---.0730.260314
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
«26» 03 2014 Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ ---------
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏ ՀՐԱՄԱՆ
2 դեկտեմբերի 2013 թվականի N 730-Ն
i
APHANOMYCES ASTACI (ԱՖԱՆՈՄԻՑԻՍ ԱՍՏԱՑԻ) ՍՆԿԻ ԶՈՈՍՊՈՐՆԵՐԻ ՆԵՐԹԱՓԱՆՑՄԱՆ ՀԵՏԵՎԱՆՔՈՎ ԵՐԿԱՐԱՉԱՆՉ ԽԵՑԳԵՏՆԻ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆ ՀՐԱՀԱՆԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Ղեկավարվելով «Անասնաբուժության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 6-րդ հոդվածի 8-րդ կետով`
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`
1. Հաստատել Aphanomyces astaci (Աֆանոմիցիս Աստացի) սնկի զոոսպորների ներթափանցման հետևանքով երկարաչանչ խեցգետնի վարակիչ հիվանդության տարածումը կանխելու միջոցառումների իրականացման հրահանգը` համաձայն հավելվածի:
2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:
Հավելված
ՀՀ ԳՆ սննդամթերքի
անվտանգության պետական
ծառայության պետի
2013 թ. դեկտեմբերի 2-ի
թիվ 730-Ն հրամանի
ՀՐԱՀԱՆԳ APHANOMYCES ASTACI (ԱՖԱՆՈՄԻՑԻՍ ԱՍՏԱՑԻ) ՍՆԿԻ ԶՈՈՍՊՈՐՆԵՐԻ ՆԵՐԹԱՓԱՆՑՄԱՆ ՀԵՏԵՎԱՆՔՈՎ ԵՐԿԱՐԱՉԱՆՉ ԽԵՑԳԵՏՆԻ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՈՒՄԸ ԿԱՆԽԵԼՈՒ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ
I. ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ՆԿԱՐԱԳԻՐԸ
1. Խեցգետնի ժանտախտ հիվանդությունը (այսուհետև` Հիվանդություն) վարակիչ հիվանդություն է, որը երկարաչանչ խեցգետնի օրգանիզմում տարածվում է Aphanomyces astaci (Աֆանոմիցիս Աստացի) սնկի զոոսպորների ներթափանցմամբ, որոնք զոոսպորների երկու բեղիկների միջոցով վարակված խեցգետնից անցնում են առողջ խեցգետնին:
2. Վարակը փոխանցելուց հետո զոոսպորն ազատվում է բեղիկներից` խեցգետնի մոտ առաջացնելով ցիստ, որը ներթափանցում է խեցգետնի մաշկի արտաքին հատված:
3. Զոոսպորների կյանքի տևողությունը, առանց խեցգետնի վրա գտնվելու, կազմում է 5 օր, իսկ բեղիկներից ազատման գործընթացը կարող է կրկնվել մինչև երեք անգամ:
4. Վարակված խեցգետինը տեղաշարժվում է օրորվելով, պոչը հիմնականում ներս ծալած, չանչերով հաճախ քորում է աչքերը, որովայնը և վերջույթները: Վարակված խեցգետինը կորցնում է պաշտպանողական ռեֆլեքսը, ցերեկային ժամերին նկատվում է ակտիվություն:
5. Հիմնական ախտանիշներն են` սև կետանշաններ խեցիի, վերջույթների և պոչի հատվածներում, որոնք հետագայում խորանալով առաջացնում են կենսական գործունեության խանգարումներ:
6. Վարակված խեցգետնի մոտ առաջանում է կաթված, անջատվում են վերջույթները, որից հետո խեցգետինը կողաշրջվում է մեջքի վրա և անկում:
7. Հիվանդությունը տարածվում է կենդանի խեցգետնի տեղափոխման, խեցգետնի որսման ցանցերի և այլ պարագաների, ինչպես նաև հիվանդությամբ վարակված ջրի միջոցով:
II. ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԱԾՈՒՄԸ ԿԱՆԽԵԼՈՒ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԸ
8. Հիվանդության տարածումը կանխելու համար սույն բաժնով սահմանված միջոցառումները պետք է իրականացվեն խեցգետին որսացողների, տեղափոխողների, պահեստավորողների, բուծողների և իրացնողների կողմից:
9. Հիվանդության տարածումը կանխելու նպատակով կիրառվում են հետևյալ միջոցները`
1) Հիվանդության օջախներում կարանտինի սահմանում.
2) կենդանի խեցգետնի և ջրի (որտեղ պահվում է կասկածելի կամ հիվանդ խեցգետինը) նմուշառում` լաբորատոր փորձաքննության ներկայացնելու համար.
3) կասկածելի և հիվանդ խեցգետինների, ինչպես նաև Հիվանդությունից անկած խեցգետինների դիակների այրում.
4) ավազանների, հարակից տարածքների, խեցգետնի որսման ցանցերի և այլ պարագաների ախտահանություն:
10. Կարանտինի սահմանումն իրականացվում է կասկածելի կամ հիվանդ խեցգետիններ բուծող, պահպանող և (կամ) իրացնող տնտեսություններում, գոտիներում խեցգետնի, խեցգետնի որսման ցանցերի և այլ պարագաների մուտքը և ելքը արգելելու միջոցով:
11. Կասկածելի և հիվանդ խեցգետինների (այդ թվում` լաբորատոր փորձաքննության արդյունքներով հայտնաբերված), ինչպես նաև Հիվանդությունից անկած խեցգետինների այրումն իրականացվում է ցանկացած եղանակով` բացառելով այրվող զանգվածի տարածումը, որից հետո մոխրացած զանգվածը հողի մեջ հորվում է` մակերևույթը ծածկելով ախտահանիչ նյութով:
12. Ավազանների, հարակից տարածքների, խեցգետնի որսման ցանցերի և այլ պարագաների ախտահանությունն իրականացվում է հետևյալ որևէ միջոցով`
1) ֆորմալինի 4-տոկոսանոց լուծույթում պահում` առնվազն 20 րոպե տևողությամբ.
2) մշակում սպիրտով` սպիրտի լուծույթի հետևյալ բաղադրությամբ` 3 մաս սպիրտ և 1 մաս ջուր.
3) սառեցում ոչ պակաս, քան 1 օր` - 100-ից ցածր ջերմաստիճանում.
4) պահում 5 ժամ տևողությամբ 60-ից 800 ջերմաստիճանում.
5) եռացող ջրում պահում 5 րոպե տևողությամբ.
6) մշակում մալախիտի կանաչով.
7) մշակում հանգած կրի 10-20-տոկոսանոց լուծույթով:
13. Հիվանդությամբ վարակված օջախները թույլատրվում է օգտագործել բռնկումից առնվազն 2 տարի հետո: