(ուժը կորցրել է 18.05.2022 թիվ 31-Ն հրաման)
i
100.0961.290102
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
«29» 01 2002Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 10002016
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀՐԱՄԱՆ
28 դեկտեմբերի 2001 թվականի N 961
i
«ՀԱՏԿԱՊԵՍ ԱՐԱԳ ՓՉԱՑՈՂ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ ԵՎ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ» N2-III-4.4-1 ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐՆ ՈՒ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Համաձայն «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի հոդված 4-ի, «Հայաստանի Հանրապետության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 12.10.1993թ. N 518 որոշմամբ հաստատված ՀՀ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության կանոնադրության ու սանիտարական կանոնների, նորմերի, հիգիենիկ նորմատիվների մշակման, հաստատման, վերանայման, կիրարկման կարգի և պայմանների կետ 7-ի, ելնելով բնակչության առողջության պահպանման շահերից` հատկապես արագ փչացող սննդամթերքի պահպանման պայմաններն ու ժամկետները սահմանելու նպատակով,
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`
1. Հաստատել «Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքների պահպանման պայմանները և ժամկետները» N2-III-4.4-1 սանիտարական կանոններն ու հիգիենիկ նորմերը (կցվում է):
2. Հիգիենիկ և հակահամաճարակային հսկողության Երևան քաղաքի, մարզային, կենտրոնների ու ներմարզային կայանների գլխավոր բժիշկներին`
սահմանել հսկողություն «Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքների պահպանման պայմանները և ժամկետներ» N2-III-4.4-1 սանիտարական կանոնների և հիգիենիկ նորմերի պահանջների կատարման նկատմամբ:
Հաստատված է`
Հայաստանի Հանրապետության
առողջապահության նախարարի
2001 թվականի դեկտեմբերի 28-ի
N 961 հրամանով
ՀԱՏԿԱՊԵՍ ԱՐԱԳ ՓՉԱՑՈՂ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ ԵՎ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՆՈՐՄԵՐ N 2-III-4.4-1
Սննդամթերքի և պարենային հումքի արտադրությունը, փոխադրումը, պահպանումն ու իրացումը պետք է կատարվի սանիտարական կանոնների և հիգիենիկ նորմերի պահպանմամբ: Չհամապատասխանելու դեպքում դրանք անմիջապես հանվում են արտադրությունից ու վաճառքից` համապատասխան գլխավոր պետական սանիտարական բժշկի որոշման համաձայն:
Սույն սանիտարական կանոններով սահմանվում են հատկապես արագ փչացող պարենահումքի և սննդամթերքի պահպանման ժամկետներին ու պայմաններին ներկայացվող սանիտարահիգիենիկ պահանջները:
Սույն սանիտարական կանոնների պահանջների կատարումը պարտադիր է հատկապես արագ փչացող սննդամթերք արտադրող, պահող, տեղափոխող և իրացնող բոլոր կազմակերպությունների, ինչպես նաև անհատ ձեռնարկատերերի համար:
Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքը ենթակա չէ պահման առանց սառնարանային պայմանների:
Սառնարաններում` +60C-ից ոչ բարձր ջերմաստիճանում հատկապես արագ փչացող պարենահումքի և սննդամթերքի պահման առավելագույն ժամկետը 6-72 ժամից չպետք է գերազանցի:
Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքի շարքին են դասվում` միս-մսամթերքը, այդ թվում թռչնի ու ճագարի, ձուկ-ձկնեղենը, ծովամթերքը, կաթ-կաթնամթերքը և դրանցից պատրաստված կիսապատրաստվածքները և խոհարարական արտադրանքը, ալրային և կրեմային հրուշակեղենը, քաղցրավենիքը, ըմպելիքները, արագ սառեցրած մթերքը (աղցաններ, ուտեստներ, ճաշատեսակներ), ձավարեղենային և բանջարեղենային կիսապատրաստվածքները:
Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքի պահպանման պայմաններն ու ժամկետները խախտելու դեպքում, դրանցում կարող են զարգանալ մթերքի փչացմանը նպաստող մանրէներ, ինչպես նաև մանրէային ծագման սննդային թունավորումներ և աղիքային սուր վարակիչ հիվանդություններ առաջացնող ախտածին ու պայմանական ախտածին մանրէներ:
Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքի պահպանման ժամկետը հաշվարկվում է տեխնոլոգիական գործընթացն ավարտելուց անմիջապես հետո, ներառում է արտադրող կազմակերպությունում սննդամթերքը գտնվելու, առևտրի ու հանրային սննդի կազմակերպություններ փոխադրելու, ինչպես նաև վերջիններում դրանք պահելու և իրացնելու ժամանակահատվածը:
Հատկապես արագ փչացող սննդամթերք արտադրող կազմակերպությունը պարտավոր է պարտադիր հավաստման ենթակա ապրանքների յուրաքանչյուր խմբաքանակն ուղեկցել համապատասխանության սերտիֆիկատով, որտեղ պետք է նշված լինի սննդամթերքի արտադրման ամսաթիվը, ժամը, պահման պայմանները և իրացման/սպառման վերջնական ժամկետը: Հատկապես արագ փչացող սննդատեսակների իրացումը պետք է կատարվի դրանց պարտադիր մակնշման (կամ պիտակների) առկայությամբ: Պարտադիր մակնշվող տեղեկատվական տվյալները պետք է ներառեն հետևյալ տվյալները.
- արտադրանքի անվանումը,
- կիրառման ոլորտը (դիետիկ և մանկական սննդատեսակների համար),
- արտադրող կազմակերպության անվանումը և գտնվելու վայրը,
- արտադրանքի քաշը կամ ծավալը,
- սննդային հավելումների անվանումը և ծածկագիրը (սննդային հավելումների կիրառման դեպքում),
- արտադրանքի սննդային և էներգիական արժեքավորության վերաբերյալ տվյալներ (սպիտակուցների, ճարպերի, ածխաջրատների, վիտամինների, միկրոտարրերի պարունակությունը և կալորիականությունը),
- պատրաստման ամսաթիվը, պահման պայմանները և իրացման ժամկետները,
- պատրաստման եղանակը (կիսապատրաստվածքների, խտանյութերի և հատուկ` մանկական և դիետիկ սննդատեսակների համար):
Արգելվում է անհրաժեշտ մակնշում չունեցող կամ համապատասխան պիտակներով չուղեկցվող հատկապես արագ փչացող սննդամթերքի ստացումը և իրացումը առևտրի ու հանրային սննդի կազմակերպություններում:
Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքի փոխադրումը պետք է իրականացվի մակնշված փակ տարաներով:
Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքի տեղափոխումը պետք է կատարվի ներքին մակերեսի հիգիենիկ ծածկույթ ունեցող սառեցվող կամ հավասարաջերմ փոխադրամիջոցներով: Վերջիններս պետք է մակնշված լինեն` տեղափոխվող սննդամթերքին համապատասխան:
Տարվա տաք ժամանակաշրջանում, հավասարաջերմ թափքով փոխադրամիջոցներով տեղափոխման տևողությունը սառույցի առկայության դեպքերում չպետք է գերազանցի երեք ժամից, իսկ առանց սառույցի` մեկ ժամից:
Հատկապես արագ փչացող սննդամթերքի պահպանումն առևտրի ցանցում և հանրային սննդի օբյեկտներում թույլատրվում է միայն +20C-ից մինչև +60C (կամ մինուսային) ջերմային ռեժիմի ապահովման դեպքում: Բացառություն կարող են կազմել բարձր ջերմաստիճանում պատրաստված կիսապատրաստվածքներ ու պատրաստի արտադրատեսակներ, որոնք նախատեսված են հանրային սննդի կազմակերպություններում հետագա մշակման (վերջնական պատրաստման) և խոհարարական խանութներում (կամ խանութների խոհարարական բաժիններում) իրացնելու համար, ունեն ավելի երկարատև պահպանման ժամկետներ: Դրանց պահպանման ջերմաստիճանը ցանկում առանձնացված է * նշանով:
ՀԱՏԿԱՊԵՍ ԱՐԱԳ ՓՉԱՑՈՂ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՋԵՐՄԱՅԻՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ ԵՎ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ
._____________________________________________________________________.
| | |Պահպանման |Պահպանման |
| N |Սննդամթերքի անվանում |առավելագույն|ջերմաստիճան |
| | |ժամկետ |0C |
| | |(ժամ) | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |ՄՍԱՄԹԵՐՔ | | |
| |Կիսապատրաստվածքներ տավարի, խոզի, | | |
| |ոչխարի մսից | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 1. |Միս խոշոր կտորներով | 48 |+2-ից +6 |
| 2. |Չափածրարված միս (0.25-1 կգ քաշով) | 36 |+2-ից +6 |
| 3. |Չափաբաժիններով կտորներ առանց | | |
| |պաքսիմատի (բնական բիֆշտեքս, | | |
| |լանգետ, անտրեկոտ, ռոմշտեքս, | 36 |+2-ից +6 |
| |էսկալոպ, շնիցել` տավարի, ոչխարի, | | |
| |խոզի միս ջեռոցում պատրաստելու | | |
| |համար և այլն) | | |
| 4. |Չափաբաժիններով կտորներ պաքսիմատում | | |
| |(ռոմշտեքս, շնիցել, բնական կոտլետ | 24 |+2-ից +6 |
| |տավարի և խոզի մսից և այլն) | | |
| 5. |Մանր կտորներով միս` խորովածի | | |
| |համար, բեֆստրոգանով, ազու, | 24 |+2-ից +6 |
| |գուլյաշ, տավարի միս շոգեխաշելու | | |
| |համար և այլն | | |
| 6. |Մսի ասորտի | 18 |+2-ից +6 |
| 7. |Սննդային ոսկրեր | 24 |+2-ից +6 |
| 8. |Գյուղատնտեսական կենդանիների | | |
| |ենթամթերք` | | |
| |սառեցրած | 48 |+2-ից +6 |
| |պաղեցրած | 24 |+2-ից +6 |
| 9. |Խորովածի կիսապատրաստվածք | 24 |+2-ից +6 |
| |մարինադացված | | |
| 10. |Կիսապատրաստվածքներ աղացած մսից` | | |
| |բնական շնիցել, կոտլետներ, կիևյան և | 12 | |
| |այլ տեսակներ, բիֆշտեքս, լյուլա- | 48 |+2-ից +6 |
| |քյաբաբ | | |
| |աղացած բիֆշտեքս սառեցրած | 48 |ոչ բարձր -5- |
| |բարձր սննդային արժեքավորության | |ից |
| |կիսապատրաստվածքներ` | 12 |+2-ից +6 |
| |կոտլետներ` տավարի մսից, անյուղ և | | |
| |այլ տեսակների | | |
| |կոլոլակ տավարի մսից, մսային | | |
| |գնդիկներ | 12 | |
| |համակցված կիսապատրաստվածքներ | | |
| |(կոտլետներ միս-կարտոֆիլային, միս- | | |
| |բանջարեղենային և այլն) | | |
| 11. |Մսի արդյունաբերության և հանրային | | |
| |սննդի կազմակերպությունների | | |
| |նախապատրաստական արտադրամասերում | | |
| |արտադրվող մսի խճողակ (ֆարշ) | 12 |+2-ից +6 |
| |դիետիկ և խճողակ | 18 |+2 -ից +6 |
| |մսի խճողակ սառեցրած | 48 | |
| |մսի համակցված խճողակ հատուկ | 12 |0-ից ցածր |
| |(սոյայի սպիտակուցի ավելացմամբ) | |+2-ից +6 |
| 12. |Առևտրի և հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում արտադրվող | 6 |+2 -ից +6 |
| |մսի խճողակ | | |
| 13. |Մսով պելմեններ, կոլոլակ սառեցրած | 48 |ոչ բարձր - |
| | | |5-ից |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |Կիսապատրաստվածքներ | | |
| |թռչնի և ճագարի մսից | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 14. |Թռչնի և ճագարի միս պաղեցրած | 48 |+2 -ից +6 |
| |փաթեթավորված | | |
| 15. |Թռչնի և ճագարի միս սառեցրած | 72 |+2 -ից +6 |
| 16. |Թռչնի մսից կիսապատրաստվածքներ | | |
| |(խոհարարական մշակման համար | | |
| |պատրաստված մսեղիք, ֆիլե, սուկի, | | |
| |ողնաշարի անոսկր մաս, բդիկներ, | 48 |+2 -ից +6 |
| |ճտեր տապակայի համար) | | |
| 17. |Հավաքածուներ` դոնդողի, ռագուի, | 12 |+2 -ից +6 |
| |սուպերի համար | | |
| 18. |Կիսապատրաստվածքներ աղացած թռչնի | | |
| |մսից (կոտլետներ հավի մսից, | 12 |+2-ից +6 |
| |կոտլետներ հնդկահավի մսից և այլն) | | |
| 19. |Թռչնի և ճագարի ենթամթերք և դրանցից| | |
| |կիսապատրաստվածքներ | 24 |+2 -ից +6 |
| |Խոհարարական արտադրանք տավարի, խոզի | | |
| |և ոչխարի (այծի) մսից | | |
| 20. |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպությունների | 24 | |
| |նախապատրաստական արտադրամասերում | | |
| |արտադրվող եփած միս (խոշոր | | |
| |կտորներով սառը ճաշատեսակների | | |
| |համար, խոշոր կտորներով, կտրատված | | |
| |բաժինների` I-ին և II-րդ | | |
| |ճաշատեսակների համար) | | |
| 21. |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում | 12 |+2 -ից +6 |
| |(բացառությամբ նախապատրաստական | | |
| |արտադրամասերի) պատրաստված խաշած | | |
| |միս | | |
| 22. |* Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպությունների | | |
| |նախապատրաստական արտադրամասերում | 48 |+2-ից +6 |
| |պատրաստված տապակած միս (տավարի և | | |
| |խոզի տապակած միս` սառը | | |
| |ճաշատեսակների համար, տապակած խոշոր | | |
| |կտորներով և կտրատած բաժինների` | | |
| |երկրորդ ճաշատեսակների համար, միս | | |
| |դոնդողում) | | |
| 23. |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում | | |
| |(բացառությամբ նախապատրաստական | 24 |+2-ից +6 |
| |արտադրամասերի) պատրաստված | | |
| |տապակած միս | | |
| 24. |* Միս լցոնած ճարպով շոգեխաշած | | |
| |(խոշոր կտորներով, կտրատված | 24 |+2-ից +6 |
| |բաժինների II-րդ ճաշատեսակների | | |
| |համար, միս դոնդողում) | | |
| 25. |Ենթամթերք եփած (լեզու, սիրտ, | 18 |+2-ից +6 |
| |երիկամ, ուղեղ) | | |
| 26. |Լյարդ տապակած | 24 |+2-ից +6 |
| 27. |Խոհարարական արտադրանք աղացած մսից | | |
| |տապակած (կոտլետներ, բիֆշտեքս, | 12 |+2-ից +6 |
| |շնիցել և այլ) | | |
| 28. |Դոնդող մսով | 12 |+2-ից +6 |
| 29. |Մսի արդյունաբերության | | |
| |կազմակերպություններում արտադրված | 24 |0-ից +2 |
| |պաշտետներ` մսից, լյարդից և թռչնի | | |
| |մսից | | |
| 30. |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում պատրաստված | 6 |+2-ից +6 |
| |պաշտետներ` մսից և լյարդից | | |
| 31. |Մսի արդյունաբերության | | |
| |կազմակերպություններում արտադրված | | |
| |արգանակներ` | | |
| | խտացրած | 24 |+2-ից +6 |
| | հեղուկ | 6 |+2-ից +6 |
| 32. |* Արգանակներ դոնդողանյութով: | | |
| |Կիսապատրաստվածքներ | | |
| | մսի | 48 |+2-ից +6 |
| | հավի | 24 |+2-ից +6 |
| 33. |* Արգանակ հավի ոսկորից: | 24 |+2 -ից +6 |
| |Կիսապատրաստվածք | | |
| 34. |* Խիտ արգանակ ոսկորներից: | 48 |+2-ից +6 |
| |Կիսապատրաստվածք | | |
| |Խոհարարական արտադրանք ճագարի | | |
| |և թռչնի մսից | | |
| 35. | Բադերի և ճտերի մսեղիք` | 48 |+2-ից +6 |
| |կարմրացրած | | |
| 36. |Թռչնի մսեղիք` ապխտած, ապխտած | | |
| |/տապակած, ապխտած-եփած | 72 |+2-ից +6 |
| 37. |* Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպությունների | | |
| |նախապատրաստվածքային | 48 |+2-ից +6 |
| |արտադրամասերում և թռչնի | | |
| |վերամշակման կազմակերպություններում | | |
| |կենտրոնացված եղանակով արտադրվող | | |
| |թռչնի ու ճագարի տապակած միս | | |
| 38. |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում պատրաստվող | 24 |+2-ից +6 |
| |թռչնի և ճագարի միս` յուղով տապակած | | |
| 39. |* Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպությունների | | |
| |նախապատրաստվածքային | | |
| |արտադրամասերում և թռչնի | 24 |+2-ից +6 |
| |վերամշակման | | |
| |կազմակերպություններում | | |
| |կենտրոնացված եղանակով արտադրվող | | |
| |թռչնի մսեղիք` եփած | | |
| 40. |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում պատրաստված | 18 |+2 -ից +6 |
| |թռչնի մսեղիք եփած | | |
| 41. |* Թռչնի բաժնեմասնատված խաշած միս` | 24 |+2 -ից +6 |
| |դոնդողի մեջ | | |
| 42. |* Թռչնի փափուկ միս խաշած | 24 |+2 -ից +6 |
| |բրիկետի ձևով | | |
| 43. |Թռչնի մսից պատրաստված կոտլետներ | 12 |+2 -ից +6 |
| 44. |Եփած ձու | 24 |+2 -ից +6 |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |Երշիկներ և երշիկեղեն | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 45. |Դոնդող թաղանթի մեջ | 36 |+2 -ից +6 |
| 46 |Երշիկեղեն դոնդողի մեջ զելց | | |
| |բարձր տեսակի | 48 |+2 -ից +6 |
| |առաջին և երկրորդ տեսակի | 24 |+2 -ից +6 |
| |երրորդ տեսակի | 12 |+2 -ից +6 |
| 47. |Ռուլետ խմապից | 12 |+2 -ից +6 |
| 48. |Երշիկներ եփած` | | |
| | բարձր տեսակի | 72 |+2 -ից +6 |
| | 1-ին և 2-րդ տեսակի | 48 |+2 -ից +6 |
| | երրորդ տեսակի | 24 |+2 -ից +6 |
| 49. |Նրբերշիկներ և սարդելկաներ | 48 |+2 -ից +6 |
| 50. |Մսային հացեր` | | |
| | բարձր տեսակի | 72 |+2-ից +6 |
| | 1-ին և 2-րդ տեսակի | 48 |+2 -ից +6 |
| 51. |Երշիկներ լյարդաթոքային | | |
| |(ենթամթերքից) | | |
| | բարձր և 1-ին տեսակի | 48 |+2 -ից +6 |
| | 2-րդ տեսակի | 24 |+2 -ից +6 |
| | 3-րդ տեսակի | 12 |+2 -ից +6 |
| 52. |Երշիկներ արյունային` | | |
| | 1-ին և 2-րդ տեսակի | 24 |+2 -ից +6 |
| | 3-րդ տեսակի | 12 |+2 -ից +6 |
| | ապխտած 1-ին տեսակի | 48 |+2 -ից +6 |
| 53. |Եփած արտադրատեսակներ թաղանթի մեջ | | |
| |(խոզապուխտ ասորտի, խոզապուխտ | | |
| |նախաճաշի համար, խոզապուխտ թաղանթի | 72 |+2 -ից +6 |
| |մեջ և այլ) | | |
| 54. |Երշիկներ եփած` ենթամթերքի | | |
| |ավելացմամբ, սարդելկաներ | 24 |+2 -ից +6 |
| |սպիտակուցային և ենթամթերքից | | |
| 55. |Երշիկեղեն պոլիմերային թաղանթի մեջ | | |
| |վակուումային եղանակով | | |
| |փաթեթավորված` եփած երշիկներ, եփած | 48 |+2 -ից +6 |
| |արտադրանք` խոզի, տավարի և ոչխարի | | |
| |մսից | | |
| 56. |Երշիկներ լյարդ /թոքից բուսական | | |
| |(ձավարեղենի ավելացումով) | 12 |+2 -ից +6 |
| 57. |Երշիկներ մանկական /դպրոցական | 36 |+2 -ից +6 |
| |սննդի համար | | |
| 58. |Եփած երշիկներ թռչնի մսից` բարձր | 72 |+2 -ից +6 |
| |տեսակի | | |
| 59. |Եփած երշիկներ թռչնի մսից` 1-ին | 48 |+2 -ից +6 |
| |տեսակի, նրբերշիկներ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |ՁԿՆԵՂԵՆ ԵՎ ԾՈՎԱՄԹԵՐՔ | | |
| |Կիսապատրաստվածքներ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 60. |Ձուկ բոլոր անվանումների պաղեցրած | 48 |0-ից -2 |
| 61. |Ձուկ և ձկնամթերք բոլոր | | |
| |անվանումների սառեցրած և փայլապատ | 24 |0-ից -2 |
| 62. |Ձուկ /կտրված, չսառեցված | 24 |-2-ից +2 |
| 63. |Ձուկ չափաբաժիններով պաքսիմատով | 12 |+2-ից +6 |
| 64. |Ձկան կիսապատրաստվածք խորովելու և | 24 |-2-ից +2 |
| |տապակելու համար | | |
| 65. |Կոտլետներ, խճողակ, ձուկ | | |
| |/կարտոֆիլային կոտլետներ, բլիթներ/ | 12 |-2-ից +2 |
| |բլիններ (առանց սառեցնելու) | | |
| 66. |Կոտլետներ, տոլմա և խճողակ սառեցրած | 72 |-4-ից -6 |
| 67. |Ձկան պելմենիներ սառեցրած | 48 |-4-ից -6 |
| |Խոհարարական արտադրանք | | |
| 68. |Ձուկ (բոլոր անվանումների) տապակած | 36 |+2-ից +6 |
| 69. |Ձուկ (բոլոր անվանումների) | 48 |+2-ից +6 |
| |խորոված/տապակած | | |
| 70. |Ձուկ (բոլոր անվանումների) եփած | 24 |+2-ից +6 |
| 71. |Ձուկ խճողած | 24 |+2-ից +6 |
| 72. |Աղ դրած ձկից աղացած արտադրանք | 24 |+2-ից +6 |
| |(ծովատառեխ, թյունիկ և այլ) | | |
| 73. |Ձկան (բոլոր անվանումների) | 12 |+2-ից +6 |
| |կոտլետներ տապակած | | |
| 74. |Տիֆտելներ ձկան տոմատի սոուսում, | 48 |+2-ից +6 |
| |կոլոլակ | | |
| 75. |Ձուկ (բոլոր անվանումների) և ռուլետ | 48 |+2-ից +6 |
| |տաք եղանակով ապխտած | | |
| 76. |Ձկան երշիկներ եփած | 48 |+2-ից +6 |
| 77. |Ձուկ դոնդողում «Ձկնորսական», | 12 |+2-ից +6 |
| |«Հատուկ» և այլ | | |
| 78. |Խեցգետիններ և մանր ծովախեցգետիններ | 12 |+2-ից +6 |
| |եփած | | |
| 79. |Ծովախեցգետնի ձողիկներ | 48 |+2-ից +6 |
| 80. |Կաղամար բանջարեղենով թթվասերի | 24 |+2-ից +6 |
| |սոուսի մեջ, կոտլետներ կաղամարից, | 48 |+2-ից +6 |
| |կաղամար մարինադացված | | |
| 81. |Խոհարարական արտադրանք «Օկեան» | | |
| |սպիտակուցային մածուկից | 24 |+2-ից +6 |
| |արդյունաբերական արտադրության | | |
| 82. |Յուղ ձկան և ձկնկիթի (բոլոր | 24 |+2-ից +6 |
| |անվանումների) | | |
| 83. |Ձուկ դոնդողի մեջ | 24 |+2-ից +6 |
| 84. |Ձկան մածուկներ պոլիմերային | 24 |+2-ից +6 |
| |սպառողական տարայում | | |
| 85. |Ձկան 2-րդ կերակրատեսակներ | | |
| |պոլիմերային սպառողական տարայում` | | |
| | առանց սառեցման | 12 |+2-ից +6 |
| | սառեցրած | 72 |-4-ից - 6 |
| 86. |Սպիտակուցային սառեցրած մածուկ | 72 |-1-ից -3 |
| |«Օկեան» | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |ԿԱԹՆԱՄԹԵՐՔ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 87. |Պաստերիզացված կաթ, սերուցք, | 36 |+2-ից +6 |
| |ացիդոֆիլին | | |
| 88. |Կեֆիր | 36 |+2-ից +6 |
| 89. |Մածուն | 48 |+2-ից +6 |
| 90. |Ըմպելիքներ շիճուկից (բոլոր | 48 |+2-ից +6 |
| |անվանումների) | | |
| 91. |Թան թարմ | 36 |+2-ից +6 |
| 92. |Բնական կումիս (զամբիկի կաթից), | 48 |+2-ից +6 |
| |կումիս կովի կաթից | | |
| 93. |Թթվասեր | 72 |+2-ից +6 |
| |Դիետիկ թթվասեր | 48 |+2-ից +6 |
| 94. |Կաթնաշոռ յուղալի և | | |
| |յուղաճարպազրկված դիետիկ | 36 |+2-ից +6 |
| |Գյուղական 5 % յուղայնությամբ | 24 |+2-ից +6 |
| 95. |Պանրիկներ սոյայից, սոյայի թթվեցրած | 12 |+2-ից +6 |
| |կաթ | | |
| 96. |Կիսապատրաստվածքներ կաթնաշոռից | | |
| |(բոլոր անվանումների) | 24 |+2-ից +6 |
| |լցոնով կաթնաշոռային կարկանդակներ | 24 |ոչ բարձր - |
| | | |5 -ից |
| 97. |Կաթնաշոռային պանրիկներից | | |
| |պատրաստված արտադրանք | 36 |0-ից +2 |
| 98. |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում կաթնաշոռից | | |
| |պատրաստված թխվածքաճաշ (զապեկանկա) | 48 |+2-ից +6 |
| |և քաղցրակուտապ (պուդինգ) | | |
| 99. |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում կաթնաշոռից | | |
| |պատրաստված խոհարարական արտադրանք` | | |
| |- քաղցրակուտապ կաթնաշոռային | 24 |+2-ից +6 |
| |(յուղոտ և կիսայուղոտ) | | |
| |- զրազներ կաթնաշոռից չամիչով | 36 |+2-ից +6 |
| |(յուղոտ և կիսայուղոտ) | | |
| 100 |Պանիր (կաթնաշոռ) տնական | 36 |+2-ից +6 |
| 101 |Սերուցքային պանիրներ` փաթեթավորված | | |
| |պոլիստիրոլից և այլ պոլիմերային | | |
| |նյութերից տուփերում | | |
| | մրգային քաղցր տեսակի | 48 |+2-ից +6 |
| | կծու, ռոքֆոր տեսակի | 72 |+2-ից +6 |
| 102 |Պանիրներ փափուկ և աղաջրային` առանց | 48 |+2-ից +6 |
| |հասունացման | | |
| 103 |Պանրային զանգված | 48 |+2-ից +6 |
| 104 |Շիճուկակարագ | 48 |+2-ից +6 |
| 105 |Սերուցքային ըմպելիքներ | 24 |+2-ից +6 |
| 106 |Սերուցքային կարագ` մանր կտորներով | 6 |+2-ից +6 |
| 107 |Ըմպելիք «Հարավային» | 24 |+2-ից +6 |
| 108 |Ըմպելիքներ «Սիրողական», «Ձյունիկ» | 36 |+2-ից +6 |
| 109 |* Մանկական սնունդ` համաձայն | | |
| |սպառողական տարայի մակնշման | | |
| 110 |Մանկական կաթնախոհանոցի արտադրանք | 24 |+2-ից +6 |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |ԲԱՆՋԱՐԵՂԵՆ | | |
| |Կիսապատրաստվածքներ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 111 |Կարտոֆիլ հում` մաքրված, | 48 |+2-ից +6 |
| |սուլֆիտացված | | |
| 112 |Կաղամբ թարմ սպիտակագլուխ մաքրած | 12 |+2-ից +6 |
| 113 |Մաքրած հում գլուխ սոխ, գազար, | 24 |+2-ից +6 |
| |ճակնդեղ | | |
| 114 |* Ամսական բողկ, ծովաբողկ` մաքրած, | 12 |+2-ից +6 |
| |կտրատած | | |
| 115 |* Մաղադանոս մշակված` | | |
| | կանաչ տերևները | 18 |+2-ից +6 |
| | արմատները | 24 |+2-ից +6 |
| 116 |* Նեխուր մշակված` | | |
| | կանաչ տերևները | 18 |+2-ից +6 |
| | արմատները | 24 |+2-ից +6 |
| 117 |* Կանաչ սոխ մշակված | 18 |+2-ից +6 |
| 118 |* Սամիթ մշակված | 18 |+2-ից +6 |
| 119 |* Թարխուն մշակված | 18 |+2-ից +6 |
| 120 |* Վայրի ստեպղին (գազար) մշակված | 24 |+2-ից +6 |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |Ջերմային մշակման ենթարկված | | |
| |կիսապատրաստվածքներ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 121 |* Թխվածքաճաշ /զապեկանկա/ կաղամբով, | | |
| |գազարով, բանջարեղենով, կարտոֆիլով, | 18 |+2-ից +6 |
| |մսով | | |
| 122 |* Կոտլետներ գազարի, կաղամբի, | 18 |+2-ից +6 |
| |ճակնդեղի, կարտոֆիլի | | |
| 126 |Շնիցել կաղամբից, խճողակ կաղամբի, | 12 |+2-ից+6 |
| |խճողակ գազարի | | |
| 127 |* Աղ դրած վարունգ` կտրատված, | 24 |+2-ից +6 |
| |տապակած | | |
| 128 |* Սպիտակագլուխ թարմ կաղամբ` | 12 |+2-ից +6 |
| |կտրատված, շոգեխաշած | | |
| 129 |* Թթու դրած սպիտակագլուխ կաղամբ` | | |
| |շոգեխաշած 1-ին ճաշատեսակների համար | 72 |+2-ից +6 |
| 130 |* Սոխ, գազար շոգեխաշած | 48 |+2-ից +6 |
| 131 |* Սոուսներ խտացրած` | | |
| |- կարմիր տոմատի | 72 |+2-ից+6 |
| |- սպիտակ, թթվասերային, խնձորի | 48 |+2-ից+6 |
| 132 | Տոլմայի կիսապատրաստվածքներ` | | |
| |բանջարեղենային, մսով և բրնձով, | 12 |+2-ից+6 |
| |ձկով և բրնձով, կաթնաշոռով և բրնձով| | |
| |և այլ | | |
| 133 |* Տոլմայի կիսապատրաստվածք մսով և | | |
| |բրնձով, պատրաստված հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում | 6 |+2-ից+6 |
| 134 |* Աղցան թթվեցրած կաղամբից | 24 |+2-ից+6 |
| 135 |* Բանջարեղեն եփած մաքրած` | | |
| | գազար | 24 |+2-ից+6 |
| | բազուկ | 24 |+2-ից+6 |
| | կարտոֆիլ | 18 |+2-ից+6 |
| 136 |* Բանջարեղեն եփած, մաքրած, կտրատած` | | |
| | գազար | 18 |+2-ից+6 |
| | բազուկ | 18 |+2-ից+6 |
| | կարտոֆիլ | 12 |+2-ից+6 |
| 137 |* Աղցաններ (մսից, ձկից և այլն) | 12 |+2-ից+6 |
| |չհամեմված | | |
| 138 |Հանրային սննդի | | |
| |կազմակերպություններում պատրաստված | | |
| |բոլոր տեսակների աղցաններ, | 6 |+2-ից+6 |
| |խառնախորտիկներ` չհամեմված | | |
| 139 |Բանջարեղեն եփած, չմաքրած | 6 |+2-ից+6 |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |ԱԼՐԱՅԻՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔ | | |
| |Կիսապատրաստվածքներ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 140 |Խմոր (խմորիչային, դրոժով)` թխված և | | |
| |տապակված կարկանդակների, | | |
| |փքաբլիթների, լցոնով կարկանդակների, | 9 |+2-ից+6 |
| |կուտապի և ալրային այլ արտադրանքի | | |
| |համար | | |
| 141 |Խմոր շերտավոր անալի` տորթերի, | | |
| |կարկանդակների և ալրային այլ | 24 |+2-ից+6 |
| |արտադրանքի համար | | |
| 142 |Խմոր փխրուն տորթերի և | 36 |+2-ից+6 |
| |կարկանդակների համար | | |
| 143 |Խմոր լցոնով կարկանդակների համար | 24 |+2-ից+6 |
| 144 |Նախապատրաստվածքներ նրբաբլիթների | 24 |+2-ից+6 |
| |/բլինների/ համար | | |
| 145 |Նրբաբլիթներ լցոնած խճողակով` | | |
| | մսով, կաթնաշոռով, խնձորով | 12 |+2-ից+6 |
| | ջեմով, պովիդլոյով | 18 |+2-ից+6 |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |Խոհարարական արտադրանք | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 146 |Պանրային ձողիկներ | 72 |+2-ից+6 |
| 147 |Խմորիչային դրոժով խմորից լոռաբլիթ, | | |
| |հյութալի բլիթ, կուտապներ կիսաբաց` | 24 |+2-ից+6 |
| | կաթնաշոռով | 6 |ոչ բարձր +20-|
| | պովիդլոյով և մրգային լցոնով | 24 |ից |
| | | |ոչ բարձր +20-|
| | | |ից |
| 148 |Կարկանդակներ, չեբուրեկներ, | | |
| |բելյաշներ, թխվածքաբլիթներ, | | |
| |կուլեբյակներ` թխված, | 24 |+2-ից+6 |
| |տապակված (մսով, ձվով, կաթնաշոռով, | 3 |ոչ բարձր |
| |կաղամբով, սիրտ /թոքով և այլ տեսակի | |+20-ից |
| |լցոններով) | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |ՁԱՎԱՐԵՂԵՆԱՅԻՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔ | | |
| |Կիսապատրաստվածքներ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 149 |Կոտլետներ սպիտակաձավարից, | 18 |+2-ից+6 |
| |կորեկաձավարից | | |
| |Խոհարարական արտադրանք | | |
| 150 |Թխվածքաճաշ սպիտակաձավարից, բրնձից, | | |
| |բրինձ-կաթնաշոռով | 12 |+2-ից+6 |
| 151 |Քաղցրակուտապ կաթով, բրնձով | 24 |+2-ից+6 |
| 152 |Ձավարաճաշ կաթնաշոռով յուղալի և | 24 |+2-ից+6 |
| |կիսայուղոտ | | |
| 153 |Փլավ մրգային | 24 |+2-ից+6 |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |ԱԼՐԱՅԻՆ ՀՐՈՒՇԱԿԵՂԵՆ, ՔԱՂՑՐԱՎԵՆԻՔ, | | |
| |ԸՄՊԵԼԻՔՆԵՐ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 154 |Տորթեր և հրուշակ` | | |
| |հարած սպիտակուցային կրեմով, | | |
| |մրգային ձևավորումով կամ առանց | | |
| |կրեմային ձևավորման | 72 |+2-ից+6 |
| | սերուցքային կրեմով | 36 |+2-ից+6 |
| | եփած կրեմով, հարած սերուցքային | 6 |+2-ից+6 |
| |կրեմով | | |
| 155 |Բիսկվիտային ռուլետներ` | | |
| | կրեմով | 36 |+2-ից+6 |
| | կաթնաշոռով | 24 |+2-ից+6 |
| 156 | Անուշահամ դոնդողներ, սամբուկ, | 24 |+2-ից+6 |
| |մուսս | | |
| 157 |Կրեմներ` սերուցքային, | 24 |+2-ից+6 |
| |կաթնաշոռամրգային | | |
| 158 |Սերուցք հարած | 6 |+2-ից+6 |
| 159 |Տորթ կաթնաշոռից | 24 |+2-ից+6 |
| 160 |Կվաս արդյունաբերական արտադրության` | | |
| | կվաս հացի չպաստերիզացված | 48 |+2-ից+6 |
| | կվաս «Մոսկովյան» | 72 |+2-ից+6 |
| 161 |Արդյունաբերական արտադրության ոչ | | |
| |ոգելից ըմպելիքներ չգազացված` | | |
| |կիտրոնի, բալի և այլ մրգերի | | |
| |(առանց պահածոյացնող նյութերի) | 48 |+2-ից+6 |
| |ԱՐԱԳ ՍԱՌԵՑՐԱծ ՄԹԵՐՔ | | |
| |Աղցաններ և ուտեստներ | | |
| 162 |Աղցան կարմրագլուխ կաղամբից | 24 |0-ից+4 |
| 163 |Աղցան բազուկից | 24 |0-ից+4 |
| 164 |Բանջարեղենային ուտեստ տոմատով | 24 |0-ից+4 |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| |Երկրորդ ճաշատեսակներ և գարնիրներ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 165 |Գուլյաշ տավարի մսից | | |
| 166 |Շոգեխաշած տավարի միս | | |
| 167 |Միս տնական ձևով | | |
| 168 |Բեֆստրոգանով | | |
| 169 |Կոլոլակ | | |
| 170 |Կոլոլակ առանց սոուսի | 96 |ոչ բարձր -5 |
| | | |-ից |
| 171 |Կոլոլակներ սոուսով | | |
| 172 |Բիֆշտեքս | 48 |ոչ բարձր 0-ից|
| 173 |Սարդելկա | | |
| 174 |Նրբերշիկ | | |
| 175 |Երշիկ | | |
| 176 |Նրբաբլիթ /բլինչիկ գյուղական/ | | |
| 177 |Նրբաբլիթ /բլինչիկ կովկասյան/ | | |
| 178 |Նրբաբլիթ /բլինչիկ կաղամբով/ | | |
| 179 | Նրբաբլիթ /բլինչիկ կաթնաշոռով/ | | |
| 180 | Նրբաբլիթ /բլինչիկ մրգային լցոնով/ | | |
|_____|____________________________________|____________|_____________|
| 181 |Կրոկետ | 48 |ոչ բարձր -5- |
| | | |ից |
| 182 |Կոտլետ սոուսում գյուղական | 48 |ոչ բարձր -6- |
| | | |ից |
| 183 |Կոտլետ գյուղական, առանց սոուսի | 48 |ոչ բարձր -6- |
| | | |ից |
| 184 |Խճողակ կրոկետի համար | 48 |ոչ բարձր -6- |
| | | |ից |
| 185 |Կաղամբ թթվեցրած, շոգեխաշած | 24 |0-ից +4 |
| 186 |Կաղամբ թարմ, շոգեխաշած | 24 |0-ից +4 |
._____________________________________________________________________.
Սույն սանիտարական կանոններում և հիգիենիկ նորմերում չներառված ազգային սննդատեսակների և ֆիրմային ճաշատեսակների, ինչպես նաև նոր արտադրատեսակների պահպանման ջերմային ռեժիմներն ու ժամկետները սահմանվում են ՀՀ գլխավոր պետական սանիտարական բժշկի կողմից համաձայնեցրած դրանց նորմատիվային փաստաթղթերում (ստանդարտներ, տեխնիկական պայմաններ):
Սույն սանիտարական կանոնների ու հիգիենիկ նորմերի պահանջների կատարման հսկողությունն իրականացվում է ՀՀ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության մարմինների կողմից: