(ուժը կորցրել է 01.01.13 թվականից` 27.09.12 թիվ 1220-Ն որոշում)
i
040.2094.141205
«ՎԱՎԵՐԱՑՆՈՒՄ ԵՄ»
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀ Ռ. ՔՈՉԱՐՅԱՆ
«14» դեկտեմբերի 2005 թ.
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՐՈՇՈՒՄ
24 նոյեմբերի 2005 թվականի N 2094-Ն
i
ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԵՎ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 11-րդ հոդվածի 3-րդ մասը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.
1. Հաստատել հարկային մարմինների կողմից պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների օբյեկտների և պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների հաշվարկման կարգը` համաձայն հավելվածի:
2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում 2006 թվականի փետրվարի 1-ից:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2005 ԹՎԱԿԱՆԻ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 10-ԻՆ
Հավելված
ՀՀ կառավարության
2005 թվականի նոյեմբերի 24-ի
N 2094-Ն որոշման
ԿԱՐԳ
ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԵՎ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ
I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
1. Սույն կարգը կիրառվում է հարկային մարմինների կողմից պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների օբյեկտների և պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների (այսուհետ` սոցիալական վճարներ) հաշվարկման ժամանակ, երբ «Պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով (այսուհետ` օրենք) սահմանված կարգով սոցիալական վճարների հաշվարկումն անհնար է դառնում օրենքի 11-րդ հոդվածի 3-րդ մասում նշված հետևյալ դեպքերում`
ա) եթե ստուգման ժամանակ ապահովադիրը չի ներկայացնում սոցիալական վճարների հաշվարկման համար հիմք հանդիսացող փաստաթղթերը, որի արդյունքում հնարավոր չէ հաշվարկել սոցիալական վճարների օբյեկտները և սոցիալական վճարները,
բ) եթե ապահովադիրը կեղծ տվյալներ է մտցնում սոցիալական վճարների հաշվարկման համար հիմք հանդիսացող փաստաթղթերում, որի հետևանքով անհնար է դառնում օրենքով սահմանված կարգով սոցիալական վճարներ հաշվարկելը:
2. Օրենքով սահմանված դեպքում սույն կարգը կարող է կիրառվել նաև հարկային մարմինների կողմից Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով չգրանցված ձեռնարկատիրական գործունեություն (ապօրինի ձեռնարկատիրական գործունեություն) իրականացնող ֆիզիկական անձանց սոցիալական վճարների օբյեկտների և սոցիալական վճարների հաշվարկման ժամանակ:
3. Սոցիալական վճարների հաշվարկման համար հիմք հանդիսացող փաստաթղթերն են, մասնավորապես`
ա) անհատ ձեռնարկատերերի սոցիալական վճարների հաշվարկման համար`
«Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված եկամուտները (այդ թվում` նվազեցվող եկամուտները) և ծախսերը հաստատող` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1998 թվականի օգոստոսի 25-ի «Ծախսերը հիմնավորող փաստաթղթերի նկատմամբ ներկայացվող պահանջները սահմանելու և այդ փաստաթղթերի կազմման կարգը հաստատելու մասին» N 525 որոշմամբ նախատեսված փաստաթղթերը,
եկամուտների և ծախսերի հաշվառման գիրքը (գրքերը).
բ) նոտարների սոցիալական վճարների հաշվարկման համար`
«Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված եկամուտները (այդ թվում` նվազեցվող եկամուտները) և ծախսերը հաստատող` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1998 թվականի օգոստոսի 25-ի «Ծախսերը հիմնավորող փաստաթղթերի նկատմամբ ներկայացվող պահանջները սահմանելու և այդ փաստաթղթերի կազմման կարգը հաստատելու մասին» N 525 որոշմամբ նախատեսված փաստաթղթերը,
նոտարական գործողությունների գրանցման գրանցամատյանը.
գ) աշխատանքային հարաբերություններից բխող սոցիալական վճարների հաշվարկման համար`
գործատուների հրամանները, կարգադրությունները և որոշումները,
վարձու աշխատողների աշխատանքի ընդունման, նույն գործատուի մոտ այլ աշխատանքի փոխադրման ու աշխատանքից ազատման հրամանագիրքը կամ աշխատանքային պայմանագրերի գրանցամատյանը (պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններում` աշխատանքի ընդունման և աշխատանքից ազատման հրամանագիրքը),
գործատուի և վարձու աշխատողների միջև կնքված աշխատանքային գրավոր պայմանագրերը,
վարձու աշխատողների աշխատանքային գրքույկները,
վարձու աշխատողների սոցիալական ապահովության քարտերի պատճենները,
աշխատանքի վարձատրությանն ուղղված միջոցների և դրանց հավասարեցված վճարումների հաշվարկային, հաշվարկավճարային կամ վճարային փաստաթղթերը,
սոցիալական վճարների հաշվին կատարված ծախսերը (վճարված ապահովագրական նպաստներ` ժամանակավոր անաշխատունակության, հղիության և ծննդաբերության, ընտանիքի հիվանդ անդամի խնամքի, երեխայի ծննդյան միանվագ, թաղման) հաստատող փաստաթղթերը (ժամանակավոր անաշխատունակության թերթիկ, ծննդյան մասին տեղեկանք),
կազմակերպությունների համար` դրամարկղային գիրքը (գրքերը),
պարզեցված հարկ վճարողների համար` եկամուտների և ծախսերի հաշվառման գիրքը (գրքերը).
դ) աշխատանքների կատարման (ծառայությունների մատուցման) քաղաքացիաիրավական հարաբերություններից բխող սոցիալական վճարների հաշվարկման համար`
աշխատանքների կատարման (ծառայությունների մատուցման) քաղաքացիաիրավական գրավոր պայմանագիրը,
կատարվող աշխատանքներից (մատուցվող ծառայություններից) եկամուտների հաշվարկային փաստաթղթերը (հաշիվ-ապրանքագիր, գնման ակտ, կատարողական ակտ, հաշվարկային տեղեկագիր և այլն) և վճարային փաստաթղթերը (դրամարկղի ելքի օրդեր, ստացական, վճարային հանձնարարագիր, վճարային տեղեկագիր և այլն),
կազմակերպությունների համար` դրամարկղային գիրքը (գրքերը),
պարզեցված հարկ վճարողների համար` եկամուտների և ծախսերի հաշվառման գիրքը (գրքերը):
4. սույն կարգի 1-ին կետով նախատեսված դեպքերում սոցիալական վճարների օբյեկտների և սոցիալական վճարների պարտավորությունների հաշվարկումը կատարվում է հարկային մարմինների կողմից հետևյալ հաջորդականությամբ`
ա) ելակետային չափերի որոշման համար` անհրաժեշտ վերլուծության կատարում.
բ) սոցիալական վճարների օբյեկտների հաշվարկային համար` ելակետային չափերի որոշում.
գ) ելակետային չափերի հիման վրա սոցիալական վճարների օբյեկտների հաշվարկում, սոցիալական վճարների պարտավորությունների հաշվարկում և արդյունքների փաստաթղթային ձևակերպում:
5. Սոցիալական վճարների օբյեկտների հաշվարկման և սոցիալական վճարների պարտավորությունների հաշվարկման փաստաթղթային ձևակերպումն իրականացվում է հարկային մարմնի կողմից սահմանված ձևով և արտացոլվում (կցվում) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կազմվող համապատասխան ստուգման ակտին:
6. Սույն կարգին համապատասխան սոցիալական վճարների օբյեկտների հաշվարկման և սոցիալական վճարների պարտավորությունների հաշվարկման համար ելակետային չափերի հաշվարկման մասին որոշումը (եզրակացությունը) ընդունում է առնվազն հարկային տեսչության պետի (վերադաս հարկային մարմնի համապատասխան գործառույթներ իրականացնելու իրավասություն ունեցող կառուցվածքային ստորաբաժանման ղեկավարի) պաշտոն զբաղեցնող պաշտոնատար անձը` ստուգող տեսուչների գրավոր զեկուցագրի հիման վրա:
II. ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ԳՈՐԾԱՏՈՒԻ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՈՒՄԸ
7. Հարկային մարմիններն ելակետային չափերը որոշելու նպատակով կատարվող վերլուծության ժամանակ օգտագործում են սույն կետում նշված տվյալները (աղբյուրները)` առանձին և (կամ) համատեղ:
Ելակետային չափերի որոշման համար անհրաժեշտ վերլուծության ընթացքում կատարվում է`
ա) գործատուի ակտիվների (գույքի), համախառն եկամտի (հասույթ, իրացման շրջանառության), արտադրության (ծառայությունների, աշխատանքների) ծավալների որոշում և այդ ծավալներն իրականացնելու համար «մարդ-ժամ» ցուցանիշի որոշում` գործող նորմատիվների հիման վրա (նշված ծավալների որոշումը կարող է կատարվել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1998 թվականի սեպտեմբերի 18-ի N 580 որոշմամբ հաստատված «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերում Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության կողմից հարկվող օբյեկտների և հարկային պարտավորությունների հաշվարկման (գնահատման) կարգին համապատասխան).
բ) գործատուի կողմից ընդունված (ներկայացված, հրապարակված, տրամադրված, տեղեկացված) հետևյալ տվյալների վերլուծություն`
գործատուի կողմից ընդունված նախահաշիվներով (մասնավորապես` շինարարական), կոնցեսիայի կամ մրցույթի (տենդերի) պայմաններով նախատեսված ԱՎՈՒՄ-ի (աշխատողների թիվը, միջին աշխատավարձը և այլն),
«Հաստատագրված վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված հաստատագրված վճարներով հարկվող գործունեություն իրականացնող գործատուների կողմից հայտարարված ելակետային տվյալների,
գործատուի կողմից հրապարակված գովազդի (այդ թվում` «Ինտերնետ» կապի միջոցով) տվյալների,
գործատուի կողմից հիմնադիրներին (մասնակիցներին) տրամադրված հաշվետվության (այդ թվում` կառավարչական) և այլ տեղեկությունների տվյալների,
գործատուի կողմից հարկային մարմիններ ներկայացված հաշվետվությունների, հաշվարկների, հայտարարությունների և տեղեկությունների տվյալների.
գ) օրենքով սահմանված կարգով գույքագրման և չափագրման (խրոնոմետրաժի) արդյունքների վերլուծություն` հաշվի առնելով գործատուի գործունեության առանձնահատկությունները (մասնավորապես, սեզոնայնությունը, ժամանակավոր բնույթը, իրականացման բնակլիմայական պայմանները, շուկայի առաջարկի ու պահանջարկի գործոնը, ցիկլերը).
դ) օրենքով սահմանված կարգով երրորդ անձանցից ստացված տեղեկությունների վերլուծությունը մասնավորապես`
այլ ապահովադիրների կողմից հարկային մարմիններ ներկայացված տեղեկությունների, որոնք վերաբերվում են տվյալ գործատուին,
գործատուի աշխատողներից (այդ թվում` վարձու աշխատողներից) ստացված հայտարարությունների և բացատրությունների,
իրավասու պետական կառավարման մարմիններից ստացված տեղեկատվության` տարբեր ոլորտներում (բնագավառներում) վարձու աշխատողների թվի և միջին աշխատավարձի մակարդակի, ներմուծման ծավալների, առանձին ծախսերի (մասնավորապես, էլեկտրաէներգիայի, գազի և ջրի) չափի վերաբերյալ,
գործող միջազգային պայմանագրերի հիման վրա այլ երկրների հարկային տեսչություններից և այլ լիազոր մարմիններից տրամադրված տեղեկատվության` այդ երկրներում գործատուի իրականացրած գործունեության (գործարքների) վերաբերյալ.
ե) նախորդ հաշվետու (այդ թվում` ստուգված) ժամանակաշրջաններում տվյալ գործատուի մոտ հետևյալ ցուցանիշների օգտագործում (հաշվի առնելով գների և արտարժույթի փոխարժեքների փոփոխությունները)`
մեկ աշխատողին բաժին ընկնող համախառն եկամուտ (հասույթ, իրացման շրջանառություն)` վարձու աշխատողների թիվը ճշտելու նպատակով (հաշվի առնելով աշխատանքների մեքենայացման և ավտոմատացման աստիճանը),
միջին ԱՎՈՒՄ-ը,
համախառն եկամտում (հասույթ, իրացման շրջանառություն) կամ ընդհանուր նյութածախսերում ԱՎՈՒՄ-ի և սոցիալական վճարների տեսակարար կշիռները.
զ) համանման պայմաններում (կոնկրետ ճյուղում կամ ոլորտում, նմանատիպ բնակավայրում կամ ներբնակավայրային նույն գոտում) գործող այլ գործատուների մոտ հետևյալ ցուցանիշների օգտագործում`
մեկ աշխատողին բաժին ընկնող համախառն եկամուտ (հասույթ, իրացման շրջանառություն)` վարձու աշխատողների թիվը ճշտելու նպատակով (հաշվի առնելով աշխատանքների մեքենայացման և ավտոմատացման աստիճանը),
միջին ԱՎՈՒՄ-ը,
համախառն եկամտում (հասույթ, իրացման շրջանառություն) կամ ընդհանուր նյութածախսերում ԱՎՈՒՄ-ի և սոցիալական վճարների տեսակարար կշիռները:
8. Սոցիալական վճարների օբյեկտների հաշվարկման համար ելակետային չափերի որոշումը` աշխատողների (այս թվում` վարձու աշխատողների) թվի և ԱՎՈՒՄ-ի իրական չափերի որոշումն է:
Սոցիալական վճարների օբյեկտների հաշվարկման համար ելակետային չափերի որոշումը ներառում է կատարված վերլուծության արդյունքների ամփոփումը` առաջնահերթությունը վերապահելով սույն կարգի 7-րդ կետի «ա»-»դ» ենթակետերով նախատեսված մեթոդների կիրառմանը: Այդ մեթոդների կիրառման անհնարինության դեպքում կիրառվում են սույն կարգի 7-րդ կետի «ե» և «զ» ենթակետերով նախատեսված մեթոդները` պակասեցնելով ստացված արդյունքները (սոցիալական վճարները) 20 տոկոսով:
Տարբեր տվյալների (աղբյուրների) կիրառման ժամանակ իրարից զգալիորեն տարբերվող արդյունքներ ստանալու դեպքում հարկային մարմինն այլ տվյալների (աղբյուրների) օգտագործման անհնարինության (բացակայության) դեպքում իրականացնում է ընտրված տվյալներով (աղբյուրներով) կատարված վերլուծության մեթոդներից յուրաքանչյուրի գնահատում և ընտրում տվյալ հանգամանքներում առավել իրատեսական գնահատականը:
9. Ելակետային չափերի հիման վրա սոցիալական վճարների օբյեկտների և սոցիալական վճարների պարտավորությունների հաշվարկումն ու արդյունքների փաստաթղթային ձևակերպումը ներառում է`
ելնելով աշխատողների (այդ թվում` վարձու աշխատողների) թվի և ԱՎՈՒՄ-ի չափերից` սոցիալական վճարների օբյեկտների հաշվարկումը ու փաստաթղթային ձևակերպումը,
ելնելով հաշվարկված սոցիալական վճարների օբյեկտներից` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված ընդհանուր կարգով սոցիալական վճարների պարտավորությունների հաշվարկումը և փաստաթղթային ձևակերպումը:
10. Սույն կարգի 7-9-րդ կետերի դրույթները վերաբերվում են նաև այն դեպքերին, երբ օրենքներով ու Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սոցիալական վճարները հաշվարկելու և Հայաստանի Հանրապետության պարտադիր սոցիալական ապահովագրության բյուջե փոխանցելու պարտավորությունը դրված է վարձու աշխատողների վրա:
III. ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ԱՆՀԱՅՏ ՁԵՌՆԱՐԿԱՏԻՐՈՋ ԵՎ ՆՈՏԱՐԻ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄԸ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՈՒՄԸ
11. Անհատ ձեռնարկատիրոջ և նոտարի սոցիալական վճարների հաշվարկման օբյեկտների գնահատումը կատարվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1998 թվականի սեպտեմբերի 18-ի N 580 որոշմամբ հաստատված «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքերում Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության կողմից հարկվող օբյեկտների և հարկային պարտավորությունների հաշվարկման (գնահատման) կարգին համապատասխան որոշված (հաշվարկված) համախառն եկամտից (բացառությամբ նվազեցվող եկամուտների) և դրա ստացման հետ կապված ծախսերից ելնելով:
12. Սույն կարգով սահմանված ձևով հաշվարկված համախառն եկամտի (բացառությամբ` նվազեցվող եկամուտների) և դրա ստացման հետ կապված ծախսերի տարբերությունից սոցիալական վճարների պարտավորությունները հաշվարկվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված ընդհանուր կարգով: