(ուժը կորցնելու է 24.04.2023 թվականից` 22.04.2021 թիվ 634-Ն որոշում)
i
040.1933.180207
«ՎԱՎԵՐԱՑՆՈՒՄ ԵՄ»
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀ Ռ. ՔՈՉԱՐՅԱՆ
«18» փետրվարի 2007 թ.
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՐՈՇՈՒՄ
23 նոյեմբերի 2006 թվականի N 1933-Ն
i
«ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՅԱՆՔՆԵՐԻ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ» ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(1-ին մաս)
«Ստանդարտացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 8-րդ հոդվածի դրույթի կատարումն ապահովելու նպատակով, ինչպես նաև հաշվի առնելով էլեկտրակայանքների շահագործման ժամանակ մարդու կյանքին ու առողջությանը, ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց ու պետական գույքին, շրջակա միջավայրին վնաս պատճառելու ռիսկի աստիճանը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.
1. Հաստատել «Էլեկտրակայանքների շահագործման անվտանգության կանոններ» տեխնիկական կանոնակարգը` համաձայն հավելվածի:
2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվանից վեց ամիս հետո:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2007 ԹՎԱԿԱՆԻ ՓԵՏՐՎԱՐԻ 13-ԻՆ
Հավելված
ՀՀ կառավարության
2006 թվականի նոյեմբերի 23-ի
N 1933-Ն որոշման
ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳ «ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՅԱՆՔՆԵՐԻ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ»
I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
i
1. ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏԸ
1) «Էլեկտրակայանքների շահագործման անվտանգության կանոններ» տեխնիկական կանոնակարգի (այսուհետ` տեխնիկական կանոնակարգ) գործողությունը տարածվում է`
ա) 50 Վ-ից բարձր փոփոխական հոսանքի և 120 Վ-ից բարձր հաստատուն հոսանքի էլեկտրակայանքների սեփականատեր հանդիսացող, տնօրինող կամ տիրապետող անձանց կողմից մատուցվող ծառայությունների վրա.
բ) պայմանագրային հիմունքներով էլեկտրակայանքներն սպասարկող, փորձարկող, նորոգող, վերականգնող իրավաբանական անձանց և անհատ ձեռնարկատերերի կողմից մատուցվող ծառայությունների վրա:
2) Սույն տեխնիկական կանոնակարգի պահանջները տարածվում են «Արտադրանքի դասակարգում` ըստ գործունեության տեսակների». ՀԴ 006.3-2004 դասակարգչի հետևյալ ծառայությունների վրա`
29.71.90.000 Ծառայություններ էլեկտրական կենցաղային սարքերի
տեղակայման, նորոգման և տեխնիկական սպասարկման
45.31.11.200 Ծառայություններ էլեկտրական սալօջախների տեղակայման
45.31.41.400 Ծառայություններ էլեկտրահաղորդման գծերի
ամպրոպապաշտպանության ճոպանների կախման
45.31.41.600 Ծառայություններ էլեկտրահաղորդման գծերի հաղորդալարերի
գցման
45.31.41.300 Ծառայություններ էլեկտրահաղորդման գծերի հաղորդալարերի
կախման
31.10.92.000 Ծառայություններ էլեկտրաշարժիչների, գեներատորների և
տրանսֆորմատորների նորոգման, տեխնիկական սպասարկման և
փաթաթման
31.10.91.000 Ծառայություններ էլեկտրաշարժիչների, գեներատորների և
տրանսֆորմատորների տեղակայման
45.31.41.900 Ծառայություններ էլեկտրասարքավորանքի տեղակայման,
չներառված ուրիշ խմբավորումներում
45.34.22.000 Ծառայություններ էլեկտրատեղակայման աշխատանքների
անցկացման, այլ, չներառված ուրիշ խմբավորումներում
3) Սույն տեխնիկական կանոնակարգը չի տարածվում այն ծառայությունների վրա, որոնք կազմակերպությունները մատուցում են`
ա) նավերի և թռչող ապարատների մեջ գտնվող էլեկտրակայանքների.
բ) ռադիոյի, հեռուստատեսության և էլեկտրոնային հաղորդակցության միջոցների էլեկտրակայանքների բարձր հաճախականային մասի.
գ) փորձարկումների համար նախատեսված ոչ սերիական արտադրության եզակի էլեկտրակայանքների վրա (արագացուցիչներ, գերբարձր լարման էլեկտրաէներգիայի աղբյուրներ և այլն), որոնց անվտանգության պահանջները սահմանվում են այդ էլեկտրակայանքների կառուցման տեխնիկական պայմաններով և համաձայնեցվում պետական տեխնիկական վերահսկողություն իրականացնող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի հետ.
դ) կառուցվող կամ շահագործվող հանքահորերի և կառուցվող թունելների էլեկտրակայանքների վրա, որոնց անվտանգության ապահովման պահանջները սահմանվում են այլ տեխնիկական կանոնակարգերով և իրավական ակտերով.
ե) տեխնոլոգիական սարքավորման մաս կազմող հաստատուն հոսանքի և մինչև 1000 Վ լարման փոփոխական հոսանքի տեղային աղբյուրների և դրանց մնայուն միացված սարքերի վրա, երբ դրանք էլեկտրական կապ չունեն հոսանքի այլ աղբյուրի հետ.
զ) ռադիոլոգիական և բժշկական հատուկ սարքավորումների վրա, որոնց նկատմամբ անվտանգության պահանջները սահմանվում են այլ տեխնիկական կանոնակարգերով կամ շահագործման փաստաթղթերով:
(1-ին բաժինը փոփ. 10.12.2020 թիվ 2010-Ն որոշում)
2. ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Սույն տեխնիկական կանոնակարգում օգտագործվում են հետևյալ հասկացությունները`
1) անվտանգություն` շրջակա միջավայրին, կյանքին ու գույքին վնաս հասցնելու անթույլատրելի ռիսկի բացակայություն,
2) անվտանգության նորմեր` իրավասու մարմնի կողմից հաստատված և տեխնիկական կանոնակարգերում, կատարման համար պարտադիր իրավական այլ ակտերում (շինարարական նորմեր, սանիտարահիգիենիկ նորմեր և այլն) ամրագրված պարտադիր նորմեր, որոնք սահմանում են արտադրական սարքավորման և (կամ) արտադրական գործընթացի անվտանգության հատկանիշները` որոշակի մեծություններով, պայմաններով, պահանջներով և այլ ձևերով,
3) աշխատանքային տեղ (այսուհետ` աշխատատեղ)` գործատուի հետ ուղղակի կամ անուղղակի կապված տեղ կամ վայր, որտեղ աշխատողը պետք է գտնվի կամ ուղևորվի` կապված աշխատանքային գործընթացի հետ,
4) աշխատանքի միջոցներ` աշխատողների կողմից իրենց աշխատանքի կատարման համար անհրաժեշտ մեխանիզմներ, սարքավորումներ, գործիքներ, պաշտպանության սարքեր և այլ միջոցներ,
5) աշխատողների անվտանգությունը և առողջությունը (կամ աշխատանքի անվտանգությունը)` աշխատանքային գործունեության ընթացքում աշխատողների կյանքի և առողջության պահպանման համակարգ, որը ներառում է իրավական, սոցիալ-տնտեսական, կազմակերպական-տեխնիկական, սանիտարահիգիենիկ, բուժկանխարգելիչ, վերականգնողական և այլ միջոցառումներ,
6) բարձր լարում` ցածր լարումը գերազանցող լարում,
7) էլեկտրակայանք` էլեկտրական էներգիայի արտադրության կամ կերպափոխման, հաղորդման, բաշխման կամ սպառման համար նախատեսված սարքավորում կամ սարքավորումների և կառույցների համալիր,
8) էլեկտրական տեղական (լոկալ) համակարգ` գործատուի կամ քաղաքացու տնօրինման տակ գտնվող էլեկտրական համակարգ, որն էլեկտրականապես կապված չէ ընդհանուր նշանակության էլեկտրական համակարգի հետ,
9) էլեկտրակայանքի տեխնիկական սպասարկում` էլեկտրակայանքի տեխնիկական վիճակը և անվտանգության սահմանված մակարդակն ապահովող տեխնիկական միջոցառումների համալիր (կանխարգելիչ պարբերական նորոգումներ, փորձարկումներ, անվտանգությունն ապահովող հարաչափերի ստուգումներ և այլն),
10) էլեկտրակայանքի օպերատիվ սպասարկում` իրականացվում են հետևյալ աշխատանքների համալիրը`
ա) էլեկտրակայանքի աշխատանքի պահանջվող ռեժիմի վարում,
բ) սարքավորումների փոխանջատումների կատարում և զննում,
գ) նորոգման համար նախապատրաստություն (աշխատատեղերի նախապատրաստում, թույլտվություն),
11) ընդհանուր նշանակության էլեկտրական համակարգ (ցանց)` Հայաստանի Հանրապետության էլեկտրական համակարգը, որում էլեկտրաէներգիայի աղբյուրները, հաղորդման և բաշխման էլեկտրակայանքներն էլեկտրականապես կապված են և էլեկտրաէներգիա են մատակարարում միացված սպառողներին,
12) ռիսկերի գնահատում` աշխատանքային գործընթացի բնականոն և կրիտիկական վիճակներում աշխատատեղում աշխատողների կյանքի ու առողջության համար ռիսկեր պարունակող վտանգավոր և վնասակար գործոնների հաշվառում, հնարավոր ազդեցության գնահատում, որից կախված է անվտանգության միջոցառումների ընտրությունը,
13) ռիսկերի կառավարում` ռիսկերի նվազեցման կամ աշխատողի առողջության ու անվտանգության վրա դրանց ազդեցության հետևանքների նվազեցման համալիր միջոցառումներ,
14) վտանգ` մարդու, կենդանիների վրա էլեկտրակայանքի էլեկտրաանվտանգության խախտման հետևանքով էլեկտրահարման և էլեկտրական աղեղի ազդեցության ռիսկեր, անթույլատրելի էլեկտրական մեծության մագնիսական և էլեկտրամագնիսական դաշտերի ազդեցության ռիսկեր, էլեկտրակայանքի մեխանիկական մասերի շարժման հետ կապված ռիսկեր, բարձրության վրա կատարվող աշխատանքների դեպքում աշխատողի վնասման (խեղման) ռիսկեր,
15) տեխնիկական սպասարկում իրականացնող անձ (այսուհետ` սպասարկող անձ)` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով այլ անձանց էլեկտրակայանքների սպասարկման ծառայություններ մատուցող մասնագիտացված իրավաբանական անձ կամ անհատ ձեռնարկատեր,
16) ցածր լարում` լարման տիրույթ, որը ներառում է`
ա) փոփոխական հոսանքի դեպքում` 50 Վ-ից բարձր լարում (գործող արժեքը) միջֆազային կամ «ֆազ-հող» հաղորդիչների միջև, մինչև 1000 Վ ներառյալ` միջֆազային լարման համար, կամ 600 Վ ներառյալ` ֆազային լարման համար,
բ) հաստատուն հոսանքի դեպքում` 120 Վ-ից բարձր լարման արժեքը (լարման տակ հաղորդիչների միջև կամ լարման տակ հաղորդիչների և հողի միջև), մինչև 1500 Վ ներառյալ` լարման տակ հաղորդիչների միջև, կամ 900 Վ ներառյալ` լարման տակ հաղորդիչների և հողի միջև:
3. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
i
1) Սույն տեխնիկական կանոնակարգով սահմանվում են էլեկտրակայանքների անվտանգության ապահովման պայմանները, աշխատողների առողջության պահպանման և անվտանգության ապահովման համար տեխնիկական պահանջները, ինչպես նաև դրանց կատարման համար գործատուների, աշխատողների, սպասարկող անձանց և քաղաքացիների փոխհարաբերությունները, և այն ներառում է`
ա) նոր և գործող էլեկտրակայանքների անվտանգության հիմնական տեխնիկական պահանջները,
բ) կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքների նախագծման, կառուցման գործարկման թույլատրման պայմանները,
գ) էլեկտրակայանքների շահագործման ժամանակ անվտանգության ապահովման համակարգը և դրան առաջադրվող պահանջները,
դ) պայմանագրային հիմունքներով էլեկտրակայանքներն սպասարկող անձանց առաջադրվող պահանջները և սերտիֆիկացման կարգը,
ե) էլեկտրամատակարարման ընթացքում էլեկտրամատակարարի և էլեկտրասպառող կազմակերպության փոխհարաբերությունները` անվտանգության ապահովման համար:
2) Սույն տեխնիկական կանոնակարգով սահմանվում են էլեկտրակայանքների էլեկտրաանվտանգության ապահովման պահանջներն աշխատողների և այլ անձանց համար, աշխատողների` բարձրության վրա և վերնաշխատանքներ կատարելիս աշխատանքի անվտանգության ապահովման պահանջները: Էլեկտրակայանքների կամ դրանց հետ տեխնոլոգիապես կապված կայանքների այլ վտանգավոր կամ վնասակար գործոնների անթույլատրելի ազդեցության կանխարգելման պայմանները (օրինակ, թթուների կամ տրանսֆորմատորային յուղի կիրառմամբ կատարվող աշխատանքների, էլեկտրակայանքի մաս կազմող շենքերի ու շինությունների նորոգման դեպքում) սահմանվում են տեխնիկական կանոնակարգերով:
Սույն տեխնիկական կանոնակարգի` կարգավորման ոլորտին վերաբերող էլեկտրակայանքների շահագործման ընթացքում անվտանգության ապահովման պահանջները նվազագույն պահանջներ են և պարտադիր են այդ պահանջների կատարումն ապահովող անձանց համար: Ելնելով տեղական պայմաններից և հիմք ընդունելով սույն տեխնիկական կանոնակարգի ու այլ նորմատիվ ակտերի պահանջները` յուրաքանչյուր գործատու, անձամբ կամ սույն տեխնիկական կանոնակարգով սահմանված դեպքերում, էլեկտրակայանքները պայմանագրով սպասարկող անձի սպասարկմանը հանձնելով, էլեկտրակայանքների շահագործման ամբողջ ընթացքում պարտավոր է ապահովել աշխատողների անվտանգությունն ու առողջությունը, էլեկտրակայանքների հրդեհային անվտանգությունը, այդ թվում` իր սեփականությունը հանդիսացող տարածքից դուրս տեղակայված իր էլեկտրակայանքների անվտանգությունը մարդկանց, գույքի, կենդանիների և շրջակա միջավայրի համար: Յուրաքանչյուր կազմակերպություն պետք է սույն տեխնիկական կանոնակարգով սահմանված պայմաններին համապատասխան`
ա) կատարի իր սեփականությունը հանդիսացող (իր կողմից տնօրինվող) տարածքում տեղակայված էլեկտրակայանքների ռիսկերի գնահատում և, հիմք ընդունելով սույն տեխնիկական կանոնակարգի պահանջները, անձամբ կամ սպասարկող անձի միջոցով մշակի և ներդնի էլեկտրակայանքների անվտանգության ապահովման ներքին իրավական ակտեր (կազմակերպության ստանդարտներ, կարգեր, կանոններ, հրահանգներ և այլն)` իր էլեկտրատնտեսության անվտանգությունն ապահովելու համար,
բ) կատարի մարդկանց և կենդանիների վրա` իր սեփականությունը հանդիսացող (իր կողմից տնօրինվող) տարածքից դուրս գտնվող իր էլեկտրակայանքների ազդեցության ռիսկերի գնահատում, մշակի և ներդնի ռիսկերի նվազեցման համակարգ (զանգվածային լրատվության միջոցներով պարբերական իրազեկում բնակելի և ոչ բնակելի տարածքներում գտնվող էլեկտրակայանքների վտանգի մասին, նախազգուշացնող պլակատների փակցնում էլեկտրակայանքներ պարունակող շինությունների, օդային գծերի հենասյուների վրա` նշելով էլեկտրակայանքի սեփականատիրոջ անվանումը, գտնվելու վայրը, հեռախոսահամարները և այլն),
գ) աշխատողներին ստորագրությամբ ծանոթացնի աշխատանքի անվտանգության ապահովման վերաբերյալ կազմակերպության ներքին իրավական ակտերին` դրանց ընդունումից հետո 3 օրվա ընթացքում, եթե դրանց ընդունման մասին գործատուի որոշմամբ այլ ժամկետ նախատեսված չէ: Քաղաքացու հետ աշխատանքային պայմանագիր կնքելիս` գործատուն պարտավոր է նրան ներկայացնել իր աշխատատեղին և աշխատանքային գործունեությանը վերաբերող աշխատանքի անվտանգության ու սանիտարահիգիենիկ պահանջների վերաբերյալ կազմակերպության բոլոր ներքին իրավական ակտերը,
դ) իր էլեկտրակայանքներն սպասարկող անձին պայմանագրով սպասարկման կամ փորձարկման, կամ վերակառուցման, կամ նորոգման հանձնելիս` այդ սպասարկող անձից պահանջի կատարվող աշխատանքների որակի և տեխնիկական կանոնակարգերին համապատասխանության համար երաշխիքներ և պայմանագրով նախատեսված պատասխանատվության ձևեր:
3) Էլեկտրակայանքներ սպասարկող, փորձարկող, հսկող յուրաքանչյուր աշխատող իր, այլ աշխատողների ու քաղաքացիների առողջությունը պահպանելու և անվտանգությունն ապահովելու համար պարտավոր է կատարել անվտանգության վերաբերյալ կազմակերպության ներքին իրավական ակտերի պահանջները, իր գործունեությունն իրականացնել սույն տեխնիկական կանոնակարգի, իր աշխատանքային պարտականություններին և իրավունքներին վերաբերող այլ տեխնիկական կանոնակարգերի դրույթներին համապատասխան:
4) Կազմակերպության էլեկտրակայանքներն սպասարկող անձը պարտավոր է բոլոր աշխատանքները կատարել սույն տեխնիկական կանոնակարգի, այլ տեխնիկական կանոնակարգերի, շինարարական նորմերի պահանջներին համապատասխան:
5) Բնակելի և ոչ բնակելի տարածքներում գտնվող էլեկտրակայանքներում հրդեհի, պայթյունի, օդային գծերի հաղորդալարերի կտրման, մալուխային գծերի տեսանելի վնասվածքների դեպքում քաղաքացիները չպետք է մոտենան վնասվածքի վայրին և կատարեն որևէ գործողություն, որը կարող է վտանգ ներկայացնել կյանքի ու առողջության համար: Հրդեհի, պայթյունի կամ օդային գծի վնասվածքի մասին քաղաքացիներն զգուշացնում են այդ էլեկտրակայանքի սեփականատիրոջը, էլեկտրամատակարար կազմակերպությանը կամ տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, ինչպես և այլ անձանց` դեպքի վայրին չմոտենալու մասին:
6) Գործող էլեկտրակայանքները պետք է համապատասխանեն դրանց գործարկման պահին գործող անվտանգության պահանջներին և նորմերին: Գործող էլեկտրակայանքների ամբողջական կամ մասնակի վերակառուցման, կամ սարքավորումների փոխարինման դեպքում վերակառուցվող (փոխարինվող) մասը պետք է համապատասխանի վերակառուցման (փոխարինման) պահին գործող տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջներին:
7) Կազմակերպության տարածքում գտնվող և քաղաքացիների համար ոչ հասանելի էլեկտրակայանքները, որոնց տեխնիկական փաստաթղթերով սահմանված ծառայության ժամկետը լրացել է, գործատուի որոշմամբ կարող են մնալ շահագործման մեջ, եթե ըստ ստուգումների արդյունքների դրանց անվտանգության ցուցանիշները համապատասխանում են նորմատիվ ակտերի պահանջներին: Հասարակական վայրերում գտնվող էլեկտրակայանքները, որոնց տեխնիկական շահագործման ժամկետը լրացել է, կարող են շահագործվել միայն տեխնիկական հսկողություն իրականացնող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի թույլտվությամբ:
8) Կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքների կառուցման (վերակառուցման) համար կազմակերպությունը կարող է նախագծով նախատեսել նախկինում օգտագործված էլեկտրասարքավորման տեղադրում (բացառությամբ մեկուսացում ունեցող հաղորդալարերի, մալուխների, գերլարումներից պաշտպանության սարքերի և ցածր լարման ավտոմատ անջատիչների)` հետևյալ պայմաններով, որ`
ա) այդ տիպի սարքավորումները Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով են, և`
բ) եթե ամբողջական ծավալով դրանց փորձարկումների արդյունքներն ապացուցում են, որ այդ էլեկտրասարքավորումը բավարարում է անվտանգության ապահովման պահանջները:
9) Էլեկտրակայանքների նախագծման, գործարկման և շահագործման ընթացքում պետք է կատարվեն անվտանգության ապահովման հետևյալ պահանջները`
ա) էլեկտրաէներգիայի արտադրության, վերափոխման, հաղորդման, բաշխման և սպառման համար նախագծման փուլում ընտրվող ու տեղակայվող սարքավորումները պետք է համապատասխանեն գործող էլեկտրահամակարգի տեխնիկական պարամետրերին, շահագործման պայմաններին, տեղակայման վայրի բարձրությանը` ծովի մակարդակի նկատմամբ, սույն տեխնիկական կանոնակարգին, աշխատողների առողջության պահպանման և անվտանգության ապահովման պահանջները սահմանող այլ տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջներին, իսկ տեխնիկական կանոնակարգերով սահմանված դեպքերում` լինեն նաև սերտիֆիկացված կամ հայտարարագրված,
բ) էլեկտրամատակարարման և էլեկտրասպառման համակարգերը պետք է ունենան էլեկտրական վնասվածքների տեղայնացման և պաշտպանության, գերլարումների նվազեցման ու պաշտպանության փոխհամաձայնեցված համակարգեր,
գ) կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքները մինչև գործարկումը պետք է անցնեն նորմատիվ ակտերով նախատեսված կարգաբերումներ, փորձարկումներ և ստուգումներ, որոնց միջոցով հավաստվում է դրանց համապատասխանությունը տեխնիկական կանոնակարգերին և այլ նորմատիվ ակտերին: Էլեկտրակայանքների կարգաբերումը, փորձարկումը և ստուգումը պետք է կատարվեն սպասարկող անձի կողմից,
դ) 6 կՎ և բարձր լարման բոլոր կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքները պետք է ենթարկվեն տեխնիկական ստուգումների` տեխնիկական վերահսկողություն իրականացնող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի կողմից, որի տված թողարկման մասին եզրակացության ակտի հիման վրա մատակարարը թույլատրում է այդ էլեկտրակայանքների միացումն ընդհանուր նշանակության էլեկտրական համակարգին` սահմանված կարգով,
ե) գործող էլեկտրակայանքները շահագործման ամբողջ ընթացքում պետք է ենթարկվեն անվտանգության պարամետրերը և աշխատունակությունը հավաստող պարբերական փորձարկումների, իսկ անհրաժեշտության դեպքում` խախտված պարամետրերի վերանորոգումն ապահովող նորոգումների կամ փոխարինումների: Էլեկտրակայանքի պարտադիր փորձարկումների պարբերականությունը և անվանացանկը սահմանվում են շահագործման փաստաթղթերով, իսկ դրանց բացակայության դեպքում` գործատուի կամ էլեկտրակայանքը պայմանագրի հիման վրա սպասարկող անձի կողմից: Կազմակերպության էլեկտրակայանքների պարբերական փորձարկումների պարբերականությունը, ծավալները և դրանց փոփոխությունները համաձայնեցվում են էլեկտրամատակարար կազմակերպության հետ, եթե դրանք կարող են ազդել էլեկտրամատակարարման ցանցի, ենթասպառողների կամ մատակարարման ցանցին միացված այլ սպառողների էլեկտրակայանքների վրա,
զ) բարձր լարման բոլոր էլեկտրակայանքները և ցածր լարման բոլոր եռաֆազ էլեկտրակայանքները պետք է սպասարկվեն, փոխարինվեն, փորձարկվեն դրանց սեփականատեր հանդիսացող կազմակերպության մասնագիտացված անձնակազմի կամ սպասարկող անձի կողմից: Էլեկտրաէներգետիկայի համակարգի կազմակերպությունները և այլ ոլորտների կազմակերպությունները, որոնք ունեն աշխատողների անվտանգության ուսուցման որակավորման, գիտելիքների ստուգման ու ստաժավորման սեփական համակարգեր, իրավունք ունեն իրենց աշխատողներին շնորհելու վկայականներ: Նրանց տրված վկայականը գործում է միայն տվյալ կազմակերպությունում աշխատանքներ կատարելու համար,
է) անվտանգության պահանջներին չհամապատասխանող էլեկտրակայանքները կազմակերպության կողմից պետք է անջատվեն ընդհանուր նշանակության էլեկտրական համակարգից, կամ հնարավոր կարճ ժամկետում պետք է վերականգնվի այդ էլեկտրակայանքների համապատասխանությունն անվտանգության պահանջներին:
10) Սույն տեխնիկական կանոնակարգով սահմանված անվտանգության տեխնիկական պահանջների կատարումն ապահովող նորմերը կարող են փոփոխվել միայն իրավասու պետական մարմնի գրավոր համաձայնությամբ, եթե շահագրգիռ անձը (պատվիրատուն, նախագծողը, կառուցողը) ապացուցում է, իսկ իրավասու մարմինն ընդունում է, որ այլ տեխնիկական լուծումներն ապահովում են անվտանգության առնվազն նույն մակարդակը, ինչն ապահովվում է սույն տեխնիկական կանոնակարգի կատարման դեպքում:
11) Մինչև էլեկտրակայանքների նախագծման, սարքավորումների ընտրության և կառուցման վերաբերյալ նորմատիվ տեխնիկական պահանջների և նորմերի ամբողջական փաթեթի մշակումն ու հաստատումը` էլեկտրակայանքների համար հիմք են ընդունվում էլեկտրակայանքների անվտանգության ապահովման վերաբերյալ սույն տեխնիկական կանոնակարգի III բաժնում նախատեսված ստանդարտներով սահմանված պահանջները:
12) Էլեկտրակայանքների նախագծման ընթացքում պատվիրատուն կարող է նախագծողից պահանջել էլեկտրակայանքի անվտանգության ապահովման լրացուցիչ պահանջների կամ անվտանգության ավելի բարձր ապահովող նորմերի կիրառում, սակայն չի կարող պահանջել տեխնիկական կանոնակարգերով նախատեսված նորմերի մասնակի կիրառում:
13) Էլեկտրակայանքների նախագծման կամ կառուցման ընթացքում չպետք է նախատեսվեն կամ տեղակայվեն այնպիսի էլեկտրական սարքավորումներ, հաղորդագծեր կամ այլ սարքեր, որոնք Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հավաստված չեն և չեն համապատասխանում տեխնիկական կանոնակարգերին` անկախ դրանց` շուկայում վաճառքի մեջ լինելուց:
14) Յուրաքանչյուր նոր սպառողի` էլեկտրամատակարարման ցանցին միացման տեխնիկական պայմաններ տալիս` էլեկտրամատակարարը պարտավոր է սպառողին ներկայացնել էլեկտրամատակարարման առաջարկվող սխեմայի հուսալիությունը և էլեկտրամատակարարման ընդհատման ռիսկերը: Այն սպառողները, որոնց էլեկտրամատակարարման ընդհատումները կարող են հանգեցնել աշխատողների կամ այլ անձանց առողջության ու անվտանգության խախտման ռիսկերի կամ շրջակա միջավայրի վրա անթույլատրելի ազդեցության, պարտավոր են նախատեսել դրանց կանխարգելման միջոցներ (սնման սեփական ռեզերվային աղբյուրներ, անվտանգ տեխնոլոգիաներ և այլն): Սպառողի էլեկտրասնման ռեզերվային աղբյուրների և ընդհանուր նշանակության էլեկտրական համակարգի զուգահեռ աշխատանքը բացառող տեխնիկական միջոցների նկատմամբ տեխնիկական պահանջները սահմանում է էլեկտրամատակարարը:
(3-րդ գլուխը փոփ. 10.12.2020 թիվ 2010-Ն որոշում)
4. ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՅԱՆՔՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾՄԱՆ, ԿԱՌՈՒՑՄԱՆ, ԳՈՐԾԱՐԿՄԱՆ ԹՈՒՅԼԱՏՐՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ
1) Էլեկտրակայանքի կառուցման կամ վերակառուցման նախագծերը պետք է կազմվեն համապատասխան լիցենզիա ունեցող կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից և օրենքով սահմանված դեպքերում ու կարգով ենթարկվեն փորձաքննության:
Սպառողի կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքի նախագծերը ենթակա են էլեկտրամատակարար կազմակերպության հետ համաձայնեցման, եթե, համաձայն միացման պայմանագրի (էլեկտրամատակարարման ցանցին միացման տեխնիկական պայմանների), նախատեսվում է կառուցվող էլեկտրասնման գծերի միացում ընդհանուր նշանակության էլեկտրական ցանցին կամ ցանցին միացված` գործող գծերի թողունակության (բեռնվածքի) մեծացում: Համաձայնեցման գործընթացում էլեկտրամատակարար կազմակերպությունն ստուգում է`
ա) նախագծի համապատասխանությունը միացման պայմանագրին (էլեկտրամատակարարման ցանցին միացման տեխնիկական պայմաններին),
