2.5ժ-ից ոչ պակաս, ապրիլի 22-ից մինչև օգոստոսի 22-ը,
2) չափավոր գոտու համար` օրական 2ժ-ից ոչ պակաս, մարտի 22-ից մինչև սեպտեմբերի 22-ը,
3) տաք գոտու համար` օրական 1.5ժ-ից ոչ պակաս, փետրվարի 22-ից մինչև հոկտեմբերի 22-ը:
523. Անընդմեջ ինսոլյացիայի տևողությունը նորմավորվում է տարբերակված` բնակելի և հասարակական շենքերի համար, կապված շենքի գործառնական նշանակության, բնակավայրի տարբեր գոտիների, բնակարանների տիպերի, կլիմայական շրջանացման հետ: Կլիմայական շրջանացումը հարկավոր է ընդունել համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2024 թվականի հունվարի 15-ի N03-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 22-01-2024 շինարարական նորմերի:
524. Առանձին դեպքերում կառուցապատման պայմաններում թույլատրվում է բնակելի շենքերում ինսոլյացիայի միանգամյա ընդհատում` յուրաքանչյուր գոտու համար ինսոլյացիայի գումարային տևողությունը մեծացնելով օրվա ընթացքում 0.5ժ-ով:
525. Ամառանոցային կառուցապատման բնակելի շենքերի համար, որտեղ ինսոլացվում են բնակարանի բոլոր սենյակները, ինչպես նաև բարդ քաղաքաշինական պայմաններում (պատմականորեն արժեքավոր քաղաքային միջավայր, թանկարժեք ինժեներական նախապատրաստման միջոցառումների կիրառում) թույլատրվում է յուրաքանչյուր գոտու համար ինսոլյացիայի տևողությունը կրճատել 0.5ժ-ով:
526. Տաք գոտիների համար հարկավոր է նախատեսել ինսոլյացիայի ջերմային ազդեցությունը սահմանափակող միջոցառումներ` տարվա տաք եղանակների ընթացքում (մանկական խաղահրապարակների, սպորտային կառուցվածքների, բնակչության հանգստի վայրերի արդյունավետ կանաչապատմամբ` մասնավորապես ՀՀ տարածքին բնորոշ ծառերի տնկարկով, հատուկ արևապաշտպան կառուցվածների տեղադրումով)` հիմք ընդունելով հաստատված նախագծային լուծումները, քաղաքաշինության, առողջապահության և շրջակա միջավայրի բնագավառներում գործող օրենսդրական կարգավորումները:
26. ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԱՆՇԱՐԺ ՀՈՒՇԱՐՁԱՆՆԵՐԻ ԵՎ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
527. Բնակավայրերում պահպանված պատմական կառուցապատման գոտիներն ու դրանցում առկա պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանները պետք է պահպանվեն պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ու պատմական միջավայրերի պահպանության ու օգտագործման վերաբերյալ ՀՀ օրենսդրության և միջազգային պայմանագրերով ստանձնած պարտավորությունների պահանջների բավարարմամբ: Պատմության և մշակույթի հուշարձանի տարածքը ենթակա է պահպանման իր իսկ հուշարձանի հետ, որպես մեկ միասնություն:
528. Քաղաքաշինական գործունեությունը պատմամշակութային հուշարձանի պահպանության ու կառուցապատման կարգավորման գոտիներում իրականացվում է տարածքի պատմական հիմնավորման հենքի վրա մշակված գոտիավորման նախագծով սահմանված քաղաքաշինական սահմանափակումների պահանջների ապահովմամբ և չպետք է հանգեցնի պահպանման ենթակա օբյեկտի տեսողական (վիզուալ) ընկալման խաթարմանը:
529. Բնակավայրի կամ դրա առանձին հատվածի պատմամշակութային հիմնավորման Նախագծային փաստաթղթերը կազմվում են տեղական ինքնակառավարման մարմնի, իսկ Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետի պատվերով:
530. Պատմամշակութային հիմնավորման նախագծերով սահմանվում են բնակավայրի կամ դրա առանձին հատվածների պատմական սահմանները, բնակավայրի պատմական միջուկի սահմանները, արժեքավոր պատմական, քաղաքաշինական տարրերը և ճարտարապետալանդշաֆտային արժեքավոր տարածքները, բնակավայրերի բնական և քաղաքային լանդշաֆտի համապատկերային ընկալման եզրագծերը, արժեքավոր քաղաքաշինական տարրերի բնական դոմինանտների հորինվածքային փոխկապակցվածությունը:
531. Պատմամշակութային հիմնավորման նախագծերով սահմանվում են բնակավայրի կամ դրա առանձին հատվածների հուշարձանների և հուշարձանախմբերի պահպանական գոտիներ` հուշարձանների տարածքների շուրջ դրանց օգտագործման նկատմամբ սահմանված որոշակի պայմանակարգ (ռեժիմ) ունեցող պահպանության, կառուցապատման կարգավորման և լանդշաֆտի պահպանման գոտիների համակարգ:
532. Հուշարձանների պահպանության ու կառուցապատման գոտիներում քաղաքաշինական գործունեության սահմանափակումներն արտահայտող քաղաքաշինական ծրագրային փաստաթղթում պետք է արտահայտված լինեն.
1) պատմամշակութային հուշարձանի պահպանության ու կառուցապատման կարգավորման գոտիների սահմանները,
2) պատմական կառուցապատման ձևակերպերը (մորֆոտիպը, կերպարանքը), դրանց բնորոշ նորմատիվ և գեղագիտական չափորոշիչների պահպանման պայմանները (կառուցապատման հարկայնություն խտություն, ոճայնություն, ինքնատիպ շինանյութ, գունային ներկապնակ, միջավայրին բնորոշ այլ առանձնահատկություններ),
3) տարածքում պատմամշակութային լրացուցիչ հետազոտությունների իրականացման անհրաժեշտությունն ու պայմանները,
4) կառուցապատման ծավալատարածական կերպարի ու դրան հարող բնապատկերի ավանդական տեսաընկալումն ապահովող պահանջներն ու միջամտության սահմանափակումները:
533. Պատմամշակութային արգելոցներում քաղաքաշինական գործունեության կարգավարումը չպետք է հակասի այդ արգելոցների համար օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաստատված պայմանակարգերին (ռեժիմներին):
534. Պատմական կառուցապատման գոտիներից պետք է դուրս բերվեն դրանում առկա արտադրական այն կազմակերպությունները, որոնք բացասական ազդեցություն են գործում շրջակա միջավայրի վրա:
535. Պատմական կառուցապատման գոտիները պետք է բեռնաթափվեն տրանսպորտայի երթևեկությունից, հատկապես` բեռնափոխադրումներից ու տարանցիկ հոսքերից:
536. Հեռավորությունը պատմամշակութային հուշարձանների և տրանսպորտային կամ ինժեներական այլ ենթակառուցվածքների միջև պետք է ընդունել Աղյուսակ 49-ում տրված ցուցանիշներից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 49
| Հ/Հ |
Ենթակառուցվածքների տեսակները |
Հեռավորությունը, մ |
| 1. |
Մինչև արագընթաց մայրուղիները և ոչ խորը տեղադրված մետրոպոլիտենի գծերը. 1) բարդ ռելիեֆային պայմաններում, 2) հարթ ռելիեֆային պայմաններում |
100 50 |
| 2. |
Մինչև ջրամատակարարման, կոյուղու և ջերմամատակարարման համակարգերը |
15 |
| 3. |
Մինչև այլ ստորգետնյա ինժեներական հաղորդակցուղիները |
5 |
537. Վերակառուցման պայմաններում վերոհիշյալ տարածությունները մինչև ինժեներական հաղորդակցուղիները թույլատրվում է կրճատել, սակայն ընդունել.
1) 5 մետրից ոչ պակաս` մինչև ջրատար խողովակաշարերը,
2) 2 մետրից ոչ պակաս` մինչև ոչ ջրատար խողովակաշարերը:
538. Արգելվում է ինժեներական ցանցերի վերգետնյա մոնտաժումը բնակավայրի պատմամշակութային կառուցապատման և առանձնացված հուշարձանի պահպանման գոտում:
539. Ստորգետնյա ինժեներական հաղորդակցուղիների շինարարական աշխատանքների կատարման ընթացքում անհրաժեշտ է կիրառել պաշտպանիչ լրացուցիչ տեխնիկական միջոցառումներ, որոնք կերաշխավորեն հուշարձանի ֆիզիկական անվտանգությունը:
540. Գիտական և նախագծային փաստաթղթերի մշակման կազմը և կարգը` պահպանման, վերանորոգման, վերականգնման, լանդշաֆտային ճարտարապետության և լանդշաֆտային այգեգործության ստեղծագործությունների ժամանակակից օգտագործմանը հարմարեցման աշխատանքների և հնագիտական հետազոտությունների կատարման համար որոշվում են ըստ ԳՕՍՏ Ռ 55935 և ԳՕՍՏ Ռ 55627 նորմատիվ ակտերի:
27. ՀԱԿԱՀՐԴԵՀԱՅԻՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
541. Բնակելի, հասարակական և արդյունաբերական կազմակերպությունների օժանդակ շենքերի միջև հակահրդեհային հեռավորություններն անհրաժեշտ է սահմանել ըստ հրակայունության աստիճանի` Աղյուսակ 50-ի տվյալների, իսկ արդյունաբերական և գյուղատնտեսական կազմակերպությունների արտադրական շենքերի միջև` ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N78-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-01-2014, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2003 թվականի մայիսի 23-ի N32-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ III-9.02.02, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի օգոստոսի 24-ի N20-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-02-2022, ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի հունիսի 14-ի N11-Ն հրամանով հաստատված և տեղայնացման (արդիականացման) ենթակա ՍՆիՊ 2.11.06-91 և ՍՆիՊ II-97-76 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
542. Ամենափոքր հեռավորությունը I և II աստիճանի հրակայունությամբ բնակելի, հասարակական և օժանդակ կառույցներից մինչև I և II աստիճանի հրակայունությամբ արտադրական շենքերը և ավտոտնակները հարկավոր է ընդունել 9մ-ից ոչ պակաս, իսկ մինչև արտադրական շենքերը, որոնց ծածկերում օգտագործված են պոլիմերներից կամ այրվող նյութերից տաքացուցիչներ` 15մ, հիմք ընդունելով Աղյուսակ 50-ի ցուցանիշները:
Աղյուսակ 50
| Հ/Հ |
Շենքի հրակայունության աստիճանը |
Հեռավորությունը, մ, ըստ շենքերի հրակայունության աստիճանի |
| I, II |
III |
IV, V |
| 1. |
I , II |
6 |
8 |
10 |
| 2. |
III |
8 |
8 |
10 |
| 3. |
IV, V |
10 |
10 |
15 |
543. Շենքերի դասակարգումն ըստ հրակայունության աստիճանի պետք է իրականացվի ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N78-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-01-2014 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
544. Շենքերի և շինությունների միջև հեռավորությունը` արտաքին պատերի և այլ կոնստրուկցիաների միջև առլույս հեռավորությունն է: Շենքերի և շինությունների 1 մ-ից ավելի արտացցված ոչ հրակայուն նյութերից կառուցված ելուստային մասերի առկայության դեպքում, ընդունվում է այդ կոնստրուկցիաների (արտացցված մասերի) միջև եղած հեռավորությունը:
545. Առանց պատուհանների բացվածքների շենքերի պատերի միջև հեռավորությունը թույլատրվում է փոքրացնել 20%-ով, բացառությամբ IV և V աստիճանի հրակայունությամբ շենքերի:
546. I և II աստիճանի հրակայունությամբ շենքերի միջև հեռավորությունը թույլատրվում է նախատեսել 6մ-ից 20%-ով պակաս այն պայմանով, եթե ավելի բարձր (ամենաբարձր) շենքի պատը, որը տեղադրված է մյուս շենքի դիմաց, համարվում է հրդեհակայուն:
547. Հեռավորությունները մեկ, երկու բնակարանով շենքերից և տնամերձ հողամասում տեղադրված տնտեսական շինություններից (ցախատուն, ավտոտնակ, բաղնիք) մինչև հարևան հողամասում տեղակայված բնակելի շենքերը և տնտեսական շինություններն ընդունվում են ըստ Աղյուսակ 50-ի և ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N78-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-01-2014 շինարարական նորմերին համապատասխան` հաշվի առնելով ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի նոյեմբերի 7-ի N27-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջները: Հեռավորությունները բնակելի շենքի և տնտեսական շինությունների միջև, ինչպես նաև մեկ հողակտորի սահմաններում տնտեսական շինությունների միջև հիմնականում չեն նորմավորվում:
548. Բնակելի շենքերի, ինչպես նաև շենքերի և տնտեսական շինությունների (ցախատների, ավտոտնակների, բաղնիքների) միջև հեռավորությունները հիմնականում չեն նորմավորվում: Սակայն կառուցապատման գումարային մակերեսի (դրանց միջև եղած չկառուցապատված մակերեսը ներառյալ) և միևնույն մակերեսով առանց հրդեհակայուն պատերի նույն աստիճանի հրակայունությամբ մեկ շենքի (հարկի) առավելագույն թույլատրվող կառուցապատման մակերեսի հավասարության դեպքում հեռավորությունները սահմանվում են ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 17-ի N78-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-01-2014 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան: Անհատական բնակելի տների մասով առանձին կարգավորումները սահմանված են ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի նոյեմբերի 7-ի N27-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-02-2022 շինարարական նորմերով:
549. Տնամերձ հողամասից դուրս տեղադրված տնտեսական շինությունների (ցախատների, ավտոտնակների, բաղնիքների) միջև ընկած հեռավորությունները չեն նորմավորվում այն պայմանով, եթե կցակառույց տնտեսական շինությունների մակերեսը չի գերազանցում 400մ2-ը: Հեռավորությունները կցակառույց տնտեսական շինությունների խմբերի միջև ընդունվում են ըստ Աղյուսակ 50-ի:
550. Անցումներ և հետիոտնային ճանապարհներ նախագծելիս անհրաժեշտ է ապահովել հրշեջ մեքենաների մոտեցման հնարավորությունը դեպի բնակելի և հասարակական շենքեր, այդ թվում կցակառուցված-ներկառուցված սենքեր` պայմանով, որ հրշեջ ավտոսանդուղքների կամ հրշեջ ծնկաձև ավտոամբարձիչների միջոցով հրշեջ-փրկարարները հնարավորություն ունենան մոտենալ ցանկացած բնակարանի կամ սենքի:
551. Հեռավորությունը անցումի եզրից մինչև շենքի պատը` 9 հարկանի շենքերի համար հարկավոր է ընդունել` 5-8մ, իսկ 9 և ավելի հարկայնության դեպքում` 8-10մ: Այդ գոտում չեն թույլատրվում պարիսպների տեղադրում, հոսանքի հաղորդման օդային գծերի անցկացում և ծառերի շարքային տնկումների իրականացում:
552. Շենքերի մուտքեր չունեցող ճակատների երկարությամբ թույլատրվում է նախատեսել հրշեջ մեքենաների մոտեցման համար 6մ լայնությամբ անցումներ` հաշվի առնելով դրանց թույլատրելի բեռնվածությունը գրունտի կամ ծածկի վրա:
553. Բնակելի և հասարակական շենքերի հեռավորությունը նավթ և նավթամթերքներ պահելու համար I խմբի պահեստներից հարկավոր է ընդունել համաձայն ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի օգոստոսի 24-ի N20-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջների: Իսկ մինչև բնակելի և հասարակական շենքեր սպասարկող կաթսայատների, դիզելային էլեկտրակայանների և այլ էներգաօբյեկտների կազմում նախատեսված II խմբի պահեստները` Աղյուսակ 51-ում տրված ցուցանիշից ոչ պակաս:
Աղյուսակ 51
| Հ/ Հ |
Պահեստների տարողունակությունը, խոր.մ |
Բնակելի և հասարակական շենքերի հրակայունության աստիճանը |
| I-ին, II-րդ |
III-րդ |
IV-րդ |
| 1. |
801-10000 |
40 |
45 |
50 |
| 2. |
101-800ներառյալ |
30 |
35 |
40 |
| 3. |
մինչև 100 ներառյալ |
20 |
24 |
30 |
554. Մանկական նախադպրոցական հիմնարկներից, հանրակրթական դպրոցներից, դպրոցինտերնատներից, առողջապահական և հանգստի հիմնարկներից, դիտահանդիսային հիմնարկներից և սպորտային կառույցներից մինչև 100մ3 տարողությամբ պահեստների հեռավորությունը հարկավոր է մեծացնել երկու անգամ, իսկ 100մ3-ից ավելի տարողությամբ պահեստները` ընդունել ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի օգոստոսի 24-ի N20-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 21-02-2022 շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
555. Հրշեջ մեքենաների ջրառքի համար գետերի և ջրավազանների մոտ հարկավոր է նախատեսել կոշտ ծածկույթով մոտեցման ճանապարհներ:
556. Քաղաքային բնակավայրերի կառուցապատման սահմաններից մինչև անտառային զանգվածները հեռավորությունները պետք է լինեն 50 մ-ից ոչ պակաս, իսկ մինչև գյուղական բնակավայրերի և ամառանոցային տարածքների կառուցապատումը` 15մ-ից ոչ պակաս:
28. ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՈՒ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐԻ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՊԼԱՆԱՎՈՐՈՒՄ
557. Նոր կառուցվող բնակելի, հասարակական, արտադրական նպատակային նշանակության շենքերի, շինությունների համար պետք է նախագծվեն քաղաքացիական պաշտպանության պաշտպանական կառույցներ (պարզագույն թաքստոց, հակաճառագայթային թաքստոց կամ ապաստարան)` համաձայն ՀՀ կառավարության 2015 թվականի մարտի 19-ի N596-Ն որոշմամբ ամրագրված պահանջների: Պաշտպանական կառույցը կարող է լինել առանձին ստորգետնյա, ներկառուցված (կառուցվող շենքի նկուղային հարկում) կամ վերգետնյա (այլ պայմաններից ելնելով ստորգետնյա կառույցի անհնարինության դեպքում) շինություն:
558. Պաշտպանական կառույցը պետք է ունենա երկակի գործառական նշանակություն: Նշված տարածքները պետք է հարմարեցված լինեն ռազմական դրության, ինչպես նաև խաղաղ պայմաններում արտակարգ իրավիճակների առաջացման դեպքում բնակչության պատսպարման նպատակով:
559. Պաշտպանական կառույցը նախագծելիս պետք է հաշվի առնել հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար դրանց մատչելիության և համընդհանուր դիզայնի պահանջները:
560. Այն դեպքերում, երբ նոր կառուցվող շենքերում գտնվողներին հնարավոր է կցագրել գոյություն ունեցող պաշտպանական կառույցներին` թույլատրվում է չնախատեսել նոր պաշտպանական կառույց: Կցագրումն անհրաժեշտ է համաձայնեցնել քաղաքացիական պաշտպանության ոլորտում լիազոր մարմնի հետ:
561. Նախագծվող շենքը պետք է ունենա տարհանման պլան-սխեմա և նախագծվի ըստ ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի 2022 թվականի ապրիլի 4-ի N06-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-03.02-2022 շինարարական նորմերի:
29. ԳՅՈՒՂԵՐԻ ԲՆԱԿԵԼԻ ՏԱՐԱԾՔՈՒՄ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՀԱՇՎԱՐԿԱՅԻՆ ԽՏՈՒԹՅՈՒՆ
562. Գյուղերի բնակելի տարածքում բնակչության հաշվարկային խտությունն ընդունվում է ըստ Աղյուսակ 52-ի:
Աղյուսակ 52
| Հ/Հ |
Շենքի տեսակը |
|
|
Բնակչության խտությունը մարդ/հա, ընտանիքի միջին կազմով, մարդ |
|
|
| 2.5 |
3.0 |
3.5 |
4.0 |
4.5 |
5.0 |
5.5 |
6.0 |
| 1. |
Առանձնատնային տնամերձ հողամասով, քմ 1) 2500 |
8 |
10 |
12 |
14 |
16 |
18 |
20 |
22 |
| 2) 2000 |
10 |
12 |
14 |
16 |
18 |
20 |
22 |
24 |
| 3) 1500 |
13 |
15 |
17 |
20 |
22 |
25 |
27 |
30 |
| 4) 1200 |
17 |
21 |
23 |
25 |
28 |
32 |
33 |
37 |
| 5) 1000 |
20 |
24 |
28 |
30 |
32 |
35 |
38 |
44 |
| 6) 800 |
25 |
30 |
33 |
35 |
38 |
42 |
45 |
50 |
| 7) 600 |
30 |
33 |
40 |
41 |
44 |
48 |
50 |
60 |
| 8) 400 |
35 |
40 |
44 |
45 |
50 |
54 |
56 |
65 |
| 2. |
Սեկցիոն (հատվածքային) հարկերի թվով 1) 2 |
- |
130 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
| 2) 3 |
- |
150 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
| 3) 4 |
- |
170 |
- |
- |
- |
- |
- |
- |
30. ՊԱՀԵՍՏՆԵՐԻ ՀՈՂԱՄԱՍԵՐԻ ՄԱԿԵՐԵՍՆԵՐ ԵՎ ՉԱՓԵՐ
563. Ընդհանուր ապրանքային պահեստների հողամասերի մակերեսներն ու չափերն ընդունվում են ըստ Աղյուսակներ 53-ի, 54-ի և 55-ի:
Աղյուսակ 53
| Հ/Հ |
Ընդհանուր ապրանքային պահեստներ |
Պահեստների մակերեսը, քմ |
Հողամասերի մակերեսը, քմ (1000 մարդու հաշվարկով ) |
| Քաղաքների համար |
Գյուղական բնակավայրերի համար |
Քաղաքների համար |
Գյուղական բնակավայրերի համար |
| 1. |
Պարենային ապրանքների |
77 |
19 |
310* / 210 |
60 |
| 2. |
Ոչ պարենային ապրանքների |
217 |
193 |
740 / 490 |
580 |
| 3. |
Մասնագիտացված խմբերի կազմում ընդհանուր ապրանքային պահեստների տեղադրման դեպքում հողամասերի չափերը անհրաժեշտ է կրճատել 30%-ով: |
| 4. |
Վաղաժամկետ ներբերվող ապրանքների գոտիներում պահեստների հողամասերի չափերը անհրաժեշտ է մեծացնել 40%-ով: |
| 5. |
Ընդհանուր ապրանքային պահեստների ապրանքների պաշարների մակարդակը, ըստ մանրածախ վաճառքի օրերի քանակի (ապրանքաշրջանառության), որոշվում է նախագծման առաջադրանքով: |
| 6. |
Ապրանքային պաշարների գլխավորապես գյուղական բնակավայրերում պահպանման դեպքում դրանց պահեստների մակերեսները և հողամասերի չափերը կարող են մեծացվել` համապատասխանաբար փոքրացնելով նույն ցուցանիշները քաղաքում: |
| 7. |
* Համարիչում բերված են մեկ հարկանի պահեստների նորմեր, հայտարարում` բազմահարկերի (հարկի միջին բարձրությունը` 6 մ): |
Աղյուսակ 54
| Հ/Հ |
Մասնագիտացված պահեստներ |
Պահեստների տարողությունը, տ |
Հողամասերի մակերեսը քմ (1000 մարդու հաշվարկով ) |
| Քաղաքների համար |
Գյուղական բնակավայրերի համար |
Քաղաքների համար |
Գյուղական բնակավայրերի համար |
| 1. |
Բաշխիչ սառնարաններ (մսի և մսամթերքների, ձկան և ձկնամթերքների, կարագի, կենդանական ճարպի, կաթնամթերքների և ձվի պահպան ման համար) |
27 |
10 |
190 * / 70 |
25 |
| 2. |
Մրգի պահեստարան |
17 |
|
|
|
| 3. |
Բանջարեղենի պահեստարան |
54 |
90 |
1300 / 610 |
380 |
| 4. |
Կարտոֆիլի պահեստարան |
57 |
|
|
|
| 5. |
Կարտոֆիլի, բանջարեղենի և մրգի աճեցման և մթերման շրջաններում պահեստների տարողությունը և համապատասխանաբար հողամասերի մակերեսի չափերը ընդունվում են 0,6 գործակցով: |
| 6. |
Կարտոֆիլի և մրգերի պահեստների տարողությունը և պահեստների համար հողամասերի չափերը քաղաքներում հարկավոր է փոքրացնել ի հաշիվ արտաքաղաքային պահպանման կազմակերպության, որի չափը որոշում է համապատասխան նախագծման առաջադրանքի: |
| 7. |
* Համարիչում բերված են մեկ հարկանի պահեստների նորմեր, հայտարարում` բազմահարկերի: |
Աղյուսակ 55
| Հ/Հ |
Պահեստներ |
Հողամասերի մակերեսը, քմ(1000 մարդու հաշվարկով ) |
| 1. |
Շինանյութերի պահեստներ (պահանջարկային) |
300 |
| 2. |
Առավել օգտագործվող կոշտ վառելիքի պահեստներ` 1) ածուխ |
300 |
| |
2) փայտ |
300 |
| 3. |
Կոշտ վառելիքի պահեստների հողամասերի չափերը IV կլիմայական շրջանի համար հարկավոր է ընդունել 0,6 գործակցով: |
31. ԱՎՏՈԿԱՅԱՆԱՏԵՂԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿԱՅԻՆ ՆՈՐՄԵՐ
564. Ավտոկայանատեղերի հաշվարկային նորմերն անհրաժեշտ է սահմանել ըստ Աղյուսակ 56-ի: Ներկայացված հաշվարկային /խորհրդատվական բնույթի/ նորմերը կարող են փոփոխվել ըստ տեխնիկական առաջադրանքի` ելնելով ավտոկայանատեղիի կոնստրուկտիվ լուծումներից` ստորգետնյա կամ վերգետնյա մի քանի հարկաբաժնով նախատեսվելու, հատուկ տեխնիկական սարքերով համալրված լինելու հանգամանքից և այլն:
Աղյուսակ 56
| Հ/Հ |
Ռեկրեացիոն տարածքներ, հանգստի օբյեկտներ, շենքեր և կառույցներ |
Հաշվարկային միավորը |
Նախատեսում է 1 մեքենայի կայանատեղ հետևյալ հաշվարկային միավորների համար |
| 1. |
Շենքեր և շինություններ |
| 1) |
պետական կառավարման, տեղական ինքնակառավարման մարմիններ |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
200-220 |
| 2) |
Վարչական կազմակերպությունների, օտարերկրյա ներկայացուցչությունների, իրավաբանական անձանց կազմակերպությունների, հասարակական կազմակերպությունների շենքեր և տարածքներ. |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
100-120 |
| |
առևտրային և գործարարական կենտրոններ, գրասենյակային շենքեր և տարածքներ, ապահովագրական ընկերություններ |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
50-60 |
| |
բանկեր և բանկային կազմակերպություններ, ֆինանսավարկային կազմակերպություններ |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
55-60 |
| |
բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների, կազմակերպությունների շենքեր, շինություններ |
Դասախոսական անձնակազմ, ԲՈՒՀ-ի աշխատակազմ |
2-4 դասախոսի և աշխատակցի հաշվով + 1 ավտոկայանատեղ 10 ուսանողի համար |
| |
մասնագիտական կրթական կազմակերպություններ, քաղաքային նշանակության արվեստի կրթական կազմակերպություններ |
Մեկ հերթափոխով դասախոսների համար |
2-3 |
| |
ուսուցման կենտրոններ, սիրողական ստեղծագործական, մեծահասակների հետաքրքրության ակումբներ |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
20.25 |
| |
2) գիտահետազոտական և նախագծային կազմակերպություններ |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
140-170 |
| |
1) արդյունաբերական և կոմունալ նշանակության օբյեկտներ, որոնք գտնվում են արդյունաբերական և արդյունաբերական օբյեկտների տարածքների հողամասերում |
1000 աշխատակից երկու հերթափոխով |
140-160 |
| |
1) խանութ-պահեստներ (փոքր մեծածախ և մանրածախ առևտուր, հիպերմարկետներ) |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
30-35 |
| |
2) պարենային և (կամ) ոչ պարենային խմբերի պարբերական պահանջարկ ունեցող ապրանքների լայն տեսականիով առևտրային օբյեկտներ (առևտրի կենտրոններ, առևտրի համալիրներ, սուպերմարկետներ, հանրախանութներ և այլն) |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
40-50 |
| |
3) ոչ պարենային խմբի դիպվածային պահանջարկ ունեցող ապրանքների վաճառքի մասնագիտացված խանութներ (սպորտային, ավտոսրահներ, կահույք, կենցաղային տեխնիկա, երաժշտական գործիքներ, զարդեր, գրքեր և այլն) |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
60-70 |
| ա. |
4) շուկաները մշտական են. - ունիվերսալ և ոչ պարենային |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
30-40 |
| բ. |
- պարենային և գյուղատնտեսական |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
40-50 |
| |
5) պարբերական պահանջարկ ունեցող հասարակական սննդի կազմակերպություններ (ռեստորաններ, սրճարաններ) |
նստելատեղ |
4-5 |
| ա. |
6) կոմունալ ծառայությունների օբյեկտներ. - բաղնիքներ |
Միաժամանակյա այցելուներ |
5-6 |
| բ. |
- կարի արհեստանոցներ, քաղաքային լուսանկարչական սրահներ, վարսավիրանոցներ, գեղեցկության սրահներ, սոլյարիներ, նորաձևության սրահներ, հարսանյաց սրահներ |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
10-15 |
| գ. |
- թաղման սրահներ |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
20-25 |
| դ. |
- քիմմաքրման կերեր, լվացքատներ, վերանորոգման արհեստանոցներ, մասնագիտացված կենցաղային տեխնիկայի համալիր սպասարկման կենտրոններ և այլն: |
աշխատատեղ |
1-2 |
| ե. |
հյուրանոցներ |
Ըստ նորմերի պահանջների` հյուրանոցի կարգից կախված |
|
| զ. |
ցուցահանդես-թանգարանային համալիրներ, թանգարան-արգելոցներ, թանգարաններ, պատկերասրահներ, ցուցասրահներ |
Միաժամանակյա այցելու |
6-8 |
| է. |
թատրոններ, համերգասրահներ. - քաղաքային նշանակություն (հարմարավետության 1-ին մակարդակ) |
Հանդիսատեղ |
4-7 |
| ը. |
- այլ թատրոններ և համերգասրահներ (հարմարավետության 2-րդ մակարդակ) և կոնֆերանսների դահլիճներ |
Հանդիսատեղ |
15-20 |
| թ. |
կինոկենտրոններ և կինոթատրոններ - քաղաքային նշանակության (հարմարավետության 1-ին մակարդակ) |
Հանդիսատեղ |
8-12 |
| ժ. |
- այլ (հարմարավետության 2-րդ մակարդակ) |
Հանդիսատեղ |
15-25 |
| ժա. |
կենտրոնական, հատուկ և մասնագիտացված գրադարաններ, ինտերնետ սրճարաններ |
Մշտական տեղ |
6-8 |
| ժբ. |
կրոնական կազմակերպություններ (եկեղեցիներ, մատուռներ և այլն) |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
8-10, բայց ոչ պակաս, քան 10 ավտոկայանատեղի մեկ օբյեկտի համար |
| ժգ. |
հանգստի և ժամանցի օբյեկտներ` ժամանցի կենտրոններ, դիսկոտեկներ, խաղային ավտոմատ սրահներ, գիշերային ակումբներ |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
4-7 |
| ժդ. |
բիլիարդ, բոուլինգ |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
3-4 |
| ժե. |
բժշկական կազմակերպությունների շենքեր և տարածքներ |
Ըստ համապատասխան նորմերի պահանջների |
|
| ժզ. |
մարզահամալիրներ և տրիբունաներով մարզադաշտեր |
Տեղեր տրիբունայում |
25-30 |
| ժէ. |
առողջության պահպանման համալիրներ (ֆիտնես ակումբներ, սպորտային և ֆիթնես կենտրոններ, սպորտային և մարզասրահներ) - ընդհանուր մակերեսը 1000 մ2-ից պակաս |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
25-55 25-40 |
| ժը. |
- 1000 մ2 և ավելի ընդհանուր մակերեսով |
ընդհանուր մակերեսի մ2 |
40-55 |
| ժթ. |
մանկական սպորտային և հանգստի օբյեկտներ. - 150-500 մ2 մակերեսով մարզադահլիճներ |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
8-10 |
| ժաա. |
մարմնամարզական-առողջարարական համալիր 1000-2000 մ2 մակերեսով դահլիճով |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
10 |
| ժաբ. |
մարմնամարզական-առողջարարական համալիր 2000-3000 մ2 ընդհանուր մակերեսով սրահով և լողավազանով: |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
5-7 |
| ժագ. |
մասնագիտացված սպորտային ակումբներ և համալիրներ (թենիս, ձիասպորտ, դահուկային կենտրոններ և այլն) |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
3-4 |
| ժադ. |
ջրային պարկեր, լողավազաններ |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
5-7 |
| ժաե. |
սառցադաշտեր` արհեստական ծածկով ավելի քան 3000 մ2 ընդհանուր մակերեսով |
Միաժամանակյա հաճախորդներ |
6-7 |
| ժազ. |
երկաթուղային կայարաններ |
Միջքաղաքային ուղևորներ պիկ ժամին |
8-10 |
| ժաէ. |
ավտոկայաններ |
Ուղևորներ պիկ ժամին |
10-15 |
| ժաը. |
օդանավակայանի տերմինալներ |
Ուղևորներ պիկ ժամին |
6-8 |
| 2. |
Ռեկրեացիոն (հանգստի) տարածքներ և հանգստի օբյեկտներ |
| 1) |
հանգստի գոտում լողափեր և զբոսայգիներ |
100 միաժամանակյա հաճախորդ |
15-20 |
| 2) |
անտառայգիներ և արգելոցներ |
100 միաժամանակյա հաճախորդ |
7-10 |
| 3) |
կարճատև հանգստի հանգրվաններ (սպորտային, դահուկային, ձկնորսական, որսորդական և այլն) |
100 միաժամանակյա հաճախորդ |
10-15 |
| 4) |
փոքր նավատորմի ափամերձ հանգրվաններ |
100 միաժամանակյա հաճախորդ |
10-15 |
| 5) |
հանգստյան տներ, առողջարաններ, հանգստի և զբոսաշրջության հանգրվաններ |
100 հանգստացող և սպասարկող անձնա- կազմ |
3-5 |
| 6) |
հանգստի գոտում հանրային սննդի կազմակերպություններ, առևտրի և կոմունալ-կենցաղային սպասարկման օբյեկտներ |
100 տեղ դահլիճներում կամ միաժամանակյա հաճախորդներ և սպասարկողներ |
7-10 |
|
16) Հետիոտնային անցման հեռավորությունը մարդատար ավտոմոբիլների ժամանակավոր պահպանման կայաններից մինչև զանգվածային հանգստի գոտիների օբյեկտներ չպետք է գերազանցի 1000 մետրը:
17) Խոշորագույն քաղաքներում, քաղաք-կենտրոններում և զբոսաշրջության քաղաք-կենտրոններում զբոսաշրջիկներին պատկանող մարդատար ավտոմոբիլների և ավտոբուսների համար հարկավոր է նախատեսել կայաններ, որոնց քանակը որոշվում է հաշվարկով: Նշված կայանները պետք է տեղադրված լինեն` հաշվի առնելով զբոսաշրջիկների այցելության օբյեկտների հարմար մոտեցումների ապահովումը, բայց 500 մ-ից ոչ ավելի հեռավորությամբ, չխախտելով պատմական միջավայրի ամբողջական բնութագիրը: 18) Կայանման տեղերի քանակը պետք է որոշել` ելնելով հաշվարկային ժամկետում ավտոմոբիլացման մակարդակից:
19) Օդանավակայաններում, երկաթուղային կայարաններում տուրիստական ավտոբուսների կայանման հնարավորությունները պետք է հաշվի առնել պիկ ժամերին ժամանող 100 ուղևորի (զբոսաշրջիկի) հաշվով 3-4 կայանատեղի չափով:
20) Կայանման հարաչափերը պետք է հաշվարկվեն` հաշվի առնելով ավտոբուսների տարողունակության դասը, բայց ոչ պակաս, քան 3,0 մ լայնությունը, 8,5 մ երկարությունը և հետիոտների անվտանգ անցումը առնվազն 0,75 մ լայնությամբ կայանատեղիների սահմանների միջև:
21) Ավտոկայանատեղերի քանակը պետք է վերցվի հաշվարկային ժամանակահատվածի համար որոշված ավտոմոբիլիզացիայի մակարդակին համապատասխան:
22) Շենքերի և շինությունների ցանկը ճշգրտվում է կայանելու համար նախատեսված շենքերի և շինությունների, հողամասերի և տարածքների նախագծումը կարգավորող նորմատիվ ակտերին համապատասխան: |
32. ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԱՅԻՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ԿԱՅԱՆԱՏԵՂԵՐԻ ԵՎ ՀԱՎԱՔԱԿԱՅԱՆՆԵՐԻ ՀՈՂԱՄԱՍԵՐԻ ՆՈՐՄԵՐ
565. Տրանսպորտային միջոցների կայանատեղերի և հավաքակայանների հողամասերի (խորհրդատվական բնույթի) նորմերն ընդունվում են ըստ Աղյուսակ 57-ի: Նշված նորմերը կարող են վերանայվել ըստ տեխնիկական առաջադրանքների` տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական անձնագրերի և դրանց բնորոշ առանձնահատկությունների:
Աղյուսակ 57
| Հ/Հ |
Օբյեկտներ |
Հաշվարկային միավորը |
Օբյեկտի տարողությունը |
Օբյեկտի հողակտորի մակերեսը, հա |
| 1. |
Ստորգետնյա կամ վերգետնյա բազմահարկ կայանատեղեր մարդատար հանրային ավտոտրանսպորտային միջոցի` տաքսիների, երթուղային տաքսիների, վարձույթով ավտոմոբիլների, ինքնագլորների, հեծանիվների համար և այլն |
տաքսիներ, երթուղային տաքսիներ, վարձույթով ավտոմոբիլներ, ինքնագլորներ, հեծանիվներ |
5-10 30 60 100 300 500 |
0.001 0.2 0.3 0.5 1.2 1.6 |
| 2. |
Բեռնատար ավտոտրանսպորտային միջոցների կայանատեղեր |
ավտոտրանսպորտային միջոց |
30 60 100 300 |
0.9 1.2 2.0 4.5 |
| 3. |
Հանրային ավտոտրանսպորտային միջոցի` տրամվայի հավաքակայան` 1) առանց տեխնիկական սպասարկման ծառայության շենքերի և շինությունների |
վագոն |
35 45 |
2.1 3.0 |
| |
2) տեխնիկական սպասարկման ծառայության շենքերով և շինություններով |
-"- |
35 45 |
2.4 3.3 |
| 4. |
Հանրային ավտոտրանսպորտային միջոցի` տրոլեյբուսի հավաքակայան` 1) տեխնիկական սպասարկման ծառայության շենքերի և շինությունների 2) տեխնիկական սպասարկման ծառայությունների շենքերով և շինություններով |
տրոլեյբուս -"- |
30 45 30 45 |
1.35 1.8 1.5 2.1 |
| 5. |
Հանրային ավտոտրանսպորտային միջոցի` ավտոբուսի կայանատեղեր |
ավտոբուս |
30 60 100 |
0.9 1.5 2.3 |
| 6. |
Վերակառուցման պայմաններում համապատասխան հիմնավորման առկայության դեպքում հողամասերի չափերը կարող են փոքրացվել, բայց 20 %-ից ոչ ավելի չափով` ըստ նախագծային լուծումների: |
33. ԻՆԺԵՆԵՐԱԿԱՆ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՈՒՂԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ (ՑԱՆՑԵՐ)
566. Ստորգետնյա ինժեներական ցանցերից մինչև մոտակա շենքերն ու շինությունները հորիզոնական (առլույս) հեռավորություններն ընդուվում են ըստ Աղյուսակ 58-ի:
Աղյուսակ 58
| Հ/Հ |
;Ինժեներական ցանցեր |
Հորիզոնական հեռավորությունները¸մ¸(առլույս) ստորգետնյա ցանցերից մինչև |
| Շենքերի և շինությունների հիմքերը |
Կազմակերպությունների ցանկապատերի հիմքերը, էստա- կադների (ուղեանցերի) հպումային ցանցի, կապի և երկաթգծի հենարանները |
Եզրային գծի առանցքը |
Փողոցի, ճանապարհի եզրային քարը (եր- թևեկելի մասի եզրը) |
Ճանապարհի լիրքի հատակը կամ առվա- կի եզրը |
Էլեկտրահաղորդման օդային գծերի հենարանների հիմքերը (լարումով) |
| 1520 մմ անվամեջով եր- կաթգիծը, բայց ոչ պակաս խրամատի խորքից մինչև լիրաթմբի հատակը և հանվածքի եզերքը |
750 մմ անվամեջով երկաթգիծը և տրամվայի գիծը |
մինչև 1 կՎ արտաքին լուսա- վորման, տրամվայի և տրոլեյբուսի գծերը |
1-ից մինչև 35 կՎ |
35-ից մինչև 110 կՎ և բարձր |
| 1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
| 1. |
Ջրմուղ և ճնշումային կոյուղի |
5 |
3 |
4 |
2,8 |
2 |
1 |
1 |
2 |
3 |
| 2. |
Ինքնահոս կոյուղի (կենցաղային և անձրևային) |
3 |
1,5 |
4 |
2,8 |
1,5 |
1 |
1 |
2 |
3 |
| 3. |
Ցամաքուրդ |
3 |
1,5 |
4 |
2,8 |
1,5 |
1 |
1 |
2 |
3 |
| 4. |
Ուղեկցող ցամաքուրդ |
0,4 |
0,4 |
0,4 |
0,4 |
0,4 |
- |
- |
- |
- |
| 5. |
Գազամուղեր ՄՊա ճնշմամբ (կգու/սմ2), 1) ցածր` մինչև 0,005 (0,5) |
2 |
1 |
3,8 |
2,8 |
1,5 |
1 |
1 |
5 |
10 |
| |
2) միջին` 0,005ից (0,05) մինչև 0,3 (3) |
4 |
1 |
4,8 |
2,8 |
1,5 |
1 |
1 |
5 |
10 |
| |
3) բարձր` 0,3ից (3) մինչև 0,6 (6) |
7 |
1 |
7,8 |
3,8 |
2,5 |
1 |
1 |
5 |
10 |
| |
4) բարձր` 0,6ից (6) մինչև 1,2 (12) |
10 |
1 |
10,8 |
3,8 |
2,5 |
2 |
1 |
5 |
10 |
| 6. |
Ջերմային ցանցեր` անցուղու կամ թունելի արտաքին պատից |
2 |
1,5 |
4 |
2,8 |
1,5 |
1 |
1 |
2 |
3 |
| 7. |
Բոլոր լարվածության ուժային մալուխներ և կապի մալուխներ |
0,6 |
0,5 |
3,2 |
2,8 |
1,5 |
1 |
0,5 * Աստղանիշը վերաբերվում միայն ուժային մալուխների հեռավորությանը |
5 * |
10 * |
| 8. |
Անցուղիներ, հաղորդակցության թունելներ |
2 |
1,5 |
4 |
2,8 |
1,5 |
1 |
1 |
2 |
3 * |
| 9. |
Ճնշումային աղբամղիչներ |
2 |
1 |
3,8 |
2,8 |
1,5 |
1 |
1 |
3 |
5 |
567. Ինժեներական ստորգետնյա հարևան ցանցերի հեռավորությունը միմյանցից` դրանց զուգահեռ տեղադրման դեպքում սահմանվում են ըստ Աղյուսակ 59-ի:
Աղյուսակ 59
| Հ/Հ |
Ինժեներական ցանցեր |
Հորիզոնական հեռավորությունը, մ, (առլույս) մինչև |
| ջրմուղ |
կենցա ղային կոյուղի |
դրենաժ և անձ- րևային |
գազամուղ` ճնշումով ՄՊա (կգու/ք.սմ) |
Ուժային մալուխ բոլոր լարվածու- թյունների |
Կապի մալուխ |
Ջերմային ցանցեր |
անցու- ղիներ, թունել -ներ |
արտա- քին ճնշու- մային աղ- բա- մուղից |
| ցածր |
միջին |
բարձր |
թունել անցուղու ար- տաքին պատից |
խրամա- տում տեղա դրված խողովակի թաղանթից |
| մինչև 0,005 (0,05) |
0,005 (0,05) մինչև 0,3(3) |
0,3-ից (3) մինչև 0,6(6) |
0,6-ից (6) մինչև 1,2 (12) |
| 1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
| 1. |
Ջրմուղ |
տես 1 |
տես 2 |
1,5 |
1 |
1 |
1,5 |
2 |
0.5 |
1,5 |
0,5 |
1,5 |
1,5 |
1 |
| 2. |
Կենցաղային կոյուղի |
տես 2 |
0,4 |
0,4 |
1 |
1,5 |
2 |
5 |
0.5 |
0,5 |
1 |
1 |
1 |
1 |
| 3. |
Անձրևային կոյուղի |
1,5 |
0,4 |
0,4 |
1 |
1,5 |
2 |
5 |
0.5 |
0,5 |
1 |
1 |
1 |
1 |
| 4. |
Գազամուղ ճնշումով ՄՊա (կգու/ք.սմ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 1) |
ցածր` մինչև 0,005 (0,5) |
1 |
1 |
1 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
1 |
1 |
2 |
1 |
2 |
1 |
| 2) |
միջին` 0,005 (0,5) մինչև 0,3 (3) |
1 |
1,5 |
1,5 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
1 |
1 |
2 |
1 |
2 |
1,5 |
| 3) |
բարձր` 0,3-ից (3) մինչև 0,6 (6) |
1,5 |
2 |
2 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
1 |
1 |
2 |
1,5 |
2 |
2 |
| 4) |
բարձր` 0,6-ից (6) մինչև 1,2 (12) |
2 |
5 |
5 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
2 |
1 |
4 |
2 |
4 |
2 |
| 5. |
Ուժային մալուխ |
|
|
|
1 |
1 |
1 |
2 |
0.1- 0.5 |
0.5 |
2 |
2 |
2 |
1.5 |
| 6. |
Բոլոր լարվածության ուժային մալուխներ |
1,0 |
1,0 |
1,0 |
1 |
1 |
1 |
2 |
0.1 -0.5 |
0.5 |
2 |
2 |
2 |
1.5 |
| 7. |
Կապի մալուխ |
0,5 |
0,5 |
0,5 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0.5 |
- |
1 |
1 |
1 |
1 |
| 8. |
Ջերմային ցանցեր` թունելի կամ անցուղու արտաքին պատից |
1,5 |
1 |
1 |
2 |
2 |
2 |
4 |
2 |
1 |
- |
- |
2 |
1 |
| 9. |
Անցուղիներ, թունելներ |
1,5 |
1 |
1 |
2 |
2 |
2 |
4 |
2 |
1 |
2 |
2 |
- |
1 |
| 10. |
Արտաքին ճնշումային աղբամուղեր |
1 |
1 |
1 |
1 |
1,5 |
2 |
2 |
1,5 |
1 |
1 |
1 |
1 |
- |
| 11. |
Մի քանի ջրմուղների զուգահեռ անցկացման դեպքում դրանց միջև հեռավորությունը պետք է ընդունել` ելնելով տեխնիկական, ինժեներաերկրաբանական պայմաններից և համաձայն ՀՀՇՆ 40-01.02-2020 պահանջների: |
| 12. |
Հեռավորությունը կենցաղային կոյուղուց մինչև խմելու-կենցաղային ջրմուղը պետք է ընդունել. Մինչև երկաթբետոնե խողովակները` 5 մ, մինչև ջրմուղի պլաստմասե խողովակները` 1.5 մ, մինչև 200 մմ տրամագծով թուջե խողովակները` 1.5 մ, 200 մմ-ից ավելի` 3 մ: |
| 13. |
Կոյուղու ցանցերի և արտադրական ջրմուղի միջև հեռավորությունը, կախված նյութից և խողովակների տրամագծից, ինչպես նաև գրունտի բնութագրից, պետք է լինի 1.5 մ: |
| 14. |
Միևնույն խրամատում համատեղ երկու և ավելի գազամուղների տեղադրման դեպքում հեռավորությունը դրանց միջև պետք է ընդունել` մինչև 300 մմ տրամագծով խողովակների դեպքում – 0,4 մ, 300 մմ և ավելի` 0,5 մ: Լարվածության ուժային մալուխները պետք է ընդունել համաձայն ՍՆիՊ 3.05.06 շինարարական նորմերի պահանջների: |
34. ԷԼԵԿՏՐԱՍՊԱՌՄԱՆ ԽՈՇՈՐԱՑՎԱԾ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐ
568. Էլեկտրասպառման խոշորացված ցուցանիշներն սահմանվում են ըստ Աղյուսակ 60-ի:
Աղյուսակ 60
| Հ/Հ |
Բնակավայրերի բարեկարգման աստիճանը |
Էլեկտրասպառումը 1 մարդու համար տարեկան, կվտ/ժ |
Էլեկտրական բեռնվածության առավելագույն օգտագործումը, ժ/տարի |
| 1. |
Ստացիոնար էլեկտրասալիկներով չկահավորված քաղաքներ` 1) առանց օդորակիչների |
1700 |
5200 |
| |
2) օդորակիչներներով |
2000 |
5700 |
| 2. |
Ստացիոնար էլեկտրասալիկներով կահավորված քաղաքներ` (100 % ընդգրկված) 1) առանց օդորակիչների |
2100 |
5300 |
| |
2) օդորակիչներներով |
2400 |
5800 |
| 3. |
Գյուղական բնակավայրեր (առանց օդորակիչներների)` 1) չկահավորված հաստատուն էլեկտրասալիկներով |
950 |
4100 |
| |
2) հաստատուն էլեկտրասալիկներով կահավորված (100 % ընդգրկված) |
1350 |
4400 |
| 4. |
Էլեկտրաօգտագործման խոշորացված ցուցանիշները բերված են մեծ քաղաքների համար: Դրանք պետք է ընդունել գործակիցների կիրառումով, քաղաքների խմբերի համար`
1) խոշորագույն.……………………………………...1,2
2) խոշոր.……………………………………………….1,1
3)միջին.………………………………………………0,9
4) փոքր……………………………………………….....0,8
Բերված խոշորացված ցուցանիշները նախատեսում են բնակելի և հասարակական շենքերի, կոմունալկենցաղային սպասարկման կազմակերպությունների, արտաքին լուսավորման, քաղաքային էլեկտրատրանսպորտի (առանց մետրոպոլիտենի), ջրամատակարարման, ջրահեռացման և ջերմամատակարարման համակարգերի էլեկտրաօգտագործումը:
Բնակելի կառուցապատման մեջ ստացիոնար էլեկտրասալիկների օգտագործման պայմանները, ինչպես նաև բնակչության կողմից կենցաղային օդորակիչներների օգտագործման շրջանները ընդունել ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի 2014 թվականի մարտի 31-ի N 93-Ն հրամանով հաստատված ՀՀՇՆ 31-01-2014 շինարարական նորմերին համապատասխան: |
35. ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐ. ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ՋՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՄԱՆ ԵՎ ՄԵԼԻՈՐԱՏԻՎ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐԻ, ԳԵՏԵՐԻ, ՋՐԱՄԲԱՐՆԵՐԻ ԵՎ ԱՅԼ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՆԵՐԻ ԱՆՕՏԱՐԵԼԻ ԳՈՏԻՆԵՐ
569. Անօտարելի գօտիները սահմանվում են ըստ Աղյուսակ 61-ի:
Աղյուսակ 61
| հ/հ |
Կառուցվածքի անվանումը |
Անօտարելի գոտի /շերտ/, չհաշված ջրանցքի լայնությունը |
Անօտարելի գոտու լայնությունը |
| 1. |
Մայր և միջտնտեսային ջրանցք լանջի վրա |
Մի կողմից 3մ.,մյուս կողմից` 12մ. |
15մ |
| 2. |
Մայր և միջտնտեսային ջրանցք հարթավայրում |
Մի կողմից 2մ.,մյուս կողմից` 10մ. |
12մ |
| 3. |
Ներտնտեսային և բաժանարար ջրանցք լանջի վրա |
Մի կողմից 3մ.,մյուս կողմից` 8մ. |
11մ |
| 4. |
Ներտնտեսային և բաժանարար ջրանցք հարթավայրում |
Մի կողմից 2մ.,մյուս կողմից` 6մ. |
8մ |
| 5. |
Կոլեկտոր մինչև 4մ. խորությամբ |
Մի կողմից 2մ.,մյուս կողմից` 10մ. |
12մ |
| 6. |
Կոլեկտոր մինչև 6մ. խորությամբ |
Երկու կողմից 10-ական մետր |
20մ |
| 7. |
Ոռոգման և չորացման փակ ցանց* |
Մի կողմից 1մ.,մյուս կողմից` 7մ. |
8մ |
| 8. |
Ոռոգման և չորացման փակ ցանցերի հորեր |
Հատակագծում կառուցվածքի եզրագծից մեկ մետր շերտով |
1մ |
| 9. |
Հիդրանտոռոգման ցանցի վրա |
Երկու կողմերից 1.5-ական մետր |
2.3քմ |
| 10. |
Պոմպակայաններ |
Պոմպակայանի շենքերով և կառուցվածքներով զբաղեցված տարածքի եզրագծից 2մ. շերտով |
2մ |
| 11. |
Ճնշումային բաց խողովակաշար |
Խողովակատարի հենարանի եզրագծից մի կողմից 1մ.,մյուս կողմից` 7մ. |
8մ |
| 12. |
Ճնշումային փակ խողովակաշար |
Խողովակատարի եզրագծի մի կողմից 1.5մ.,մյուս կողմից` 7.5մ. |
9մ |
| 13. |
Ջրամբար, կից լանջերի մինչև երեք աստիճան թեքության դեպքում |
Նորմալ դիմհարային հորիզոնից և կառուցվածքներից |
50մ |
| 14. |
Ջրամբար, կից լանջերի երեք աստիճանից ավելի թեքության դեպքում |
Նորմալ դիմհարային հորիզոնից և կառուցվածքներից |
100մ |
| 15. |
Օրվա կարգավորման ջրավազան |
Հատակագծում կառուցվածքի եզրագծից |
30մ |
| 16. |
Ջրառի կառույց գետի վրա |
Հատակագծում կառուցվածքի եզրագծից, գետի ստորին մասում |
200մ |
| Վերին մասում` |
100մ |
| Ափեզրերից |
50մ |
| 17. |
Աղբյուրների ջրառ /կապտաժ/ |
Կառուցվածքի հատակագծային եզրագծերից |
30մ |
| 18. |
Խորքային հոր |
Կառուցվածքի եզրագծերից |
5մ |
| 19. |
Շատրվանող հորատանցքեր |
Կառուցվածքի եզրագծերից |
3մ |
| 20. |
Գետեր |
Ջրի ամենաբարձր հորիզոնի եզրագծից |
35մ |
| 21. |
Հեղեղների պաշտպանիչ թմբեր |
Թմբերի արտաքին եզրագծից |
4մ |
36. ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՄԱՏՈՒՑՈՂ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐ
570. Սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների չափորոշիչների սահմանման համար կարող են կիրառվել Աղյուսակ 62-ի խորհրդատվական բնույթի ցուցանիշները: Նորմերում չնշված սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների հողամասերի չափերը, տարողությունը և տեղաբաշխումը պետք է ընդունել ըստ նախագծային առաջադրանքի:
571. Սպասարկման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունների հաշվարկի նորմերը խորհրդատվական բնույթի են: Միջբնակավայրային նշանակության սպասարկման կազմակերպությունների կազմն ու կառուցվածքը և տեսակարար տարողությունը սահմանվում է ըստ նախագծման առաջադրանքի, հաշվի առնելով նախագծվող բնակավայրի դերը տարաբնակեցման համակարգում:
Աղյուսակ 62
| Հ/Հ |
Կազմակերպություններ, շինություններ, չափման միավոր |
Քանակը/հզորությունը |
Հողամասերի չափերը |
Լրացուցիչ պայմաններ |
| 1. |
Կրթական օբյեկտներ |
| 1) |
Նախադպրոցական կազմակերպություններ, տեղ |
Որոշվում է կախված բնակավայրի ժողովրդագրական կառուցվածքից, նախադպրոցական կազմակերպություններով երեխաների ապահովվածության մակարդակն ընդունելով 85%-ի սահմաններում, այդ թվում ընդհանուր տիպի - 70%, մասնագիտացված – 3%, կազդուրչական - 12: Նոր կառուցապատվող Բնակավայրերի տարածքներում, ժողովրդագրական տվյալների բացակայության ժամանակ անհրաժեշտ է ընդունել յուրաքանչյուր 1000 մարդու համար մինչև 180 տեղ, ընդ որում բնակելի կառուցապատման տարածքում տեղադրել յուրաքանչյուր 1000 մարդու համար ոչ ավել 100 տեղ հաշվարկից: |
Ըստ մսուր-մանկապարտեզների տարողության, 1 տեղին մ2, մինչև 100 տեղ - 40, 100-ից բարձր 35; մսուրմանկապարտեզների համալիրում 500 տեղից բարձր 30: Հողամասերի չափերը կարող են փոքրացվել, վերակառուց-ման պայմաններում - 25%, 20%-ից ավելի թեքությամբ ռելիեֆի վրա տեղադրման պայմաններում - 15%, նորակառույց բնակավայրերում - 10% (կանաչապատման մակերեսի կրճատման հաշվին) |
Մսուրային տարիքի երեխաների խմբային հարթակի մակերեսը 1 տեղի համար պետք է ընդունել 7,5 մ2, նախադպրոցական տարիքի երեխաների համար խաղահարթակները թույլատրվում է տեղադրել ընդհանուր տիպի մանկական նախադպրոցական հիմնարկությունների տարածքից դուրս |
| 2) |
Նախադպրոցականների համար ծածկած լողավազաններ, օբյեկտ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
|
| 3) |
Հանրակրթական դպրոցներ, սովորողներ |
Հարկավոր է ընդունել ոչ լրիվ միջնակարգ կրթությամբ (I-VIII դասարաններ) երեխաների 100% ընդգրկման հաշվառումով և երեխաների մինչև 75% - միջնակարգ կրթությամբ (IX-X դասարաններ) մեկ հերթով սովորելու ժամանակ: Նորակառույց բնակավայրերում անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր 1 հազ. մարդու համար ընդունել 180 տեղից ոչ պակաս: |
Հանրակրթական դպրոցների մակերեսներ 50-2000աշ/տեղով, մեկ սովորողին` 50-20մ2 |
Դպրոցների հողամասերի չափերը կարող են փոքրացվել` 20% - վերակառուցման պայմաններում, մեծացվել` 30% - գյուղական բնակավայրերում, եթե ուսումնաարտադրական աշխատանքների կազմակերպման համար այլ տարածքներ չեն նախատեսված: Դպրոցի սպորտային գոտին կարող է միացվել բնակելի շրջանի մարմնակրթական համալիրի հետ: |
| |
ա. 40 աշակերտներով (սովորողներով) դասարանների հագեցվածության ժամանակ հողամասի չափերն ընդունվում են` հաշվի առնելով սպորտային գոտու և դպրոցի շենքի մակերեսները: |
| 4) |
Գիշերօթիկ դպրոցներ սովորողներ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
|
Դպրոցի հողամասի վրա գիշերօթիկ շենքի (ննջարանային մասնաշենք) տեղադրման ժամանակ հողամասի մակերեսը անհրաժեշտ է մեծացնել 0,2 հա-ով: |
| 5) |
Միջին մասնագիտական կրթության օբյեկտներ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի, հաշվի առնելով քաղաք-կենտրոնի և դրա ազդեցության գոտու այլ բնակավայրերի բնակչությունը |
Միջին մասնագիտական ուսումնական կազմակերպություններ` 75մ2 ` 1 սովորողին |
Հողամասերի չափերը կարող են փոքրացվել վերակառուցման ժամանակ` 30% - հումանիտար պրոֆիլի ուսումնական հաստատությունների համար, մեծացվեն` 50% - գյուղական բնակավայրերում տեղադրված գյուղատնտեսական պրոֆիլի ուսումնական հաստատությունների համար: Ուսումնական հաստատությունների կոոպերացման և ուսումնական կենտրոնների ստեղծման հողամասերի չափերը հանձնարարվում է փոքրացնել կախված ուսումնական կենտրոնի տարողությունից, սովորողներ` 1500 մինչև 2000 - 10%; 2000 մինչև 3000 - 20%; 3000-ից բարձր - 30%: Բնակելի գոտու, ուսումնական և օժանդակ տնտեսությունների, ավտոտրակտորադրոմների չափերը նշված չափերի մեջ չեն մտնում: |
| 6) |
Բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ, ուսանողներ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
Բուհական կրթության համալիրներ` բազմաֆունկցիոնալ գործառույթներով |
Վերակառուցման պայմաններում ԲՈՒՀ-երի հողամասերի չափերը կարող են փոքրացվել 40%-ով: Մեկ հողամասի վրա մի քանի կոոպերացիայով տեղադրման ժամանակ հողամասերի գումարային տարածքը կարող է կրճատել 20%-ով: |
| 2. |
Առողջապահական, սոցիալական ապահովության, սպորտային մարմնամարզական-առողջարարականկազմակերպություններ |
| 1) |
Գիշերօթիկ տներ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
|
Սոցիալական ապահովության հիմնարկների հաշվարկի նորմերն անհրաժեշտ է ճշտել տարածքի սոցիալ-ժողովրդական առանձնահատկություններից կախված: |
| 2) |
Տարեցների տուն-ինտերնատներ, պանսիոնատներ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն տեղ (60 տարեկանից) |
|
| 3) |
Երեխաների տուն-ինտերնատներ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն տեղ (4-ից մինչև 17 տարեկան) |
|
| 4) |
Հոգենյարդաբանական գիշերօթիկներ, |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
125 մ2` 1 տեղին, 1 հազ. մարդուն տեղ (18 տարեկանից) |
|
| 5) |
Առողջապահական կազմակերպություններ` օժանդակ շենքերով ա. Ստացիոնար բուժպգնության կազմակերպություններ, մահճակալ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
Ստացիոնար, 300քմ -1000քմ և ավելի |
Երեխաների համար մեկ մահճակալի նորմն անհրաժեշտ է ընդունել ամբողջ ստացիոնարի համար 1,5 գործակցով: Մեկ հողամասի վրա երկու և ավելի ստացիոնարների տեղադրման ժամանակ դրա ընդհանուր մակերեսը պետք է ընդունել ստացիոնարի գումարային տարողության նորմով: Վերակառուցման ժամանակ և խոշոր և խոշորագույն քաղաքներում հիվանդանոցների հողամասերը թույլատրվում է փոքրացնել 25%-ով: Մերձքաղաքային գոտում տեղադրված հիվանդանոցների հողամասերի չափերն անհրաժեշտ է մեծացնել` վարակիչ և ուռուցքաբանականինը - 15%, տուբերկուլյոզայինը և հոգեբուժականինը-25%, մեծահասակների համար վերականգնողական բուժմանը - 20%` երեխաների համար - 40%: Ծննդատների հողամասերի մակերեսն անհրաժեշտ է ընդունել ըստ ստացիո- նարների նորմի` 0,7 գործակցով: |
| |
բ. առանց ստացիոնարի պոլիկլինիկաներ, ամբուլատորիաներ, դիսպանսերներ, հերթում հաճախում |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
100 հաճախումին 0,1 հա, բայց 0,3 հա-ից ոչ պակաս |
Մեկ հիմնարկում համատեղված ստացիոնարի և պոլիկլինիկայի (դիսպանսերի) հողամասի չափերը որոշվում են առանձին, ըստ համապատասխան նորմերի և տեխնիկական առաջադրանքի |
| |
գ. շտապ բուժական օգնության կայաններ (ենթակայաններ), մեքենա |
10 հազ. մարդուն 1 կայան, 15 րոպե մատչելիության գոտու սահմաններում` հատուկ տիպի մեքենաներ |
1 ավտոմեքենային 0,05 հա, բայց 0,1 հա-ից ոչ պակաս |
|
| |
դ. շտապ բուժական օգնության շարժական կետեր, ավտոմեքենա |
Գյուղական բնակչության 5 հազ. մարդուն 1 կետ, 30 րոպե մատչելիության գոտու սահմաններում, հատուկ տիպի մեքենա |
1 ավտոմեքենային 0,05 հա, բայց 0,1 հա-ից ոչ պակաս |
|
| |
ե. բուժական և բուժականմանկաբարձական կետեր, օբյեկտ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
0.2 հա |
|
| |
զ. դեղատներ` I-II խմբի III-V -"- VI-VIII -"- |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
0,3 հա կամ ներկառուցված 0,25 -"- 0,2 -"- |
|
| 6) |
Առողջարանա-առողջավայրային և կազդուրիչ, հանգստի և զբոսաշրջության կազմակերպություններ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
|
Նշված սահմաններում հողամասերի նպատակային նշանակությունը որոշվում է ըստ ներկայացված պահանջի` առաջադրանքի: Հողամասերի չափերը տրված են առանց հաշվի առնելու տնտեսական գոտու մակերեսները: |
| 7) |
Առողջարաններ (առանց տուբերկուլյոզայինի), տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
1 տեղին 125-150 մ2 |
|
| 8) |
Երեխաներով ծնողների համար առողջարաններ և մանկական առողջարաններ (առանց տուբերկուլյոզայինի), տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
145-170 մ2 |
|
| 9) |
Առողջարաններ, պրոֆիլակտորիումներ, տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
70-100 մ2 |
Քաղաքաքային համայնքի սահմաններում տեղակայվող առողջարան-պրոֆիլակտորիումներում թույլատրվում է հողամասի չափերը նվազեցնել` մինչև 10% |
| 10) |
Առողջարանային դպրոցական ճամբարներ, տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
100- 200 մ2 |
|
| 11) |
Հանգստյան տներ (պանսիոնատներ), տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
120-130 մ2 |
|
| 12) |
Երեխաներով ընտանիքների համար հանգստյան տներ (պանսիոնատներ), տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
140-150 մ2 |
|
| 13) |
Կազմակերպությունների հանգստի բազաներ, երիտասարդական ճամբարներ, տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
140-160 մ2 |
|
| 15) |
Առողջավայրային (կուրորտային) հյուրանոցներ, զբոսաշրջային քեմփինգներ, մոթելներ, տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
65-130 մ2 |
|
| 16) |
Դպրոցական ճամբարներ, տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
150-200 մ2 |
|
| 17) |
Մանկատներ, երեխաների խնամքի տներ , տեղ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
50-70 մ2 |
|
| 18) |
Մարմնակրթական սպորտային կառույցներ, ընդհանուր օգտագործման սպորտային դահլիճներ, սպորտակումբներ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
Հողատարածք` 1000 մարդու համար 0,7-0,9 հա |
Ընդհանուր օգտագործման մարմնակրթական-սպորտային կառույցների ցանցը կարող է միավորվել հանրակրթական դպրոցների և այլ ուսումնական հաստատությունների, հանգստի և մշակույթի կազմակերպությունների հետ, տարածքի հնարավոր կրճատումով: Փոքր բնակավայրերի համար դահլիճների և լողավազանների հաշվարկի նորմերը անհրաժեշտ է ընդունել` ըստ օբյեկտի նվազագույն տարողության, տեխնոլոգիական պահանջների: Մարմնակրթական-կազդուրչական հարթակների համալիրները նախատեսվում են յուրաքանչյուր բնակավայրում: Քաղաքային նշանակության մարմնակրթականսպորտային կառույցների մատչելիությունը չպետք է գերազանցի 30 րոպե: Բնակելի շրջանում տեղակայված մարմնակրթականսպորտային կառույցների մասնաբաժինը անհրաժեշտ է ընդունել ընդհանուր նորմից, %-ով. տարածքները - 35, սպորտային դահլիճները - 50, լողավազանները - 45: |
| 19) |
Ընդհանուր օգտագործման բաց և ծածկած լողավազաններ, 1 հազ. մարդուն մ2 ջրային մակերես |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
|
|
| 3. Մշակույթի և արվեստի կազմակերպություններ |
| 1) |
Մշակութային հանգստի և գործունեության համար կազմակերպված տարածքներ |
Ըստ նախագծման առաջադրանքի |
|
Մշակութային, մարմանկրթական օբյեկտների կազմակերպման համար կարող են ձևավորվել միասնական համալիրներ 500 մ-ից ոչ ավելի հետիոտնային մատչելիության սահմաններում: Տեղական նշանակության մարզադահլիճների, կինոթատրոնների և ակումբների տեսակարար կշիռը առաջարկվում է ընդունել 40-50%-ի չափով: Մշակույթի և արվեստի կազմակերպությունների հիմնական չափորոշիչներն ընդունվում են գործող նորմատիվ փաստաթղթերի համաձայն` ըստ նախագծային լուծումների: |
| 2) |
Պարային և սպորտային-դիտահանդիսային դահլիճներ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1հազ.մարդուն` 6-9 տեղ |
Կրկեսներ, համերգային դահլիճներ, թատրոններ և պլանետարիումներ, արհեստական սառույցով ունիվերսալ սպորտային-դիտահանդիսային դահլիճները պետք է նախատեսել տարաբնակեցման համակարգի առավել մեծ բնակչություն ունեցող քաղաք-կենտրոններում: Կինոթատրոններ պետք է նախատեսել 3 հազար մարդուց ոչ պակաս բնակչությամբ բնակավայրերում: |
| 3) |
Ակումբներ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն` 80 հաճախողի տեղ |
|
| 4) |
Կինոթատրոններ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն` 25-35 տեղ |
|
| 5) |
Թատրոններ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. Մարդուն` 5-8 տեղ |
|
| 6) |
Համերգային դահլիճներ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն` 3-5 տեղ |
|
| 7) |
Կրկեսներ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն` 3-5 տեղ |
|
| 8) |
Լսարան |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն` 2-3 տեղ |
|
| 9) |
Ատրակցիոնների և ավտոմատ խաղերի դահլիճներ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն հատակի մակերես` 3քմ |
|
| 10) |
Գրադարաններ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն` 2 ընթերցատեղ |
|
| 4. Առևտրի, հանրայինսննդի և կենցաղային ուկոմունալսպասարկման կազմակերպություններ |
| 1) |
Առևտրի կրպակներ, սրահներ, համակցված խանութ-սրճարաններ, սննդի (այդ թվում արագ սննդի) կազմակերպման, կենցաղային սպասարկման ծառայություններ մատուցող և կոմունալ տնտեսության կազմակերպություններ (հրշեջ կայան, հուղարկավորության ծառայություններ) և այլն |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն` մինչև 100-800քմ մակերես , մինչև 0.6 հա ղատարածք |
|
| 2) |
Առևտրի բազմաֆունկցիոնալ համալիրներ` հանրային սննդի և կենցաղային սպասարկման տարածքներով, պարենային մթերքների և ոչ պարենային ապրանքների առևտրի կազմակերպմամբ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն` 500քմ և ավելի մակերես , մինչև 0.6 հա ղատարածք |
|
| 3) |
Բաց և Փակ Շուկայի կազմակերպման ծառայություններ մատուցող համալիրներ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն 50մ2 առևտրական մակերես |
|
| 4) |
Կենցաղային սպասարկման կազմակերպություններ` լվացքատներ, քիմմաքրման կետեր, վարսահարդարման սրահներ և այլն |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
1 հազ. մարդուն ` 10-30 օբյեկտ, մինչև 300քմ մակերեսով |
|
| 5. Վարչական կազմակերպություններ |
| 1) |
Գիտական կազմակերպություններ` նախագծային, գիտափորձարարական, գիտակրթական, |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
Շենքի հարկայնությունից կախված, 1 աշխատակցին 15-30 մ2` |
|
| 2) |
Բանկային ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
2-3 հազ. մարդուն 1 գործառության տեղ (պատուհան) |
|
| 3) |
Կապի ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
Հողատարածք` 1.0-0.004հա, ըստ վարչական շրջանների, բնակավայրի |
|
| 4) |
Պետական և տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման մարմինների շենքեր |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
Շենքի հարկայնությունից կախված, 1 աշխատակցին` 20-50 մ2 |
|
| 5) |
Իրավաբանական ծառայություններ մատուցող կազմակերպություններ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
5 հազ. բնակչին 1 իրավաբանական գրասենյակ |
|
| 6) |
Դատարաններ |
Ըստ նախագծային առաջադրանքի |
25հազ. մարդուն 1 դատավոր |
|