(ուժը կորցրել է 26.10.04 թիվ 255-Ն որոշում)
i
050.0281.110903
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
«11» 09 2003 Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 05003286
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԲԱՆԿԻ ԽՈՐՀՈՒՐԴ
ՈՐՈՇՈՒՄ
12 օգոստոսի 2003 թվականի N 281-Ն
i
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔՈՒՄ ԳՈՐԾՈՂ ԲԱՆԿԵՐԻ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԻ ԱՄՓՈՓ ԳՆԱՀԱՏԱԿԱՆԻ (ՔԱՄԵԼՍ) ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ, ՀԱՍՏԱՏՄԱՆ ԵՎ ՀՐԱՊԱՐԱԿՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Բանկերի և բանկային գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքը, «Բանկերի և վարկային կազմակերպությունների սնանկության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 2-րդ հոդվածի «գ» ենթակետը և ղեկավարվելով «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 20-րդ հոդվածով` Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհուրդը որոշում է.
1. Հաստատել «Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող բանկերի ցուցանիշների ամփոփ գնահատականի (ՔԱՄԵԼՍ) հաշվարկման, հաստատման և հրապարակման կարգը»` համաձայն հավելված 1-ի /կցվում է/:
i
2. ՈՒժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհրդի 2002 թվականի հուլիսի 9-ի «Բանկերի ցուցանիշների ամփոփ գնահատականի մեթոդիկան (ՔԱՄԵԼՍ) հաստատելու մասին» թիվ 233-Ն որոշումը:
3. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում հրապարակմանը հաջորդող տասներորդ օրվանից:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀՀ ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԲԱՆԿԻ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ԿՈՂՄԻՑ
2003 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 15-ԻՆ
Հավելված 1
Հաստատված է
ՀՀ կենտրոնական բանկի խորհրդի
2003թ. օգոստոսի 12-ի
թիվ 281-Ն որոշմամբ
ԿԱՐԳ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՔՈՒՄ ԳՈՐԾՈՂ ԲԱՆԿԵՐԻ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԻ ԱՄՓՈՓ ԳՆԱՀԱՏԱԿԱՆԻ (ՔԱՄԵԼՍ) ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ, ՀԱՍՏԱՏՄԱՆ ԵՎ ՀՐԱՊԱՐԱԿՄԱՆ
1. Սույն կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի կողմից Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող բանկերի ցուցանիշների ամփոփ գնահատականի (ՔԱՄԵԼՍ գնահատական) հաշվարկման, հաստատման և հրապարակման կարգը:
2. ՔԱՄԵԼՍ գնահատականը հաշվարկվում է որպես բանկի կապիտալի համարժեքության (Ք), ակտիվների որակի (Ա), կառավարման (Մ), եկամտաբերության (Ե), իրացվելիության (Լ) և շուկայական ռիսկի նկատմամբ զգայունության (Ս), այսուհետ` ՔԱՄԵԼՍ-ի տարրեր, սույն կարգի համաձայն հաշվարկված գնահատականների միջին թվաբանական:
3. ՔԱՄԵԼՍ-ի և դրա տարրերի գնահատումն իրականացվում 1-5 բալային համակարգով, որտեղ լավագույն գնահատականը 5-ն է, իսկ վատագույնը` 1-ը:
4. Յուրաքանչյուր տարրի համար հաշվարկվում են օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գնահատականներ, որոնց միջինը այդ տարրի գնահատականն է:
5. ՔԱՄԵԼՍ-ի տարրերի օբյեկտիվ գնահատականները ձևավորվում են սույն կարգի հավելված 1-ում նշված համապատասխան հարաբերակցությունների (ցուցանիշների) գնահատականների որոշման միջոցով: Հարաբերակցության (ցուցանիշի) գնահատականը որոշվում է դրա հաշվարկված մեծության հիման վրա` համաձայն սահմանված միջակայքերի:
i
6. Եթե բանկի ընդհանուր կապիտալի միջին ամսական մեծությունը փոքր է Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի կողմից սահմանված նվազագույն ընդհանուր կապիտալի չափից, ապա Ք տարրի գնահատականը հավասար է 1-ի:
(6-րդ կետը փոփ. 18.02.04 թիվ 35-Ն որոշում)
i
6.1. Եթե բանկի ընթացիկ ժամանակաշրջանի չբաշխված շահույթը բացասական մեծություն է, ապա Ե տարրի գնահատականը հավասար է 1-ի:
(6.1-րդ կետը լրաց. 18.02.04 թիվ 35-Ն որոշում)
6.2. Եթե բանկի ընդհանուր կապիտալը բացասական մեծություն է, ապա Ք, Ա, Ե և Ս տարրերի այն ցուցանիշների գնահատականները, որոնց հաշվարկին մասնակցում է ընդհանուր կապիտալի մեծությունը, հավասար են 1-ի:
(6.2-րդ կետը լրաց. 18.02.04 թիվ 35-Ն որոշում)
7. ՔԱՄԵԼՍ-ի տարրերի սուբյեկտիվ գնահատականը ձևավորվում է դրանց օբյեկտիվ գնահատականների ճշգրտման` վերահաշվարկման միջոցով` հաշվի առնելով սույն կարգի հավելված 1-ի համապատասխան տարրերը պայմանավորող գործոնները:
8. ՔԱՄԵԼՍ-ի տարրերի սուբյեկտիվ գնահատման ժամանակ հաշվի են առնվում ներքոհիշյալ գործոնները և դրանց ամենահավանական ազդեցությունը օբյեկտիվ հարաբերակցությունների վրա`
ա) օբյեկտիվ գնահատականներում ներառված հարաբերակցությունների և դրանց մեծությունը պայմանավորող գործոնների միտումները,
բ) նոր հայտնի դարձած տեղեկատվությունը, որը արտացոլված չէ օբյեկտիվ գնահատականներում, սակայն հավանական է, որ դրանք մոտ ապագայում կազդեն բանկի ֆինանսական ցուցանիշների վրա,
գ) օբյեկտիվ հարաբերակցությունների, դրանց հաշվարկում օգտագործված տարրերի փաստացի մեծությունը պայմանավորող գործոնների կայունությունը:
9. Բանկի գործունեության ոլորտի վերաբերյալ սուբյեկտիվ կարծիքը, որը կարող է ազդել ՔԱՄԵԼՍ-ի տարրի գնահատականի վրա, քանակապես արտահայտվում է օբյեկտիվ հարաբերակցությունների միջոցով, որոնց նոր գնահատականների միջինը կազմում է համապատասխան տարրի սուբյեկտիվ գնահատականը:
10. ՔԱՄԵԼՍ-ի տարրերի սուբյեկտիվ գնահատումն իրականացնելու համար կատարվում են բանկի ամփոփ և բազմակողմանի վերլուծություններ, որի արդյունքում բացահայտվում են բանկի պոտենցիալ ռիսկային ոլորտները և խնդիրները: Եթե փաստացի հաշվարկված օբյեկտիվ ցուցանիշները հավաստի և արժանահավատ չեն արտահայտում նշված խնդիրները և պոտենցիալ ռիսկերը, ապա գնահատվում է, թե օբյեկտիվ ցուցանիշները ինչ գնահատական կստանային, եթե բացահայտված խնդիրները հաշվի առնվեին:
11. Բանկերի ցուցանիշների ամփոփ գնահատումը կատարվում է ամսական կտրվածքով: Տվյալ հարաբերակցության կամ տարրի վերաբերյալ լրացուցիչ տեղեկատվության բացակայության դեպքում ամփոփ գնահատականը հաշվարկվում է տարրի կամ հարաբերակցության վերջին ճշգրտված գնահատականի հիման վրա:
12. Բանկերի ցուցանիշների ամսական ամփոփ գնահատականները (ՔԱՄԵԼՍ) հաստատվում են Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի լիցենզավորման և վերահսկողության հանձնաժողովի կողմից: Բանկի ցուցանիշների ամսական ամփոփ գնահատականը Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհրդի 2002 թվականի դեկտեմբերի 13-ի թիվ 402-Ն որոշմամբ հաստատված «Անվճարունակ բանկերի և վարկային կազմակերպությունների ժամանակավոր ադմինիստրացիայի ձևավորման կարգն ու ժամկետները, ժամանակավոր ադմինիստրացիայի ղեկավարի կողմից ներկայացվող հաշվետվությունները» կանոնակարգ 7-ով սահմանված նվազագույն միավորից ցածր լինելու դեպքում Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի լիցենզավորման և վերահսկողության հանձնաժողովը հարցը ներկայացնում է Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի խորհրդի առաջիկա նիստի քննարկմանը:
13. Բանկերի ցուցանիշների ամսական ամփոփ գնահատականները (ՔԱՄԵԼՍ) հաստատվելուց հետո եռօրյա ժամկետում ՀՀ կենտրոնական բանկը բանկերին է ուղարկում իրենց անհատական ամփոփ ցուցանիշը:
14. ՔԱՄԵԼՍ-ի տարրերի հաշվարկման հարաբերակցությունների կազմը և սահմանաչափերը վերանայվում են առնվազն տարին մեկ անգամ, մինչև նոր ֆինանսական տարվա սկիզբը` հաշվի առնելով բանկային համակարգի և տնտեսության զարգացման միտումները, օրենսդրական և այլ փոփոխությունները:
Հավելված 1
«Հայաստանի Հանրապետության տարածքում
գործող բանկերի ցուցանիշների ամփոփ
գնահատականի (ՔԱՄԵԼՍ) հաշվարկման,
հաստատման և հրապարակման կարգի»
Ք-Կապիտալի համարժեքություն
Սույն բաժնի հարաբերակցությունները գնահատում են բանկի կապիտալի բավարարության աստիճանը` Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի կողմից սահմանված կապիտալի համարժեքության նորմատիվները բավարարելու առումով և բանկի ռիսկայնությանը համապատասխան: Ք տարրի օբյեկտիվ գնահատականը հաշվարկվում է Ք1-Ք7 ցուցանիշների գնահատականների միջոցով:
.________________________________________________________________________.
|Ցու|Ցուցանիշի |Ցուցանիշի |Ցուցանիշի բնութագիրը |
|ցա-|անվանումը |միջակայքը և դրա| |
|նիշ| |համապատասխան | |
| | |գնահատականը | |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ք1 |(Նորմատիվային |Ք1>=250%=5 |Գնահատվում է բանկի կողմից սահմանված |
| |ընդհանուր |250%>Ք1>=150%=4 |նվազագույն կապիտալի գերազանցման |
| |կապիտալ+հատուկ|150%>Ք1>=125%=3 |չափը` դասակարգված ակտիվները |
| |պահուստ- |125%>Ք1>=100%=2 |դիտարկելով հավանական կորուստ: |
| |չաշխատող |Ք1<100%=1 |ցուցանիշի="" համարիչը="" հաշվարկվում="" է="">
| |ակտիվներ) / | |որպես ամսվա վերջին օրվա դրությամբ |
| |Ընդհանուր | |նորմատիվային ընդհանուր կապիտալի և |
| |կապիտալի | |ակտիվների հնարավոր կորուստների |
| |նվազագույն | |հատուկ պահուստի (ներառյալ` նաև |
| |սահմանաչափ | |ռիսկային, միջին ռիսկային և բարձր |
| | | |ռիսկային ինվեստիցիոն արժեթղթերի գծով|
| | | |պահուստները) գումարի և չաշխատող |
| | | |ակտիվների` ներառյալ ռիսկային, միջին |
| | | |ռիսկային և բարձր ռիսկային |
| | | |ինվեստիցիոն արժեթղթերի |
| | | |տարբերություն: |
| | | |Հաշվարկվում հսկող ակտիվները և |
| | | |ռիսկային արժեթղթերը ներառվում են 20,|
| | | |ոչ ստանդարտ ակտիվները` 50, միջին |
| | | |ռիսկային արժեթղթերը` 70, կասկածելի |
| | | |ակտիվները և բարձր ռիսկային |
| | | |արժեթղթերը` 100 տոկոս կշիռներով: |
| | | |Նորմատիվային ընդհանուր կապիտալի |
| | | |ցուցանիշը վերցվում է Հայաստանի |
| | | |Հանրապետության կենտրոնական բանկի |
| | | |կանոնակարգ 3-ի թիվ 3 |
| | | |հաշվետվությունից, իսկ հատուկ |
| | | |պահուստի և չաշխատող ակտիվների |
| | | |հաշվարկը` թիվ 6 հաշվետվությունից: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ք2 |Ընդհանուր |Ք2>=20%=5 |Ն1-1 տնտեսական նորմատիվն է: |
| |կապիտալ/ |20%>Ք2>=16%=4 |Ցուցանիշի հաշվարկը կատարվում է |
| |Ռիսկով կշռված |16%>Ք2>=12%=3 |համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 3 |
| |ակտիվներ |12%>Ք2>=8%=2 |հաշվետվության: |
| | |Ք2<8%=1 |="">
|___|______________|________________|____________________________________|
| | | | |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ք4 |Մեկ փոխառուի |30%>=Ք4>20%=2 |Ն3 տնտեսական նորմատիվն է: Ցուցանիշը |
| |գծով ռիսկ |Ք4>30%=1 |հաշվարկի մեջ ներառվում է միայն այն |
| | | |դեպքում, երբ մեկ փոխառուի գծով ռիսկի|
| | | |ցուցանիշը գերազանցում է նորմատիվային|
| | | |ընդհանուր կապիտալի 20%-ը: Ցուցանիշի |
| | | |հաշվարկը կատարվում է համաձայն |
| | | |Կանոնակարգ 3-ի թիվ 3 հաշվետվության: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ք5 |Բոլոր խոշոր |400%>=Ք5>200%=2 |Բոլոր խոշոր փոխառուների գծով ռիսկը |
| |փոխառուների |Ք5>400%=1 |իրենից ներկայացնում է կապիտալի 10%-ը|
| |գծով ռիսկ | |գերազանցող փոխատվությունների |
| | | |գումարը: Հաշվարկվում է որպես խոշոր |
| | | |փոխատվությունների գումարի և |
| | | |նորմատիվային ընդհանուր կապիտալի |
| | | |հարաբերակցություն: Ցուցանիշը |
| | | |հաշվարկի մեջ ներառվում է միայն այն |
| | | |դեպքում, երբ այն գերազանցում է |
| | | |նորմատիվային ընդհանուր կապիտալի |
| | | |200%-ը: Հաշվարկը կատարվում է |
| | | |համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 3 և 14 |
| | | |հաշվետվությունների տվյալների հիման |
| | | |վրա: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ք6 |Բանկի հետ |60%>=Ք6>50%=2 |Ն4-2 տնտեսական նորմատիվն է: |
| |կապված բոլոր |Ք6>60%=1 |Ցուցանիշը հաշվարկի մեջ ներառվում է |
| |անձանց պարտա- | |միայն այն դեպքում, երբ բանկի հետ |
| |վորությունների| |կապված բոլոր անձանց |
| |հանրագումար / | |պարտավորությունների հանրագումարը |
| |Ընդհանուր | |գերազանցում է նորմատիվային ընդհանուր|
| |կապիտալ | |կապիտալի 50%-ը: Ցուցանիշի հաշվարկը |
| | | |կատարվում է համաձայն Կանոնակարգ 3-ի |
| | | |թիվ 3 հաշվետվության: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ք7 |Բանկի հետ |7%>=Ք7>5%=2 |Ն4-1 տնտեսական նորմատիվն է: Հաշվարկի|
| |կապված մեկ |Ք7>7%=1 |մեջ ներառվում է միայն այն դեպքում, |
| |անձի պարտավո- | |երբ բանկի հետ կապված մեկ անձի |
| |րությունների | |պարտավորությունների հանրագումարը |
| |հանրագումար / | |գերազանցում է կապիտալի 5%-ը: |
| |Ընդհանուր | |Ցուցանիշի հաշվարկը կատարվում է |
| |կապիտալ | |համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 3 |
| | | |հաշվետվության: |
|___|______________|_____________________________________________________|
|Ք8 |Կապիտալի |Կապիտալի սուբյեկտիվ գնահատականը ներառում է այն |
| |համարժեքության|սպասվելիք կամ տեղի ունեցած իրադարձությունների (այդ |
| |սուբյեկտիվ |թվում` արտահաշվեկշռային պայմանական |
| |գնահատական |պարտավորությունների) բացահայտումը, որոնք կարող են |
| | |բացասական ազդեցություն թողնել այս բաժնի |
| | |հարաբերակցությունների հաշվարկման մեջ օգտագործվող |
| | |ցուցանիշների վրա: Այդ ազդեցությունները պետք է |
| | |գնահատվեն` հաշվի առնելով բանկի ղեկավարության |
| | |ունակությունը հնարավոր ռիսկերը կառավարելու առումով: |
| | |Բանկի կապիտալը սուբյեկտիվ գնահատվում է վերլուծելով և |
| | |գնահատելով հետևյալը` |
| | |1. կապիտալի մակարդակի փոփոխությունները և միտումները,|
| | |դրանք պայմանավորող գործոնները և դրանց բնույթը, ընդ |
| | |որում, սուբյեկտիվ գնահատականը կարող է նվազել կապիտալի|
| | |մակարդակի բացասական փոփոխության միտումների դեպքում, |
| | |մասնավորապես, երբ կապիտալի համարժեքության նվազումը |
| | |պայմանավորված է կապիտալի նվազմամբ, |
| | |2. ակտիվների հնարավոր դասակարգումների և դասակարգված |
| | |ակտիվների դասերի խստացման հետևանքով հնարավոր |
| | |կորուստների գծով սպասվող լրացուցիչ հատկացումների |
| | |ազդեցությունը կապիտալի մեծության վրա, |
| | |3. ռիսկով կշռված ակտիվների ընդհանուր ակտիվներում |
| | |տեսակարար կշիռների փոփոխությունը, մասնավորապես մեծ |
| | |ռիսկի կշիռ ունեցող ակտիվների ռիսկով կշռված` |
| | |ակտիվներում ունեցած տեսակարար կշիռների միտումները, |
| | |4. ակտիվների կենտրոնացվածությունը, մասնավորապես |
| | |ճյուղային կենտրոնացվածությունը, միտումները և դրա հետ|
| | |կապված հնարավոր կորուստները, |
| | |5. գործառնական, իրացվելիության, շուկայական, |
| | |տոկոսադրույքի և այլ ռիսկերի հետ կապված ակնկալվող |
| | |կորուստների հավանականությունը և դրանց մեծությունը, |
| | |6. Հայաստանի Հանրապետության օրենքների և այլ իրավական|
| | |ակտերի պահանջների փոփոխությունները` կապված բանկի |
| | |կապիտալի և մյուս նորմատիվների ու ցուցանիշների |
| | |հաշվարկի հետ, |
| | |7. խոշոր փոխառուների և/կամ բանկի հետ կապված անձանց |
| | |ռիսկերի միտումները, դրանց ազդեցությունը կապիտալի վրա,|
| | |8. վերահսկողին նոր տեղեկատվության հիման վրա հայտնի |
| | |դարձած, սակայն բանկի հաշվետվություններում դեռևս |
| | |չարտացոլված, բանկի հետ կապված անձանց |
| | |պարտավորությունների ավելացման փաստերը և միտումները: |
.________________________________________________________________________.
Ա-ակտիվների որակ
Սույն բաժնի հարաբերակցությունները գնահատվում են բանկի ակտիվների որակը` դրանց եկամտաբերության, ինչպես նաև կենտրոնացվածության և այլ ռիսկերով պայմանավորված դրանց արժեքի կորստի հնարավորության տեսանկյունից: Ա տարրի օբյեկտիվ գնահատականը հաշվարկվում է Ա1-Ա7 ցուցանիշների գնահատականների միջոցով:
.________________________________________________________________________.
|Ցու|Ցուցանիշի |Ցուցանիշի |Ցուցանիշի բնութագիրը |
|ցա-|անվանումը |միջակայքը և դրա| |
|նիշ| |համապատասխան | |
| | |գնահատականը | |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ա1 |Չաշխատող |Ա1<=2%=5 |ընդհանուր="" ակտիվները="" ներառում="" են="">
| |ակտիվներ / |2%<><=4%=4 |հաշվետու="" օրվա="" դրությամբ="">
| |Ընդհանուր |4%<><=6%=3 |ակտիվները="" և="" համաձայն="" ակտիվների="">
| |ակտիվներ |6%<><=8%=2 |դասակարգման="" կարգի="" վարկային="" ռիսկ="">
| | |Ա1>8%=1 |պարունակող հետհաշվեկշռային |
| | | |հոդվածները, գումարած ակտիվների |
| | | |դասակարգման կարգի իմաստով` ակտիվների|
| | | |հնարավոր կորուստների պահուստները: |
| | | |Չաշխատող ակտիվների հաշվարկը |
| | | |կատարվում է համաձայն Կանոնակարգ 3-ի |
| | | |թիվ 6 հաշվետվության: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ա2 |Չաշխատող |Ա1<=3%=5 |չաշխատող="" վարկերը="" և="" վարկային="">
| |վարկեր / |3%<><=6%=4 |ներդրումները="" հաշվարկվում="" են="">
| |Վարկային |6%<><=10%=3 |կանոնակարգ="" 3-ի="" 6="" հաշվետվության="">
| |ներդրումներ |10%<><=15%=2 |(միայն="" վարկերի="" մասով):="">
| | |Ա2>15%=1 | |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ա3 |Ոչ եկամտաբեր |Ա3<=25%=5 |ոչ="" եկամտաբեր="" ակտիվների="" հաշվարկը="">
| |ակտիվներ / |25%<><=35%=4 |կատարվում="" է="" որպես="" հաշվետու="" օրվա="">
| |Ընդհանուր |35%<><=45%=3 |դրությամբ="" հաշվեկշռային="" ընդհանուր="">
| |ակտիվներ |45%<><=55%=2 |ակտիվների="" և="" եկամտաբեր="" ակտիվների="">
| | |Ա2>55%=1 |տարբերություն: Եկամտաբեր ակտիվները |
| | | |հաշվարկվում են որպես համախառն |
| | | |վարկային ներդրումների և արժեթղթերի`|
| | | |բացառությամբ ռեպո համաձայնագրերով |
| | | |ձեռք բերված արժեթղթերի, գումարի և |
| | | |չաշխատող ակտիվների` ներառյալ |
| | | |ռիսկային, միջին ռիսկային և բարձր |
| | | |ռիսկային ինվեստիցիոն արժեթղթերի |
| | | |տարբերություն: Համախառն վարկային |
| | | |ներդրումների և չաշխատող ակտիվների |
| | | |տվյալները վերցվում են Կանոնակարգ 3-ի|
| | | |թիվ 6, իսկ մյուսները` թիվ 1 |
| | | |հաշվետվություններից: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ա4 |Պահուստ / |Ա4<=10%=5 |«պահուստի»="" ցուցանիշը="" հաշվարկվում="" է="">
| |Չաշխատող |10%<><=15%=4 |որպես="" վարկային="" ներդրումների,="">
| |ակտիվներ |15%<><=20%=3 |դեբիտորական="" պարտքերի,="" ռիսկ="">
| | |20%<><=50%=2 |պարունակող="" հետհաշվեկշռային="">
| | |Ա4>50%=1 |և արժեթղթերի գծով ձևավորված հատուկ|
| | | |պահուստների հանրագումար: |
| | | |Հարաբերակցության մեջ ներառված |
| | | |ցուցանիշների հաշվարկը կատարվում է |
| | | |համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 6 |
| | | |հաշվետվության տվյալների: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ա5 |Ռիսկով կշռված |Ա5<=100%=5 |ռիսկով="" կշռված="" խոշոր="" ներդրումների="">
| |խոշոր |100%<><=200%=4 |հաշվարկը,="" համաձայն="" կանոնակարգ="" 3-ի="">
| |ներդրումների |200%<><=300%=3 |թիվ="" 14="" հաշվետվության,="" ներառում="" է="">
| |հանրագումար / |300%<><=400%=2 |փոխառուի,="" նրա="" հետ="" փոխկապակցված="">
| |Ընդհանուր |Ա5>400%=1 |անձանց նկատմամբ պահանջների և նրանց |
| |կապիտալ | |դիմաց հաշվեգրված տոկոսների ու |
| | | |ստացվելիք այլ գումարների |
| | | |հանրագումարը, իսկ ընդհանուր կապիտալը|
| | | |միջին ամսական նորմատիվային կապիտալն |
| | | |է համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 3 |
| | | |հաշվետվության: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ա6 |Խոշոր |Ա6<=30%=5 |խոշոր="" ներդրումների="" հաշվարկը="">
| |ներդրումների |30%<><=40%=4 |կատարվում="" է="" համաձայն="" կանոնակարգ="" 3-ի="">
| |հանրագումար / |40%<><=50%=3 |թիվ="" 14="" հաշվետվության,="" որպես="">
| |Ընդհանուր |50%<><=60%=2 |փոխառուի,="" նրա="" հետ="" փոխկապակցված="">
| |ներդրումներ |Ա6>60%=1 |անձանց պարտավորությունների և դրանց |
| | | |դիմաց հաշվեգրված տոկոսների ու |
| | | |ստացվելիք այլ գումարների |
| | | |հանրագումար: Սույն գործակցի իմաստով`|
| | | |ընդհանուր ներդրումները ներառում են |
| | | |հաշվեկշռային ակտիվները, |
| | | |հետհաշվեկշռային ակրեդիտիվները և |
| | | |տրամադրված երաշխիքները, բացառությամբ|
| | | |կանխիկ դրամական միջոցների, |
| | | |թղթակցային հաշիվների և հիմնական |
| | | |միջոցների: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ա7 |Ակտիվների |Ա7<=0.15=5 |ակտիվների="" հաշվարկը="" կատարվում="" է="">
| |ճյուղային |0.15<><=0.25=4 |համաձայն="" կանոնակարգ="" 3-ի="" թիվ="" 6="">
| |կենտրոնացման |0.25<><=0.4=3 |հաշվետվության`="" օգտագործելով="">
| |աստիճանը |0.4<><=0.6=2 |հերֆինդալ-հիրշմանի="" ինդեքսը:="">
| | |Ա7>0.6=1 | |
|___|______________|_____________________________________________________|
|Ա8 |Ակտիվների |Ակտիվների սուբյեկտիվ գնահատականն արտացոլում է բանկի |
| |որակի |ակտիվների` այդ թվում վարկային ռիսկ պարունակող |
| |սուբյեկտիվ |հետհաշվեկշռային հոդվածների, վարկային և այլ |
| |գնահատական |ներդրումների իրական ծավալների և դրանց որակի |
| | |փոփոխության կանխատեսումը: Որպեսզի իրականացվի |
| | |ակտիվների որակի սուբյեկտիվ գնահատում, պետք է |
| | |գնահատել` |
| | |1. ակտիվների դասակարգման և հաշվառման |
| | | հուսալիությունը, ակտիվների դասերի սպասվող |
| | | խստացումները և միտումները, |
| | |2. տնտեսության աճ ճյուղերի կամ ոլորտների վիճակը, |
| | | որտեղ կատարվել են ներդրումները և կենտրոնացվել են |
| | | ակտիվները, դրա փոփոխությունների և այլ |
| | | իրադարձությունների հավանական հետևանքը բանկի |
| | | ակտիվների որակի վրա, |
| | |3. ներդրումների կենտրոնացման աստիճանը ըստ երկրների և |
| | | տարածաշրջանների, դրանց ռիսկը և հավանական |
| | | իրադարձությունների ազդեցությունը ակտիվների որակի |
| | | վրա, |
| | |4. ներդրումների կենտրոնացման աստիճանը ըստ փոխառուի, |
| | | դրանց վարկունակությունը, նրա ֆինանսական վիճակի |
| | | հավանական փոփոխությունները, դրանց ազդեցությունը |
| | | բանկի ակտիվների որակի վրա, |
| | |5. ակտիվների վերաձևակերպումների հնարավորությունը, |
| | | դրանց տեսակարար կշիռը, ընդհանուր ակտիվներում, այն |
| | | դեպքում, երբ վերաձևակերպման արդյունքում ակտիվները|
| | | չեն դասակարգվում համաձայն «Վարկերի և դեբիտորական |
| | | պարտքերի դասակարգման և հնարավոր կորուստների |
| | | պահուստների ձևավորման կարգի», |
| | |6. ակտիվների կենտրոնացվածությունը` հաշվի առնելով |
| | | թղթակցային հաշիվների միջոցների, ինչպես նաև այլ |
| | | ակտիվներում բանկի ներդրումների բաշխվածությունը, |
| | |7. ակտիվների կառուցվածքի` բանկի ընդհանուր ակտիվներում|
| | | հիմնական միջոցների և ոչ նյութական ակտիվների |
| | | տեսակարար կշռի փոփոխության միտումները, |
| | |8. եկամտաբեր ակտիվների տեսակարար կշռի |
| | | փոփոխությունները և միտումները, |
| | |9. ակտիվների ապահովվածության աստիճանի և այդ |
| | | ապահովվածության որակի փոփոխությունները, |
| | |10. տնտեսության ընդհանուր զարգացման միտումները, |
| | | իրադարձությունները, որոնք կարող են ազդեցություն |
| | | թողնել բանկի ակտիվների որակի վրա: |
.________________________________________________________________________.
Մ-կառավարում
Կառավարման գնահատականն արտացոլում է բանկի կառավարման մարմինների հնարավոր ռիսկերը կառավարելու ունակությունը, ներքին հսկողության համակարգերի արդյունավետությունը` բանկի գործունեության անընդհատությունն ապահովելու նպատակով: Մ տարրի օբյեկտիվ գնահատականը հաշվարկվում է Մ1 ցուցանիշի գնահատականի միջոցով:
.________________________________________________________________________.
|Ցու|Ցուցանիշի | Ցուցանիշի բնութագիրը |
|ցա-|անվանումը | |
|նիշ| | |
|___|______________|_____________________________________________________|
|Մ1 |Ք, Ա, Ե, Լ, Ս |Հաշվարկվում է որպես Ք, Ա, Ե, Լ, Ս տարրերի |
| |գնահատականների|գնահատականների` օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ, միջին |
| |միջին |թվաբանական: |
|___|______________|_____________________________________________________|
|Մ2 |Կառավարման |Կառավարման սուբյեկտիվ գնահատականը բանկի ընդհանուր և |
| |սուբյեկտիվ |ընթացիկ ղեկավարման, ներքին ակտերի արդյունավետությունը|
| |գնահատական |և համարժեքությունն է: Գնահատումը կատարվում է |
| | |հարցաշարի օգնությամբ, վերահսկողը պետք է յուրաքանչյուր|
| | |հարցին, ներառյալ 1 հարցին և դրա ենթահարցերին |
| | |պատասխանի «այո» կամ «ոչ»: Եթե վերահսկողը չունի |
| | |հիմնավոր կարծիք այս կամ այն հարցի կարևորման և |
| | |հետևաբար առավել մեծ կշիռ տալու համար, ապա բոլոր |
| | |հարցերը դիտարկվում են հավասար կշիռներով և 90% և |
| | |ավելի դրական պատասխանների դեպքում, առաջին հարցի |
| | |ենթահարցերը դիտարկելով առանձին հարցեր, կառավարմանը |
| | |տրվում է 5 գնահատական, 80%-ից 89%-ի դեպքում` |
| | |4,60%-79%-ի դեպքում` 3,40-59%-ի դեպքում` 2 և 40%-ից |
| | |ցածրի դեպքում` 1: |
| | |1. արդյո՞ք առկա են Հայաստանի Հանրապետության |
| | | կենտրոնական բանկի իրավական ակտերով սահմանված |
| | | պահանջներին համապատասխան ներքին ակտեր, |
| | | մասնավորապես գրավոր քաղաքականություններ հետևյալ |
| | | ոլորտների կառավարման վերաբերյալ` |
| | |1.1. ակտիվներ և պասիվներ, |
| | |1.2. եկամտաբերություն, |
| | |1.3. իրացվելիություն |
| | |1.4. շուկայական ռիսկեր, |
| | |1.5. անձնակազմ |
| | |2. արդյո՞ք բանկի գործունեությունը համապատասխանում է |
| | | մշակված քաղաքականություններին, ընդ որում, եթե |
| | | նշված ոլորտներից որևէ մեկում բանկի |
| | | գործունեությունը չի համապատասխանում սահմանված |
| | | քաղաքականությանը, ապա համարվում է, որ բանկի |
| | | գործունեությունը չի համապատասխանում մշակված |
| | | քաղաքականություններին, |
| | |3. արդյո՞ք բանկի ղեկավարներն իրականացնում են ներքին |
| | | ակտերի պահանջների պահպանման ուղղությամբ պատշաճ |
| | | վերահսկողություն, |
| | |4. արդյո՞ք բանկի կառուցվածքը պատշաճ ձևով հաստատված է|
| | | համապատասխան մարմնի կողմից, |
| | |5. արդյո՞ք բանկի կառուցվածքը համապատասխանում է բանկի |
| | | կողմից իրականացվող գործառնությունների |
| | | առանձնահատկություններին, |
| | |6. արդյո՞ք բանկը կազմում է իրատեսական ռազմավարական |
| | | ծրագրեր, |
| | |7. արդյո՞ք բանկի կողմից հետևողականորեն իրականացվում |
| | | են ռազմավարական ծրագրերով սահմանված |
| | | միջոցառումները, |
| | |8. արդյո՞ք ռազմավարական ծրագրերով ծրագրավորված և |
| | | բանկի փաստացի ցուցանիշները ընդհանուր առմամբ |
| | | համադրելի են, |
| | |9. արդյո՞ք բանկում առկա է կառավարման տարբեր |
| | | մարմինների միջև իրավասությունների և |
| | | պարտականությունների հստակ տարանջատում, |
| | |10. արդյո՞ք բանկի խորհրդի անդամները և գործադիր |
| | | մարմինը անկախ են բանկի մասնակիցներից և (կամ) |
| | | խոշոր ավանդատուներից, |
| | |11. արդյո՞ք բանկում առկա է որոշումների ընդունման |
| | | պատշաճ ապակենտրոնացում բանկի աշխատակիցների և |
| | | տարբեր կառույցների ֆունկցիաներին համապատասխան, |
| | |12. արդյո՞ք բանկի աշխատակիցները, հատկապես միջին և |
| | | բարձր օղակի ղեկավարները, ունեն պատշաճ |
| | | մասնագիտական պատրաստվածություն (կրթություն, |
| | | մասնագիտական փորձ, դասընթացներ), |
| | |13. արդյո՞ք բանկի աշխատակիցների քանակը |
| | | համապատասխանում է բանկի կողմից իրականացվող |
| | | գործառնությունների ծավալին և որակին, |
| | |14. արդյո՞ք բանկում առկա է պաշտոնապես հաստատված |
| | | ուսուցողական ծրագիր, |
| | |15. արդյո՞ք բանկն իրականացնում է հետևողական |
| | | մարկետինգային քաղաքականություն` շուկայում իր |
| | | դիրքն ուժեղացնելու նպատակով, |
| | |16. արդյո՞ք բանկի ներքին աուդիտը վերահսկում է տարբեր |
| | | մակարդակների ղեկավարների գործունեության |
| | | համապատասխանությունը բանկում ընդունված |
| | | քաղաքականություններին և ընթացակարգերին, |
| | |17. արդյո՞ք Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկ|
| | | ներկայացվող հաշվետվությունները և փաստաթղթերը |
| | | ներկայացվում են ժամանակին և առանց սխալների, |
| | |18. արդյո՞ք հաշվետու ժամանակաշրջանում բանկը չի խախտել|
| | | օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջները, |
| | |19. արդյո՞ք առկա է բանկի տարածքային ստորաբաժանումների|
| | | արդյունավետ կառավարման քաղաքականություն և բանկի |
| | | գլխամասային գրասենյակի և մասնաճյուղերի միջև |
| | | տեղեկատվության փոխանակման արդյունավետ համակարգ, |
| | |20. արդյո՞ք բանկում առկա է արդյունավետ ներքին |
| | | հսկողության համակարգ, որն առավելագույնս կբացառի |
| | | խոշոր կորուստների հնարավորությունը, բանկի |
| | | սահմանված ծրագրերից ու քաղաքականություններից |
| | | շեղումը: |
.________________________________________________________________________.
Ե-եկամտաբերություն
Այս բաժնի ցուցանիշները բնութագրում են բանկի կողմից ներգրավված և սեփական միջոցների արդյունավետ կառավարելու ունակությունը եկամուտ ապահովելու և ներքին ներուժի հաշվին բանկի ակտիվների աճն ապահովելու առումով: Գնահատվում է ինչպես բանկի եկամուտ ստեղծելու, այնպես էլ ծախսերը կառավարելու կարողությունը: Ե տարրի օբյեկտիվ գնահատականը հաշվարկվում է Ե1-Ե5 ցուցանիշների գնահատականների միջոցով:
.________________________________________________________________________.
|Ցու|Ցուցանիշի |Ցուցանիշի |Ցուցանիշի բնութագիրը |
|ցա-|անվանումը |միջակայքը և դրա| |
|նիշ| |համապատասխան | |
| | |գնահատականը | |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ե1 |Զուտ շահույթ /|Ե1>=6%=5 |Զուտ շահույթը հաշվարկվում է որպես |
| |Ընդհանուր |6%>Ե1>=4%=4 |տարվա սկզբից կուտակված զուտ շահույթ`|
| |ակտիվներ |4%>Ե1>=1%=3 |հիմք ընդունելով Կանոնակարգ 3-ի թիվ 5|
| | |1%>Ե1>=0%=2 |հաշվետվությունը և տարեկանացվում է: |
| | |Ե1<0%=1 |տարեկանացման="" ժամանակ="" գործակիցը="">
| | | |բազմապատկվում է 12/ո ցուցանիշով, |
| | | |որտեղ ո-ը տարվա սկզբից ամիսների |
| | | |քանակն է: |
| | | |Ընդհանուր ակտիվները միջինացվում են |
| | | |տարեսկզբից օրական կտրվածքով` հիմք |
| | | |ընդունելով թիվ 3 հաշվետվության միջին|
| | | |օրական հաշվեկշռային տվյալները: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ե2 |Զուտ շահույթ /|Ե2>=24%=5 |Զուտ շահույթը հաշվարկվում է որպես |
| |Ընդհանուր |24%>Ե2>=16%=4 |տարվա սկզբից կուտակած զուտ շահույթ` |
| |կապիտալ |16%>Ե2>=6%=3 |հիմք ընդունելով Կանոնակարգ 3-ի թիվ 5|
| | |6%>Ե2>=0%=2 |հաշվետվությունը և տարեկանացվում է: |
| | |Ե2<0%=1 |ընդհանուր="" կապիտալը="" միջինացվում="" է="">
| | | |տարեսկզբից օրական կտրվածքով` հիմք |
| | | |ընդունելով թիվ 3 հաշվետվության |
| | | |միջին օրական հաշվեկշռային տվյալները:|
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ե3 |Զուտ տոկոսային|Ե3>=15%=5 |Զուտ տոկոսային եկամուտը հաշվարկվում |
| |եկամուտ / |15%>Ե3>=12%=4 |է որպես տարվա սկզբից կուտակված զուտ |
| |եկամտաբեր |12%>Ե3>=6%=3 |տոկոսային եկամուտ` հիմք ընդունելով |
| |ակտիվներ |6%>Ե3>=0%=2 |Կանոնակարգ 3-ի թիվ 5 հաշվետվությունը|
| | |Ե3<0%=1 |և="" տարեկանացվում="" է:="" եկամտաբեր="">
| | | |ակտիվները միջինացվում են տարեսկզբից:|
| | | |Եկամտաբեր ակտիվների հաշվարկը |
| | | |կատարվում է Ա3 ցուցանիշում նշված |
| | | |կարգով: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ե4 |Զուտ |Ե4>=9%=5 |Զուտ գործառնական եկամուտը |
| |գործառնական |9%>Ե4>=6%=4 |հաշվարկվում է որպես տարեսկզբից |
| |եկամուտ / |6%>Ե4>=3%=3 |կուտակած զուտ տոկոսային և զուտ ոչ |
| |Ընդհանուր |3%>Ե4>=0%=2 |տոկոսային եկամուտների գումար` հիմք |
| |ակտիվներ |Ե4<0%=1 |ընդունելով="" կանոնակարգ="" 3-ի="" թիվ="" 5="">
| | | |հաշվետվությունը և տարեկանացվում է: |
| | | |Ընդհանուր ակտիվները միջինացվում են |
| | | |տարեսկզբից օրական կտրվածքով` հիմք |
| | | |ընդունելով թիվ 3 հաշվետվության միջին|
| | | |օրական հաշվեկշռային տվյալները: |
|___|______________|________________|____________________________________|
|Ե5 |(Զուտ |Ե5>=175%=5 |Համարիչը հաշվարկվում է որպես |
| |տոկոսային |175%>Ե5>=150%=4 |տարեսկզբից կուտակային զուտ տոկոսային|
| |եկամուտ+ոչ |150%>Ե5>=125%=3 |եկամուտների և ոչ տոկոսային |
| |տոկոսային |125%>Ե5>=100%=2 |եկամուտների (բացառությամբ |
| |եկամուտ) / ոչ |Ե5<100%=1 |վերագնահատման="" արդյունքում="" և="">
| |տոկոսային | |հիմնական միջոցների օտարումից |
| |ծախսեր | |ստացված զուտ եկամուտներից) |
| | | |հանրագումար: Հայտարարը հաշվարկվում |
| | | |է որպես տարեսկզբից կուտակային ոչ |
| | | |տոկոսային ծախսեր: Ցուցանիշի հաշվարկը|
| | | |կատարվում է համաձայն Կանոնակարգ 3-ի |
| | | |թիվ 5 հաշվետվության: |
|___|______________|_____________________________________________________|
|Ե6 |Եկամտաբերու- |Եկամտաբերության սուբյեկտիվ գնահատականն արտացոլում է |
| |թյան |բանկի եկամտաբերությունը բնութագրող ցուցանիշների |
| |սուբյեկտիվ |կայունության և միտումների գնահատականը: |
| |գնահատական |Եկամտաբերության սուբյեկտիվ գնահատականը ձևավորվում է |
| | |վերլուծելով և գնահատելով հետևյալը` |
| | |1. եկամուտների մակարդակի փոփոխությունները և |
| | |միտումները, դրանց կայունությունը և բնորոշությունը, |
| | |մասնավորապես մասհանումների ազդեցությունը, |
| | |2. ծախսերի մակարդակի փոփոխությունները և միտումները, |
| | |դրանք պայմանավորող գործոնների և բնույթի |
| | |բացահայտումը, |
| | |3. եկամուտների կենտրոնացվածությունը. ելնելով |
| | |ակտիվների կենտրոնացվածությունից` կարող է առաջանալ |
| | |նաև եկամուտների կենտրոնացվածություն ըստ տնտեսության |
| | |ճյուղերի, երկրի և փոխառուի և գնահատելով եկամուտների|
| | |վրա որևէ բարենպաստ կամ անբարենպաստ իրադարձության |
| | |ազդեցությունը պայմանավորված այդ կենտրոնացումներով, |
| | |4. ակտիվների հնարավոր դասակարգումների և դասակարգված |
| | |ակտիվների դասերի խստացման հետևանքով հնարավոր |
| | |կորուստների գծով սպասվող լրացուցիչ հատկացումների |
| | |ազդեցությունը բանկի եկամտաբերության ցուցանիշների վրա,|
| | |5. եկամտաբեր ակտիվների ընդհանուր ակտիվներում |
| | |տեսակարար կշիռների փոփոխությունները և միտումները, |
| | |դրանց ազդեցությունները եկամուտների վրա, |
| | |6. զուտ մասհանումների միտումները և դրանց տեսակարար |
| | |կշիռը եկամուտներում և ծախսերում, դրանց փոփոխության |
| | |միտումները, |
| | |7. գործառնական եկամուտների և մինչև գործառնական |
| | |ակտիվների և պարտավորությունների փոփոխությունը |
| | |դրամական հոսքերի հարաբերությունը և միտումները, |
| | |8. վերահսկողին նոր տեղեկատվության հիման վրա հայտնի |
| | |դարձած սպասվող հնարավոր ծախսերը, որոնք կարող են |
| | |բացասական ազդեցություն թողնել բանկի շահույթի |
| | |մեծության վրա: |
.________________________________________________________________________.
Լ-Իրացվելիություն
Այս բաժնի ցուցանիշները բնութագրում են` առանց կորուստների և ժամանակին բավարարել իր հաճախորդների, նախ և առաջ փոխատուների պահանջները, պատշաճ ձևով կառավարելու իրացվելիության հնարավոր շոկերը: Լ տարրի օբյեկտիվ գնահատականի հաշվարկում ընդգրկվում են Լ1-Լ5 ցուցանիշների գնահատականները:
._______________________________________________________________________.
|Ցու|Ցուցանիշի |Ցուցանիշի |Ցուցանիշի բնութագիրը |
|ցա-|անվանումը |միջակայքը և | |
|նիշ| |դրա | |
| | |համապատասխան | |
| | |գնահատականը | |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Լ1 |Բարձր իրացվելի|Ի1>=30%=5 |Ն2-1 տնտեսական նորմատիվն է: Բարձր |
| |ակտիվներ / |30%>Ի1>=25%=4 |իրացվելի և ընդհանուր ակտիվները |
| |Ընդհանուր |25%>Ի1>=20%=3 |վերցված են միջին օրական հաշվարկով: |
| |ակտիվներ |20%>Ի1>=15%=2 |Ցուցանիշի հաշվարկը կատարվում է |
| | |Ի1<15%=1 |համաձայն="" կանոնակարգ="" 3-ի="" թիվ="" 3="">
| | | |հաշվետվության: |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Լ2 |Բարձր իրացվելի|Ի2>=100%=5 |Ն2-2 տնտեսական նորմատիվն է: Բարձր |
| |ակտիվներ / |100%>Ի2>=90%=4 |իրացվելի ակտիվները և ցպահանջ |
| |Ցպահանջ պարտա-|90%>Ի2>=80%=3 |պարտավորությունները վերցված են միջին|
| |վորություններ |80%>Ի2>=70%=2 |օրական հաշվարկով: Ցուցանիշի |
| | |Ի2<70%=1 |հաշվարկը="" կատարվում="" է="" համաձայն="">
| | | |Կանոնակարգ 3-ի թիվ 3 հաշվետվության: |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Լ3 |Ցպահանջ և |Ի3>=140%=5 |Ցպահանջ և մինչև 29 օր մարման |
| |մինչև 29 օր |140%>Ի3>=120%=4|ժամկետով ակտիվների և |
| |մարման |120%>Ի3>=100%=3|պարտավորությունների (այդ թվում` |
| |ժամկետով |100%>Ի3>=80%=2 |արտահաշվեկշռային պայմանական |
| |ակտիվներ / |Ի3<80%=1 |պարտավորությունները="" ներառվում="" են="">
| |Ցպահանջ և | |20%-ով) մեծությունները հաշվարկվում |
| |մինչև 29 օր | |են համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 9 |
| |մարման | |հաշվետվության |
| |ժամկետով | | |
| |պարտավորու- | | |
| |թյուններ | | |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Լ4 |Մինչև 180 օր |Ի4>=140%=5 |1-ից 180 օր մարման ժամկետով |
| |մարման |140%>Ի4>=120%=4|ակտիվների և պարտավորությունների |
| |ժամկետով |120%>Ի4>=100%=3|(այդ թվում` արտահաշվեկշռային |
| |ակտիվներ / |100%>Ի4>=80%=2 |պայմանական պարտավորությունները |
| |Մինչև 180 օր |Ի4<80%=1 |ներառվում="" են="" 20%-ով)="" մեծությունները="">
| |մարման | |հաշվարկվում են համաձայն Կանոնակարգ |
| |ժամկետով | |3-ի թիվ 9 հաշվետվության: Ակտիվների |
| |պարտավորու- | |հաշվարկում չեն ընդգրկվում պետական |
| |թյուններ | |արժեթղթերը և Հայաստանի |
| | | |Հանրապետության կենտրոնական բանկի |
| | | |նկատմամբ պահանջները: |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Լ5 |Բարձր իրացվելի|Ի5>=100%=5 |Ցուցանիշը հաշվարկին մասնակցում է |
| |ակտիվներ / |100%>Ի5>=90%=4 |միայն բանկի մոտ խոշոր |
| |(Ցպահանջ |90%>Ի5>=80%=3 |պարտավորությունների առկայության |
| |պարտավորու- |80%>Ի5>=70%=2 |դեպքում: Բարձր իրացվելի ակտիվները և |
| |թյուններ+խոշոր|Ի5<70%=1 |ցպահանջ="" պարտավորությունները`="">
| |պարտավորու- | |հաշվարկվում են համաձայն Կանոնակարգ |
| |թյուններ) | |3-ի թիվ 3 հաշվետվության, իսկ խոշոր |
| | | |պարտավորությունները համաձայն թիվ 9 |
| | | |հաշվետվության` 20% կշռով: Թիվ 9 |
| | | |հաշվետվության խոշոր |
| | | |պարտավորությունների ցպահանջ սյունակը|
| | | |հաշվարկում չի մասնակցում: |
|___|______________|____________________________________________________|
|Լ6 |Իրացվելիության|Իրացվելիության սուբյեկտիվ գնահատականը ձևավորվում է |
| |սուբյեկտիվ |բանկի` ժամանակին և առանց էական ծախսերի |
| |կարծիք |պարտավորությունների բավարարման և ակտիվների |
| | |ֆինանսավորման իրական հնարավորությունների, դրանց |
| | |միտումների և սպասվող փոփոխությունների վերլուծության|
| | |արդյունքում: Որպեսզի իրականացվի իրացվելիության |
| | |սուբյեկտիվ գնահատում, վերլուծողը պետք է գնահատի` |
| | |1. բանկի բարձր իրացվելի ակտիվների տեսակարար կշռի |
| | |սպասվող փոփոխությունները և միտումները: Սուբյեկտիվ |
| | |գնահատականը կարող է խստացնել բանկի բարձր իրացվելի |
| | |ակտիվների տեսակարար կշռի բացասական միտումների |
| | |դեպքում, եթե բանկի իրացվելիության նորմատիվները |
| | |սահմանային արժեքներին մոտ են, |
| | |2. ցպահանջ պարտավորությունների տեսակարար կշռի |
| | |սպասվող փոփոխությունները և միտումները, ցպահանջ |
| | |պարտավորությունների ամբողջ պարտավորություններում |
| | |տեսակարար կշռի և դրան բարձր իրացվելի ակտիվների |
| | |ծավալների միտումների համադրելիությունը, |
| | |3. բարձր իրացվելի ակտիվների իրական մակարդակը, քանի |
| | |որ որոշ դեպքերում բանկը իրականում կարող է |
| | |հնարավորություն չունենա տիրապետել իր բարձր իրացվելի |
| | |համարվող միջոցները: Այս դեպքում վերահսկողը պետք է |
| | |համապատասխան ճշգրտումներ իրականացնի իրացվելիության |
| | |գնահատման օբյեկտիվ ցուցանիշների հաշվարկի մեջ, |
| | |չներառելով տվյալ ակտիվների մեծությունը բարձր |
| | |իրացվելի ակտիվների հաշվարկի մեջ, |
| | |4. տեղաբաշխված միջոցների կենտրոնացվածության աստիճանը|
| | |ըստ գործիքի տեսակի և թողարկողների: Այս առումով |
| | |անհրաժեշտ է վերլուծել որևէ հնարավոր անբարենպաստ |
| | |իրադարձության ազդեցությունը բանկի իրացվելիության |
| | |իրական մակարդակի վրա, |
| | |5. ներգրավված միջոցների կենտրոնացվածությունը ըստ |
| | |պարտատերերի, որևէ խոշոր պարտատիրոջ ավանդը հետ |
| | |պահանջելու հնարավորության ազդեցությունը բանկի |
| | |իրացվելիության մակարդակի վրա, |
| | |6. ակտիվների որակի` ակտիվների դասերի սպասվող |
| | |խստացումների և դուրսգրումների ազդեցությունը բանկի |
| | |իրացվելիության իրական մակարդակի վրա, |
| | |7. Հայաստանի Հանրապետության օրենքների և այլ |
| | |իրավական ակտերի պահանջների փոփոխությունները` կապված |
| | |բանկի իրացվելիության հաշվարկի հետ, դրանց հետևանքով |
| | |բանկի իրացվելիության մակարդակի սպասվող |
| | |փոփոխությունները, |
| | |8. բանկում իրացվելիության արտահերթ պահանջները |
| | |բավարարելու հնարավորությունը, որի անհրաժեշտությունը |
| | |կարող է ծագել եկամուտների նվազման, չաշխատող |
| | |ակտիվների աճի, ավանդների կենտրոնացումների, |
| | |գործառնություններն |
| | |9. ընդլայնելու հնարավորություններն իրականացնելու |
| | |դեպքերում, բանկի լրացուցիչ իրացվելիություն |
| | |ներգրավելու հնարավորությունը` բանկի իրացվելիության |
| | |հնարավոր վատթարացման դեպքում, |
| | |10. վճարման հանձնարարականներով բանկի վճարումների |
| | |կանոնավորությունը և հետաձգումների առկայությունը |
._______________________________________________________________________.
Ս-Շուկայական ռիսկի նկատմամբ զգայունություն
Այս բաժնի ցուցանիշների հիման վրա գնահատվում են բանկի շուկայական ռիսկերին ենթարկվածությունը: Ս տարրի օբյեկտիվ գնահատականն ստացվում է Ս1-Ս6 ցուցանիշների գնահատականների հիման վրա:
._______________________________________________________________________.
|Ցու|Ցուցանիշի |Ցուցանիշի |Ցուցանիշի բնութագիրը |
|ցա-|անվանումը |միջակայքը և | |
|նիշ| |դրա | |
| | |համապատասխան | |
| | |գնահատականը | |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Ս1 |Համախառն |Ս1<15%=5 |կանոնակարգ="" 2-ով="" սահմանված="">
| |արտարժութային |20%<><15%=4 |արտարժույթի="" տնօրինման="" նորմատիվն="" է:="">
| |դիրք / |25%<><20%=3 |որպես="" ս1="" վերցվում="" է="" այն="" շաբաթվա="">
| |Ընդհանուր |30%<><25%=2 |միջին="" օրական="" դիրքի="" մեծությունը,="">
| |կապիտալ |Ս1>30%=1 |որում ընկնում է ամսվա վերջին օրը: |
| | | |Ցուցանիշի հաշվարկը կատարվում է |
| | | |համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 7 |
| | | |հաշվետվության աղյուսակ 1-ի: Ս տարրի |
| | | |հաշվարկում ներառվում է 50% կշռով: |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Ս2 |Համախառն |Ս2<15%=5 |կանոնակարգ="" 2-ով="" սահմանված="">
| |արտարժութային |20%<><15%=4 |արտարժույթի="" տնօրինման="" նորմատիվն="" է:="">
| |դիրք (առանց |25%<><20%=3 |որպես="" ս2="" վերցվում="" է="" այն="" շաբաթվա="">
| |ածանցյալների)/|30%<><25%=2 |միջին="" օրական="" դիրքի="" մեծությունը,="">
| |Ընդհանուր |Ս2>30%=1 |որում ընկնում է ամսվա վերջին օրը: |
| |կապիտալ | |Ցուցանիշի հաշվարկը կատարվում է |
| | | |համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 7 |
| | | |հաշվետվության աղյուսակ 2-ի: Ս տարրի |
| | | |հաշվարկում ներառվում է 50% կշռով: |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Ս3 |II խմբի |Ս3<=2%=5 |կանոնակարգ="" 2-ով="" սահմանված="">
| |արտարժութային |3%<><2%=4 |արտարժույթի="" տնօրինման="" նորմատիվն="" է:="">
| |դիրք / |5%<><3%=3 |որպես="" ս3="" վերցվում="" է="" այն="" շաբաթվա="">
| |Ընդհանուր |6%<><5%=2 |միջին="" օրական="" դիրքի="" մեծությունը,="">
| |կապիտալ |Ս3>6%=1 |որում ընկնում է ամսվա վերջին օրը: |
| | | |Ցուցանիշի հաշվարկը կատարվում է |
| | | |համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 7 |
| | | |հաշվետվության աղյուսակ 1-ի: Ս տարրի |
| | | |հաշվարկում ներառվում է 50% կշռով: |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Ս4 |II խմբի |Ս4<=2%=5 |կանոնակարգ="" 2-ով="" սահմանված="">
| |արտարժութային |3%<><2%=4 |արտարժույթի="" տնօրինման="" նորմատիվն="" է:="">
| |դիրք / (առանց |5%<><3%=3 |որպես="" ս4="" վերցվում="" է="" այն="" շաբաթվա="">
| |ածանցյալների)/|6%<><5%=2 |միջին="" օրական="" դիրքի="" մեծությունը,="">
| |Ընդհանուր |Ս4>6%=1 |որում ընկնում է ամսվա վերջին օրը: |
| |կապիտալ | |Ցուցանիշի հաշվարկը կատարվում է |
| | | |համաձայն Կանոնակարգ 3-ի թիվ 7 |
| | | |հաշվետվության աղյուսակ 2-ի: Ս տարրի |
| | | |հաշվարկում ներառվում է 50% կշռով: |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Ս5 |Հիմնական |Ս5<=20%=5 |հիմնական="" միջոցները="" ներառում="" են="">
| |միջոցներ / |20%<><=30%=4 |կողմից="" օգտագործվող="" հիմնական="">
| |Հիմնական |30%<><=50%=3 |միջոցները,="" գրավի="" տնօրինման="">
| |կապիտալ |50%<><=70%=2 |արդյունքում="" կամ="" այլ="" պահանջներից="">
| | |Ս5>70%=1 |առաջացած սեփականացված անշարժ գույքն |
| | | |ու այլ հիմնական միջոցները, և |
| | | |շահագործումից դուրս հիմնական |
| | | |միջոցները` արտահայտված հաշվեկշռային |
| | | |արժեքով: Հիմնական միջոցների |
| | | |տվյալները վերցվում են Կանոնակարգ 3-ի|
| | | |թիվ 1 հաշվետվությունից: |
| | | |Հայտարարում վերցվում է հաշվեկշռային |
| | | |միջին օրական հիմնական կապիտալը |
| | | |Կանոնակարգ 3-ի թիվ 3 |
| | | |հաշվետվությունից: |
|___|______________|_______________|____________________________________|
|Ս6 |Տոկոսադրույքի |Ս6<=20%=5 |համարիչում="" վերցվում="" է="" մինչև="" 90="" օր="">
| |փոփոխման |40%<><20%=4 |մարման="" ժամկետով="" տոկոսաբեր="" ակտիվների="">
| |նկատմամբ |60%<><40%=3 |և="" ծախսատար="" պարտավորությունների="">
| |զգայուն` |80%<><60%=2 |տարբերության="" բացարձակ="" մեծությունը,="">
| |ակտիվների և |Ս6>80%=1 |որը հաշվարկվում է Կանոնակարգ 3-ի թիվ|
| |պարտավորու- | |9 հաշվետվության հիման վրա: |
| |թյունների | |Համարիչում թիվ 3 հաշվետվությունից |
| |տարբերություն/| |վերցվում է նորմատիվային ընդհանուր |
| |Ընդհանուր | |կապիտալի միջին օրական մեծությունը: |
| |կապիտալ | | |
|___|______________|____________________________________________________|
|Ս7 |Շուկայական |Շուկայի փոփոխությունների նկատմամբ զգայունության |
| |ռիսկի նկատմամբ|սուբյեկտիվ գնահատականն իրենից ներկայացնում է |
| |զգայունության |վերահսկողի կարծիքը բանկի ռիսկերին ենթակա լինելու |
| |սուբյեկտիվ |աստիճանի վերաբերյալ` կապված բանկի գործունեության |
| |կարծիք |առանձնահատկությունների և իրականացվող գործարքների |
| | |բնույթի հետ: Այս բաժնի սուբյեկտիվ վերլուծությունն |
| | |ընդհանուր առմամբ հիմնվում է նախորդ բաժիններում |
| | |բացահայտված տեղեկությունների վրա: Շուկայի |
| | |փոփոխությունների նկատմամբ զգայունության սուբյեկտիվ |
| | |գնահատականը ձևավորվում է` վերլուծելով և գնահատելով|
| | |հետևյալը` |
| | |1. ակտիվների կառուցվածքի փոփոխությունը և |
| | | միտումները. ակտիվների դուրսգրումների հետևանքով |
| | | գրավի տնօրինման արդյունքում սեփականացված հիմնական|
| | | միջոցների, ապրանքանյութական պաշարների և այն |
| | | ակտիվների տեսակարար կշիռների փոփոխությունը, որոնց|
| | | արժեքը կախված է շուկայում գների փոփոխությունից, |
| | |2. արտարժութային ակտիվների կամ պարտավորությունների |
| | | սպասվող փոփոխություններն ու միտումները, դրանց |
| | | ազդեցությունը բանկի արտարժութային դիրքի վրա: |
| | | Այստեղ պետք է ներառել նաև այն ակտիվները և/կամ |
| | | պարտավորությունները, որոնք բանկը համարել է |
| | | դրամային, բայց վերահսկողի հիմնավորված կարծիքով |
| | | դրանք պարունակում են արտարժութային ռիսկ, |
| | |3. ռիսկերի զսպման նպատակով օգտագործվող գործիքների |
| | | արդյունավետությունը և հուսալիությունը, |
| | |4. տոկոսադրույքի նկատմամբ զգայուն ակտիվների և |
| | | պարտավորությունների սպասվող փոփոխությունները և |
| | | միտումները և դրանց փոփոխության հետևանքով |
| | | տոկոսադրույքի նկատմամբ զգայուն ակտիվների և |
| | | պարտավորությունների ճեղքվածքային իրական |
| | | մեծությունը: |
._______________________________________________________________________.