բ) էլեկտրասպառման համակարգի (սարքավորումների) և ընդհանուր նշանակության էլեկտրական համակարգի էլեկտրամագնիսական համատեղելիությունը` սարքավորումների և սարքերի անվտանգ աշխատանքի ապահովման առումով,
գ) վնասվածքների կամ վթարների դեպքում պաշտպանության ու ավտոմատիկայի սարքերի ընտրությունը և դրանց աշխատանքային հարաչափերի համապատասխանությունը տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջներին և ընդհանուր նշանակության էլեկտրական ցանցի հարաչափերին,
դ) անվտանգությունն ապահովող այլ տեխնիկական միջոցների (հողանցման և (կամ) զրոյակցման համակարգերը, գերլարումներից պաշտպանությունը և այլն) համապատասխանությունը տեխնիկական կանոնակարգերին և ընդհանուր նշանակության էլեկտրական ցանցի հարաչափերին: Եթե սպառողի կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքները, համաձայն միացման պայմանագրի, պետք է սնվեն (սնվում են) այլ սպառողին պատկանող էլեկտրական ցանցերից, ապա համաձայնեցման գործընթացի մասնակից պետք է հանդիսանա այն սպառողը, որի էլեկտրակայանքներին նախատեսվում է միացնել այլ սպառողի էլեկտրական համակարգը:
2) Էլեկտրակայանքի հավաքակցման համար օգտագործվող ցածր և բարձր լարման հոսանքի փոխարկիչ և պաշտպանության սարքերը պետք է լինեն հավաստված, ունենան սարքավորման տեխնիկական անձնագիր և համապատասխանեն տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջներին:
3) Կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքի պատվիրատուն կամ նրա գործառույթներն իրականացնող անձը պարտավոր է տեխնիկական վերահսկողություն իրականացնել էլեկտրակայանքների շինհավաքակցման աշխատանքների նկատմամբ իր մասնագիտացված անձնակազմի կամ իր կողմից ընտրված սպասարկող անձի միջոցով:
4) Անվտանգության պահանջներին և պարտադիր ստանդարտներով (սարքավորման տեխնիկական պայմաններով) սահմանված հարաչափերին էլեկտրակայանքի համապատասխանությունն ստուգելու համար կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքները պետք է ենթարկվեն փորձարկումների և ստուգումների` տեխնիկական կանոնակարգերով կամ սարքավորումների շահագործման փաստաթղթերով սահմանված կարգով:
5) Կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքների շինմոնտաժային աշխատանքների ավարտը փաստագրվում է ընդունող հանձնաժողովի կողմից` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2003 թվականի մայիսի 8-ի N 626-Ն որոշմամբ սահմանված կարգով:
6) Անկախ սեփականության ձևից` 6 կՎ և բարձր լարման փոփոխական հոսանքի էլեկտրակայանքների էլեկտրական մասի տեխնիկական ստուգումները և գործարկման եզրակացությունների տրամադրումը կատարվում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2005 թվականի ապրիլի 7-ի N 412-Ն և հունիսի 1-ի N 739-Ն որոշումներով հաստատված կարգերի համաձայն: Էլեկտրամատակարար կազմակերպության լիազորված անձը մասնակցում է սպառողի կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքի ստուգման աշխատանքներին, եթե սպառողի էլեկտրակայանքը պետք է նոր էլեկտրական միացումներ ունենա ընդհանուր նշանակության էլեկտրական ցանցին, և ստուգում է միացման պայմանագրի (էլեկտրամատակարարման ցանցին միացման տեխնիկական պայմանների), այդ թվում` հաշվառքի սարքերի տեղադրման ամբողջական կատարումը:
7) Փոփոխական հոսանքի մինչև 1 կՎ լարման և հաստատուն հոսանքի մինչև 1.5 կՎ լարման էլեկտրակայանքների գործարկման թույլատրման պայմանները սահմանում է գործատուն` հետևյալ պայմաններով`
ա) եթե կազմակերպության էլեկտրակայանքները շահագործման ընթացքում պայմանագրի հիման վրա պետք է սպասարկվեն մասնագիտացված կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից, ապա մասնագիտացված կազմակերպությունը մինչև գործարկումն ստուգում է էլեկտրակայանքի անվտանգությունը և տալիս գրավոր եզրակացություն ստուգման արդյունքների մասին,
բ) եթե կազմակերպության էլեկտրակայանքները պետք է սպասարկվեն սեփական մասնագիտացված անձնակազմի կողմից, ապա էլեկտրատնտեսության համար պատասխանատու անձը մինչև գործարկումն ստուգում է էլեկտրակայանքի անվտանգությունը և տալիս գրավոր եզրակացություն ստուգման արդյունքների մասին:
8) Կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքի (դրանց համախմբի) գործարկման համար կազմակերպությունը պարտավոր է կազմել հետևյալ փաստաթղթերի փաթեթը`
ա) էլեկտրակայանքի նախագիծը` շինհավաքակցման աշխատանքների ժամանակ կատարված` թույլատրված փոփոխություններով,
բ) սարքավորումների սարքավորման տեխնիկական անձնագրերն ու հրահանգները,
գ) ստուգման-փորձարկման մասին արձանագրությունները,
դ) էլեկտրակայանքի գործարկման թույլատրման մասին եզրակացությունը,
ե) էլեկտրակայանքի անվտանգ շահագործման մասին հրահանգները (փոփոխական հոսանքի 380 Վ և բարձր լարման էլեկտրակայանքների համար),
զ) ընդունող հանձնաժողովի հանձնման-ընդունման ակտը,
է) շինարարական նորմերով սահմանված շինհավաքակցման աշխատանքների վերաբերյալ այլ փաստաթղթեր,
ը) էլեկտրամատակարարման պայմանագիրը մատակարար կազմակերպության հետ, եթե սպառողի էլեկտրակայանքները պետք է միանան ընդհանուր նշանակության էլեկտրական ցանցին:
5. ԷԼԵԿՏՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՄԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԷԼԵԿՏՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐԻ ԵՎ ՍՊԱՌՈՂԻ ՓՈԽՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՀԱՄԱՐ
1) Մատակարարն ու սպառողն էլեկտրաէներգիայի մատակարարման և օգտագործման ամբողջ ընթացքում պարտավոր են ապահովել միացման պայմանագրով, էլեկտրակայանքների նախագծերով, էլեկտրամատակարարման պայմանագրով և նորմատիվ տեխնիկական փաստաթղթերով նախատեսված էլեկտրակայանքների անվտանգության պահանջները` նրանց էլեկտակայանքներին միացված` այլ անձի պատկանող էլեկտրակայանքների համար` հետևյալ միջոցառումների կիրառմամբ`
ա) էլեկտրակայանքների տեխնիկական վիճակի ստուգում, սարքավորումների հուսալիությունն ու անվտանգությունն ապահովող հարաչափերի վերականգնում և ապահովում տեխնիկական նորմատիվ փաստաթղթերով, սարքավորումների շահագործման փաստաթղթերով սահմանված և կողմերի միջև փոխհամաձայնեցված ծավալներով ու պարբերականությամբ,
բ) էլեկտրամագնիսական խանգարումների աղբյուր հանդիսացող և (կամ) լարման անհամաչափություն ստեղծող սպառողի սարքավորումների աշխատանքի մշտական հսկում,
գ) մատակարարի կողմից իր ցանցերում տեղակայված` սպառողի էլեկտրակայանքների ռելեական պաշտպանության տեխնիկական միջոցների հարաչափերի ապահովում,
դ) մատակարարի կողմից իր 0,4 կՎ լարման էլեկտրական ցանցից սնվող սպառողի էլեկտրակայանքների անվտանգությունն ապահովող մատակարարման ցանցի հողանցման համակարգի հարաչափերի մշտական ապահովում,
ե) կողմերից մեկի սեփականությունը հանդիսացող` մյուս կողմի տարածքում (այդ թվում` սենքերում) գտնվող գծերի ու սարքավորումների ամբողջականության պահպանում` տարածքի սեփականատիրոջ կողմից:
2) Ընդհանուր նշանակության էլեկտրական ցանցերից սնվող սպառողը պարտավոր է էլեկտրամատակարարին անհապաղ հայտնել իր էլեկտրակայանքներում վթարների և վթարային իրավիճակների մասին, որոնք կարող են ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն ազդել մատակարարի ցանցերի վրա:
3) Սպառողի մոտ արտակարգ իրավիճակներում (հրդեհ, դժբախտ դեպքեր և այլն) էլեկտրամատակարարը պարտավոր է սպառողի առաջին իսկ պահանջով օրվա ցանկացած ժամին հնարավոր կարճ ժամկետում էլեկտրական ցանցից անջատել սպառողի էլեկտրամատակարարման գծերը:
4) Էլեկտրական համակարգի սնման ավտոնոմ աղբյուրներ ունեցող սպառողները պարտավոր են մշտապես աշխատունակ վիճակում պահել ուղեփակող սարքերը, որոնցով բացառվում է սնման ավտոնոմ աղբյուրի զուգահեռ միացումն ընդհանուր նշանակության էլեկտրական ցանցին:
5) Եթե, մատակարարի գնահատմամբ, սպառողի էլեկտրակայանքները գտնվում են վթարային վիճակում, ինչն էական վտանգ է ստեղծում մատակարարի էլեկտրակայանքների համար, ապա մատակարարն իրավունք ունի, էլեկտրաէներգիայի մատակարարման և օգտագործման կանոններով սահմանված կարգով զգուշացնելով սպառողին, ընդհատել վերջինիս մատակարարումը:
6) Սպառողը պարտավոր է էլեկտրամատակարարման պայմանագրով սահմանված կարգով ապահովել մատակարարի ներկայացուցիչների մուտքն իր էլեկտրակայանքները, որոնք մատակարարին պատկանող սնման գծերով միացված են վերջինիս ցանցին` այդ գծերի վրա ստուգման աշխատանքներ կատարելու համար:
7) 6 կՎ և բարձր լարման ընդհանուր նշանակության ցանցերից սնվող կազմակերպությունը պարտավոր է նշանակել էլեկտրամատակարարի հետ օպերատիվ խոսակցությունների վարման իրավունք և պարտականություն ունեցող պատասխանատու անձ (անձինք)` էլեկտրատեխնիկական անձնակազմից: Պատասխանատու անձի տվյալները և հեռախոսահամարները գրավոր ներկայացվում են էլեկտրամատակարար կազմակերպություն:
6. ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՅԱՆՔՆԵՐԻ ԿԱՐԳԱԲԵՐՄԱՆ, ՓՈՐՁԱՐԿՄԱՆ, ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ, ՆՈՐՈԳՄԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՄԱՏՈՒՑՈՂ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ
1) Պայմանագրային հիմունքներով կազմակերպությունների, անհատ ձեռնարկատերերի և քաղաքացիների կողմից սույն տեխնիկական կանոնակարգի I բաժնի 1-ին գլխում նշված ծառայությունների մատուցումն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության և սույն տեխնիկական կանոնակարգի պահանջներին համապատասխան:
2) Կազմակերպությունը, որը պայմանագրի հիման վրա կատարում է պատվիրատուի էլեկտրակայանքների կարգաբերման, փորձարկման, տեխնիկական սպասարկման կամ նորոգման միանգամյա կամ մշտական աշխատանքներ, պարտավոր է`
ա) ապահովել իր կողմից կատարվող աշխատանքների ծավալների և անվանացանկի համապատասխանությունը տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջներին,
բ) ապահովել փորձարկված (կարգաբերված, նորոգված) էլեկտրակայանքների անվտանգությունը` պայմանագրով կամ սարքավորման տեխնիկական անձնագրով սահմանված միջփորձարկման (միջնորոգման) ժամանակահատվածի համար, պայմանով, որ պատվիրատուն օգտագործում է այդ սարքավորումները` դրանց տեխնիկական անձնագրերով սահմանված պահանջների պահպանմամբ,
գ) կազմել և պատվիրատուին տրամադրել փորձարկումների (նորոգումների կամ ստուգումների) մասին արձանագրություններ և այլ տեխնիկական փաստաթղթեր, որոնցով հավաստվում են կատարված աշխատանքների ծավալն ու արդյունքները:
II. ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՅԱՆՔՆԵՐԻ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՈՒՄԸ
7. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
1) Սույն պահանջները տարածվում են`
ա) էլեկտրաէներգետիկայի ոլորտում էլեկտրաէներգիայի արտադրության, հաղորդման, բաշխման գործունեություն իրականացնող կազմակերպությունների վրա,
բ) էլեկտրակայանքները հաստիքային մասնագիտացված անձնակազմի միջոցով շահագործող և (կամ) սպասարկող կազմակերպությունների վրա,
գ) այն կազմակերպությունների վրա, որոնք պայմանագրային հիմունքներով կատարում են շինհավաքակցման, փորձարկման աշխատանքներ` սույն կետի «ա» և «բ» ենթակետերում նշված կազմակերպությունների էլեկտրակայանքներում,
դ) էլեկտրասպառող կազմակերպությունների վրա` սույն գլխում սահմանված դեպքերում:
2) Յուրաքանչյուր կազմակերպություն իր սեփականությունը հանդիսացող կամ իր կողմից տնօրինվող էլեկտրակայանքների անվտանգությունն այլ անձանց կյանքի ու գույքի համար և էլեկտրակայանքներն սպասարկող աշխատողների, գործող էլեկտրակայանքներում պայմանագրային հիմունքներով աշխատանքներ կատարող աշխատողների առողջությունն ու անվտանգությունն ապահովելու համար պարտավոր է ապահովել հետևյալ պարտադիր միջոցառումների կատարումը`
ա) կառուցվող (վերակառուցվող) էլեկտրակայանքների գործարկում` սույն տեխնիկական կանոնակարգի 3-րդ գլխի պահանջներին համապատասխան,
բ) յուրաքանչյուր աշխատատեղում և աշխատանքային գործընթացում ռիսկերի գնահատում, աշխատողների անվտանգության ապահովման ու առողջական վիճակի անձնագրերի կազմում,
գ) աշխատատեղերում և աշխատանքային գործընթացներում ռիսկերի գնահատում և դրանց ազդեցության նվազեցման վերաբերյալ աշխատողների, կազմակերպության էլեկտրակայանքներում աշխատանքներ կատարելու համար գործուղված անձանց նախնական հրահանգավորում և ուսուցում` մինչև ինքնուրույն աշխատանքի թույլատրելը, և պարբերաբար` աշխատանքային գործունեության ընթացքում,
դ) գործող էլեկտրակայանքների շահագործման, օպերատիվ և տեխնիկական սպասարկման վերաբերյալ ներքին իրավական ակտերի (կազմակերպության ստանդարտների, շահագործման կանոնների և այլն) մշակում, ընդունում և կատարում` էլեկտրակայանքների շահագործման ամբողջ ընթացքում դրանց անվտանգությունն ապահովելու համար,
ե) գործող էլեկտրակայանքների օպերատիվ և տեխնիկական սպասարկման, նորոգման և փորձարկման աշխատանքներ կատարող ստորաբաժանումների կառուցվածքի և գործառույթների սահմանում` կազմակերպության ներքին իրավական ակտերով,
զ) էլեկտրատեխնիկական անձնակազմի ուսուցման ծրագրերի, ուսուցման, հրահանգավորման, ատեստավորման, ինքնուրույն աշխատանքի անցնելու թույլատրման, կրկնորդման վերաբերյալ ներքին և անհատական իրավական ակտերի ընդունում,
է) աշխատանքների անվտանգ կատարման վերաբերյալ հրահանգների ու կանոնների կազմում և ընդունում, որոնցում ներառվում են անվտանգության ապահովման տեխնիկական ու կազմակերպական միջոցառումները, պաշտպանության միջոցներից օգտվելու պայմանները, աշխատանքի անվտանգությունն ապահովող յուրաքանչյուր աշխատողի իրավունքները, պարտավորությունները և պատասխանատվությունը,
ը) աշխատանքների անվտանգ կատարման համար աշխատողների ապահովումը համապատասխան գործիքներով, սարքավորումներով, անհատական պաշտպանության միջոցներով, չափիչ և ստուգիչ սարքերով,
թ) անվտանգության կառավարման համակարգի` որպես կազմակերպության աշխատանքային գործունեության կարևոր օղակներից մեկի կազմավորումը և աշխատանքի ապահովումը (կազմակերպության անվտանգության ստորաբաժանման կազմավորումն ու աշխատանքի ապահովումը, անվտանգության ապահովման կարճաժամկետ և երկարաժամկետ միջոցառումների մշակումը, ֆինանսավորումը, ներդրումը, անվտանգության վերահսկումը, խախտումների վերլուծությունը և այլն),
ժ) գործող էլեկտրակայանքներում աշխատանքներ կատարող էլեկտրատեխնիկական անձնակազմի աշխատողների` գործատուի հաշվին նախնական և պարբերական բժշկական զննումների անցկացումը,
ժա) կազմակերպության կողմից` իր տարածքից դուրս գտնվող օդային ու մալուխային գծերի, ենթակայանների, մալուխային էստակադների ու ստորգետնյա կառույցների պարբերական զննումների կազմակերպումն ու անցկացումը` այլ անձանց կյանքի ու գույքի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Կազմակերպությունն այդ էլեկտրակայանքների վտանգների մասին պետք է պարբերաբար տեղյակ պահի հանրությանը` զանգվածային լրատվության միջոցներով:
3) Էլեկտրամատակարար կազմակերպության կողմից` իր սեփականությունը հանդիսացող էլեկտրական ցանցերից սնվող սպառողներին էլեկտրամատակարարման ծառայությունների մատուցումը պետք է իրականացվի ԳՕՍՏ 13109 ստանդարտի պահանջներին և հետևյալ չափանիշներին համապատասխան, սակայն չսահմանափակվելով դրանցով`
ա) լարման մեծությունը` դրա թույլատրելի շեղումների սահմաններում,
բ) էլեկտրական ցանցերում առաջացող այն գերլարումների սահմանափակումը` մինչև թույլատրելի մակարդակը, որոնք էլեկտրական կամ էլեկտրամագնիսական կապերի շնորհիվ կարող են անցնել սպառողի էլեկտրական ցանցերը և վնասել սպառողի էլեկտրակայանքները:
4) Էլեկտրամատակարար կազմակերպությունը պետք է ապահովի իր սեփականությունը հանդիսացող էլեկտրական ցանցերին անմիջականորեն միացված` սպառողի սեփականությունը հանդիսացող էլեկտրական գծերի պաշտպանությունն էլեկտրական վնասվածքներից` համաձայն միացման պայմանագրի:
5) Գործատուն պետք է կազմակերպի աշխատողների ուսուցման կաբինետ, իսկ խոշոր կազմակերպությունների համար (100 աշխատողից ավելի)` նաև ուսուցման տեխնիկական բազաներ (պոլիգոններ):
8. ՌԻՍԿԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄՆ ԱՇԽԱՏՈՂՆԵՐԻ ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՀԱՄԱՐ
1) Գործող էլեկտրակայանքներում աշխատողների առողջության պահպանման և անվտանգության ապահովման համար գործատուն պարտավոր է գնահատել էլեկտրակայանքներում վտանգավոր և վնասակար գործոնների ազդեցության ռիսկերը` յուրաքանչյուր էլեկտրակայանքի (էլեկտրակայանքների խմբի) աշխատանքի համար, մշակել և ներդնել կազմակերպության աշխատանքի անվտանգության կառավարման համակարգ` հիմք ընդունելով սույն տեխնիկական կանոնակարգով սահմանված պահանջները:
