ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ԸՆՏՐՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ

(ուժը կորցրել է 05.02.99թ թիվ ՀՕ-284 օրենք)

 

i

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔԸ

 

Ընդունված է Ազգային ժողովի կողմից
30 ապրիլի 1996 թ.

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ԸՆՏՐՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ

 

i

ԳԼՈՒԽ 1.
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

 

Հոդված 1.

Հանրապետության Նախագահի ընտրության հիմունքները

 

i

Հանրապետության Նախագահի ընտրությունն անցկացվում է ընդհանուր, հավասար, ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա` գաղտնի քվեարկությամբ:

i

Հանրապետության Նախագահն ընտրվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների կողմից` հինգ տարի ժամկետով:

i

Նույն անձը չի կարող ավելի քան երկու անգամ անընդմեջ ընտրվել Հանրապետության Նախագահի պաշտոնում:

 

Հոդված 2.

Ընտրական համակարգը

 

Հանրապետության Նախագահի ընտրության ժամանակ Հայաստանի Հանրապետության ամբողջ տարածքը համարվում է մեկ մեծամասնական ընտրատարածք:

Հանրապետության Նախագահի ընտրությունն անցկացնելու համար հանրապետության տարածքը բաժանվում է մարզային, Երևանի քաղաքային և համայնքային ընտրական տարածքների:

Համայնքի տարածքը բաժանվում է հերթական համարակալմամբ ընտրական տեղամասերի:

Ընտրական տեղամասեր կազմակերպվում են նաև արտասահմանում գործող Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչություններում և հյուպատոսական հիմնարկներում:

Յուրաքանչյուր ընտրական տեղամասում ընտրողների թիվը չի կարող գերազանցել երեք հազարը: Եթե համայնքում ընտրողների թիվը պակաս է հազարից, ապա այդ ընտրական տարածքում ստեղծվում է մեկ ընտրական տեղամաս: Այն դեպքում, երբ համայնքն իր մեջ ընդգրկում է մեկից ավելի բնակավայր, ապա մարզային ընտրական հանձնաժողովը կարող է սահմանել նաև տեղամասեր ընտրողների այլ թվաքանակով:

 

Հոդված 3.

Ընտրական իրավունքը

 

Հանրապետության Նախագահ ընտրելու իրավունք ունեն Հայաստանի Հանրապետության 18 տարին լրացած քաղաքացիները:

Հանրապետության Նախագահ կարող է ընտրվել 35 տարին լրացած, վերջին տասը տարում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի հանդիսացող, վերջին տասը տարում Հայաստանի Հանրապետությունում մշտապես բնակվող և ընտրական իրավունք ունեցող յուրաքանչյուր ոք:

Ընտրել և ընտրվել չեն կարող դատարանի վճռով անգործունակ ճանաչված, ինչպես նաև օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով ազատազրկման դատապարտված և պատիժը կրող քաղաքացիները:

Հանրապետության Նախագահի ընտրությանը քաղաքացիները մասնակցում են անմիջականորեն, կամքի ազատ արտահայտմամբ: Յուրաքանչյուր ընտրող ունի մեկ ձայնի իրավունք:

i

Կալանքի տակ գտնվող անձանց ընտրելու և ընտրվելու իրավունքը կասեցվում է մինչև կալանքից նրանց ազատվելը:

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների ընտրական իրավունքի որևէ սահմանափակում, բացի օրենքով նախատեսված դեպքերից, արգելվում է և հետապնդվում է օրենքով:

 

Հոդված 4.

Հանրապետության Նախագահի թեկնածու առաջադրելու իրավունքը

 

Հանրապետության Նախագահի թեկնածու առաջադրելու իրավունք ունեն կուսակցությունները (հասարակական-քաղաքական կազմակերպությունները), կուսակցությունների միավորումները և ընտրելու իրավունք ունեցող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները` սույն օրենքով սահմանված կարգով:

 

Հոդված 5.

Ընտրության նախապատրաստման և անցկացման հիմունքները

 

Հանրապետության Նախագահի ընտրությունը նախապատրաստվում և անցկացվում է Սահմանադրությամբ և սույն օրենքով սահմանված կարգով:

Հանրապետության Նախագահի ընտրությունը նախապատրաստում և անցկացնում են կենտրոնական, մարզային, Երևանի քաղաքային, համայնքային և տեղամասային ընտրական հանձնաժողովները: Երևանի քաղաքային ընտրական հանձնաժողովն իրականացնում է մարզային ընտրական հանձնաժողովի համար սահմանված լիազորությունները:

Ընտրության նախապատրաստման և անցկացման հետ կապված ծախսերը կատարվում են կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի տնօրինության տակ գտնվող միասնական հիմնադրամից, որը ձևավորվում է պետական միջոցներից, ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց կամավոր մուծումներից, ինչպես նաև ընտրական գրավից:

Պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինները, պետական ձեռնարկությունները և կազմակերպությունները ընտրական հանձնաժողովներին պարտավոր են տրամադրել շենքեր և անհրաժեշտ գույք, նպաստել ընտրության նախապատրաստմանն ու անցկացմանը:

Ընտրական հանձնաժողովների` իրենց իրավասության շրջանակներում ընդունած որոշումները պարտադիր են պետական մարմինների, ձեռնարկությունների, կազմակերպությունների և քաղաքացիների համար:

 

Հոդված 6.

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի նախընտրական հիմնադրամը

 

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուները նախընտրական քարոզչություն իրականացնելու համար իրավունք ունեն օգտագործել անձնական և իրենց նախընտրական հիմնադրամում առկա միջոցները:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուն նախընտրական քարոզչությունը կազմակերպելու համար իր կամ լիազորված անձի անունով կարող է ստեղծել թեկնածուի նախընտրական հիմնադրամ, որը ձևավորվում է ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց (բացի պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, պետական ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների, պետական մասնակցությամբ ձեռնարկությունների) կամավոր մուծումներից, բայց ոչ ավելի յուրաքանչյուր ֆիզիկական անձի համար 100.000 դրամից, իսկ իրավաբանական անձի համար` 1.000.000 դրամից: Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի նախընտրական հիմնադրամի հաշվարկային հաշիվը բացվում է նույն բանկում, որտեղ բացված է կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի տնօրինության տակ գտնվող ընտրության միասնական հիմնադրամի հաշվարկային հաշիվը:

Ընտրությունից ոչ ուշ, քան երկու ամիս հետո, թեկնածուները կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովին են ներկայացնում իրենց նախընտրական հիմնադրամներում եղած միջոցների ծախսումների մասին հայտարարագիր, որը հրապարակվում է մամուլում:

Հանրապետության Նախագահ ընտրվելու, ինչպես նաև թեկնածուների օգտին տրված ձայների 5 տոկոսից ավելի ձայներ ստանալու դեպքերում նշված թեկնածուների ընտրական գրավը ետ է վերադարձվում, իսկ ընտրությունից հետո նրանց նախընտրական հիմնադրամներում մնացած միջոցները ընտրության արդյունքների պաշտոնական հրապարակումից հետո երկամսյա ժամկետում թեկնածուի հայեցողությամբ փոխանցվում են այն կուսակցության (կուսակցությունների) հաշվին, որի առաջադրմամբ նա գրանցվել է, կամ օգտագործվում են բարեգործական նպատակներով: Երկամսյա ժամկետը լրանալուց հետո թեկնածուների նախընտրական հիմնադրամներում մնացած միջոցները փոխանցվում են պետական բյուջե:

Թեկնածուների օգտին տրված ձայների 5 տոկոսից պակաս ձայներ ստանալու դեպքում Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի նախընտրական հիմնադրամում ընտրությունից հետո մնացած միջոցները և ընտրական գրավը փոխանցվում են պետական բյուջե:

Ընտրությունն անվավեր ճանաչելու դեպքում թեկնածուների ընտրական գրավը ետ է վերադարձվում, իսկ նրանց նախընտրական հիմնադրամում ընտրությունից հետո մնացած միջոցները սառեցվում են մինչև նոր ընտրության համար թեկնածուների գրանցումը: Նոր ընտրության համար կրկին գրանցված թեկնածուները կարող են օգտագործել նախորդ ընտրության ժամանակ ստեղծած իրենց հիմնադրամներում մնացած միջոցները: Եթե նոր ընտրության ժամանակ թեկնածուն չի գրանցվել, ապա նրա հիմնադրամում մնացած միջոցները փոխանցվում են պետական բյուջե:

 

Հոդված 7.

Հանրապետության Նախագահի ընտրության նախապատրաստման և անցկացման հրապարակայնությունը

 

Ընտրական հանձնաժողովները կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով ընտրողներին տեղեկացնում են իրենց կազմի, գտնվելու վայրի, աշխատաժամերի, ինչպես նաև ընտրության նախապատրաստման, անցկացման և արդյունքների ամփոփման հետ կապված գործունեության մասին:

Ընտրական հանձնաժողովների նիստերին, ինչպես նաև քվեարկության ամբողջ ընթացքում իրավունք ունեն ներկա գտնվել թեկնածուների վստահված անձինք, հավատարմագրված օտարերկրյա դիտորդները և լրատվության միջոցների ներկայացուցիչները:

Ընտրական հանձնաժողովները թեկնածուների վստահված անձանց, հավատարմագրված օտարերկրյա դիտորդների և լրատվության միջոցների ներկայացուցիչների ներկայության համար ապահովում են հավասար պայմաններ:

Թեկնածուի վստահված անձը, հավատարմագրված օտարերկրյա դիտորդներն ու լրատվության միջոցների ներկայացուցիչներն իրավունք ունեն անարգել ծանոթանալ ընտրական հանձնաժողովների որոշումներին և արձանագրություններին, անել քաղվածքներ:

 

ԳԼՈՒԽ 2.
ԸՆՏՐԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԸ

 

i

Հոդված 8.

Ընտրական հանձնաժողովների կազմավորումը և նրանց աշխատանքների կազմակերպումը

 

Ընտրական հանձնաժողովների կազմավորման, նրանց կազմում փոփոխություններ կատարելու և աշխատանքները կազմակերպելու հետ կապված հարցերը կարգավորվում են սույն օրենքով և «Տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով:

 

Հոդված 9.

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի լիազորությունները

 

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը ընտրության կազմակերպումը և վերահսկողությունն իրականացնող մարմին է, որը`

1) տնօրինում է ընտրության միասնական հիմնադրամի միջոցները, դրանք բաշխում ըստ հանձնաժողովների, վերահսկում է ընտրական հանձնաժողովներին շենքերով և կահավորանքով, այլ անհրաժեշտ նյութատեխնիկական միջոցներով ապահովելը.

2) ընդունում և հրապարակում է ընտրության նախապատրաստման, կազմակերպման և անցկացման, քվեարկության արդյունքների ամփոփման համար անհրաժեշտ միջոցառումների և դրանց իրականացման կարգի վերաբերյալ օրենքին չհակասող հրահանգներ և որոշումներ, վերահսկում դրանց կատարման ընթացքը.

3) վերահսկում է պետական լրատվական միջոցների կողմից Հանրապետության Նախագահի թեկնածուներին, նրանց առաջադրած կուսակցություններին (կուսակցությունների միավորումներին) և նախաձեռնող խմբերին նախընտրական քարոզչության` սույն օրենքով սահմանված հնարավորությունների ապահովումը.

4) սահմանում է ընտրական փաստաթղթերի, քվեաթերթիկների, քվեատուփերի և կտրոնների արկղերի ձևերը, կնիքների նմուշները, փաստաթղթերի լրացման և դրանց պահպանման կարգը.

5) սահմանում է յուրաքանչյուր մարզային ընտրական հանձնաժողովի հերթական համարը.

6) լսում է ընտրական հանձնաժողովների և համապատասխան պետական մարմինների հաղորդումներն ընտրության նախապատրաստման և անցկացման հետ կապված հարցերի մասին.

7) փոխում է քվեարկության տեղը` քվեարկության անցկացումը տեխնիկապես անհնարին լինելու դեպքում.

8) ապահովում է մարզային ընտրական հանձնաժողովներին անհրաժեշտ ընտրական փաստաթղթերով.

9) քննարկում է ստորադաս ընտրական հանձնաժողովների որոշումների և գործողությունների վերաբերյալ ստացված դիմումներն ու գանգատները, վերանայում կամ վերացնում օրենքին հակասող նրանց որոշումները.

10) գրանցում է Հանրապետության Նախագահի թեկնածու առաջադրող կուսակցություններին (կուսակցությունների միավորումներին) և նախաձեռնող խմբերին.

11) սահմանում է ժամկետային զինծառայության մեջ գտնվող և ուսումնավարժական հավաքներ ունեցող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին ընտրողների ցուցակներում ընդգրկելու և այդ ցուցակներով քվեարկություն անցկացնելու կարգը.

12) գրանցում և վկայականներ է տալիս Հանրապետության Նախագահի թեկնածու առաջադրված անձանց, օրենքով նախատեսված դեպքերում մերժում, ուժը կորցրած կամ անվավեր է ճանաչում նրանց գրանցումը, գրանցում և վկայականներ է տալիս Հանրապետության Նախագահի թեկնածուների վստահված անձանց.

13) կազմակերպում է Հանրապետության Նախագահի թեկնածուների կենսագրական տվյալների հրապարակումը.

14) ամփոփում և հաստատում է Հանրապետության Նախագահի ընտրության արդյունքները` մարզային ընտրական հանձնաժողովների կողմից ստացված տվյալների հիման վրա, ընտրությունից հետո մեկամսյա ժամկետում պաշտոնապես հրապարակում դրանք` ըստ մարզերի և համայնքների, օրենքով նախատեսված հիմքերի առկայության դեպքում անվավեր կամ չկայացած է ճանաչում ընտրությունը, որոշում է կայացնում Հանրապետության Նախագահ ընտրվելու կամ չընտրվելու մասին.

15) հավատարմագրում է լրատվության միջոցների ներկայացուցիչներին և օտարերկրյա դիտորդներին.

16) ընտրում և ետ է կանչում կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալին և քարտուղարին.

17) դիմում է համապատասխան իրավասու պետական մարմիններին` սույն օրենքի խախտման դեպքերում.

18) իրականացնում է սույն օրենքով նախատեսված այլ լիազորություններ:

 

Հոդված 10.

Մարզային ընտրական հանձնաժողովի լիազորությունները

 

Մարզային ընտրական հանձնաժողովը`

1) վերահսկողություն է իրականացնում մարզում ստորադաս ընտրական հանձնաժողովների կողմից սույն օրենքի կատարման նկատմամբ.

2) կազմավորում է համայնքային և տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներ և փոփոխություններ կատարում դրանց կազմում.

3) տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացմամբ հաստատում է տեղամասերը` նշելով վերջիններիս քվեարկության վայրը (տեղամասի կենտրոնը).

4) սահմանում է տեղամասերի հերթական համարները` կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի սահմանած կարգին համապատասխան.

5) համայնքային և տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներին ապահովում է անհրաժեշտ նյութատեխնիկական միջոցներով, ընտրական փաստաթղթերով, սահմանված կարգով կազմակերպում է ընտրության նախապատրաստման և անցկացման անհրաժեշտ միջոցառումներ, վերահսկում դրանց կատարման ընթացքը, ինչպես նաև համայնքային և տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների ապահովումը շենքերով, կահավորանքով, տրանսպորտով, էլեկտրական հոսանքով և այլ անհրաժեշտ միջոցներով.

6) հետևում է համապատասխան հանձնաժողովներին ընտրողների ցուցակների հատկացմանը, համընդհանուր ծանոթացման համար դրանց ներկայացմանը.

7) քննարկում է ստորադաս ընտրական հանձնաժողովների որոշումների և գործողությունների վերաբերյալ ստացված դիմումներն ու գանգատները, վերանայում կամ վերացնում է ստորադաս ընտրական հանձնաժողովների` օրենքին հակասող որոշումները.

8) պարզում և ամփոփում է քվեարկության արդյունքները մարզում և դրանք ներկայացնում կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով, սույն օրենքով նախատեսված դեպքում` անցկացնում ստուգումներ.

9) ընտրում և ետ է կանչում մարզային ընտրական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալին և քարտուղարին.

10) իրականացնում է սույն օրենքով նախատեսված այլ լիազորություններ:

 

Հոդված 11.

Համայնքային ընտրական հանձնաժողովի լիազորությունները

 

Համայնքային ընտրական հանձնաժողովը`

1) վերահսկողություն է իրականացնում տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների կողմից սույն օրենքի կատարման նկատմամբ.

2) քննարկում է տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների որոշումների և գործողությունների վերաբերյալ ստացված դիմումներն ու գանգատները, վերանայում կամ վերացնում է օրենքին հակասող նրանց որոշումները (բացառությամբ քվեարկության արդյունքների ամփոփման վերաբերյալ որոշումների).

3) հետևում է տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից ընտրողների ցուցակների կազմմանը, կազմում է ընտրողների ցուցակներն ըստ տեղամասերի և հանձնում դրանք տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներին, հետևում վերջիններիս կողմից համընդհանուր ծանոթացման համար այդ ցուցակների ներկայացմանը.

4) ապահովում է քվեարկության շենքերի, խցիկների, քվեատուփերի համար անհրաժեշտ այլ միջոցների նախապատրաստումը.

5) կազմում է կտրոնների հաշվման արձանագրությունը և այն ներկայացնում մարզային ընտրական հանձնաժողով.

6) ընտրում և ետ է կանչում համայնքային ընտրական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալին և քարտուղարին.

7) իրականացնում է սույն օրենքով նախատեսված այլ լիազորություններ:

 

Հոդված 12.

Տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի լիազորությունները

 

Տեղամասային ընտրական հանձնաժողովը`

1) ապահովում է ընտրողների ցուցակներին ազատ ծանոթանալու հնարավորությունը.

2) ընդունում և քննարկում է ընտրողների ցուցակներում անճշտությունների վերաբերյալ գանգատները և լուծում դրանցում փոփոխություններ կատարելու հարցը.

3) ընտրողներին տեղեկացնում է տեղամասային կենտրոնի գտնվելու վայրի, ընտրության օրվա, հանձնաժողովի աշխատաժամերի մասին.

4) կազմակերպում է քվեարկությունը, ամփոփում դրա արդյունքները տեղամասում և այն ներկայացնում համայնքային ընտրական հանձնաժողով.

5) ընտրում և ետ է կանչում տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալին և քարտուղարին.

6) իրականացնում է սույն օրենքով նախատեսված այլ լիազորություններ:

 

Հոդված 13.

Ընտրական հանձնաժողովների որոշումների և գործողությունների գանգատարկման կարգը

 

i

Ընտրական հանձնաժողովների որոշումները և գործողությունները, բացի քվեարկության արդյունքների և կտրոնների հաշվման ամփոփման վերաբերյալ որոշումներից և գործողություններից, կարող են գանգատարկվել վերադաս ընտրական հանձնաժողով կամ դատարան:

Քվեարկության արդյունքների ամփոփման վերաբերյալ տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների որոշումները և կտրոնների հաշվման վերաբերյալ համայնքային ընտրական հանձնաժողովների որոշումները գանգատարկվում են մարզային ընտրական հանձնաժողով, իսկ քվեարկության արդյունքների ամփոփման վերաբերյալ մարզային ընտրական հանձնաժողովների որոշումները` կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով:

i

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի որոշումները (բացառությամբ ընտրության արդյունքների վերաբերյալ որոշումների) և գործողությունները կարող են գանգատարկվել գերագույն դատարան, որը կոլեգիալ կարգով կայացնում է վերջնական որոշումներ:

i

Ընտրության արդյունքների հետ կապված վեճերը լուծում է Սահմանադրական դատարանը:

 

ԳԼՈՒԽ 3.
ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ԹԵԿՆԱԾՈՒՆԵՐԻ ԱՌԱՋԱԴՐՈՒՄԸ ԵՎ ԳՐԱՆՑՈՒՄԸ, ԹԵԿՆԱԾՈՒՆԵՐԻ ՎՍՏԱՀՎԱԾ ԱՆՁԻՆՔ, ՆԱԽԸՆՏՐԱԿԱՆ ՔԱՐՈԶՉՈՒԹՅՈՒՆԸ

 

Հոդված 14.

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուների առաջադրումը

 

Հանրապետության Նախագահի թեկնածու կարող են առաջադրել կուսակցությունները (կուսակցությունների միավորումները) և ընտրելու իրավունք ունեցող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները` քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով:

Կուսակցությունը (կուսակցությունների միավորումը) Հանրապետության Նախագահի թեկնածու առաջադրելու իրավունքն իրականացնում է իր բարձրագույն մարմնի համապատասխան որոշումը (կուսակցությունների միավորման ղեկավար մարմնի որոշումը), իսկ քաղաքացիները` քաղաքացիական նախաձեռնությունը համապատասխան նախաձեռնող խմբի կողմից կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով ներկայացնելու և որպես առաջադրող գրանցվելու միջոցով:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածու առաջադրելու մասին կուսակցության բարձրագույն մարմնի որոշումը (կուսակցությունների միավորման ղեկավար մարմնի որոշումը) պարտադիր պետք է պարունակի առաջադրվող թեկնածուի վերաբերյալ սույն հոդվածով սահմանված տվյալները: Կուսակցության (կուսակցությունների միավորման) մշտապես գործող ղեկավար մարմինը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովում գրանցելու համար ներկայացնում է ոչ ավելի քան երկու լիազոր ներկայացուցչի տվյալներ:

Ընտրելու իրավունք ունեցող Հայաստանի Հանրապետության յուրաքանչյուր քաղաքացի կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովից կարող է ստանալ քաղաքացիական նախաձեռնության իրականացման համար անհրաժեշտ պաշտոնաթերթիկներ:

Քաղաքացիական նախաձեռնությունը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովում գրանցելու համար ներկայացվում են`

1) նախաձեռնող խմբի մասին կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից սահմանված անհրաժեշտ տեղեկություններ.

2) քաղաքացիական նախաձեռնությունը պաշտպանող առնվազն 1000 ընտրողի ստորագրություն պարունակող, Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի սահմանված կարգով լրացված առաջադրման պաշտոնաթերթիկներ.

3) նախաձեռնող խմբի ոչ ավելի քան երկու լիազոր ներկայացուցչի տվյալներ:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի առաջադրման յուրաքանչյուր պաշտոնաթերթիկ իր մեջ ընդգրկում է Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի վերաբերյալ սույն հոդվածով սահմանված տվյալները: Քաղաքացիական նախաձեռնությունը պաշտպանող յուրաքանչյուր ընտրող առաջադրման պաշտոնաթերթիկներում ստորագրում է անձամբ:

Յուրաքանչյուր կուսակցություն (կուսակցությունների միավորում) կամ նախաձեռնող խումբ իրավունք ունի առաջադրելու Հանրապետության Նախագահի մեկ թեկնածու:

Կուսակցությունների և նախաձեռնող խմբերի կողմից Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի առաջադրման անհրաժեշտ փաստաթղթերը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով են ներկայացվում սույն օրենքով սահմանված ժամկետում: Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը, ոչ ուշ, քան երեք օրվա ընթացքում, հավաստիանալով կուսակցության (կուսակցությունների միավորման) բարձրագույն մարմնի որոշման վավերականության մեջ կամ քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով նախաձեռնող խմբի կողմից ներկայացված առնվազն 1000 ստորագրությունների վավերականության մեջ, կուսակցությանը (կուսակցությունների միավորմանը) կամ նախաձեռնող խմբին` ի դեմս կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովում գրանցված նրանց լիազոր ներկայացուցիչների, առաջադրումը պաշտպանելու ժամկետից մեկ օր առաջ հանձնում է Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի առաջադրումը պաշտպանելու պաշտոնաթերթիկները` պարտադիր նշելով ստացող լիազոր ներկայացուցչի ազգանունը, անունը և տվյալ անձին որպես լիազոր ներկայացուցիչ գրանցելու հիմքը: Քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով նախաձեռնող խմբի կողմից առաջադրման պաշտոնաթերթիկներում ներկայացված ստորագրությունների վավերականությունը ստուգվում է սույն օրենքի 16 հոդվածով սահմանված կարգով:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի առաջադրումը կազմակերպող յուրաքանչյուր կուսակցություն (կուսակցությունների միավորում) կամ նախաձեռնող խումբ ինքն է որոշում այն անձանց, ում վստահում է առաջադրումը պաշտպանելու համար ստորագրություններ հավաքելը` նրանց տալով վկայագիր:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուն համարվում է առաջադրված, եթե նրա առաջադրումը պաշտպանել են առնվազն 25 հազար ընտրող` իրենց ստորագրություններով:

Թեկնածուների առաջադրումը պաշտպանելու պաշտոնաթերթիկում յուրաքանչյուր ընտրող ստորագրում է անձամբ:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի առաջադրման փաստաթղթերում և առաջադրումը պաշտպանելու յուրաքանչյուր պաշտոնաթերթիկում առաջադրողի կողմից նշվում է թեկնածուի ազգանունը, անունը, ծննդյան տարեթիվն ու ամիս-ամսաթիվը, բնակության վայրը, աշխատանքի վայրը և պաշտոնը (զբաղմունքը), կուսակցական պատկանելությունը:

 

Հոդված 15.

Թեկնածուների գրանցումը

 

Հանրապետության Նախագահի յուրաքանչյուր թեկնածու կարող է գրանցվել մեկ կուսակցության (կուսակցությունների միավորման) կամ մեկ նախաձեռնող խմբի առաջադրմամբ:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի առաջադրման փաստաթղթերն ընդունվում են կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից, որը քննարկում է նրանց գրանցման հարցը, եթե առաջադրումը պաշտպանելու համար սույն օրենքով սահմանված ժամկետում ներկայացվել են`

1) թեկնածուի առաջադրումը պաշտպանելու համար սույն օրենքի 15 հոդվածի պահանջներով լրացված փաստաթղթերը.

2) թեկնածուի կողմից ընտրության միասնական հիմնադրամի հաշվին երկու միլիոն դրամ ընտրական գրավ մուծելու անդորրագիրը.

3) տեղեկանք վերջին տասը տարում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի հանդիսանալու մասին.

4) տեղեկանք վերջին տասը տարում թեկնածուի բնակության վայրի մասին.

5) վերջին մեկ տարում թեկնածուի եկամուտների հայտարարագիրը.

6) որոշակի կուսակցության (կուսակցությունների միավորման) կամ նախաձեռնող խմբի առաջադրմամբ գրանցվելու համաձայնության մասին թեկնածուի գրավոր հայտարարությունը, որը ներկայացվում է անձամբ կամ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով` իր կողմից լիազորված անձի միջոցով:

Եթե Հանրապետության Նախագահի առաջադրված թեկնածուն գտնվում է կալանքի տակ, ապա սույն հոդվածի երկրորդ մասով նախատեսված փաստաթղթերը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով ներկայացվում են ընտրությունից 60 օր առաջ: Այդ փաստաթղթերը ներկայացնելիս գրավոր հայտարարություն է ներկայացվում առաջադրված թեկնածուի կալանքի տակ գտնվելու մասին: Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը փաստաթղթերը ստանալուց անմիջապես հետո դիմում է գերագույն դատարան` կալանքի տակ գտնվող Հանրապետության Նախագահի առաջադրված թեկնածուի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց փոփոխելու կամ վերացնելու վերաբերյալ: Գերագույն դատարանը եռօրյա ժամկետում կոլեգիալ կարգով վերջնական որոշում է կայացնում նշված հարցի վերաբերյալ: Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը նշված անձանց գրանցման հարցը քննարկում է, եթե գերագույն դատարանը որոշում է կայացրել խափանման միջոցը փոփոխելու կամ վերացնելու վերաբերյալ:

Հանրապետության Նախագահի առաջադրված թեկնածուի գրանցման համար անհրաժեշտ փաստաթղթերը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից ընդունվելուց հետո, մինչև առաջադրված թեկնածուի գրանցումը, կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նիստերին խորհրդակցական ձայնի իրավունքով իրավունք ունի մասնակցել առաջադրված թեկնածուն կամ նրա կողմից լիազորված անձը:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի գրանցումը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը մերժում է, եթե`

1) թեկնածուի առաջադրումը պաշտպանելու պաշտոնաթերթիկներում սույն օրենքի 16 հոդվածով սահմանված կարգով ստուգման հետևանքով վավերական ստորագրությունների թիվը պակաս է 25 հազարից.

2) գրանցման համար ներկայացված փաստաթղթերում հայտնաբերվել են ակնհայտ կեղծիքներ.

3) թեկնածուի վրա տարածվում են Սահմանադրությամբ նախատեսված սահմանափակումները:

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը Հանրապետության Նախագահի թեկնածու առաջադրված անձի գրանցումը մերժում է հանձնաժողովի անդամների ձայների 2/3-ով:

Հանրապետության Նախագահի առաջադրված թեկնածուի գրանցումը մերժելու դեպքում նրա ընտրական գրավը ետ է վերադարձվում:

Թեկնածուի գրանցումը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը ճանաչում է անվավեր, եթե գրանցումից հետո հայտնի են դառնում փաստեր, որոնց համաձայն թեկնածուի վրա տարածվում են Սահմանադրությամբ նախատեսված սահմանափակումները:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի գրանցումն անվավեր ճանաչելու դեպքում նրա ընտրական գրավը և նախընտրական հիմնադրամում առկա միջոցները փոխանցվում են պետական բյուջե:

i

Թեկնածուի գրանցումը մերժելու կամ անվավեր ճանաչելու մասին կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի որոշումը եռօրյա ժամկետում կարող է գանգատարկվել գերագույն դատարան:

i

Գանգատը ստանալուց հետո գերագույն դատարանը կոլեգիալ կարգով հնգօրյա ժամկետում կայացնում է վճիռ, որը վերջնական է:

Թեկնածուի գրանցումը մերժելու կամ անվավեր ճանաչելու մասին կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի որոշումն անօրինական ճանաչելու մասին գերագույն դատարանի որոշման հիման վրա անձը ճանաչվում է գրանցված կամ վերագրանցված` որպես Հանրապետության Նախագահի թեկնածու:

i

Հանրապետության Նախագահի թեկնածու գրանցված անձը ազատվում է ժամկետային զինվորական ծառայությունից, զորահավաքներից և ուսումնավարժական հավաքներից:

i

Հանրապետության Նախագահի առաջադրված թեկնածուի գրանցման համար փաստաթղթերը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից ընդունվելուց, ինչպես նաև նրա գրանցումից հետո, նշված անձը դատական կարգով վարչական կամ քրեական պատասխանատվության կարող է ենթարկվել միայն կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի համաձայնությամբ: Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի այդ որոշումը վերջնական է:

i

Հանրապետության Նախագահի առաջադրված թեկնածուի գրանցման համար փաստաթղթերը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից ընդունվելուց, ինչպես նաև նրա գրանցումից հետո, նրա նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց կարող է կիրառվել միայն գերագույն դատարանի որոշմամբ: Գերագույն դատարանը նշված հարցի վերաբերյալ կոլեգիալ կարգով եռօրյա ժամկետում կայացնում է վերջնական որոշում: Հանրապետության Նախագահի գրանցված թեկնածուի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց կիրառելու դեպքում թեկնածուի գրանցումը ճանաչվում է ուժը կորցրած և նրա ընտրական գրավը ետ է վերադարձվում, իսկ նախընտրական հիմնադրամում մնացած միջոցները փոխանցվում են պետական բյուջե:

Թեկնածուների գրանցման մասին հաղորդագրությունը հրապարակում է կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը:

 

Հոդված 16.

Թեկնածուի առաջադրման և նրա առաջադրումը պաշտպանելու պաշտոնաթերթիկներում ընտրողների ստորագրությունների վավերականության ստուգման կարգը

 

Թեկնածուի առաջադրման և առաջադրումը պաշտպանելու պաշտոնաթերթիկներն իրենցից ներկայացնում են համարակալված գրքույկներ, որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է տպարանային եղանակով 500 համարակալված տող` ընտրողների ազգանվան, անվան, բնակության վայրի, անձնագրի համարի և ստորագրության համար: Առաջադրման և առաջադրումը պաշտպանելու պաշտոնաթերթիկի յուրաքանչյուր էջում նշվում է գրքույկի համարը:

Առաջադրման պաշտոնաթերթիկի յուրաքանչյուր էջի վերջում նախատեսվում է առանձին տող` կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովից առաջադրման պաշտոնաթերթիկները ստացող ընտրողի ստորագրության համար:

Առաջադրումը պաշտպանելու պաշտոնաթերթիկների յուրաքանչյուր էջի վերջում նախատեսվում է առանձին տող` ստորագրությունները հավաքող պատասխանատու անձի ստորագրության համար: Առաջադրումը պաշտպանելու յուրաքանչյուր պաշտոնաթերթիկի վերջում նախատեսվում է առանձին տող` ստորագրությունները հավաքող պատասխանատու անձի ազգանվան, անվան, մշտական բնակության վայրի, անձնագրի համարի և ստորագրության համար:

Յուրաքանչյուր ընտրող քաղաքացիական նախաձեռնությունն իրականացնելու համար կարող է ստանալ 3 առաջադրման պաշտոնաթերթիկ: Յուրաքանչյուր կուսակցության (կուսակցությունների միավորման) կամ նախաձեռնող խմբի լիազորված անձանց տրվում է առաջադրումը պաշտպանելու 80 պաշտոնաթերթիկ:

Անվավեր են համարվում կեղծված կամ ընտրելու իրավունք չունեցող անձին պատկանող ստորագրությունները, ինչպես նաև այն ընտրողների ստորագրությունները, որոնց տվյալները պաշտոնաթերթիկում սխալ են լրացված:

Ստորագրությունների վավերականությունը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը ճշտում է յուրաքանչյուր պաշտոնաթերթիկում ստորագրությունների փաստացի քանակի երկու տոկոսի ընտրանքային ստուգման միջոցով: Այդ նպատակով կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը`

1) վիճակահանության` իր սահմանած կարգով ստանում է տվյալ պաշտոնաթերթիկում ստորագրությունների փաստացի քանակի երկու տոկոսը կազմող ստորագրությունների համարները: Վիճակահանության ժամանակ օգտագործվում է տվյալ պաշտոնաթերթիկում առկա ստորագրությունների համարների թվային շարքը: Արձանագրությամբ ամրագրվում են յուրաքանչյուր պաշտոնաթերթիկի ստուգման ենթակա ստորագրությունների համարները` համապատասխան ընտրողի տվյալներով.

2) իր կողմից սահմանված կարգով ստուգում և հայտնաբերված անվավեր ստորագրությունների մասին կազմում է արձանագրություն` նշելով համապատասխան գրքույկի համարը, ստորագրությունների համարները և ընտրողի տվյալները.

3) ստորագրությունների ընդհանուր թվի երկու տոկոս կազմող ստորագրությունների քանակում վավերական և անվավեր ստորագրությունների հարաբերակցությունը համամասնորեն տարածում է տվյալ թեկնածուի առաջադրման կամ առաջադրումը պաշտպանելու համար ներկայացված ստորագրությունների ընդհանուր թվի վրա` ստանալով ստորագրությունների ընդհանուր թվում վավերական և անվավեր ստորագրությունների քանակը: Ստուգման արդյունքների մասին կազմվում է արձանագրություն:

Թեկնածուի կամ նրա լիազորված անձի պահանջով նրան անմիջապես տրվում են ստորագրությունների վավերականության ստուգման վերաբերյալ բոլոր արձանագրությունների պատճենները:

 

Հոդված 17.

Թեկնածուի գրանցումն ուժը կորցրած ճանաչելը

 

Թեկնածուն կարող է հանել իր թեկնածությունը` հրաժարականի մասին դիմում ներկայացնելով կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով ոչ ուշ, քան քվեարկությունից հինգ օր առաջ: Երկրորդ փուլում թեկնածուի կողմից իր թեկնածությունը հանելու դեպքում նրա փոխարեն քվեարկության երկրորդ փուլին մասնակցում է առաջին փուլում հաջորդ առավել ձայներ ստացած թեկնածուն, իսկ եթե այդպիսին չկա, ապա երկրորդ փուլում քվեարկվում է մեկ թեկնածու:

Հրաժարականի մասին դիմումի հիման վրա թեկնածուի գրանցումը ուժը կորցրած է ճանաչվում և նրա ընտրական գրավը ետ է վերադարձվում, իսկ թեկնածուի նախընտրական հիմնադրամում մնացած միջոցները հրաժարականի մասին դիմումը ներկայացնելուց հետո երկամսյա ժամկետում օգտագործվում են բարեգործական նպատակներով` թեկնածուի հայեցողությամբ: Երկամսյա ժամկետը լրանալուց հետո հրաժարականի մասին դիմում տված թեկնածուի նախընտրական հիմնադրամում մնացած միջոցները փոխանցվում են պետական բյուջե:

Թեկնածուի գրանցումն ուժը կորցրած է ճանաչվում նրա մահվան, ինչպես նաև սույն օրենքի 15 հոդվածի տասնհինգերորդ մասով կամ 19 հոդվածի տասներորդ մասով նախատեսված դեպքում: Եթե նշված դեպքերի հետևանքով թեկնածուի գրանցումը ճանաչվել է ուժը կորցրած երկրորդ փուլի քվեարկությունից ոչ ուշ, քան հինգ օր առաջ, ապա երկրորդ փուլին մասնակցում է առաջին փուլում հաջորդ առավել կողմ ձայներ ստացած թեկնածուն, իսկ եթե այդպիսին չկա, ապա երկրորդ փուլում քվեարկվում է մեկ թեկնածու: Եթե նշված դեպքի հետևանքով թեկնածուի գրանցումը ճանաչվել է ուժը կորցրած երկրորդ փուլի քվեարկությանը նախորդող 5 օրվա ընթացքում, ապա քվեարկվում է մեկ թեկնածու:

Եթե թեկնածուի գրանցումն ուժը կորցրած է ճանաչվել մահվան, ինչպես նաև սույն օրենքի 19 հոդվածի տասներորդ մասով նախատեսված դեպքում, ապա նրա ընտրական գրավը և նախընտրական հիմնադրամում մնացած միջոցները փոխանցվում են պետական բյուջե:

 

Հոդված 18.

Վստահված անձինք

 

Գրանցումից հետո թեկնածուի շահերը համապատասխան ընտրական հանձնաժողովներում ներկայացնելու համար կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով, թեկնածուի ներկայացմամբ, գրանցվում են երկուսից ոչ ավելի վստահված անձ` յուրաքանչյուր ընտրական հանձնաժողովի հաշվարկով: Վստահված անձանց տրվում է վկայական:

Վստահված անձինք ներկայացնում են թեկնածուի շահերը պետական և այլ մարմինների հետ փոխհարաբերություններում, իրավունք ունեն ներկա գտնվել համապատասխան ընտրական հանձնաժողովների նիստերին:

Հանձնաժողովի նիստին կարող է ներկա գտնվել յուրաքանչյուր թեկնածուի մեկ վստահված անձ:

Վստահված անձի գրանցումն ուժը կորցրած ճանաչելը և նոր անձի գրանցումն իրականացվում է թեկնածուի դիմումի հիման վրա:

Վստահված անձինք համապատասխան ընտրական հանձնաժողովների նիստերում ունեն խորհրդակցական ձայնի իրավունք:

Վստահված անձը չի կարող լինել որևէ ընտրական հանձնաժողովի անդամ:

 

Հոդված 19.

Նախընտրական քարոզչությունը

 

Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները, Հանրապետության Նախագահի թեկնածուները, կուսակցությունները (կուսակցությունների միավորումները) և նախաձեռնող խմբերն իրավունք ունեն Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության շրջանակներում իրականացնել անարգել քարոզչություն առաջադրված թեկնածուների օգտին կամ դեմ:

Իրավապահ մարմինները, զորամասերը, զինվորական կազմակերպությունները, ընտրական հանձնաժողովների անդամներն իրավունք չունեն Հանրապետության Նախագահի թեկնածուների օգտին կամ դեմ քարոզչություն իրականացնել:

Ընտրական հանձնաժողովներին հատկացված շենքերում քարոզչությունը կամ այդ նպատակներով միջոցառումներ կազմակերպելն արգելվում է:

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն ընտրության միասնական հիմնադրամի միջոցների սահմաններում ապահովում է Հանրապետության Նախագահի թեկնածուների, նրանց առաջադրած կուսակցությունների (կուսակցությունների միավորումների) և նախաձեռնող խմբերի համար պետական լրատվության միջոցներից անվճար օգտվելու հավասար հնարավորություններ:

Պետական ռադիոյով և մամուլով Հանրապետության Նախագահի թեկնածուների, նրանց առաջադրող կուսակցությունների (կուսակցությունների միավորումների) կամ նախաձեռնող խմբերի անվճար նախընտրական քարոզչությունն իրականացվում է հավասար հիմունքներով` կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից սահմանված ծավալով:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուները իրավունք ունեն հավասար հիմունքներով օգտվել 90-ական րոպե տևողությամբ անվճար հեռուստատեսային ուղիղ եթերաժամից: Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի համաձայնությամբ այդ եթերաժամից կարող է օգտվել նրան առաջադրած կուսակցությունը (կուսակցությունների միավորումը) կամ նախաձեռնող խումբը:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուները, նրանց առաջադրած կուսակցությունները (կուսակցությունների միավորումները) կամ նախաձեռնող խմբերը կարող են օգտվել պետական լրատվության միջոցներից թեկնածուի նախընտրական հիմնադրամի հաշվին նաև վճարովի հիմունքներով` հեռուստաեթերով հանդես գալու համար, բայց ոչ ավելի, քան 180 րոպե, իսկ ռադիոյով և մամուլով` ոչ ավելի, քան կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից սահմանված անվճար ծավալի կրկնապատիկը:

Կուսակցությունները (կուսակցությունների միավորումները), նախաձեռնող խմբերը, Հանրապետության Նախագահի թեկնածուներն իրավունք ունեն Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան կազմակերպել հանրահավաքներ, երթեր, հանդիպումներ ընտրողների հետ և զանգվածային այլ միջոցառումներ:

Կուսակցությունները (կուսակցությունների միավորումները), նախաձեռնող խմբերը, Հանրապետության Նախագահի թեկնածուներն իրավունք ունեն անարգել տպագրել և տարածել պաստառներ, թերթիկներ, քարոզչական բնույթի այլ տպագիր նյութեր:

i

Նախընտրական քարոզչության ընթացքում թեկնածուներին արգելվում է անձամբ կամ իրենց անունից այլ անձանց միջոցով, ընտրողներին զանգվածաբար հատկացնել դրամ, սննդամթերք, ապրանքներ կամ այլ նվերներ: Այդ փաստի կապակցությամբ դիմումը գերագույն դատարանը կոլեգիալ կարգով քննարկում և հնգօրյա ժամկետում վերջնական որոշում է կայացնում փաստի առկայության մասին: Գերագույն դատարանի կողմից այդ փաստի հաստատման դեպքում թեկնածուի գրանցումն ուժը կորցրած է ճանաչվում:

Նախընտրական քարոզչությունը սկսվում է ընտրության օրվանից 30 օր առաջ:

Քվեարկության օրն արգելվում են քարոզչությունը, ժողովներ, հանրահավաքներ, երթեր և ցույցեր կազմակերպելը, տեղամասային կենտրոնի շուրջ մարդկանց խմբերով հավաքվելը:

 

ԳԼՈՒԽ 4.
ՔՎԵԱՐԿՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՊԱՏՐԱՍՏՈՒՄԸ ԵՎ ԱՆՑԿԱՑՈՒՄԸ

 

Հոդված 20.

Ընտրողների ցուցակները

 

Ընտրողների ցուցակներում ընդգրկվում են ընտրելու իրավունք ունեցող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները:

Համայնքում տեղական ինքնակառավարման մարմինները (Երևան քաղաքում, մինչև թաղային համայնքների կազմավորումը, Երևանի քաղաքապետարանը) կազմում են Հանրապետության Նախագահի ընտրության ընտրողների ցուցակ, որում ընդգրկվում են համայնքում մշտապես բնակվող, ընտրելու իրավունք ունեցող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները: Համայնքային ընտրական հանձնաժողովները կազմում են ընտրողների ցուցակներն ըստ տեղամասերի և հատկացնում դրանք տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներին երեք օրինակից: Յուրաքանչյուր ընտրող ընդգրկվում է միայն մեկ ընտրական տեղամասի ցուցակում:

Ընտրողների ցուցակներում, ըստ բնակության վայրի, հերթական համարների տակ լրացվում են ընտրողների ազգանունը, անունը, հասցեն, ծննդյան տարեթիվը (18 տարեկան ընտրողների ծննդյան տարեթվի դիմաց լրացվում է նաև ծննդյան ամիսը և ամսաթիվը):

i

Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչությունները և հյուպատոսական հիմնարկները Հանրապետության Նախագահի ընտրության ընտրողների ցուցակներում ընդգրկում են հյուպատոսական հաշվառման կանգնած ընտրելու իրավունք ունեցող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին:

 

Հոդված 21.

Ընտրողների ցուցակների հրապարակումը և դրանցում առկա անճշտությունների վերաբերյալ դիմումների քննարկման կարգը

 

Ընտրողների ցուցակները համընդհանուր ծանոթացման են ներկայացվում ընտրությունից առնվազն 15 օր առաջ:

i

Ցուցակում հայտնաբերված առանձին անճշտությունների վերաբերյալ գանգատները տեղամասային ընտրական հանձնաժողովը քննության է առնում երկօրյա ժամկետում, իսկ ընտրության նախորդ օրը` անհապաղ: Հանձնաժողովն անհրաժեշտ շտկումներ է կատարում ցուցակում կամ մերժում գանգատը` դիմողին հանձնելով որոշման պատճենը:

i

Քվեարկության օրը ցուցակներում փոփոխություններ կամ լրացումներ կատարում է տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի նախագահը, եթե ընտրողը ներկայացնում է իր անձնագիրը` հաշվառման վերաբերյալ համապատասխան նշումով: Ընտրողների ցուցակում լրացումները կատարվում են հանձնաժողովի նախագահի կողմից լրացուցիչ ցուցակ կազմելու միջոցով` յուրաքանչյուր ընտրողի անվան դիմաց հանձնաժողովի նախագահի ստորագրությամբ: Լրացուցիչ ցուցակում ընտրողների համարները շարունակում են հիմնական ցուցակի համարակալումը: Տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի կամ նրա նախագահի որոշումները կարող են գանգատարկվել դատարան: Դատարանի որոշման հիման վրա ընտրողների ցուցակում շտկումը հանձնաժողովը կատարում է անհապաղ:

 

Հոդված 22.

Քվեաթերթիկները

 

Քվեաթերթիկում այբբենական կարգով նշվում են թեկնածուների ազգանունը, անունը, կուսակցական պատկանելությունը, աշխատանքի վայրը և պաշտոնը (զբաղմունքը), կուսակցության (կուսակցությունների միավորման) անվանումը, որի առաջադրմամբ, տվյալ թեկնածուն գրանցվել է, իսկ քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով առաջադրման դեպքում` «Քաղաքացիական նախաձեռնություն» բառերը:

Քվեաթերթիկն ունի իրենից հեշտությամբ անջատվող կտրոն, որը նախատեսված է տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի կնիքով կնքելու, ընտրողի կողմից ստորագրելու և ընտրողների ցուցակում ընտրողի համարը նշելու համար:

 

Հոդված 23.

Ընտրական փաստաթղթերի հանձնումը և ընդունումը ընտրական հանձնաժողովներում

 

Ընտրական փաստաթղթերն ընտրական հանձնաժողովներում հանձնվում և ընդունվում են գործավարության մատյաններում պարտադիր գրառմամբ, հանձնողի ու ընդունողի ստորագրություններով և ստացական տալու միջոցով փաստն արձանագրելով:

Քվեաթերթիկները հատկացվում են ընտրական հանձնաժողովներին` ընտրողների ցուցակային թվից 5 տոկոս ավելի քանակով:

Ընտրական բոլոր փաստաթղթերը քվեարկության արդյունքների ամփոփումից հետո հինգ օրվա ընթացքում մարզային ընտրական հանձնաժողովի միջոցով ուղարկվում են կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով: Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն ապահովում է նշված փաստաթղթերի պահպանությունն ընտրության արդյունքների պաշտոնական հրապարակումից հետո երկու ամսվա ընթացքում:

 

Հոդված 24.

Քվեարկության տեղը և ժամանակը

 

Քվեարկությունն անցկացվում է ընտրության օրը, ժամը 8.00-ից մինչև 22.00-ն, տեղամասային կենտրոններում:

 

Հոդված 25.

Քվեարկության կազմակերպումը և անցկացումը

 

Քվեարկությունը կազմակերպվում է տեղամասային կենտրոններում` հատուկ առանձնացված շենքերում, որտեղ գաղտնի քվեարկության համար պետք է կահավորված լինեն բավարար թվով խցիկներ` յուրաքանչյուր 500 ընտրողի հաշվով 1 խցիկ կամ 1 սենյակ, տեղադրված պետք է լինեն ընտրողների գրանցման և քվեաթերթիկների հատկացման աշխատանքային սեղաններ (յուրաքանչյուր 1000 ընտրողին առնվազն մեկ սեղան):

Քվեատուփը և կտրոնների արկղը պետք է տեղադրված լինեն տեղամասում գտնվելու իրավունք ունեցող անձանց մեծ մասի համար տեսանելի տեղում:

Քվեարկության օրվանից երկու օր առաջ տեղամասային ընտրական հանձնաժողովն իր որոշմամբ հաստատում է այն վստահված անձանց ցուցակը (1 թեկնածու` 1 վստահված անձ սկզբունքով), որոնք նախօրոք գրավոր դիմել են քվեաթերթիկների վրա իրենց ստորագրություններով քվեաթերթիկների վավերականությունը հավաստելու ցանկությամբ: Հանձնաժողովն իր որոշմամբ հաստատում է նշված վստահված անձանց ստորագրությունների նմուշները: Վստահված անձինք քվեաթերթիկների վավերականությունն իրենց ստորագրությամբ հավաստում են հանձնաժողովի ներկայությամբ` միաժամանակ: Վստահված անձինք ստորագրում են քվեաթերթիկի հակառակ կողմի վրա: Դրանից անմիջապես հետո հանձնաժողովի նախագահը կնքում է քվեաթերթիկների կտրոնները հանձնաժողովի կնիքով: Կնիքը չպետք է դուրս գա կտրոնի սահմաններից: Քվեաթերթիկների վավերացումը տեղի է ունենում քվեարկության նախորդ օրը:

Նախքան քվեարկության սկսվելը հանձնաժողովը վիճակահանությամբ որոշում և արձանագրում է այն անդամներին, որոնք քվեարկության օրն իրականացնելու են ընտրողների գրանցումը (յուրաքանչյուր 1000 ընտրողին երկուական անդամ), քվեաթերթիկների հատկացումը (յուրաքանչյուր 1000 ընտրողին երկուական անդամ), կտրոնների վերահսկումը (երկու անդամ), ինչպես նաև որոշում է նրանց հերթափոխային աշխատանքի ժամակարգը:

Քվեարկության օրը հանձնաժողովի նախագահը հանձնաժողովի անդամների ու քվեարկությանը ներկա գտնվելու իրավունք ունեցող անձանց ներկայությամբ ստուգում, փակում և կնքում է քվեատուփը, ինչպես նաև կտրոնների արկղը, որից հետո քվեաթերթիկների հաշված քանակությունը հանձնում է քվեաթերթիկների հատկացման համար պատասխանատու անձանց, իսկ ընտրողների ցուցակը` ընտրողների գրանցման համար պատասխանատու անձանց` համապատասխան գրանցում կատարելով գործավարության մատյանում:

Քվեարկության ներկայացած յուրաքանչյուր ընտրող գրանցվում է գրանցման համար հանձնաժողովի պատասխանատու անդամի մոտ գտնվող ցուցակում: Գրանցման համար պատասխանատու հանձնաժողովի անդամը ստուգում է ընտրողի անձնագիրը, կամ անձնագրին փոխարինող այլ փաստաթուղթը, ընտրողների ցուցակում կամ լրացուցիչ ցուցակում գտնում է նրա անունը և հերթական համարը, լրացնում է ընտրողների ցուցակում անձնագրի կամ անձնագրին փոխարինող այլ փաստաթղթի տվյալները, որի դիմաց ընտրողը ստորագրում է:

Ընտրողներին քվեաթերթիկ հատկացնող հանձնաժողովի անդամն ընտրողին հանձնում է քվեաթերթիկը, կտրոնի վրա նշելով ընտրողի համարն ընտրողների ցուցակում: Ընտրողը ստորագրում է կտրոնի վրա:

Ընտրողը քվեաթերթիկը լրացնում է գաղտնի քվեարկության խցիկում կամ սենյակում:

Քվեաթերթիկն ինքնուրույն լրացնելու հնարավորություն չունեցող ընտրողն իրավունք ունի քվեարկության խցիկ կամ սենյակ հրավիրել այլ անձի, որը չի կարող լինել վստահված անձ կամ ընտրական հանձնաժողովի անդամ:

Բացի նշված դեպքից` քվեաթերթիկը լրացնելու, քվեարկության խցիկում կամ սենյակում որևէ այլ անձի ներկայությունն արգելվում է:

Քվեաթերթիկում ընտրողը նշում է կատարում այն թեկնածուի անվան դիմաց, որին կողմ է: Եթե ընտրողը դեմ է բոլոր թեկնածուներին, ապա նա նշում է կատարում թեկնածուների անուններից հետո գտնվող «բոլորին դեմ եմ» տողում:

Հանրապետության Նախագահի մեկ թեկնածուի քվեարկվելու դեպքում, ընտրողը նշում է կատարում «կողմ եմ» բառի դիմաց, եթե կողմ է քվեարկում, և «դեմ եմ» բառի դիմաց` եթե դեմ է քվեարկում:

Ընտրողը լրացված քվեաթերթիկը ծալված վիճակում քվեարկության խցիկից կամ սենյակից դուրս է բերում և, մոտենալով կտրոնների համար հանձնաժողովի պատասխանատու անդամին, նրա ներկայությամբ անջատում է կտրոնը քվեաթերթիկից և հանձնում կտրոնը նրան: Վերջինս հավաստիանալով, որ կտրոնի վրա առկա է ընտրական տեղամասի կնիքը, ընտրողի ստորագրությունը և ընտրողների ցուցակում նրա համարը, գցում է կտրոնը կտրոնների համար նախատեսված արկղի մեջ, որից հետո միայն բացում է քվեատուփի ճեղքը` հնարավորություն տալով ընտրողին քվեաթերթիկը գցել քվեատուփի մեջ:

Քվեախցիկից դուրս եկած ընտրողը պարտավոր է քվեարկել:

i

Օտարերկրյա պետություններում հյուպատոսական հաշվառման կանգնած Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները Հանրապետության Նախագահի ընտրությանը մասնակցում են Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչություններում և հյուպատոսական հիմնարկներում:

Ընտրությունից հինգ օր առաջ կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչություններ և հյուպատոսական հիմնարկներ է ուղարկում Հանրապետության Նախագահի գրանցված թեկնածուների տվյալները: Դիվանագիտական ներկայացուցչության կամ հյուպատոսական հիմնարկի ղեկավարն ապահովում է քվեաթերթիկների պատրաստումը` սույն օրենքի պահանջներին համապատասխան:

Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչության կամ հյուպատոսական հիմնարկի ղեկավարը, սույն օրենքով սահմանված կարգով, նախապատրաստում, կազմակերպում և անցկացնում է ընտրությունը, ամփոփում քվեարկության արդյունքները, կազմում արձանագրություն, որի տվյալները պաշտոնական հեռագրով անհապաղ ուղարկում է կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով: Նշված արձանագրությունը բոլոր ընտրական փաստաթղթերի հետ զմռսված վիճակում հատուկ փոստով ուղարկում է կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով:

Զորամասերում և հիվանդանոցներում տեղամասային կենտրոններ չեն ստեղծվում:

Ժամկետային զինծառայության մեջ գտնվող և ուսումնավարժական հավաքներ անցնող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները քվեարկում են մարզային ընտրական հանձնաժողովի կողմից որոշված տեղամասային կենտրոններում:

 

ԳԼՈՒԽ 5.
ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԱՄՓՈՓՈՒՄԸ

 

Հոդված 26.

Ընտրական տեղամասում քվեարկության արդյունքների ամփոփման կարգը

 

Տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի նախագահը ժամը 22.00-ին փակում է քվեատուփի և կտրոնների արկղի ճեղքերը, դուրս է հրավիրում տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի նիստերին ներկա գտնվելու իրավունք չունեցող բոլոր անձանց և փակում տեղամասային կենտրոնը: Նշված գործողությունները իրականացնելուց հետո տեղամասային ընտրական հանձնաժողովը սկսում է քվեարկության արդյունքների ամփոփման նիստը: Այդ նպատակով`

1) հաշվվում, սահմանված կարգով մարվում և զմռսվում են չօգտագործված, ընտրողի կողմից ոչ ճիշտ լրացված և ետ վերադարձված քվեաթերթիկները.

2) հաշվվում է ընտրողների ընդհանուր թիվը` ընտրողների ցուցակի հիման վրա.

3) հաշվվում է քվեաթերթիկ ստացած ընտրողների թիվը` ընտրողների ցուցակում առկա ստորագրությունների հիման վրա, որից հետո նշված ցուցակը զմռսվում է.

4) բացվում է քվեատուփը: Հանձնաժողովի նախագահը քվեատուփից հանում է մեկ քվեաթերթիկ, բարձրաձայն հայտարարում է քվեաթերթիկի վավերականությունը կամ սահմանված նմուշին համապատասխանությունը, իսկ վավերական քվեաթերթիկի դեպքում` թե ում օգտին է քվեարկված: Այնուհետև քվեաթերթիկը փոխանցում է հանձնաժողովի մյուս անդամներին: Հանձնաժողովի նախագահի կարծիքին դեմ լինելու դեպքում հանձնաժողովի անդամը ներկայացնում է առարկություն, որը դրվում է քվեարկության: Առկայության դեպքում` քվեարկության արդյունքով, իսկ առարկություն չլինելու դեպքում` իր հայտարարության համաձայն, հանձնաժողովի նախագահը քվեաթերթիկը դնում է համապատասխան թեկնածուի օգտին, «բոլորի դեմ» «անվավեր» կամ «չսահմանված նմուշի» քվեաթերթիկների փաթեթի մեջ, որից հետո քվեատուփից հանում է հաջորդ քվեաթերթիկը: Այս գործողությունը կրկնվում է քվեատուփում առկա բոլոր քվեաթերթիկների համար: Քվեաթերթիկների տեսակավորումը իրականացնելու ժամանակ հանձնաժողովի անդամներին արգելվում է նշումներ կատարել, ինչպես նաև իրենց մոտ ունենալ գրիչներ, մատիտներ կամ նշումներ կատարելու համար այլ առարկաներ:

Քվեատուփում առկա բոլոր քվեաթերթիկները տեսակավորելուց հետո հանձնաժողովի նախագահը հանձնաժողովի անդամների ներկայությամբ մեկ առ մեկ հաշվում է անվավեր ճանաչված, չսահմանված նմուշի քվեաթերթիկների, բոլորին դեմ քվեարկված ձայների, ինչպես նաև յուրաքանչյուր թեկնածուի օգտին տրված ձայների թիվը: Նշված արդյունքների հիման վրա հաշվվում է քվեատուփում առկա սահմանված նմուշի վավերական քվեաթերթիկների և թեկնածուների օգտին տրված ձայների ընդհանուր թիվը:

Հաշվարկված քվեաթերթիկները, ըստ տեսակավորման, փաթեթավորվում և զմռսվում են:

Սույն հոդվածի առաջին մասով նախատեսված գործողությունները կատարվում են նշված հերթականությամբ, ընդ որում, յուրաքանչյուր գործողություն կատարվում է նախորդն ավարտելուց և համապատասխան արձանագրություն կազմելուց հետո: Նշված գործողություններից յուրաքանչյուրի վերաբերյալ հանձնաժողովի նիստին ներկա անդամների ստորագրությամբ կազմվում է առանձին արձանագրություն` երկու օրինակից, որոնցից մեկը զմռսվում է հիմք հանդիսացող փաստաթղթերի հետ:

Առանձին արձանագրությունների տվյալների հիման վրա կազմվում է տեղամասում քվեարկությունների արդյունքների ամփոփիչ արձանագրություն` երկու օրինակից:

Քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրության մեջ գրանցվում է`

1) ընտրողների ընդհանուր թիվն ըստ ընտրողների ցուցակի.

2) գրանցված ու քվեաթերթիկ ստացած ընտրողների թիվն ըստ ստորագրությունների.

3) տեղամասային ընտրական հանձնաժողովին տրված քվեաթերթիկների թիվը.

4) մարված քվեաթերթիկների թիվը.

5) քվեատուփում առկա սահմանված նմուշի վավերական քվեաթերթիկների թիվը.

6) անվավեր քվեաթերթիկների թիվը.

7) չսահմանված նմուշի քվեաթերթիկների թիվը.

8) բոլոր թեկնածուներին դեմ քվեարկված քվեաթերթիկների թիվը.

9) յուրաքանչյուր թեկնածուի օգտին տրված ձայների թիվը.

10) թեկնածուների օգտին տրված ձայների ընդհանուր թիվը:

Հաշվարկվող և արձանագրության մեջ գրանցվող թվերը հայտարարվում են բարձրաձայն:

Արձանագրությունը ստորագրվում է հանձնաժողովի նիստին ներկա անդամների և կնքվում` հանձնաժողովի նախագահի կողմից: Եթե հանձնաժողովի որևէ անդամ արձանագրության տվյալների վերաբերյալ ունի հատուկ կարծիք, ապա նա իր ստորագրության կողքին այդ մասին կատարում է նշում և ներկայացնում իր գրավոր կարծիքը, որը կցվում է արձանագրությանը:

Եթե հանձնաժողովի անդամը հրաժարվում է արձանագրությունը ստորագրելուց, ապա այդ մասին կազմվում է արձանագրություն և այն կցվում է քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրությանը:

Քվեարկության ավարտից մինչև արդյունքների ամփոփիչ արձանագրության կազմելը տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի նիստը չի կարող ընդհատվել:

Նիստի վերջում հանձնաժողովի նախագահը հրապարակում է քվեարկության արդյունքները:

Թեկնածուի վստահված անձի կամ հավատարմագրված օտարերկրյա դիտորդի պահանջով նրան տրվում է քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրության պատճենը` վավերացված հանձնաժողովի նախագահի կամ քարտուղարի ստորագրությամբ ու հանձնաժողովի կնիքով:

Քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրության պատճենը փակցվում է տեղամասային կենտրոնում` տեսանելի տեղում, որից հետո տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի նախագահը քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրության մեկ օրինակը, կտրոնների արկղը և զմռսված ընտրական փաստաթղթերն անհապաղ ներկայացնում է համայնքային ընտրական հանձնաժողով:

 

Հոդված 27.

Անվավեր քվեաթերթիկները

 

Անվավեր են համարվում մեկից ավելի թեկնածուի օգտին տրված ձայներով, թեկնածուի օգտին տրված և միաժամանակ «բոլորին դեմ եմ» տողում նշում կատարված, մեկ թեկնածու քվեարկելու դեպքում «կողմ եմ» և «դեմ եմ» բառերի դիմաց միաժամանակ նշում կատարած կամ չկատարած, ինչպես նաև ավելորդ նշումներով կամ գրառումներով քվեաթերթիկները:

Կասկած հարուցող քվեաթերթիկների հարցը լուծում է ընտրական հանձնաժողովը` քվեարկությամբ:

 

Հոդված 28.

Չսահմանված նմուշի քվեաթերթիկները

 

Չսահմանված նմուշ են համարվում սահմանված նմուշից տարբերվող կամ հանձնաժողովի կողմից որոշված վստահված անձանց ստորագրությունները չպարունակող քվեաթերթիկները:

Կասկած հարուցող քվեաթերթիկների հարցը լուծվում է քվեարկությամբ` ընտրական հանձնաժողովի կողմից:

 

Հոդված 29.

Համայնքային ընտրական հանձնաժողովում կտրոնների հաշվառման կարգը

 

Կտրոնների հաշվումը սկսելուց առաջ համայնքային ընտրական հանձնաժողովը համայնքային ընտրական հանձնաժողովի նիստերին ներկա գտնվելու իրավունք ունեցող անձանց ներկայությամբ ստուգում է ընտրական տեղամասերից ստացված անհրաժեշտ փաստաթղթերի և կտրոնների արկղերի առկայությունը, զմուռսի ամբողջականությունը, ամփոփիչ արձանագրությունների համապատասխանությունը սահմանված պահանջներին, համապատասխան գրառումներ է կատարում գործավարության մատյանում:

Այնուհետև համայնքային ընտրական հանձնաժողովը հաշվում է տեղամասերից ստացված կտրոնների արկղերում առկա կտրոնները: Այդ տվյալներն ամփոփ և ըստ տեղամասերի ամրագրվում են արձանագրության մեջ, որը կազմվում է երկու օրինակից:

Արձանագրությունը ստորագրվում է հանձնաժողովի նիստին ներկա անդամների և և կնքվում` հանձնաժողովի նախագահի կողմից: Եթե հանձնաժողովի որևէ անդամ արձանագրության տվյալների վերաբերյալ ունի հատուկ կարծիք, ապա նա իր ստորագրության կողքին այդ մասին կատարում է նշում և ներկայացնում իր գրավոր կարծիքը, որը կցվում է արձանագրությանը:

Եթե հանձնաժողովի անդամը հրաժարվում է արձանագրությունը ստորագրելուց, ապա այդ մասին կազմվում է արձանագրություն և այն կցվում է կտրոնների հաշվման արձանագրությանը:

Հաշվելուց հետո կտրոնները փաթեթավորվում և զմռսվում են ըստ տեղամասերի:

Քվեարկության ավարտից մինչև կտրոնների հաշվման արձանագրություն կազմելը համայնքային ընտրական հանձնաժողովի նիստը չի կարող ընդհատվել:

Նիստի վերջում համայնքային ընտրական հանձնաժողովի նախագահը հրապարակում է կտրոնների հաշվման արդյունքները:

Թեկնածուի վստահված անձի կամ հավատարմագրված օտարերկրյա դիտորդի պահանջով նրան տրվում է կտրոնների հաշվման արձանագրության պատճենը` վավերացված հանձնաժողովի նախագահի կամ քարտուղարի ստորագրությունով ու հանձնաժողովի կնիքով:

Համայնքային ընտրական հանձնաժողովի նախագահը կտրոնների հաշվման արձանագրությունը, տեղամասերում քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրությունները, զմռսված կտրոնները և տեղամասերից ստացված ընտրական փաստաթղթերն անմիջապես ուղարկում է մարզային ընտրական հանձնաժողով:

 

Հոդված 30.

Մարզային ընտրական հանձնաժողովում քվեարկության արդյունքների ամփոփման կարգը

 

Մարզում քվեարկությունների արդյունքների ամփոփումը սկսելուց առաջ մարզային ընտրական հանձնաժողովն իր նիստերին ներկա գտնվելու իրավունք ունեցող անձանց ներկայությամբ ստուգում է համայնքային ընտրական հանձնաժողովներից ստացված անհրաժեշտ փաստաթղթերի առկայությունը, արձանագրությունների համապատասխանությունը սահմանված պահանջներին, համապատասխան գրառումներ է կատարում գործավարության մատյանում:

Մարզային ընտրական հանձնաժողովը տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրությունների հիման վրա ամփոփում է քվեարկության նախնական արդյունքները մարզում` թեկնածուներից յուրաքանչյուրի օգտին տրված ձայների թիվը, քվեարկության մասնակիցների ընդհանուր թիվը:

Քվեարկության ավարտից ոչ ուշ, քան 48 ժամվա ընթացքում քվեարկության նախնական արդյունքներն արձանագրվում, մարզային ընտրական հանձնաժողովի նախագահի կողմից հրապարակվում և պաշտոնական հեռագրով ուղարկվում են կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով:

Մարզում քվեարկության նախնական արդյունքներն արձանագրելուց հետո մարզային ընտրական հանձնաժողովը ճշտում է համայնքային ընտրական հանձնաժողովի կտրոնների հաշվման արձանագրության տվյալների համապատասխանությունը յուրաքանչյուր տեղամասում քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրությունների տվյալներին:

Առանձին տեղամասերում նշված տվյալների անհամապատասխանության դեպքում, մարզային ընտրական հանձնաժողովի առնվազն 4 անդամի կամ Հանրապետության Նախագահի առնվազն 2 թեկնածուի վստահված անձանց գրավոր պահանջով մարզային ընտրական հանձնաժողովը ստուգում է համապատասխան ընտրական տեղամասում (տեղամասերում) քվեարկության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրության և համայնքային ընտրական հանձնաժողովի կտրոնների հաշվման արձանագրության տվյալների համապատասխանությունը միմյանց և քվեարկության փաստացի տվյալներին: Ստուգումներին կարող են մասնակցել համապատասխան տեղամասային ընտրական հանձնաժողովի ամփոփիչ արձանագրությանը և համայնքային ընտրական հանձնաժողովի կտրոնների հաշվման արձանագրությանը կցված հատուկ կարծիքի հեղինակները և այդ հանձնաժողովների նախագահները:

Ստուգման արդյունքում անհամապատասխանություն հայտնաբերելու դեպքում մարզային ընտրական հանձնաժողովը կազմում և տվյալ տեղամասում քվեարկության արդյունքների ամփոփման և համայնքային ընտրական հանձնաժողովի կտրոնների հաշվման, ճշտված արձանագրությունը, որին կցվում է տեղամասային և համայնքային ընտրական հանձնաժողովների սկզբնական արձանագրությունները: Ճշտված արձանագրությունը ստորագրվում է հանձնաժողովի նիստին ներկա անդամների և կնքվում` հանձնաժողովի նախագահի կողմից: Եթե հանձնաժողովի որևէ անդամ ճշտված արձանագրությունների տվյալների վերաբերյալ ունի հատուկ կարծիք, ապա նա իր ստորագրության կողքին այդ մասին կատարում է նշում և ներկայացնում իր գրավոր կարծիքը, որը կցվում է արձանագրությանը:

Եթե հանձնաժողովի անդամը հրաժարվում է ճշտված արձանագրությունը ստորագրելուց, ապա այդ մասին կազմվում է արձանագրություն և այն կցվում է ճշտված արձանագրությանը:

Ընտրական տեղամասերում քվեարկության արդյունքների անհամապատասխանությունը սույն հոդվածով նախատեսված դեպքերում ճշտելով և, ըստ յուրաքանչյուր տեղամասի, կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով պարզելով արձանագրությունների տվյալների անճշտությունները և դրանց ազդեցությունը յուրաքանչյուր թեկնածուի օգտին տրված ձայների քանակի վրա, մարզային ընտրական հանձնաժողովը կազմում է մարզում քվեարկության վերջնական արդյունքների ամփոփիչ արձանագրություն` երկու օրինակից, նշելով ամփոփ և ըստ տեղամասերի հետևյալ տվյալները`

1) ընտրողների ընդհանուր թիվն ըստ ընտրողների ցուցակի.

2) գրանցված ու քվեաթերթիկ ստացած ընտրողների թիվն ըստ ստորագրությունների.

3) արկղերում առկա կտրոնների թիվը.

4) տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներին տրված քվեաթերթիկների թիվը.

5) մարված քվեաթերթիկների թիվը.

6) քվեատուփերում առկա սահմանված նմուշի վավերական քվեաթերթիկների թիվը.

7) անվավեր քվեաթերթիկների թիվը.

8) չսահմանված նմուշի քվեաթերթիկների թիվը.

9) բոլոր թեկնածուներին դեմ քվեարկված քվեաթերթիկների թիվը.

10) յուրաքանչյուր թեկնածուի օգտին տրված ձայների թիվը.

11) թեկնածուների օգտին տրված ձայների ընդհանուր թիվը.

12) յուրաքանչյուր թեկնածուի օգտին տրված ձայների քանակի վրա ազդող անճշտությունների չափը:

Մարզում քվեարկության վերջնական արդյունքների ամփոփիչ արձանագրությունը ստորագրվում է հանձնաժողովի նիստին ներկա անդամների և կնքվում` հանձնաժողովի նախագահի կողմից: Եթե հանձնաժողովի որևէ անդամ արձանագրության տվյալների վերաբերյալ ունի հատուկ կարծիք, ապա նա իր ստորագրության կողքին այդ մասին կատարում է նշում և ներկայացնում իր գրավոր կարծիքը, որը կցվում է արձանագրությանը:

Եթե հանձնաժողովի անդամը հրաժարվում է արձանագրությունը ստորագրելուց, ապա այդ մասին կազմվում է արձանագրություն և այն կցվում է մարզում քվեարկության վերջնական արդյունքների ամփոփիչ արձանագրությանը:

Արձանագրությունը ստորագրվում է հանձնաժողովի նիստին ներկա անդամների և կնքվում` հանձնաժողովի նախագահի կողմից:

Մարզում քվեարկության վերջնական արդյունքները հրապարակվում են, որից հետո համապատասխան արձանագրության մեկ օրինակը մարզային ընտրական հանձնաժողովում հավաքված բոլոր ընտրական փաստաթղթերի հետ մարզային ընտրական հանձնաժողովի նախագահն անձամբ ներկայացնում է կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով` ոչ ուշ, քան քվեարկության օրվանից 5 օր հետո:

Թեկնածուի վստահված անձի կամ հավատարմագրված օտարերկրյա դիտորդի պահանջով նրան տրվում է մարզում քվեարկության վերջնական արդյունքների ամփոփիչ արձանագրությունից քաղվածք մարզում քվեարկության արդյունքների ամփոփ տվյալների մասին` վավերացված հանձնաժողովի նախագահի կամ քարտուղարի ստորագրությամբ ու հանձնաժողովի կնիքով:

 

Հոդված 31.

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովում ընտրության արդյունքների ամփոփման կարգը

 

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը մարզային ընտրական հանձնաժողովներից ստացված մարզերում քվեարկության նախնական արդյունքների հիման վրա պարզում և հրապարակում է Հանրապետության Նախագահի ընտրության նախնական արդյունքները` ոչ ուշ, քան քվեարկության ավարտից 60 ժամ հետո:

Մարզերում քվեարկության վերջնական արդյունքների ամփոփ տվյալների հիման վրա կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը, հանձնաժողովի նիստին ներկա գտնվելու իրավունք ունեցող անձանց ներկայությամբ, կազմում է Հանրապետության Նախագահի ընտրության ամփոփիչ արձանագրությունը, նշելով ամփոփ և ըստ մարզերի հետևյալ տվյալները`

1) ընտրողների ընդհանուր թիվն ըստ ընտրողների ցուցակի.

2) գրանցված ու քվեաթերթիկ ստացած ընտրողների թիվն ըստ ստորագրությունների.

3) արկղերում առկա կտրոնների թիվը.

4) տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներին տրված քվեաթերթիկների թիվը.

5) մարված քվեաթերթիկների թիվը.

6) քվեատուփերում առկա սահմանված նմուշի վավերական քվեաթերթիկների թիվը.

7) անվավեր ճանաչված քվեաթերթիկների թիվը.

8) չսահմանված նմուշի քվեաթերթիկների թիվը.

9) բոլոր թեկնածուների դեմ քվեարկված քվեաթերթիկների թիվը.

10) յուրաքանչյուր թեկնածուի օգտին տրված ձայների թիվը.

11) թեկնածուների օգտին տրված ձայների ընդհանուր թիվը.

12) յուրաքանչյուր թեկնածուի օգտին տրված ձայների քանակի վրա ազդող անճշտությունների չափը:

Արձանագրությունը ստորագրվում է հանձնաժողովի նիստին ներկա անդամների և կնքվում` հանձնաժողովի նախագահի կողմից: Եթե հանձնաժողովի որևէ անդամ արձանագրության տվյալների վերաբերյալ ունի հատուկ կարծիք, ապա նա իր ստորագրության կողքին այդ մասին կատարում է նշում և ներկայացնում իր գրավոր կարծիքը, որը կցվում է արձանագրությանը:

Եթե հանձնաժողովի անդամը հրաժարվում է արձանագրությունը ստորագրելուց, ապա այդ մասին կազմվում է արձանագրություն և այն կցվում է ընտրության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրությանը:

Թեկնածուի վստահված անձի պահանջով նրան տրվում է Հանրապետության Նախագահի ընտրության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրության պատճենը` վավերացված հանձնաժողովի նախագահի և քարտուղարի ստորագրությամբ ու հանձնաժողովի կնիքով:

Հանրապետության Նախագահի ընտրության արդյունքների ամփոփիչ արձանագրության հիման վրա կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն ընտրության օրվանից ոչ ուշ, քան յոթ օրվա ընթացքում կայացնում է հետևյալ որոշումներից մեկը`

1) Հանրապետության Նախագահ ընտրվելու մասին.

2) քվեարկության երկրորդ փուլ նշանակելու մասին.

3) ընտրությունն անվավեր ճանաչելու և Հանրապետության Նախագահ չընտրվելու մասին.

4) ընտրությունը չկայացած ճանաչելու և Հանրապետության Նախագահ չընտրվելու մասին:

Ընդունված որոշումը ստորագրվում է հանձնաժողովի նիստին ներկա անդամների և կնքվում հանձնաժողովի նախագահի կողմից:

Եթե հանձնաժողովի անդամը հրաժարվում է որոշումը ստորագրելուց, ապա այդ մասին կազմվում է արձանագրություն և այն կցվում է որոշմանը:

Թեկնածուի վստահված անձի պահանջով նրան տրվում է Հանրապետության Նախագահի ընտրության արդյունքների ամփոփման որոշման պատճենը` վավերացված հանձնաժողովի նախագահի կամ քարտուղարի ստորագրությամբ ու հանձնաժողովի կնիքով:

 

Հոդված 32.

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի որոշումները Հանրապետության Նախագահ ընտրվելու, քվեարկության երկրորդ փուլ նշանակելու մասին

 

Հանրապետության Նախագահ ընտրված է համարում այն թեկնածուն, որը ստացել է թեկնածուների օգտին տրված ձայների կեսից ավելին:

Այն դեպքում, երբ քվեարկվել է մեկ թեկնածու, նա համարվում է ընտրված, եթե ստացել է քվեարկության մասնակիցների ձայների կեսից ավելին:

Եթե քվեարկվել է երկուսից ավելի թեկնածու և նրանցից ոչ մեկը չի ստացել անհրաժեշտ ձայներ, ապա քվեարկությունից հետո տասնչորսերորդ օրը անցկացվում է քվեարկության երկրորդ փուլ, որին կարող են մասնակցել առավել ձայներ ստացած երկու թեկնածուն: Երկրորդ փուլում ընտրված է համարվում առավել ձայներ ստացած թեկնածուն:

Եթե երկրորդ փուլում քվեարկվել է մեկ թեկնածու, ապա նա ընտրված է համարվում, եթե ստացել է քվեարկության մասնակիցների ձայների կեսից ավելին:

 

Հոդված 33.

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի որոշումը Հանրապետության Նախագահի ընտրությունն անվավեր ճանաչելու և Հանրապետության Նախագահ չընտրվելու մասին

 

Հանրապետության Նախագահի ընտրությունը ցանկացած փուլում անվավեր է ճանաչվում, եթե`

1) որևէ թեկնածուի օգտին տրված ձայների քանակի վրա ազդող անճշտությունների չափը գումարային առումով էապես ազդում է ընտրության արդյունքի վրա, այն է` հնարավոր չէ վերականգնել ընտրության իրական արդյունքները և պարզել ընտրված թեկնածուին.

2) ընտրության նախապատրաստման և անցկացման ընթացքում տեղի են ունեցել ընդհանուր, հավասար, ուղղակի ընտրական իրավունքի կամ քվեարկության գաղտնիության այնպիսի խախտումներ, որոնք կարող էին ազդել ընտրության արդյունքի վրա:

 

Հոդված 34.

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի որոշումը Հանրապետության Նախագահի ընտրությունը չկայացած ճանաչելու և Հանրապետության Նախագահ չընտրվելու մասին

 

Հանրապետության Նախագահի ընտրությունը համարվում է չկայացած, եթե ընտրության արդյունքում Հանրապետության Նախագահ չի ընտրվել:

Հանրապետության Նախագահ չի ընտրվում, եթե քվեարկվել է մեկ թեկնածու, որը`

1) չի ստացել ընտրվելու համար անհրաժեշտ ձայներ.

2) մինչև կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից ընտրության արդյունքների ամփոփումը մահացել է:

 

Հոդված 35.

Ընտրության արդյունքների պաշտոնական հրապարակումը

 

Հանրապետության Նախագահի ընտրության արդյունքների վերաբերյալ պաշտոնական հաղորդագրությունները հրապարակվում են կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի կողմից ընտրության օրվանից հետո ոչ ուշ, քան ութերորդ օրը:

 

ԳԼՈՒԽ 6.
ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՀԵՐԹԱԿԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

 

Հոդված 36.

Հերթական ընտրության նշանակման և անցկացման ժամկետներն ու կարգը

 

Հանրապետության Նախագահի ընտրությունն անցկացվում է Հանրապետության Նախագահի լիազորությունների ավարտից 50 օր առաջ:

Հանրապետության նախագահի ընտրության օրը հայտարարում է կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը:

Հերթական ընտրությունը նախապատրաստվում և անց է կացվում սույն օրենքով սահմանված կարգով:

 

Հոդված 37.

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի և մարզային ընտրական հանձնաժողովների կազմավորման ժամկետները

 

Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը կազմավորվում է ընտրության օրվանից առնվազն 90 օր առաջ:

Մարզային ընտրական հանձնաժողովները կազմավորվում են ընտրության օրվանից առնվազն 80 օր առաջ:

 

Հոդված 38.

Ընտրական տեղամասերի ձևավորման ժամկետները

 

Համայնքների բաժանումն ընտրական տեղամասերի իրականացվում է ոչ ուշ, քան ընտրության օրվանից 50 օր առաջ:

 

Հոդված 39.

Համայնքային և տեղամասային ընտրական հանձնաժողովների կազմավորման ժամկետները

 

Համայնքային և տեղամասային ընտրական հանձնաժողովներ կազմավորվում են ընտրության օրվանից առնվազն 30 օր առաջ:

 

Հոդված 40.

Թեկնածուների առաջադրման, գրանցման ժամկետները

 

Կուսակցության (կուսակցությունների միավորման) կամ նախաձեռնող խմբի կողմից Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի առաջադրման համար անհրաժեշտ փաստաթղթերը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով են ներկայացնում ընտրության օրվանից ոչ շուտ, քան 90 օր առաջ և ոչ ուշ, քան 75 օր առաջ` մինչև ժամը 18.00-ն:

Թեկնածուների առաջադրումը պաշտպանելը սկսվում է ընտրությունից 70 օր առաջ և ավարտվում ընտրության օրվանից 50 օր առաջ` ժամը 18.00-ին: Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն առաջադրումը պաշտպանելու փաստաթղթերն ընդունում է մինչև առաջադրումը պաշտպանելու ժամկետի ավարտը:

Թեկնածուների գրանցումը սկսվում է ընտրության օրվանից 50 օր առաջ և ավարտվում ընտրության օրվանից 30 օր առաջ:

 

ԳԼՈՒԽ 7.
ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՆՈՐ ԵՎ ԱՐՏԱՀԵՐԹ ԸՆՏՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

 

Հոդված 41.

Նոր ընտրության նշանակումը

 

Եթե հանրապետության նախագահ չի ընտրվում, ապա քվեարկությունից հետո քառասուներորդ օրը անցկացվում է նոր ընտրություն:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուներից մեկի համար անհաղթահարելի խոչընդոտներ առաջանալու դեպքում Հանրապետության Նախագահի ընտրությունը հետաձգվում է երկշաբաթյա ժամկետով: Այդ ժամկետում անհաղթահարելի ճանաչված խոչընդոտները չվերանալու կամ մինչև քվեարկության օրը թեկնածուներից մեկի մահվան դեպքում անցկացվում է նոր ընտրություն:

Նոր ընտրությունն անցկացվում է խոչընդոտներն անհաղթահարելի ճանաչելուց հետո` քառասուներորդ օրը:

Նոր ընտրություն անցկացվում է նաև սույն օրենքի 33 և 34 հոդվածներով նախատեսված դեպքերում:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուների առաջադրումը և գրանցումը նոր ընտրության ժամանակ կատարվում է սույն օրենքի 45 հոդվածով նախատեսված ժամկետներում:

Նոր ընտրություն անցկացնելու օրը հայտարարում է կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը:

 

Հոդված 42.

Նոր ընտրության անցկացման կարգը

 

Նոր ընտրությունն անցկացվում է հերթական ընտրության համար սույն օրենքով սահմանված կարգով:

 

Հոդված 43.

Արտահերթ ընտրության նշանակումը

 

Հանրապետության Նախագահի հրաժարականի, մահվան, լիազորությունների կատարման անհնարինության կամ Սահմանադրության 57 հոդվածով սահմանված կարգով նրան պաշտոնանկ անելու դեպքերում Նախագահի պաշտոնը թափուր մնալուց հետո քառասուներորդ օրը անցկացվում է Հանրապետության Նախագահի արտահերթ ընտրություն:

Եթե սույն օրենքի 33 հոդվածով նախատեսված հիմքերով Սահմանադրական դատարանի կողմից որոշում է կայացվում Հանրապետության Նախագահի ընտրությունն անվավեր ճանաչելու և Հանրապետության Նախագահի պաշտոնը թափուր մնալու մասին, ապա սույն օրենքով սահմանված կարգով անցկացվում է Հանրապետության Նախագահի արտահերթ ընտրություն:

Արտահերթ ընտրություն անցկացնելու օրը հայտարարում է կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը:

 

Հոդված 44.

Արտահերթ ընտրության համար ընտրական հանձնաժողովների կազմավորման ժամկետները

 

Մարզային ընտրական հանձնաժողովները կարող են վերակազմավորվել կամ կազմավորվել ընտրության օրվանից 30 օր առաջ:

Համայնքային և տեղամասային ընտրական հանձնաժողովները կարող են վերակազմավորվել կամ կազմավորվել ընտրության օրվանից ոչ ուշ, քան 25 օր առաջ:

 

Հոդված 45.

Թեկնածուների առաջադրումն ու գրանցումն արտահերթ ընտրության ժամանակ

 

Արտահերթ ընտրությունն անցկացվում է թեկնածուների նոր առաջադրմամբ:

Հանրապետության Նախագահի թեկնածուի առաջադրման համար անհրաժեշտ փաստաթղթերը կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով են ներկայացվում ընտրության օրվանից ոչ շուտ, քան 27 օր առաջ և ուշ, քան 24 օր առաջ մինչև ժամը 18.00-ն:

Թեկնածուների առաջադրումը պաշտպանելը սկսվում է ընտրությունից 22 օր առաջ և ավարտվում ընտրությունից 15 օր առաջ: Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովն առաջադրումը պաշտպանելու փաստաթղթերն ընդունում է մինչև առաջադրումը պաշտպանելու ժամկետի ավարտը:

Թեկնածուների գրանցումն սկսվում է ընտրությունից 15 օր առաջ և ավարտվում ընտրությունից ոչ ուշ, քան 10 օր առաջ:

 

Հոդված 46.

Արտահերթ ընտրության անցկացման կարգը

 

Արտահերթ ընտրությունն անցկացվում է հերթական ընտրության համար սույն օրենքով սահմանված կարգով:

 

ԳԼՈՒԽ 8.
ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

 

Հոդված 47.

Պատասխանատվությունը սույն օրենքը խախտելու համար

 

Սույն օրենքի պահանջները խախտող անձինք պատասխանատվություն են կրում օրենքով սահմանված կարգով:

 

Հոդված 48.

Հանրապետության Նախագահի ընտրության օրը

 

Հանրապետության Նախագահի ընտրության օրը հայտարարվում է ոչ աշխատանքային օր:

 

Հոդված 49.

Անցումային դրույթ

 

Մինչև Երևանի թաղային համայնքների ձևավորումը Երևանի համայնքային ընտրական հանձնաժողովների լիազորություններն իրականացնում են քաղաքապետարանի տարածքային բաժիններին համապատասխան ստեղծվող ընտրական հանձնաժողովները:

 

Հոդված 50.

Օրենքի ուժի մեջ մտնելը

 

Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից: Այդ կապակցությամբ ուժը կորցրած ճանաչել «Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի ընտրությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքը:

 

30 մայիսի 1996թ.