2) Էլեկտրակայանքներում աշխատանքներ կատարելիս` վտանգավոր գործոնների ազդեցության ռիսկերը գնահատվում են հետևյալ ձևով և չափանիշներով`
ա) ցածր ռիսկայնության աշխատանքներ,
բ) միջին ռիսկայնության աշխատանքներ,
գ) բարձր ռիսկայնության աշխատանքներ:
3) Ռիսկերի գնահատման համար սահմանվում են հետևյալ չափանիշները`
4) Ցածր ռիսկայնության աշխատանքի պայմաններում բացակայում են վտանգավոր գործոնները: Դրանց հանկարծակի առաջացման և աշխատողի վրա հնարավոր ազդեցության դեպքերում (օրինակ, հրդեհ կամ ֆորս մաժորի այլ երևույթ) աշխատողը հնարավորություն ունի խուսափելու դրանց ազդեցությունից:
5) Միջին ռիսկայնության աշխատանքի պայմաններում առկա են աշխատատեղի և (կամ) աշխատանքային գործընթացի հետ կապված վտանգավոր ու վնասակար գործոնները, որոնց նվազեցման համար նախատեսվում են անվտանգության միջոցառումներ, սակայն ռիսկերը մնում են, եթե`
ա) որոշ վտանգավոր գործոններ շարունակում են մնալ անկառավարելի,
բ) սահմանված անվտանգության միջոցառումների մասնակի կիրառման դեպքում էապես աճում է ռիսկի աստիճանը:
6) Բարձր ռիսկայնության աշխատանքի պայմաններում մեծ է վտանգավոր և վնասակար գործոնների ու դրանց հետ կապված ռիսկերի քանակը, որոնց մի մասն անկառավարելի է: Այդ ռիսկերը թույլատրելի մակարդակի հասցնելու համար պետք է կիրառվեն տեխնիկական կանոնակարգերով, ազգային ստանդարտներով սահմանված և բավարար փորձի արդյունքներին համապատասխանող լրացուցիչ անվտանգության միջոցառումներ:
9. ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՅԱՆՔՆԵՐՈՒՄ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻ ՌԻՍԿԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄԸ
1) Ցածր ռիսկայնության պայմաններով աշխատանք են համարվում հետևյալ աշխատանքները`
ա) վարչական և ծառայողական այն աշխատանքները, որոնք իրականացվում են էլեկտրատեխնիկական և ոչ էլեկտրատեխնիկական ղեկավար անձնակազմի կողմից,
բ) հաշվարկման տեխնիկայի, տեղական կապի, պահակային ծառայության, վարչական և արտադրական շենքերի (բացի էլեկտրական ցանցերից) տեխնիկական սպասարկման աշխատանքները,
գ) այլ աշխատանքներ, որոնց կատարման համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և այլ իրավական ակտերով սահմանված կարգով հատուկ ուսուցում և որակավորման ստուգում չեն պահանջվում:
2) Միջին ռիսկայնության պայմաններով աշխատանք են համարվում հետևյալ աշխատանքները`
ա) գործող էլեկտրակայանքներում բոլոր աշխատանքները, որոնց կատարման համար պահանջվում են անվտանգության միջոցառումներ,
բ) օպերատիվ փոխանջատումներ բարձր լարման էլեկտրակայանքներում` առանց հեռակառավարման միջոցների,
գ) մեխանիզմների կիրառմամբ բեռնաբարձման, բեռնաթափման, բեռների տեղափոխման, բեռների պահեստավորման աշխատանքներ,
դ) այլ աշխատանքներ` վերամբարձ և հողափոր մեխանիզմների կիրառմամբ,
ե) բարձր լարման կիրառմամբ չափումներ և փորձարկումներ` ստացիոնար լաբորատորիաներում,
զ) բաց կրակի, թունաքիմիկատների, բնական և հեղուկ գազի, ցնդող դյուրավառ նյութերի տեխնոլոգիական կիրառմամբ աշխատանքներ,
է) գազաէլեկտրաեռակցման աշխատանքներ,
ը) բարձր ճնշման տակ գտնվող կայանքների շահագործման, սպասարկման և նորոգման աշխատանքներ,
թ) գործող էլեկտրական գծերի անվտանգության գոտիներում մեխանիզմների կիրառմամբ կատարվող աշխատանքներ,
ժ) փակ մալուխային կառույցներում կատարվող աշխատանքներ, եթե դրանք տեխնիկական կանոնակարգով չեն սահմանված որպես բարձր ռիսկայնության պայմաններով աշխատանքներ:
3) Բարձր ռիսկայնության պայմաններով աշխատանք են համարվում հետևյալ աշխատանքները`
ա) աշխատանքներ 6 կՎ և բարձր լարման էլեկտրակայանքներում, որոնք բնորոշվում են որպես «աշխատանքային լարման տակ գտնվող հոսանքատար մասերի վրա» կատարվող աշխատանքներ,
բ) փորձարկման-չափման աշխատանքները` 1000 Վ-ից բարձր լարման կիրառմամբ շարժական լաբորատորիաներով,
գ) վթարային վիճակում գտնվող հենասյուներով օդային 0,4-35 կՎ գծերի սպասարկման աշխատանքները` հենասյուների վրա աշխատողի` 3 մ և ավելի բարձրանալու դեպքում,
դ) լարման տակ գտնվող 6 կՎ և բարձր լարման օդային գծերի սպասարկման աշխատանքները` հենասյուների վրա աշխատողի` 3 մ և ավելի բարձրանալու դեպքում,
ե) միջին ռիսկայնության պայմաններով աշխատանքներ, որոնք կատարվում են արտակարգ և շտապ գործողություններ պահանջող իրավիճակներում` առանց այդ աշխատանքների համար նախատեսված անվտանգության միջոցառումների ամբողջական կիրառման, որը մեծացնում է ռիսկերը:
10. ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ
1) Գործող էլեկտրակայանքներում աշխատանքները պետք է կատարվեն շահագործող կազմակերպության կողմից տրվող կարգագրով կամ կարգադրությամբ:
2) Գործող էլեկտրակայանքներում օպերատիվ սպասարկման աշխատանքներն օպերատիվ կամ օպերատիվ-նորոգող անձնակազմի կողմից կատարվում են կարգադրությամբ` տեխնիկական կանոնակարգերով սահմանված կարգով` սույն տեխնիկական կանոնակարգի պահանջների կատարմամբ:
3) Օպերատիվ փոխանջատումները պետք է կատարի օպերատիվ կամ օպերատիվ-նորոգող անձնակազմը, որն այդ աշխատանքների կատարման համար ստացել է թույլտվություն` համապատասխան ստորաբաժանման գրավոր կարգադրությամբ:
4) Հերթափոխի ավագը (անկախ անձնակազմի թվաքանակից) պետք է ունենա անվտանգության IV խումբ, իսկ հերթափոխի անդամները` III խումբ:
Օպերատիվ-մեկնման բրիգադի ավագը պետք է ունենա IV խումբ, իսկ բրիգադի անդամները` III խումբ` 1000 Վ-ից բարձր լարման էլեկտրակայանքների սպասարկման դեպքում, և համապատասխանաբար` III և II խմբեր` մինչև 1000 Վ լարման էլեկտրակայանքների սպասարկման դեպքում:
5) Տեխնիկական սպասարկման և (կամ) էլեկտրակայանքների փորձարկման-ստուգման հետևյալ աշխատանքները պետք է կատարվեն հատուկ ուսուցում անցած և այդ աշխատանքների կատարման համար սահմանված կարգով թույլտվություն ստացած աշխատողների բրիգադի կողմից`
ա) վերնաշխատանքներ,
բ) բարձր լարման էլեկտրակայանքներում աշխատանքային լարման տակ գտնվող հոսանքահաղորդիչ մասերի վրա կատարվող աշխատանքներ,
գ) կողմնակի աղբյուրից բարձր լարման կիրառմամբ կատարվող փորձարկման-ստուգման աշխատանքներ (այդ թվում` մեգօհմաչափով),
դ) ակտիվ քիմիական նյութերի կիրառմամբ կատարվող աշխատանքներ,
ե) հեղուկ գազի կիրառմամբ կատարվող աշխատանքներ:
Կազմակերպությունը կարող է հատուկ ուսուցման պահանջներ սահմանել նաև այլ աշխատանքների կատարման վերաբերյալ` ելնելով տեղական պայմաններից:
6) Սույն տեխնիկական կանոնակարգով նախատեսված անհատական պաշտպանության միջոցների կիրառումը պարտադիր է անձնակազմի համար: Կազմակերպությունը պարտավոր է աշխատողներին տրամադրել տեխնիկական կանոնակարգերով նախատեսված պաշտպանության միջոցներ, ապահովել դրանց պարբերական փորձարկումները և ստուգումները:
7) Չի թույլատրվում աշխատանքների ինքնակամ կատարում, ինչպես նաև կարգագրով կամ կարգադրությամբ սահմանված աշխատանքային տեղերի և ծավալների ընդլայնում:
8) Աշխատանքների պատասխանատու ղեկավարը կամ թույլատրողն այլ կարգագրի գործողության գոտում աշխատանքների կատարումը պետք է համաձայնեցնի ավելի վաղ տրված կարգագրով աշխատանքներ վարող աշխատողի (աշխատանքների պատասխանատու ղեկավարի) կամ կարգագիր տվողի հետ:
9) 1000 Վ բարձր լարման էլեկտրասարքավորումների նորոգման աշխատանքները, առանց լարումը հանելու, 1000 Վ բարձր լարման էլեկտրակայանքներում աշխատանքները, ինչպես նաև ցանկացած լարման օդային գծի (այսուհետ` ՕԳ) նորոգումը, որպես կարգ, պետք է կատարվեն տեխնոլոգիական քարտերով կամ աշխատանքների կատարման նախագծով (այսուհետ` ԱԿՆ):
i
10) Էլեկտրակայանքներում չի թույլատրվում մարդկանց, մեխանիզմների և բեռնամբարձ մեքենաների մոտենալը լարման տակ գտնվող` չցանկապատված հոսանքատար մասերին` N 1 աղյուսակում նշված լարման տակ գտնվող հոսանքատար մասերից թույլատրվող հեռավորություններից պակաս հեռավորության վրա:
Աղյուսակ N 1
Լարման տակ գտնվող հոսանքատար մասերից թույլատրվող
հեռավորությունները, մ
.______________________________________________________________.
|Լարումը, կՎ |Հեռավորությունը |Հեռավորությունն |
| |մարդկանցից և նրանց |աշխատանքային կամ |
| |կողմից օգտագործվող |տեղափոխման |
| |գործիքներից ու |վիճակում գտնվող |
| |հարմարանքներից, |մեխանիզմներից, |
| |ժամանակավոր |բեռնամբարձ |
| |ցանկապատերից (մ) |մեքենաներից, |
| | |առասաններից, |
| | |բեռնակալիչ |
| | |հարմարանքներից և |
| | |բեռներից (մ) |
|______________________|____________________|__________________|
|մինչև | ՕԳ | 0,6 | 1,0 |
|1 կՎ |_______________|____________________|__________________|
| |մնացած էլեկտրա-|չի նորմավորվում | 1,0 |
| |կայանքներում |(առանց հպման) | |
|______|_______________|____________________|__________________|
| | 1-35 | 0,6 | 1,0 |
|______|_______________|____________________|__________________|
| | 60, 110 | 1,0 | 1,5 |
|______|_______________|____________________|__________________|
| | 150 | 1,5 | 2,0 |
|______|_______________|____________________|__________________|
| | 220 | 2,0 | 2,5 |
|______|_______________|____________________|__________________|
| | 330 | 2,5 | 3,5 |
|______|_______________|____________________|__________________|
| | 400 | 3,5 | 4,5 |
.______________________________________________________________.
11) Էլեկտրակայանքների միանձնյա զննում կարող են կատարել`
ա) հերթափոխում գտնվող օպերատիվ անձնակազմի III խմբից ոչ պակաս որակավորում ունեցող աշխատողը,
բ) ստորաբաժանման ղեկավարի գրավոր կարգադրությամբ միանձնյա զննման իրավունք ունեցող վարչատեխնիկական անձնակազմի V խմբի որակավորում ունեցող աշխատողը` 1000 Վ բարձր լարման էլեկտրակայանքներում, IV խմբինը` 1000 Վ ցածր լարման էլեկտրակայանքներում:
12) Էլեկտրակայանքները չսպասարկող աշխատողներին կարող է թույլատրվել այնտեղ գտնվել IV խմբի որակավորում ունեցող օպերատիվ անձնակազմի ուղեկցությամբ` 1000 Վ բարձր լարման էլեկտրակայանքներում, և III խմբի որակավորում ունեցողին` 1000 Վ ցածր լարման էլեկտրակայանքներում, կամ միանձնյա զննման իրավունք ունեցող աշխատողի ուղեկցությամբ:
ՈՒղեկցող աշխատողը պետք է հետևի էլեկտրակայանքներ մուտք գործելու թույլատրված մարդկանց անվտանգությանը և նրանց նախազգուշացնի հոսանքատար մասերին մոտենալու վտանգի մասին:
13) Էլեկտրակայանքների զննման ժամանակ թույլատրվում է բացել վահանակների, հավաքվածքների, կառավարման վահանակների և այլ սարքվածքների դռները:
1000 Վ բարձր լարման էլեկտրակայանքների զննման ժամանակ չի թույլատրվում ներս մտնել չարգելափակված կամ չցանկապատված սրահները, խցերը, երբ այդ արգելափակումը և ցանկապատումը նախատեսված են հոսանքատար մասերին N 1 աղյուսակում նշված հեռավորություններից պակաս մարդկանց մոտենալու կանխարգելման համար: Չի թույլատրվում անցնել արգելափակոցներից և ցանկապատերից ներս: Զննման ժամանակ չի թույլատրվում որևէ աշխատանքի կատարում:
14) 6-35 կՎ լարման էլեկտրակայանքներում` հողակցման առկայության դեպքում մոտենալ հողակցման տեղին` փակ բաշխիչ սարքերում` 4 մ-ից պակաս հեռավորության վրա, և բաց բաշխիչ սարքերում ու օդային գծերում` 8 մ-ից պակաս հեռավորության վրա թույլատրվում է միայն հողակցման վերացման օպերատիվ փոխանջատումներ կատարելու կամ հոսանքահարված մարդկանց ազատելու համար: Մոտենալու դեպքում պետք է կիրառվեն էլեկտրապաշտպանության միջոցներ:
15) Ձեռքի հաղորդակով 1000 Վ բարձր լարման ընդհատիչները (բաժանիչները), անջատիչներն ու զատիչները (խզիչները) պետք է անջատել և միացնել դիէլեկտրիկ ձեռնոցներով:
16) Ապահովիչները հանելը և տեղադրելը պետք է կատարել լարումը հանելով: Թույլատրվում է ապահովիչները հանել և տեղադրել լարման տակ, բայց` առանց բեռնվածքի: Թույլատրվում է լարման և բեռնվածքի տակ փոխարինել երկրորդային շղթաների ապահովիչները, լարման տրանսֆորմատորի ապահովիչները և խցանային ապահովիչները:
17) Ապահովիչների հանման և տեղադրման համար անհրաժեշտ է օգտագործել`
ա) 1000 Վ բարձր լարման էլեկտրակայանքներում` մեկուսացնող աքցաններ (ձողեր)` կիրառելով նաև դիէլեկտրիկ ձեռնոցներ և դեմքի ու աչքերի անհատական պաշտպանության միջոցներ,
բ) 1000 Վ ցածր լարման էլեկտրակայանքներում` մեկուսացնող ձողեր կամ դիէլեկտրիկ ձեռնոցներ, ինչպես նաև դեմքի ու աչքերի անհատական պաշտպանության միջոցներ:
18) Էլեկտրակայանքների սրահների, խցերի, վահանակների, հավաքվածքների դռները պետք է փակված լինեն փականով, բացի նրանցից, որոնցում կատարվում են աշխատանքները:
19) Էլեկտրակայանքների բանալիների պահպանման կարգը սահմանվում է դրանք շահագործող կազմակերպության ներքին իրավական ակտերով: Էլեկտրակայանքների բանալիները պետք է գտնվեն օպերատիվ (օպերատիվ-նորոգող) անձնակազմի հաշվառման տակ: Տեղային հերթապահություն չունեցող էլեկտրակայանքների բանալիները կարող են հաշվառվել վարչատեխնիկական անձնակազմի կողմից: Բանալիները պետք է լինեն համարակալված և պահվեն փակ արկղերում: Բանալիների մեկ լրակազմը պետք է լինի պահեստային:
20) Մինչև 1000 Վ լարման էլեկտրակայանքներում աշխատանքային լարման տակ աշխատանքների կատարման ընթացքում պետք է ապահովվեն հետևյալ պահանջները`
ա) աշխատողը պետք է գտնվի ազատ դիրքում, հետևից ու կողքերից չարգելափակված հոսանքատար մասերը պետք է գտնվեն 1,2 մ հեռավորության վրա, կամ հետևից, վերևից ու կողքերից ազատ տարածությունը պետք է կազմի 0.9 մ-ից ոչ պակաս, և պետք է ապահովվի ազատ ելք դեպի դուռը:
Չի թույլատրվում աշխատել կարճաթև կամ հետ ծալված թևերով հագուստով, ինչպես նաև` օգտագործել երկաթե սղոց, խարտոց, մետաղական մետր և այլն:
Չի թույլատրվում էլեկտրակայանքներում աշխատել կռացած վիճակում, եթե ուղղվելիս հոսանքատար մասերից հեռավորությունը կլինի N 1 աղյուսակում նշված հեռավորություններից պակաս:
Չի թույլատրվում չցանկապատված հոսանքատար մասերի մոտ աշխատանքի ժամանակ այնպիսի դիրք ընդունել, որ այդ մասերը գտնվեն աշխատողի հետևում կամ երկու կողային կողմերում:
Չի թույլատրվում առանց էլեկտրապաշտպանության միջոցների կիրառման հպվել մեկուսիչներին, լարման տակ գտնվող սարքավորումների մեկուսիչ մասերին,
բ) աշխատանքները պետք է կատարվեն մեկուսիչ տախտամածի (ռետինե գորգի) վրա կանգնած, սահմանված կարգով փորձարկված մեկուսիչ հատուկ գործիքներով, անհրաժեշտության դեպքում` մեկուսիչ ձեռնոցներով: Պտուտակահանի վրա, բացի դրանցից, պետք է մեկուսացվի նաև ձողը,
գ) աշխատանքների տևողությունը տվյալ աշխատատեղում չպետք է գերազանցի 1 ժ-ը,
դ) սարքավորումը, որի վրա աշխատանքներ են կատարվում, չպետք է ունենա այնպիսի տեխնիկական թերություններ, որոնք աշխատանքների կատարման ընթացքում առաջացնում են լրացուցիչ ռիսկեր,
ե) աշխատանքները պետք է կատարվեն կարգագրով կամ գրավոր կարգադրությամբ,
զ) եթե աշխատանքները կատարվում են 1,3 մ և ավելի բարձրության վրա, ապա աշխատանք իրագործողը պետք է ապահովի աշխատանքների կատարման համապատասխանությունը բարձրության վրա աշխատանքի անվտանգության պահանջներին:
21) 6 կՎ և բարձր լարման էլեկտրակայանքներում աշխատանքները, որպես կարգ, պետք է կատարվեն լարումը հանելով` N 1 աղյուսակում նշված թույլատրելի հեռավորությունների պահպանմամբ:
22) Օդային 0,4 կՎ գծի սպասարկման և նորոգման աշխատանքները պետք է կատարվեն սահմանված կարգով լարումը հանելով և հողանցմամբ: Թույլատրվում է առանց լարումը հանելու կատարել օդային 0,4 կՎ գծերի վրա աշխատանքներ` կապված մարդու կյանքի ու գույքի անվտանգության ապահովման հետ (օրինակ, կտրված ֆազային հաղորդալարի անջատում), որոնց ժամանակ պետք է կատարվեն համապատասխան անվտանգության միջոցառումներ:
23) Բաց բաշխիչ սարքերի փոխհատվող թռիչքներում լարման տակ գտնվող հաղորդալարերից ցածր անցնող հաղորդալարերի (մետաղաճոպանների), դրանց մեկուսիչների ու արմատուրի փոխարինման դեպքում` փոխարինվող հաղորդալարերի (մետաղաճոպանների) վրայով պետք է անցկացվեն սինթետիկ կամ բուսական մանրաթելերից պատրաստված պարաններ` վերևով անցնող հաղորդալարերին կպչելը կանխարգելելու համար:
Պարանները պետք է անցկացնել երկու տեղում` փոխհատման երկու կողմերից, դրանց ծայրերն ամրացնելով կոնստրուկցիաներին, խարիսխներին և այլնի:
Հաղորդալարը (մետաղաճոպանը) պետք է բարձրացնել դանդաղ ու սահուն:
24) Բաց բաշխիչ սարքերում լարման տակ գտնվող հաղորդալարերից վերև տեղադրված հաղորդալարերի (մետաղաճոպանների), դրանց մեկուսիչների ու արմատուրի վրա աշխատանքները պետք է կատարվեն` համաձայն կազմակերպության կողմից հաստատված աշխատանքների կատարման նախագծի: ԱԿՆ-ում պետք է նախատեսված լինեն հաղորդալարերի (մետաղաճոպանների) իջեցումը կանխարգելող, ինչպես նաև մակածված լարումից պաշտպանության միջոցները: Չեն թույլատրվում հաղորդալարերի (մետաղաճոպանների) փոխարինման աշխատանքները` առանց փոխհատվող հաղորդալարերից լարումը հանելու:
25) Թույլատրվում են աշխատողների տեղաշարժերը լարման բոլոր դասերի օդային գծերի 240 մմ2-ից ոչ պակաս կտրվածքի հաղորդալարերով և 70 մմ2-ից ոչ պակաս կտրվածքի մետաղաճոպաններով` պայմանով, որ հաղորդալարերը և մետաղաճոպանները բնականոն տեխնիկական վիճակում են, այսինքն` չունեն թրթռումներից, կոռոզիայից և այլ պատճառներից առաջացած վնասվածքներ: Տրոհված հաղորդալարերով և մետաղաճոպաններով տեղաշարժվելիս` ապահովիչ գոտու առասանը պետք է ամրացնել դրանց, իսկ հատուկ սայլակի օգտագործման դեպքում` սայլակին:
26) Հողային աշխատանքները պետք է կատարվեն սահմանված կարգով հաստատված նախագծերի պահանջների համաձայն:
27) 35 կՎ և բարձր լարման ենթակայանների սպասարկման աշխատանքների ընթացքում պետք է կիրառել հետևյալ անվտանգության պահանջները`
ա) փակ 35 և 110 ենթակայաններում աշխատանքներ կատարելիս (փակ բաշխիչ սարքավորումների սրահներ, տրանսֆորմատորի սրահներ և այլն)` աշխատողները պետք է ունենան դեպի դուրս ազատ ելքի հնարավորություն` էլեկտրակայանքի ցանկացած հատվածում հրդեհ առաջանալու դեպքում,
բ) ենթակայանում նորոգման (տեխնիկական սպասարկման, կարգաբերման) աշխատանքներ կատարելիս` արգելվում է նույն բաշխիչ սարքի կամ նույն սրահում գտնվող այլ կայանքի բարձր լարման կիրառմամբ ստուգումների կատարումը,
գ) ենթակայանի նույն էլեկտրակայանքի վրա մի քանի բրիգադների միաժամանակյա աշխատանքների կատարման թույլատրման դեպքում պետք է նշանակվի աշխատանքի անվտանգության մեկ պատասխանատու անձ` բոլոր բրիգադների աշխատանքների համակարգման համար` փոխադարձ անվտանգությունն ապահովելու նպատակով:
28) 0,4 կՎ-ից մինչև 35 կՎ մալուխային գծերի սպասարկման աշխատանքների ընթացքում պետք է կատարվեն հետևյալ անվտանգության պահանջները`
ա) մալուխային կառույցներում անցկացված մալուխային գծերի վնասվածքի տեղը, որպես կանոն, պետք է որոշել հրդեհի իրական վտանգ չառաջացնող մեթոդներով և եղանակներով, հատկապես, երբ վնասվածքն ըստ չափումների կարող է գտնվել էլեկտրակայանի կամ ենթակայանի տարածքում,
բ) հասարակական վայրեր ելքի դռներ (լյուկեր) ունեցող մալուխային կառույցներում աշխատանքներ կատարելիս` պետք է կանխարգելել բաց դռներից (լյուկերից) այլ մարդկանց և կենդանիների մուտքը մալուխային կառույց,
գ) մալուխային կառույց ունեցող բոլոր մասնաճյուղերում պետք է նշանակվի այդ կառույցների համար պատասխանատու անձ` ճարտարագիտատեխնիկական անձնակազմից, որն ունի աշխատանքի անվտանգության V խմբի որակավորում: Պատասխանատու անձը, որպես աշխատանքի ղեկավար, պետք է ապահովի մալուխային գծերի սպասարկման (նորոգման) բոլոր կազմակերպական և տեխնիկական միջոցառումների իրականացումը և անընդհատ հսկողություն սահմանի կատարվող աշխատանքների նկատմամբ,
դ) այլ կազմակերպությունների անձնակազմի կողմից մալուխային կառույցներում աշխատանքները պետք է կատարվեն միայն կազմակերպության կողմից լիազորված պատասխանատու անձի թույլտվությամբ և հսկողության ներքո,
ե) մալուխային կառույցների երկու ելքերի միջև ընկած հատվածներում արգելվում է երկու բրիգադի միաժամանակյա աշխատանքը,
զ) մալուխային կառույցներում արգելվում է ցանկացած միանձնյա աշխատանք, այդ թվում` միանձնյա զննումը և շրջայցը,
է) էլեկտրակայանքների սրահներում, հորերում, թունելներում, խրամուղիներում փակ ու բաց բաշխիչ սարքերի (բացառությամբ ռելեական, ղեկավարման և նման այլ վահանների), ինչպես նաև օդային գծերի սպասարկման ու նորոգման աշխատանքներն անձնակազմը պետք է կատարի` կրելով պաշտպանության սաղավարտ,
ը) անձնակազմը պետք է տեղյակ լինի, որ էլեկտրակայանքներում լարումն անհետանալուց հետո այն կրկին կարող է տրվել` առանց նախազգուշացման,
թ) չի թույլատրվում աշխատել չլուսավորված տեղերում: Աշխատանքի տեղամասում, աշխատատեղերում և դրանց մոտենալու տեղամասերում լուսավորությունը պետք է լինի հավասարաչափ` առանց աշխատողի վրա լուսավորիչ սարքերի կուրացնող ազդեցության,
ժ) արտակարգ իրավիճակներում (հոսանքահարված անձի ազատումը հոսանքից, հնարավոր հրդեհի կանխումը և այլն) աշխատողը պարտավոր է կատարել բոլոր գործողությունները (անջատումներ, հոսանքահարված անձի ազատում և այլն)` մեկուսիչ պաշտպանության միջոցների կիրառմամբ, իսկ դրանց բացակայության դեպքում` իր հայեցողությամբ օգտագործել այլ մեկուսիչ նյութեր, որոնց կիրառումը չի վտանգում աշխատողի կյանքն ու առողջությունը,
ժա) անբարենպաստ եղանակային պայմաններում պետք է դադարեցվեն բաց էլեկտրակայանքներում կատարվող բոլոր աշխատանքները,
ժբ) ամպրոպի մոտենալու դեպքում պետք է դադարեցվեն օդային գծերի, կապի օդային գծերի, բաց բաշխիչ սարքերի, անմիջականորեն օդային գծերին միացված փակ բաշխիչ սարքերի ներանցիչների և փոխարկման ապարատների վրա, ինչպես նաև սրահներում տեղակայված կապի հանգույցների օդային գծերի արտանցիչների վրա և ալեհավաք-կայմային կառույցներում բոլոր աշխատանքները,
ժգ) դժբախտ դեպքերի ժամանակ` տուժողին էլեկտրահարումից ազատելու համար լարումը պետք է հանվի անմիջապես` առանց նախնական թույլտվություն ստանալու:
(10-րդ կետը փոփ. 28.07.11 թիվ 1138-Ն որոշում)
-----------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասերում