(ուժը կարցրել է 04.12.2023 թիվ 14-Ն հրաման)
i
117.0029.210404
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
«21» 04 2004 Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 11704085
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ ՀՐԱՄԱՆ
26 մարտի 2004 թվականի N 29-Ն
i
ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04 «ԳԱԶԱԲԱՇԽԻՉ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ» ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(1-ին մաս)
«Քաղաքաշինության մասին» ՀՀ օրենքի 10.1 հոդվածի և ՀՀ կառավարության 2003 թ. փետրվարի 20-ի «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարությանը քաղաքաշինության բնագավառում կառավարման պետական լիազորված մարմնի իրավասություն վերապահելու մասին» N 156-Ն որոշման համաձայն
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`
1. Հաստատել և 2004 թ. հունիսի 10-ից Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործողության մեջ դնել ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04 «Գազաբաշխիչ համակարգեր» շինարարական նորմերը` համաձայն հավելվածի:
2. 2004 թ. հունիսի 10-ից Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ուժը կորցրած ճանաչել ՍՆիՊ 2.04.08-87 «Գազամատակարարում» և ՍՆիՊ 3.05.02-88 «Գազամատակարարում» շինարարական նորմերը:
ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04
Հավելված
Հաստատված է
ՀՀ քաղաքաշինության նախարարի
առ 26 մարտի 2004 թ.
թիվ 29-Ն հրամանով
ԳԱԶԱԲԱՇԽԻՉ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04
Գործարկման թվականը 2004-06-10
1. ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏԸ
Սույն նորմերը տարածվում են նոր, վերակառուցվող և վերականգնվող գազաբաշխիչ համակարգերի նախագծման ու շինարարության վրա, որոնք նախատեսված են սպառողներին բնական և հեղուկացված ածխաջրածնային գազերով ապահովելու համար, ինչպես նաև ներքին գազատարների վրա և սահմանում են պահանջներ նրանց անվտանգության ու շահագործման բնութագրերի նկատմամբ:
2. ՆՈՐՄԱՏԻՎԱՅԻՆ ՀՂՈՒՄՆԵՐ
Սույն նորմերի նորմատիվային հղումները բերված են Ա հավելվածում:
3. ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ
Սույն նորմատիվային փաստաթղթում կիրառված տերմիններն ու սահմանումներն են.
Գազաբաշխիչ համակարգ` բաղկացած տեխնոլոգիապես, կազմակերպչապես և տնտեսապես փոխկապակցված օբյեկտներից, որոնք կոչված են գազ տեղափոխելու և անմիջապես սպառողներին մատուցելու համար:
Գազաբաշխիչ ցանց` արտաքին գազատարների համակարգերի և դրանց վրայի կառուցվածքների ու տեխնիկական կայանքների համակարգ, սկզբնաղբյուրից մինչև ներանցումը սպառողներին:
Գազամատակարարման աղբյուր` գազամատակարարման համակարգի տարր /օրինակ գազաբաշխման կայան/, ինչը ծառայում է գազը գազաբաշխման ցանց մատակարարելու համար:
Արտաքին գազատար` շենքից դուրս, մինչև շենքի արտաքին կոնստրուկցիան անցկացված ստորգետնյա, գետներեսի և /կամ/ վերգետնյա գազատար:
Ներքին գազատար` շենքի արտաքին կոնստրուկցիայից մինչև շենքի ներսում տեղակայված գազօգտագործող սարքավորման հետ միացման տեղն անցկացված գազատար:
Գազօգտագործող սարքավորում` գազը որպես վառելիք օգտագործող սարքավորում:
Գազային սարքավորում` որպես գազատարների բաղկացուցիչ տարրեր օգտագործվող, լրիվ գործարանային պատրաստվածության տեխնիկական արտադրանք /կոմպենսատոր, կոնդենսատահավաքիչ, խողովակաշարային փակիչ արմատուր և այլն/:
Գազատարի պահպանման գոտի` հատուկ պայմաններով օգտագործվող տարածք` սահմանված գազատարի ուղեգծի երկայնքով և գազաբաշխիչ ցանցի այլ օբյեկտների շուրջ, դրանց շահագործման նորմալ պայմանների ապահովման և վնասվելու հնարավորության բացառման նպատակով:
Նորմերում բերված պայմանական հապավումների ցանկը բերված է Բ հավելվածում:
4. ԳԱԶԱԲԱՇԽԻՉ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ
4.1 Նոր գազաբաշխիչ համակարգերի նախագծումն ու շինարարությունը, գործող համակարգերի վերակառուցումն ու զարգացումը իրականացվում է համաձայն տվյալ մարզի, քաղաքի, գյուղի գազամատակարարման հաստատված ուրվագծի:
Գոյություն ունեցող բազմաբնակարան շենքերի գազամատակարարման համակարգերի վերականգնումը /վերակառուցումը/ իրականացվում է համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թ. դեկտեմբերի 5-ի «Բազմաբնակարան շենքերի գազամատակարարման համակարգերի վերականգնման /վերակառուցման/ ժամանակավոր կարգ» N 2024-Ն որոշմամբ:
4.2 Գազաբաշխման համակարգերը պետք է ապահովեն տրվող գազի անհրաժեշտ ծավալը և պահանջվող պարամետրերը:
Գազը որպես վառելիք օգտագործելու առավելության իրավունք ունեցող սպառողների համար, որոնց գազամատակարարումը ենթակա չէ սահմանափակման կամ դադարեցման, պետք է ապահովվի գազի անխափան մատուցում` գազատարների օղակավորման ճանապարհով կամ այլ հիմնավորված եղանակով:
Գազատարների ներքին տրամագծերը պետք է որոշվեն հաշվարկով` ելնելով առավելագույն գազօգտագործման ժամերին բոլոր սպառողների գազամատակարարման ապահովման պայմաններից: Բնական գազի որակը պետք է համապատասխանի արդյունաբերական և կոմունալ-կենցաղային նշանակության բնական այրվող գազերի տեխնիկական պայմանների վերաբերյալ ստանդարտին և հեղուկացված ածխաջրածնային գազեր (ՀԱԳ) և ՀԱԳ ավտոմոբիլային տրանսպորտի համար տեխնիկական պայմանների վերաբերյալ ստանդարտներին:
4.3 Ըստ տեղափոխվող գազի բանվորական ճնշման գազատարները բաժանվում են` I և II կարգի բարձր ճնշման, միջին ճնշման և ցածր ճնշման` 1 աղյուսակի համապատասխան.
Աղյուսակ 1
._________________________________________________________________________.
|Գազատարների դասակարգումը| Տեղափոխվող | Աշխատանքային ճնշումը |
| ըստ ճնշումների | գազի տեսակը | գազատարում ՄՊա |
|________________________|_______________|________________________________|
| | |Բնական |Բարձր 0.6 մինչև 1.2 ներառյալ |
| |I կարգի |_______________|________________________________|
|Բարձր | |ՀԱԳ |Բարձր 0.6 մինչև 1.6 ներառյալ |
| |_______________|_______________|________________________________|
| |II կարգի |Բնական և ՀԱԳ |Բարձր 0.3 մինչև 0.6 ներառյալ |
|________________________|_______________|________________________________|
|Միջին |Նույնը |Բարձր 0.005 մինչև 0.3 ներառյալ |
|________________________|_______________|________________________________|
|Ցածր |Նույնը |Մինչև 0.005 ներառյալ |
._________________________________________________________________________.
4.4 Գազի ճնշումը ներքին գազատարներում և գազօգտագործող սարքերից առաջ պետք է համապատասխանի այդ սարքերի անխափան աշխատանքն ապահովող արտադրողի տեխնիկական անձնագրերում նշված ճնշմանը, բայց չպետք է գերազանցի 2 աղյուսակում բերված ցուցանիշները:
Աղյուսակ 2
._________________________________________________________________________.
| | Գազօգտագործողներ | Գազի |
| | |ճնշումը ՄՊա|
|___|_________________________________________________________|___________|
| 1.|Արտադրական շենքեր, որոնցում գազի ճնշման մեծությունը | 1.2 |
| |պայմանավորված է արտադրության պահանջներով | |
|___|_________________________________________________________|___________|
| 2.|Այլ արտադրական շենքեր | 0.6 |
|___|_________________________________________________________|___________|
| 3.|Արդյունաբերական կազմակերպությունների առանձին կանգնած | 0.3 |
| |կենցաղային շենքերը, կցակառույց արտադրական շենքերին և | |
| |ներկառուցված այդ շենքերում | |
|___|_________________________________________________________|___________|
| 4.|Վարչական շենքեր | 0.005 |
|___|_________________________________________________________|___________|
| 5.|Կաթսայատներ. | |
| |արտադրական կազմակերպությունների տարածքում առանձնակառույց,| |
| |երբ գազի ճնշման մեծությունը պայմանավորված է արտադրական | |
| |պահանջներով | 1.2 |
| |նույնը բնակավայրերի տարածքում | 0.6 |
| |արտադրական շենքերին կցակառույց, ներկառուցված և տանիքային| 0.6 |
| |հասարակական, վարչական և կենցաղային շենքերին կցակառույց, | |
| |ներկառուցված և տանիքային | 0.3 |
| |բնակելի շենքերին կցակառույց, ներկառուցված և տանիքային | 0.005 |
|___|_________________________________________________________|___________|
| 6.|Հասարակական շենքեր /բացի այն շենքերից, որտեղ ՍՆԻՊ | 0.003 |
| |2.08.02 պահանջներով գազային սարքավորումների տեղակայումը | |
| |չի թույլատրվում/ և պահեստներ | |
|___|_________________________________________________________|___________|
| 7.|Բնակելի շենքեր | |
._________________________________________________________________________.
4.5 Չի թույլատրվում գազատարների ջերմաստիճանային և այլ ձևախախտումներ /այդ թվում նաև տեղափոխություններից/, որոնք կարող են բերել դրանց ամբողջականության և հերմետիկության խախտումների:
Գազաբաշխիչ կայանից /այսուհետև ԳԲԿ/ դուրս եկող գազատարի համար տեղադրման եղանակի և խողովակների նյութի ընտրությունը հարկավոր է նախատեսել հաշվի առնելով բնահողի փքվածությունը և այլ հիդրոերկրաբանական պայմանները, ինչպես նաև հաշվի առնելով ԳԲԿ դուրս եկող գազի ջերմաստիճանը:
4.6 Գազատարների ամրության հաշվարկը պետք է ընդգրկի խողովակների և միացման մասերի պատերի հաստության որոշումն ու լարվածությունը դրանցում: Ընդ որում ստորգետնյա և գետներեսի պողպատյա գազատարների համար հարկավոր է կիրառել 3 մմ-ից ոչ պակաս պատի հաստությամբ խողովակներ (միացման մասեր), վերգետնյա և ներքին գազատարների համար - ոչ պակաս 2 մմ:
Գազատարների հուսալիության գործակիցներն ըստ պատասխանատվության, բեռնվածքների և ազդեցությունների նորմատիվ և հաշվարկային արժեքներն ու նրանց զուգորդությունները, ինչպես նաև նյութերի բնութագրերի նորմատիվ ու հաշվարկային արժեքները հարկավոր է ընդունել ըստ ՍՆԻՊ 2.01.07 և շինարարական կոնստրուկցիաների և հիմնատակերի հուսալիության հաշվարկի ստանդարտի (հիմնական դրույթների):
4.7 Երկրաբանական բարդ պայմաններով և սեյսմիկ ազդեցություններով շրջաններում շինարարության ժամանակ պետք է հաշվի առնվեն համապատասխան շինարարական նորմերի պահանջները և նախատեսվեն գազատարների ամրությունը, կայունությունն ու հերմետիկությունն ապահովող միջոցառումներ:
4.8 Պողպատյա խողովակները պետք է պաշտպանված լինեն կոռոզիայից:
Ստորգետնյա և գետներեսի թմբապատված պողպատե գազատարները, ՀԱԳ ամբարները, գազատարների պողպատե ներդիրներն ու պողպատե պատյանները /այսուհետև` գազատարներ/ հարկավոր է պաշտպանել հողային և թափառող հոսանքներից առաջացող կոռոզիայից` ըստ ստորգետնյա կառուցվածքների կոռոզիայից պաշտպանության ընդհանուր պահանջների վերաբերյալ ստանդարտի:
Ավտոմոբիլային ճանապարհների, երկաթուղային և տրամվայի գծերի տակով ոչ խրամուղային անցնող գազատարների պողպատե պատյանները պետք է պաշտպանված լինեն էլեկտրաքիմիական միջոցներով /այսուհետև ԷՔՊ/, բաց եղանակով տեղադրման դեպքում` ԷՔՊ և մեկուսիչ ծածկույթներով:
Վերգետնյա և ներքին պողպատե խողովակները հարկավոր է պաշտպանել մթնոլորտային կոռոզիայից` ըստ ՍՆԻՊ 3.04.03:
4.9 Գազաբաշխիչ համակարգերի կառուցման համար կիրառվող նյութերը, շինվածքները, գազօգտագործող և գազային սարքավորումները պետք է համապատասխանեն գործող ստանդարտներին:
4.10 Ստորգետնյա գազատարների համար հարկավոր է կիրառել պոլիէթիլենային և պողպատե խողովակներ, իսկ գետներեսի և վերգետնյա գազատարների համար` պողպատե խողովակներ: Ցածր ճնշման ներքին գազատարների համար թույլատրվում է կիրառել պողպատե և պղնձե խողովակներ:
Գազաբաշխիչ համակարգերի համար պողպատե անկար, եռակցված /ուղղակար և պարույրակար/ խողովակները և միացման դետալները պետք է պատրաստված լինեն ոչ ավել 0.25% ածխածին, 0.056% ծծումբ և 0.046% ֆոսֆոր պարունակող պողպատից:
Խողովակների նյութի, խողովակային փակիչ արմատուրի, միացման դետալների եռակցման նյութերի, ամրակման տարրերի և այլնի ընտրությունը հարկավոր է կատարել հաշվի առնելով գազի ճնշումը, գազատարի տրամագիծը և պատի հաստությունը, շինարարության շրջանի արտաքին օդի հաշվարկային և շահագործման ժամանակ խողովակի պատի ջերմաստիճանները, բնահողային և բնական պայմանները, թրթռումային բեռնվածքների առկայությունը:
4.11 Անկախ կառուցման շրջանից, 5 մմ և ավելի պատի հաստությամբ խողովակի և միացման դետալների մետաղի հարվածային մածուցիկության մեծությունը պետք է լինի ոչ պակաս 30 Ջ/սմ2 /գազատարների համար/.
ա/ ճնշումը բարձր 0.6 ՄՊա, տրամագիծը մեծ 620 մմ,
բ/ 6 բալից բարձր սեյսմիկությամբ շրջաններում ստորգետնյա տեղադրվող,
գ/ թրթռումային բեռնվածքների ենթարկվող,
դ/ հատուկ բնահողային պայմաններում /բացի թույլ փքվածության, թույլ ուռչող, 1 տեսակի նստվածքային բնահողերից/ տեղադրվող ստորգետնյա,
ե/ բնական արգելքներ հաղթահարող, ընդհանուր ցանցի երկաթգծերի և 1-III կարգի ավտոմոբիլային ճանապարհների հետ հատվող ստորգետնյա գազատարների:
Ընդ որում խողովակի հիմնական մետաղի հարվածային մածուցիկության մեծությունը որոշվում է շահագործման ամենացածր ջերմաստիճանի դեպքում:
4.12 Գազատար խողովակների եռակցված միացումները, իրենց ֆիզիկամեխանիկական հատկություններով և հերմետիկությամբ պետք է համապատասխանեն եռակցվող խողովակների հիմնական նյութին: Եռակցված միացումների տեսակները, կոնստրուկտիվ տարրերը և եռակցված միացումների չափերը պետք է համապատասխանեն ստանդարտներին:
Ստորգետնյա պողպատե գազատարների համար պետք է օգտագործվեն կցվանքային և անկյունային միացումներ, պոլիէթիլենային խողովակների հետ` հիմնականում ներդիր էլեկտրատաքացուցիչ /այսուհետ` ՆՏ/ դետալներով միացումներ: Առանձին դեպքերում թույլատրվում է կցվանքային միացումներ` 100% ֆիզիկական մեթոդներով հսկմամբ:
Կարանները չպետք է ունենան ճաքեր, հալքանցքեր, չեռալցված խառնարաններ, խողովակների տարառանցքայնություն և եռակցված միացումների մեխանիկական հատկությունները նվազեցնող այլ թերություններ:
Արտաքին գազատարների յուրաքանչյուր եռակցված միացումների մոտ պետք է լինի եռակցողի նշանը (համարը, դրոշմը):
Եռակցված միացումները չի թույլատրվում զետեղել պատերի, ծածկերի և շենքերի ու կառուցվածքների կոնստրուկցիաների մեջ:
4.13 Բնական գազի գազատարների վրա տեղադրվող մինչև 80 մմ պայմանական տրամագծով փակիչ և կարգավորիչ արմատուրի հերմետիկությունը պետք է լինի ոչ ցածր Բ դասից, բարձր 80 մմ` ոչ ցածր Ց դասից, իսկ ՀԱԳ հեղուկ ֆազի վրա տեղադրված արմատուրի հերմետիկությունը պետք է լինի ոչ ցածր Ա-Բ դասերից:
4.14 Գազաբաշխիչ համակարգերի շինարարությունը և վերակառուցումը հարկավոր է իրականացնել ըստ հաստատված նախագծի, ինչպես նաև ՍՆԻՊ 3.01.01:
Գազաբաշխիչ համակարգերի նախագծման և շինարարության ժամանակ հարկավոր Է նախատեսել շրջակա միջավայրի պահպանության միջոցառումներ` գործող օրենսդրությանը համապատասխան:
Գազաբաշխիչ ցանցերի պահպանման գոտիների սահմանները և նրանց սահմաններում գտնվող հողակտորների օգտագործման պայմանները պետք է համապատասխանեն գազաբաշխման ցանցերի պահպանման պահանջներին:
Գազաբաշխման համակարգի աշխատունակությունը և շահագործման անվտանգությունը պետք է ապահովվի և պահպանվի շահագործման փաստաթղթերի համապատասխան անցկացվող տեխնիկական սպասարկման և նորոգման ճանապարհով:
5. ԱՐՏԱՔԻՆ ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐ
5.1. Ընդհանուր դրույթներ
5.1.1. Արտաքին գազատարների տեղադրումը շենքերի, կառուցվածքների և հարևան զուգահեռ անցնող ինժեներական ցանցերի նկատմամբ անհրաժեշտ է կատարել ըստ ՍՆԻՊ 2.07.01, իսկ արդյունաբերական կազմակերպությունների տարածքներում` ըստ ՀՀՇՆ III-9.02.02:
Մինչև 0.6 ՄՊա ճնշմամբ ստորգետնյա գազատարների տեղադրումը սահմանափակ պայմաններում, երբ նորմատիվ փաստաթղթերով կանոնակարգված հեռավորությունները հնարավոր չէ պահպանել, ուղեգծի առանձին հատվածներում, շենքերի միջև և շենքերի կամարների տակ, ինչպես նաև բարձր 0.6 ՄՊա ճնշմամբ գազատարների առանձին կանգնած օժանդակ կառույցներին (առանց մարդկանց մշտական ներկայության շենքերով) մոտեցման դեպքում թույլատրվում է ՍՆԻՊ 2.07.01 և ՀՀՇՆ III - 9.02.02 նախատեսված հեռավորության կրճատում մինչև 50%: Ընդ որում մոտեցման տեղամասերում և դրանցից ոչ պակաս 5 մ հեռավորությամբ յուրաքանչյուր կողմից հարկավոր է կիրառել.
ա/ գործարանային եռակցվանքների 100% ֆիզիկական մեթոդներով հսկմամբ, պաշտպանիչ պատյանում տեղադրված անկար և էլեկտրաեռակցված պողպատե խողովակներ.
բ/ 100% ֆիզիկական մեթոդներով հսկմամբ, պաշտպանիչ պատյաններում տեղադրված, առանց եռակցվանքների կամ ներդիր տաքացուցիչներ (ՆՏ) ունեցող դետալներով միացված պոլիէթիլենային խողովակներ:
ՍՆԻՊ 2.07.01 նախատեսված հեռավորությունների վրա տեղադրված գազատարների դեպքում, բայց ընդհանուր օգտագործման երկաթգծերից ոչ պակաս 50 մ մոտեցումների տեղամասերում և հնգական մետր յուրաքանչյուր կողմի վրա` տեղադրման խորությունը պետք է լինի ոչ պակաս 2.0 մ: Եռակցվանքները պետք է անցնեն 100% ֆիզիկական մեթոդներով հսկում:
Ընդ որում պողպատե խողովակների պատերի հաստությունը հաշվարկայինից պետք է ավել լինի 2-3 մմ, իսկ պոլիէթիլենային խողովակները պետք է ունենան ոչ պակաս 2.8 ամրության պաշարի գործակից:
5.1.2 Գազատարների տեղադրումը հարկավոր է կատարել ստորգետնյա կամ գետներեսով: Պոլիէթիլենային խողովակների վերգետնյա տեղադրում չի թույլատրվում:
Հիմնավորված դեպքերում թույլատրվում է պողպատյա գազատարները տեղադրել վերգետնյա, բնակելի թաղամասերում և բակերում շենքերի պատերի վրայով, գազատարի ուղեգծի այլ հատվածներում, այդ թվում` արհեստական և բնական խոչընդոտների հատվածներում` ստորգետնյա հաղորդակցուղիների հատման դեպքերում:
Վերգետնյա և գետներեսի թմբապատված գազատարները կարող են տեղակայվել ժայռային, ճահճային և այլ բարդ բնահողային պայմաններում: Թմբապատման նյութը և չափերը հարկավոր է ընդունել ելնելով ջերմատեխնիկական հաշվարկից, ինչպես նաև գազատարի և թմբապատման կայունության ապահովումից:
5.1.3 Գազատարների տեղադրումը թունելներում, գետնուղիներում և ջրանցքներում չի թույլատրվում: Բացառություն է կազմում մինչև 0.6 ՄՊա ճնշմամբ պողպատե գազատարների տեղադրումը արդյունաբերական կազմակերպությունների տարածքներում, ըստ ՀՀՇՆ III-9.02.02
5.1.4 Խողովակների միացումները հարկավոր է նախատեսել չկազմատվող: Կազմատվող կարող են լինել պողպատե և պոլիէթիլենային խողովակների փականների միացումները, սարքավորումների և հսկիչ-չափիչ սարքերի (ՀՉՍ) տեղադրման մասերը: Բնահողի մեջ պոլիէթիլենային և պողպատե խողովակների կազմատվող միացումներ կարող են նախատեսվել միայն պատյանի և հսկիչ փողակի տեղադրման դեպքում:
5.1.5 Գազատարները գետնից դուրս եկող և մտնող մասերում, ինչպես նաև գազատարի ներանցումը շենք հարկավոր է առնել պատյանի մեջ: Պատի և պատյանի միջև եղած տարածությունը հատվող կոնստրուկցիայի ամբողջ հաստությամբ պետք է լցափակել: Պատյանի ծայրերը անհրաժեշտ է խտացնել էլաստիկ նյութով:
5.1.6 Գազատարների ներանցումները շենքեր հարկավոր է նախատեսել անմիջապես այն սենքերում, որտեղ տեղադրված է գազօգտագործող սարքավորում կամ նրան հարակից բաց որմնախորշով միացած սենքում:
Չի թույլատրվում գազատարների ներանցումներ շենքերի նկուղային և կիսանկուղային (ցոկոլային) հարկեր, բացի միաբնակարան և բլոկավորված տներ կատարվող ներանցումները:
5.1.7 Գազատարների վրա անջատիչ սարքերը հարկավոր է տեղադրել`
ա/ առանձին կանգնած կամ բլոկավորված շենքերից առաջ,
բ/ կանգնակների անջատման համար,
գ/ գազօգտագործող սարքավորումներից առաջ,
դ/ գազականոնավորիչ կետերից առաջ,
ե/ գազականոնավորիչ կայաններից հետո,
զ/ գազատարներից դեպի բնակավայրեր, թաղամասեր, բնակելի շենքերի խմբեր, ինչպես նաև արտադրական կազմակերպություններ և կաթսայատներ գնացող ճյուղավորումների վրա,
է/ ջրային արգելքները երկու և ավելի գծերով հատելու դեպքում,
ը/ ընդհանուր ցանցի երկաթգծերը և I - II կարգի ավտոմոբիլային ճանապարհները հատելու դեպքում, եթե նախորդ անջատիչ սարքը դրված է տվյալ հատումից 1000 մ և ավել հեռավորության վրա:
5.1.8 Շենքերի պատերի և հենարանների վրայով անցկացված վերգետնյա գազատարների վրա անջատիչ սարքերը հարկավոր է տեղադրել դռներից և բացվող պատուհաններից հետևյալ հեռավորության վրա`
ա/ ցածր ճնշման գազատարների համար - 0.5 մ,
բ/ միջին ճնշման գազատարների համար - 1.0 մ,
գ/ II կարգի բարձր ճնշման գազատարների համար - 3.0 մ,
դ/ I կարգի բարձր ճնշման գազատարների համար - 5.0 մ:
Շենքերի պատերի վրայով տեղադրվող տարանցիկ գազատարների տեղամասերի վրա անջատիչ սարքերի տեղադրում չի թույլատրվում:
5.2. Ստորգետնյա գազատարներ
5.2.1 Պողպատյա գազատարների ստորգետնյա տեղադրումը հարկավոր է իրականացնել ոչ պակաս 0.8 մ, իսկ պոլիէթիլենայինը ոչ պակաս 1.0 մ խորությամբ, մինչև գազատարի կամ պատյանի վերևը: Այն տեղերում, որտեղ չի նախատեսված տրանսպորտի կամ գյուղատնտեսական մեքենաների շարժում, պողպատե խողովակների տեղադրման խորությունը կարող է լինել ոչ պակաս 0.6 մ:
5.2.2 Գազատարի (պատյանի) և ստորգետնյա ինժեներական հաղորդակցուղիների ու կառուցվածքների միջև եղած ուղղահայաց հեռավորությունը /լուսանցային/ նրանց հատման տեղերում հարկավոր է ընդունել ոչ պակաս 0.2 մ:
5.2.3 Ստորգետնյա հաղորդակցուղային կոլեկտորների, զանազան անցուղիների հետ հատման տեղերում, ինչպես նաև գազային դիտահորերի պատերի միջով անցման տեղերում գազատարը պետք է տեղադրվի պատյանի մեջ:
Պատյանի ծայրերը կառուցվածքների ու հաղորդակցուղիների արտաքին պատերի երկու կողմից պետք է դուրս հանվեն առնվազն 2 մ: Գազահորերի պատերի հետ հատման դեպքում` ոչ պակաս 2 սմ հեռավորության վրա: Պատյանի ծայրերը հարկավոր է լցափակել ջրամեկուսիչ նյութով: Պատի մի ծայրում, թեքության վերին կետում /բացի դիտահորերի պատերի հատման տեղերից/ հարկավոր է նախատեսել պաշտպանիչ սարքվածքի տակ դուրս եկող հսկիչ փողակ:
Պատյանի և գազատարի միջխողովակային տարածքով թույլատրվում է անցկացնել գազաբաշխիչ համակարգի սպասարկման համար նախատեսված, մինչև 60Վ լարման շահագործման մալուխ (կապի, հեռուստամեխանիկայի և էլեկտրապաշտպանության):
5.2.4 Գազատարների շինարարության համար կիրառվող պոլիէթիլենային խողովակները պետք է ունենան ոչ պակաս 2.5-ից ամրության պաշարի գործակից (ԱՊԳ):
Թույլատրվում է պոլիէթիլենային գազատարները տեղադրել`
ա/ բնակավայրերի տարածքներում` մինչև 0.6 ՄՊա ճնշման և 2.8 ԱՊԳ դեպքում
բ/ բնակավայրերից դուրս` 1.0 ՄՊա ճնշման և 2.5 ԱՊԳ դեպքում:
Չի թույլատրվում պոլիէթիլենային գազատարների օգտագործումը`
ա) արոմատիկ և քլորացված ածխաջրածին պարունակող գազերի, ինչպես նաև հեղուկացված ածխաջրածնային գազերի /ՀԱԳ/ հեղուկ ֆազի տեղափոխման համար,
բ/ երբ գազատարի պատի ջերմաստիճանը շահագործման պայմաններում ցածր է մինուս 15oC:
Ոչ պակաս 2.8 ամրության պաշարի գործակցով պոլիէթիլենային խողովակների կիրառման դեպքում թույլատրվում է 0.3 մինչև 0.6 ՄՊա ճնշմամբ գազատարների տեղադրում առավելապես մեկ, երկու հարկանի կառուցապատում ունեցող բնակավայրերում: Փոքր գյուղական բնակավայրերում թույլատրվում է տեղադրել մինչև 0.6 ՄՊա ճնշմամբ, ոչ պակաս 2.5 ամրության պաշարի գործակից ունեցող պոլիէթիլենային գազատարներ: Ընդ որում տեղադրման խորությունը պետք է լինի ոչ պակաս 0.8 մ` մինչև խողովակի վերնամասը:
5.3 Վերգետնյա գազատարներ
5.3.1 Վերգետնյա գազատարները կախված ճնշումից հարկավոր է տեղակայել չայրվող նյութերից պատրաստված հենարանների կամ շենքերի ու կառույցների կոնստրուկցիաների վրայով` համապատասխան 3 աղյուսակի:
Ընդ որում շենքերի կոնստրուկցիաներով անցնող գազատարի մեջ ճնշումը չպետք է գերազանցի 2 աղյուսակում համապատասխան սպառողների համար նշված մեծություններից:
Աղյուսակ 3
._________________________________________________________________________.
| | Վերգետնյա գազատարների տեղադրումը |Գազի ճնշումը գազատարում |
| | | ՄՊա, ոչ ավել |
|___|____________________________________________|________________________|
| 1.|Առանձին կանգնած հենարանների, սյուների, |1.2 /բնական գազի համար/,|
| |էստակադների ու հարկաշարերի վրա |1.6 /ՀԱԳ համար/ |
|___|____________________________________________|________________________|
| 2.|Կաթսայատներ, արտադրական շենքեր Վ, Գ և Դ | |
| |կարգի սենքերով և ԳԼԿ շենքեր, արտադրական | |
| |նշանակության հասարակական և կենցաղային | |
| |շենքեր, ինչպես նաև նրանց ներկառույց, | |
| |կցակառույց և տանիքային կաթսայատներ` | |
| |ա/ I և II աստիճանի հրակայուն CO դասի | |
| |հրդեհավտանգ /ըստ ՀՀՇՆ II 8.04.01/ | 1.2 |
| |II աստիճանի հրակայուն C1 դասի և III | |
| |աստիճանի հրակայուն CO դասի շենքերի պատերի և | |
| |տանիքների վրայով | 0.6 |
| |բ/ III աստիճանի հրակայուն C1 դասի, IV | |
| |աստիճանի հրակայուն CO դասի | 0.3 |
| |IV աստիճանի հրակայուն C1 և C2 դասերի | |
| |շենքերի պատերով | 0.005 |
|___|____________________________________________|________________________|
| 3.|Բնակելի, վարչական, հասարակական և կենցաղային| |
| |շենքեր, ինչպես նաև նրանց ներկառույց, | |
| |կցակառույց և տանիքային կաթսայատներ` | |
| |հրակայունության բոլոր աստիճանների | 0.005 |
| |Շենքերի արտաքին պատերին ՊԳԿԿ տեղադրման | |
| |դեպքում /միայն մինչև ՊԳԿԿ/ | 0.3 |
._________________________________________________________________________.
5.3.2 Չի թույլատրվում բոլոր ճնշումների գազատարների տարանցիկ տեղադրումը մարդկանց մասսայական ներկայությամբ մանկական հիմնարկների, հիվանդանոցների, դպրոցների, սանատորիաների, հասարակական, վարչական և կենցաղային շենքերի պատերի, տանիքների վրայով:
Արգելվում է բոլոր ճնշումների գազատարների տեղադրումը Ա և Բ կարգի սենքերի պատերով, վերնամասով և տակով, բացառությամբ ԳԿԿ շենքերի:
Հիմնավորված դեպքերում թույլատրվում է 100 մմ տրամագծով, միջինից ոչ ավել ճնշմամբ գազատարների տարանցիկ տեղադրումը CO դասի III աստիճանից ոչ պակաս հրակայունության մեկ բնակելի տան պատերով, մինչև տանիքածածկը ոչ պակաս 0.2 մ հեռավորությամբ:
Ցածր և միջին ճնշման գազատարները կարող են տեղադրվել չբացվող լուսամուտների շրջանակների երկայնքով և հատվել արտադրական շենքերի և կաթսայատների ապակեբլոկներով լցված լուսամուտների բացվածքների հետ:
5.3.3 Բարձր ճնշման գազատարները հարկավոր է տեղադրել արտադրական, նրանց հետ բլոկացված վարչական և կենցաղային շենքերի խուլ պատերով կամ դրանց վերին հարկերի լուսամուտների ու դռների որմնախորշերից 0.5 մ բարձրությամբ, տանիքից ցածր 0.2 մ:
5.3.4 Վերգետնյա գազատարների տեղադրման բարձրությունն անհրաժեշտ է ընդունել ըստ ՀՀՇՆ III - 9.02.02:
5.3.5 Թույլատրվում է մինչև 0.6 ՄՊա ճնշման անկար կամ էլեկտրաեռակցված, գործարանային եռակցվանքները ֆիզիկական մեթոդներով 100%-ով ստուգում անցած գազատարների տեղադրումը, չայրվող նյութերից կառուցված, հետիոտն և ավտոմոբիլային կամուրջների վրայով:
Գազատարների տեղադրումը հրավտանգ նյութերից կառուցված կամուրջների վրայով` արգելվում է:
5.4 Ջրային արգելքների և հեղեղատների հատումը գազատարներով
5.4.1 Ջրային արգելքների հետ հատվելիս ստորջրյա և վերջրյա գազատարների հեռավորությունը կամուրջներից հորիզոնական դիրքով հարկավոր է պահպանել ըստ 4 աղյուսակի:
Աղյուսակ 4
._________________________________________________________________________.
| Ջրային | Կամրջի | Գազատարի և կամրջի հեռավորությունը |
| արգելքներ | տեսակը | հորիզոնական դիրքով, ոչ պակաս, մ, գազատարի |
| | | տեղադրման ժամանակ |
| | |_____________________________________________|
| | | Կամրջից վեր | Կամրջից ցած |
| | |_______________________|_____________________|
| | | Վերջրյա |Ստորջրյա | Վերջրյա |Ստորջրյա |
| | |գազատարից |գազատարից |գազատարից |գազատարից |
| | |տրամագծով, |տրամագծով, | | |
| | | մմ | մմ | | |
| | |___________|___________|_____________________|
| | |300 և |Մեծ |300 և |Մեծ | Բոլոր տրամագծերը |
| | | փոքր |300 | փոքր |300 | |
|______________|____________|______|____|______|____|_____________________|
|Չնավարկելի | բազմաթռիչք | 75| 125| 75| 125| 50| 50|
|սառչող | | | | | | | |
|______________|____________|______|____|______|____|__________|__________|
|Չնավարկելի | բազմաթռիչք | 20| 20| 20| 20| 20| 20|
|սառչող | | | | | | | |
|______________|____________|______|____|______|____|__________|__________|
|Չնավարկելի` | | | | | | | |
|ա/ ցածր ճնշման| | 2| 2| 20| 20| 2| 10|
|գազատարների | Մեկ և | | | | | | |
|համար |երկթռիչքային| | | | | | |
|բ/ միջին և | | 5| 5| 20| 20| 5| 20|
|բարձր ճնշման | | | | | | | |
|գազատարների | | | | | | | |
|համար | | | | | | | |
|_________________________________________________________________________|
|Հեռավորությունները ցույց են տրված կամուրջների դուրս եկած մասերից: |
._________________________________________________________________________.
5.4.2 Ստորջրյա անցումներում հարկավոր է կիրառել.
ա/ պողպատե խողովակներ, որոնց պատերի հաստությունը պետք է 2 մմ ավել լինի հաշվարկայինից, բայց ոչ պակաս 5 մմ-ից,
բ/ պոլիէթիլենային խողովակներ, որոնք ունեն արտաքին տրամագծի և պատի հաստության հարաբերության ստանդարտ չափ (SDR) ոչ ավել քան 11, իսկ ամրության պաշարի գործակից ոչ պակաս 2.8:
5.4.3 Գազատարի վերջրյա անցման տեղադրման բարձրությունը ջրի բարձրացման հաշվարկային մակարդակից մինչև խողովակի տակը հարկավոր է ընդունել.
ա/ ձորակների կամ հեղեղատների հատման դեպքում ոչ ցածր 0.5 մ բարձր ջրերի հորիզոնից (ԲՋՀ) 5% ապահովվածության դեպքում,
բ/ ոչ նավարկելի սովորական գետերի հատման դեպքում ոչ պակաս 0.2 մ ԲՋՀ-ից բարձր` 2% ապահովվածության դեպքում:
Փականները անհրաժեշտ է տեղադրել անցման սահմաններից ոչ պակաս 10 մ հեռավորության վրա:
5.5. Երկաթուղիների, տրամվայի ուղիների և ավտոմոբիլային ճանապարհների
հատումը գազատարներով
5.5.1. Ստորգետնյա գազատարների հորիզոնական հեռավորությունը տրամվայի, երկաթուղիների և ավտոմոբիլային ճանապարհների հատման տեղերից պետք է լինի ոչ պակաս.
ա/ մինչև ընդհանուր օգտագործման երկաթուղիների, տրամվայի ուղիների, I-III կարգի ավտոմոբիլային ճանապարհների վրայի կամուրջները և թունելները, ինչպես նաև նրանց վրայով անցնող հետիոտն, կամուրջները, թունելները` 30 մ, իսկ ոչ ընդհանուր օգտագործման երկաթուղիների, IV կարգի ավտոմոբիլային ճանապարհների և խողովակների համար` 15 մ,
բ/ մինչև տրամվայի սլաքային փոխադրիչը` 4 մ, իսկ մինչև երկաթգծի սլաքային փոխադրիչը` 20 մ,
գ/ մինչև կոնտակտային ցանցի հենարանները` 3 մ:
Թույլատրվում է նշված հեռավորությունների կրճատում կառույցները շահագործող կազմակերպությունների հետ համաձայնեցնելու դեպքում:
5.5.2 Բոլոր ճնշումների ստորգետնյա պողպատե և պոլիէթիլենային գազատարները` երկաթուղիների, տրամվայի ուղիների և I-IV կարգի ավտոմոբիլային ճանապարհների ու քաղաքային նշանակության մայրուղիների հետ հատման տեղերում, հարկավոր է անցկացնել պողպատե պատյանների միջով: Պոլիէթիլենային խողովակները պետք է լինեն երկարաչափ, միջին խտության, առանց եռակցված և այլ միացումների: Մնացած դեպքերում պատյանավորման հարցերը լուծվում են նախագծային կազմակերպության կողմից:
Պատյանները պետք է բավարարեն ամրության և երկարակեցության պայմանները:
Պատյանի բարձր ծայրում հարկավոր է տեղադրել պաշտպանիչ սարքի տակ դուրս եկող ստուգիչ փողակ:
5.5.3 Ընդհանուր օգտագործման երկաթուղիների հետ գազատարների հատման տեղերում պատյանների ծայրերը դուրս են բերվում դրանցից ՀՀՇՆ IV-11.05.01 սահմանված հեռավորությունից ոչ պակաս:
Սահմանափակ պայմաններում կառուցվող միջգյուղային գազատարների և բնակավայրերում կառուցվող գազատարների դեպքում թույլատրվում է հիշյալ հեռավորության կրճատում մինչև 10 մ, պայմանով, որ պատյանի մի ծայրում տեղադրվի նմուշառման սարքով արտածող փողակ (մոմ), դուրս բերված հողային պաստառի ծայրից 50 մ հեռավորության վրա:
Այլ դեպքերում պատյանների ծայրերը պետք է դուրս բերվեն հետևյալ հեռավորությունների վրա.
ա/ ոչ պակաս 2 մ տրամվայի գծի եզրի ռելսից, ինչպես նաև փողոցի երթևեկելի մասի եզրից,
բ/ ոչ պակաս 3 մ ոչ ընդհանուր օգտագործման երկաթուղու եզրի ռելսից և ճանապարհների ջրահեռացման կառուցվածքի եզրից (կյուվետ, առու), բայց ոչ պակաս 2 մ լիրքերի ստորոտից:
5.5.4 Ընդհանուր օգտագործման 1520 մմ ռելսամիջի երկաթուղիները գազատարներով հատելիս գազատարի տեղադրման խորությունը պետք է ընդունել ըստ ՀՀՇՆ IV-11.05.01:
Մնացած դեպքերում գազատարի տեղադրման խորությունը ռելսի ստորոտի կամ ճանապարհածածկի վերնամասից, իսկ լիրքի առկայության դեպքում` նրա ստորոտից մինչև պատյանի վերնամասը պետք է բավարարի անվտանգության պահանջներին, բայց ոչ պակաս`
ա/ մեկ մետրից` աշխատանքների բաց կատարման դեպքում,
բ/ 1.5 մ` ճզմանցման, կամ թեք ուղղվածության և վահանային հորատանցման եղանակով աշխատանքների կատարման դեպքում,
գ/ 2.5 մ` ծակման մեթոդով աշխատանքների կատարման դեպքում:
5.5.5 Պողպատյա գազատարների պատերի հաստությունն ընդհանուր օգտագործման երկաթուղիների հետ հատվելիս պետք է լինի 2-3 մմ ավելի հաշվարկայինից, բայց ոչ պակաս, քան 5 մմ` պաստառի եզրից յուրաքանչյուր կողմից 50-ական մետր հեռավորության վրա: Այդ տեղամասերում և I-III կարգի ավտոմոբիլային ճանապարհների հատման տեղերում պոլիէթիլենային խողովակների կիրառման դեպքում SDR պետք է լինի ոչ ավելի, քան 11, ամրության պաշարի` ոչ պակաս 2.8 գործակցով:
5.6 Հատուկ բնական և կլիմայական պայմաններում գտնվող գազատարներին
ներկայացվող լրացուցիչ պահանջներ
5.6.1 Մեկ միլիոնից ավել բնակչությամբ` 6 բալից ավելի սեյսմիկությամբ տեղանքում, ինչպես նաև 100 հազարից ավել բնակչությամբ` 7 բալ սեյսմիկությամբ տեղանքում գտնվող բնակավայրերի գազամատակարարումը պետք է նախատեսվի երկու կամ ավել աղբյուրներից /մայրուղային գազաբաշխիչ կայան, ԳԲԿ/ բնակավայրի հակադիր մասերում: Ընդ որում բարձր և միջին ճնշման գազատարները պետք է նախագծվեն օղակավորված, փականային հարմարանքներով բաժանված սեկցիաների:
5.6.2 Յոթ և ավելի բալ սեյսմիկությամբ շրջաններում գազատարների անցումները գետերի, ձորերի, փորվածքներով անցնող երկաթուղիների վրայով` տեղադրելիս պետք է նախատեսվեն վերգետնյա: Հենարանների կոնստրուկցիաները պետք է ապահովեն գազատարների` երկրաշարժի ժամանակ առաջացող տեղաշարժերի հնարավորությունը:
5.6.3 Սեյսմիկ շրջաններում, ներքնամշակվող և կարստային տարածքներում կառուցվող ստորգետնյա գազատարների այլ ստորգետնյա հաղորդակցուղիների հետ հատման տեղերում, գազատարների 5 տրամագծից փոքր ծռման շառավիղ ունեցող դարձման անկյուններում, ցանցի ճյուղավորման մասերում, ստորգետնյա տեղադրումից վերգետնյա անցման, պողպատ-պոլիէթիլենային չկազմատվող միացման տեղերում, ինչպես նաև բնակավայրերի սահմաններում գազատարների գծային տեղամասերում 50 մետրը մեկ տեղադրվում են ստուգիչ փողակներ:
5.6.4 Տեղանքի 7 և ավել բալ սեյսմիկության դեպքերում, ներքնամշակվող և կարստային տարածքներում պոլիէթիլենային գազատարների համար պետք է օգտագործվեն գլխավորապես երկարաչափ խողովակներ ոչ պակաս 2.8 ԱՊԳ` քաղաքներում և 2.5 ԱՊԳ միջբնակավայրային տեղամասերում ՆՏ միացման դետալներով: Եռակցվանքային միացումները պետք է անցնեն 100% ֆիզիկական մեթոդներով ստուգում:
Պոլիէթիլենային խողովակներով գազատարների տեկտոնական ակտիվ խզումներով տեղամասերի հատումները անհրաժեշտ է կատարել պողպատյա խողովակներով` վերգետնյա տեղադրմամբ:
5.7 Մաշված ստորգետնյա պողպատե խողովակների վերականգնումը
5.7.1 Քաղաքային ու գյուղական բնակավայրերի տարածքներում և դրանցից դուրս տեղադրված մաշված ստորգետնյա պողպատե խողովակների վերականգնման (վերակառուցման) համար հարկավոր է կիրառել.
ա/ մինչև 0.3 ՄՊա ճնշման դեպքում ներառյալ, գազատարի միջով, ոչ պակաս 2.5 ամրության պաշարի գործակից ունեցող, առանց եռակցված միացումների կամ միացված ՆՏ, կամ բարձրաստիճան ավտոմատացված եռակցման տեխնիկայի օգտագործմամբ եռակցվանքային միացումներով պոլիէթիլենային խողովակների կորզանում (միջաձգում),
բ/ 0.3-ից 0.6 ՄՊա ճնշման դեպքում ներառյալ սույն կետի ա ենթակետով նախատեսված կարգով, միայն բնակավայրերի տարածքներում ամրության պաշարի ոչ պակաս 2.8 ԱՊԳ, իսկ բնակավայրերից դուրս` 2.5 ԱՊԳ,
գ/ մինչև 1.2 ՄՊա ճնշման դեպքում` գազատարների ներքին մաքրված մակերեսների երեսապատում արհեստական գործվածքով ճկափողով` հատուկ երկբաղադրիչ սոսնձով, որի կիրառման տիրույթում է գտնվում տվյալ ճնշումը:
5.7.2 Մաշված գազատարների վերականգնումը կատարում են առանց ճնշման փոփոխության, գործող գազատարի համեմատ բարձրացնելով կամ իջեցնելով ճնշումը:
Ընդ որում թույլատրվում է պահպանել.
ա/ վերականգնվող մասերի հատումները ստորգետնյա հաղորդակցուղիների հետ առանց լրացուցիչ պատյանների տեղադրման,
բ/ վերականգնվող գազատարների տեղադրման խորությունը,
գ/ վերականգնվող գազատարների հեռավորությունը մինչև շենքերը, կառուցվածքները և ինժեներական հաղորդակցուղիները, եթե չի փոխվում վերականգնվող գազատարում ճնշումը, կամ ճնշման մեծացումը մինչև 0.3 ՄՊա:
Մաշված պողպատե գազատարների վերականգնումը` ճնշման բարձրացմամբ մինչև բարձր ճնշումը թույլատրվում է, եթե հեռավորությունը մինչև շենքերը, կառույցները և ինժեներական հաղորդակցուղիները համապատասխանում է բարձր ճնշման գազատարներին ներկայացվող պահանջներին:
5.7.3 Պոլիէթիլենային և պողպատե խողովակների չափերի հարաբերությունը խողովակների միջաձգման մեթոդով վերակառուցման դեպքում, պետք է ընտրվի` ելնելով պոլիէթիլենային խողովակների և դետալների պողպատե խողովակների միջով ազատ անցման հնարավորություններից: Վերակառուցված տեղամասերի ծայրերը` պոլիէթիլենային և պողպատե խողովակների միջև պետք է խտացվեն:
6. ԳԱԶԱԿԱՐԳԱՎՈՐԻՉ ԿԵՏԵՐ ԵՎ ԿԱՅԱՆՔՆԵՐ
6.1 Ընդհանուր դրույթներ
Գազի ճնշման իջեցման և կարգավորման համար գազաբաշխիչ ցանցերում նախատեսվում են գազակարգավորիչ կետեր (ԳԿԿ) և գազակարգավորիչ տեղակայանքներ (ԳԿՏ): Կարող են կիրառվել գործարանային պատրաստված բլոկային գազակարգավորիչ կետեր /ԲԳԿԿ/ կոնտեյներային տիպի շենքերում և պահարանային գազակարգավորիչ կետեր (ՊԳԿԿ):
6.2 ԳԿԿ և ԲԳԿԿ ներկայացվող պահանջները
6.2.1 ԳԿԿ անհրաժեշտ է տեղադրել`
ա/ առանձին կանգնած (առանձնակառույց),
բ/ կցակառուցված` արտադրական շենքերին, կաթսայատներին և արտադրական բնույթի սենքեր ունեցող հասարակական շենքերին:
գ/ ներկառուցված` գազիֆիկացվող միահարկ արտադրական շենքերում և կաթսայատներում (բացի նկուղային և ցոկոլային հարկերում տեղադրված սենքերից),
դ/ CO դասի I և II աստիճանի հրակայունության արտադրական շենքերի ծածկերի վրա,
ե/ շենքերից դուրս` արդյունաբերական կազմակերպությունների տարածքներում ցանկապատված, շվաքածածկ բաց հարթակների վրա,
զ/ ԲԳԿԿ հարկավոր է տեղադրել առանձին կանգնած (առանձնակառույց):
6.2.2 Բնակավայրերում առանձին կանգնած (առանձնակառույց) գազակարգավորիչ կետերի հեռավորությունը շենքերից և կառուցվածքներից պետք է լինի ոչ պակաս 5 աղյուսակում բերված չափերից, իսկ արդյունաբերական կազմակերպությունների և արտադրական նշանակության այլ կազմակերպությունների տարածքներում` համաձայն ՀՀՇՆ III-9.02.02:
5 աղյուսակում նշված հեռավորությունները հարկավոր է ընդունել ԳԿԿ, ԲԳԿԿ և ՊԳԿԿ շենքերի արտաքին պատերից, իսկ բաց հարթակների վրա տեղակայված սարքավորումների դեպքում` ցանկապատից: 5 աղյուսակի պահանջները տարածվում են նաև գազի ծախսի հաշվառման հանգույցների վրա: Մուտքագծում մինչև 0.3 ՄՊա ճնշմամբ առանձին կանգնած ՊԳԿԿ հեռավորությունը շենքերից և կառուցվածքներից` չի նորմավորվում:
Աղյուսակ 5
._________________________________________________________________________.
| Գազի ճնշումը ԳԿԿ, | Լուսանցային հեռավորությունը առանձին կանգնած ԳԿԿ, |
| ԲԳԿԿ, ՊԳԿԿ | ԲԳԿԿ և ՊԳԿԿ ըստ հորիզոնականի մինչև /մ/ |
| մուտքագծում |_____________________________________________________|
| ՄՊա |Շենքեր և |Երկաթուղային|Ավտոմոբիլային|Էլեկտրահաղորդման|
| | կառուց- |և տրամվայի |ճանապարհներ | օդային գծեր |
| | վածքներ | ուղիներ | /մինչև | |
| | | /մինչև | ճամփեզր/ | |
| | | մոտակա | | |
| | | ռելսը/ | | |
|___________________|_________|____________|_____________|________________|
|Մինչև 0.6 | 10 | 10 | 5 |Ոչ պակաս |
| | | | |հենարանի 1.5 |
| | | | |բարձրությունից |
|ավել 0.6 մինչև 1.2| 15 | 15 | 8 | |
._________________________________________________________________________.
6.2.3. Առանձնակառույց ԳԿԿ և ԲԳԿԿ պետք է լինեն միահարկ, առանց նկուղի, ըստ հրդեհային անվտանգության ոչ ցածր CO դասի և II աստիճանի հրակայունությամբ: Թույլատրվում է ԲԳԿԿ-ները տեղակայել կոնտեյներային տիպի շենքերում (չայրվող ջերմապահպանիչով մետաղական հիմնակմախք):
6.2.4. ԳԿԿ կարող են կցակառուցվել ոչ պակաս CO դասի II աստիճանի հրակայունությամբ, Գ և Դ կարգի սենքեր ունեցող շենքերին:
0.6 ՄՊա բարձր մուտքային ճնշում ունեցող ԳԿԿ կարող են կցակառուցվել այդ նույն շենքերին, եթե նշված ճնշմամբ գազի օգտագործումը պայմանավորված է տեխնոլոգիական անհրաժեշտությամբ:
Կցակառույցները պետք է հարեն այդ շենքերին հակահրդեհային խուլ պատերի կողմից, իսկ հարման մակերեսը լինի գազաանթափանց:
Հեռավորությունը կցակառույց ԳԿԿ պատերից և ծածկից մինչև պատի մեջ ամենամոտ բացվածքը պետք է լինի ոչ պակաս 3 մ:
6.2.5. Ներկառուցված ԳԿԿ թույլատրվում է կառուցել գազի ոչ ավել 0.6 ՄՊա մուտքային ճնշման դեպքում, ոչ ցածր II աստիճանի հրակայունության CO դասի Գ և Դ կարգի սենքեր ունեցող շենքերում: Ներկառուցված ԳԿԿ սենքը պետք է ունենա հակահրդեհային գազաանթափանց պատող կոնստրուկցիաներ և շենքերից դուրս գալու ինքնուրույն ելք:
6.2.6. ԳԿԿ և ԲԳԿԿ սենքերն անջատող պատերը պետք է լինեն հակահրդեհային I տիպի` ըստ ՀՀՇՆ II-8.04.01 և գազաանթափանց: Ծխնելույզների և օդափոխիչ խողովակների տեղադրումը սենքերն անջատող պատերում, ինչպես նաև շենքերի այն պատերում, որոնց կցակառուցվում են ԳԿԿ (նրանց հպման սահմաններում) չի թույլատրվում:
Օժանդակ սենքերը պետք է ունենան շենքից դուրս տանող տեխնոլոգիական սենքերի հետ առնչություն չունեցող ինքնուրույն ելք: ԳԿԿ և ԲԳԿԿ դռները պետք է լինեն հակահրդեհային և բացվեն դեպի դուրս:
6.2.7. Սենքերը, որոնցում տեղադրված են ճնշման կարգավորիչ հանգույցները պետք է բավարարեն ՍՆԻՊ 2.09.02 և ՀՀՇՆ II-8.04.01 պահանջներին:
6.3. ՊԳԿԿ ներկայացվող պահանջներ
6.3.1. ՊԳԿԿ տեղադրվում են առանձին հենարանների վրա կամ այն շենքերի արտաքին պատերին, որոնց գազամատակարարման համար դրանք կոչված են:
Հեռավորությունները առանձին կանգնած ՊԳԿԿ մինչև շենքեր և կառուցվածքներ պետք է լինեն ոչ պակաս 5 աղյուսակում նշվածներից:
Ընդ որում մուտքում մինչև 0.3 ՄՊա ճնշում ունեցող ՊԳԿԿ հեռավորությունները շենքերից և կառուցվածքներից չի սահմանափակվում:
6.3.2. Մուտքում մինչև 0.3 ՄՊա գազի ճնշում ունեցող ՊԳԿԿ տեղադրվում են`
ա/ բնակելի, հասարակական, վարչական և կենցաղային շենքերի արտաքին պատերի վրա անկախ դրանց հրակայունության աստիճանից և հրդեհավտանգավորության դասից` մինչև 50 խմ/ժ գազի ծախսի դեպքում.
բ/ բնակելի, հասարակական, վարչական և կենցաղային շենքերի արտաքին պատերի վրա ոչ ցածր III աստիճանի հրակայունության C1 դասի դեպքում` մինչև 400խմ/ժ գազի ծախսի դեպքում:
6.3.3. Մուտքում 0.6 ՄՊա ճնշում ունեցող ՊԳԿԿ տեղադրվում են կաթսայատների, արտադրական, հասարակական և արտադրական նշանակության կենցաղային շենքերի արտաքին պատերի վրա, ինչպես նաև ոչ ցածր CO դասի III կարգի հրակայունության գործող ԳԿԿ արտաքին պատերի վրա:
6.3.4. Մուտքում 0.6-ից մինչև 1.2 ՄՊա ճնշում ունեցող ՊԳԿԿ տեղադրումը շենքերի արտաքին պատերի վրա չի թույլատրվում:
6.3.5. Մուտքում մինչև 0.3 ՄՊա ճնշում ունեցող, շենքերի արտաքին պատերի վրա տեղադրվող ՊԳԿԿ պատից մինչև լուսամուտների, դռների և այլ բացվածքները եղած հեռավորությունը պետք է լինի ոչ պակաս 1մ, իսկ 0.3-ից մինչև 0.6 ՄՊա դեպքում` ոչ պակաս 3 մ:
6.3.6. Թույլատրվում է ՊԳԿԿ տեղադրումը I և II աստիճանի հրակայունությամբ CO դասի արտադրական շենքերի չայրվող ջերմապաշտպանիչով ծածկերի վրա, դեպի ծածկ տանող ելքի կողմից, ելքից ոչ պակաս 5 մ հեռավորության վրա:
6.4. Գազակարգավորիչ կայանքներին (ԳԿ) ներկայացվող պահանջներ
6.4.1. ԳԿ կարող են տեղադրվել գազօգտագործող սարքավորումների հետ համատեղ, նույն սենքում, ինչպես նաև անմիջապես ջերմային ագրեգատների մոտ` դրանց այրիչներին գազ մատակարարելու համար:
Թույլատրվում է մեկ ԳԿ գազ մատակարարել նույն շենքի այլ սենքերում տեղադրված ջերմային ագրեգատներին, պայմանով, որ դրանք աշխատեն գազի ճնշման նույնանման ռեժիմներում և այն սենքերում, որտեղ ապահովված է գազասարքավորումների անվտանգ աշխատանքն ապահովող շահագործող անձնակազմի շուրջօրյա մուտքը:
6.4.2. ԳԿ քանակը մեկ սենքում չի սահմանափակվում: Ընդ որում յուրաքանչյուր ԳԿ չպետք է ունենա երկուսից ավել կարգավորման գիծ:
6.4.3. ԳԿ կարող են տեղակայվել ոչ ավել 0.6 ՄՊա մուտքային ճնշման դեպքում:
Ընդ որում ԳԿ տեղաբաշխվում են` Գ և Դ կարգի այն սենքերում, որտեղ
ա/ տեղադրված են գազօգտագործող սարքավորումներ կամ բաց բացվածքներով նրանց միացած նույն կարգի կից սենքերում, որտեղ գործում է արտադրության համար անհրաժեշտ օդափոխության համակարգը,
բ/ Վ1-Վ4 կարգի սենքերում, եթե նրանցում տեղակայված գազօգտագործող սարքավորումները հավաքակցված են արտադրության տեխնոլոգիական ագրեգատների մեջ:
6.4.4. Ա և Բ կարգի սենքերում ԳԿ-ներ տեղադրել չի թույլատրվում:
6.5. ԳԿԿ, ԲԳԿԿ, ՊԳԿԿ և ԳԿ սարքավորումները
6.5.1. ԳԿԿ, ԲԳԿԿ, ՊԳԿԿ և ԳԿ պետք է սարքավորված լինեն զտիչով, ապահովիչ փակման կափույրով (ԱՓԿ), գազի ճնշման կարգավորիչով, ապահովիչ արտանետիչ կափույրով (ԱԱԿ), փակման արմատուրով, հսկիչ չափիչ սարքերով (ՀՉՍ) անհրաժեշտության դեպքում ծախսահաշվիչ հանգույցով, ինչպես նաև շրջանցիկ գազատարով (բայպաս)` երկու հաջորդաբար տեղադրված անջատիչ սարքերով:
Մեկ բնակարանով տան գազամատակարարման համար նախատեսված ՊԳԿԿ թույլատրվում է առանց շրջանցիկ գազատարի:
ԳԿԿ կամ ԳԿ մուտքային 0.6 ՄՊա բարձր ճնշման և գազի ավելի, քան 5000 խմ/ժ ծախսի, իսկ ՊԳԿԿ ավելի, քան 100 խմ/ժ ծախսի դեպքում, շրջանցիկ գազատարի փոխարեն պետք է սարքավորվեն երկու ճնշման կարգավորման գծերով:
6.5.2. Փակիչ արմատուրի, սարքերի և սարքավորումների մի մասի ԳԿԿ, ԲԳԿԿ շենքերից կամ ՊԳԿԿ պահարանից դուրս տեղադրման դեպքում պետք է ապահովված լինեն դրանք արտադրող գործարանների անձնագրերում նշված շահագործման պայմանները:
ԳԿԿ, ԲԳԿԿ շենքերի և ՊԳԿԿ պահարանի սահմաններից դուրս տեղադրված սարքավորումները պետք է լինեն ցանկապատված:
6.5.3. ԳԿԿ, ԲԳԿԿ, ՊԳ ԿԿ և ԳԿ տեղադրված զտիչները պետք է ունենան ճնշման անկումը որոշող հարմարանք, որով բնութագրվում է զտիչ պարկուճի կեղտոտվածության աստիճանը` գազի առավելագույն ծախսի դեպքում:
6.5.4. Գազօգտագործող և գազային սարքավորումների անվտանգ ու կանոնավոր աշխատանքի համար գազատարում գազի ճնշման անթույլատրելի փոփոխության դեպքում ԱՓԿ և ԱԱԿ պետք է ապահովեն համապատասխանաբար` գազամատակարարման ավտոմատ դադարեցումը կամ գազի արտանետումը մթնոլորտ:
6.5.5. ԳԿԿ, ԲԳԿԿ, ՊԳԿԿ և ԳԿ հարկավոր է նախատեսել արտափչման և արտանետման խողովակաշարերի համակարգ գազատարների փչամաքրման և ԱԱԿ գազի արտանետման համար, որոնք դուրս են բերվում այնպիսի տեղերում, որտեղ ապահովվում է գազի անվտանգ ցրման պայմանները:
6.5.6. ԳԿԿ, ԲԳԿԿ, ՊԳԿԿ և ԳԿ հարկավոր է տեղադրել կամ ներառել գազամատակարարման տեխնոլոգիական գործընթացների հեռաղեկավարման ավտոմատ համակարգերի (ԳՏԳ ՀԱՀ) կազմում գազի մուտքի և ելքի ճնշումների, ինչպես նաև ջերմաստիճանի ցուցիչ և գրանցող սարքեր:
ՊԳԿԿ կարող են կիրառվել շարժական սարքեր:
6.5.7 ԳԿԿ և ԲԳԿԿ սենքերի պայթյունավտանգ գոտիներում տեղակայվող հսկիչ-չափիչ սարքերը, որոնք ունեն ելքային էլեկտրական ազդանշաններ և էլեկտրասարքավորումներ, հարկավոր է նախատեսել պայթյունապաշտպանված կատարմամբ:
Էլեկտրական ելքային ազդանշանով ՀՉՍ պետք է տեղակայվեն արտաքինից, պայթյունավտանգ գոտուց դուրս, չայրվող նյութերից պաշտպանված փակվող պահարանում կամ կցակառուցված ԳԿԿ և ԲԳԿԿ հակահրդեհային գազաանթափանց պատին /հպման սահմաններում/:
Իմպուլսային գազատարների մուտքը այդ սենք` սարքերին գազի ճնշման իմպուլս հաղորդելու համար հարկավոր է իրականացնել այնպես, որ բացառվի գազի թափանցումը ՀՉՍ սենք:
6.5.8. ԳԿԿ և ԲԳԿԿ էկեկտրասարքավորումները պետք է համապատասխանեն ԷՍԿ պահանջներին:
Հուսալիության տեսակետից բնակավայրերի ԳԿԿ և ԲԳԿԿ էլեկտրամատակարարումը հարկավոր է դասել 3-րդ կարգին, իսկ արդյունաբերական կազմակերպությունների ԳԿԿ և ԲԳԿԿ` հիմնական արտադրությանը: ԳԿԿ և ԲԳԿԿ շանթապաշտպանվածությունը պետք է համապատասխանի II կարգի շանթապաշտպանվածությամբ օբյեկտներին:
7. ՆԵՐՔԻՆ ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐ
7.1 Գազօգտագործող սարքավորումների տեղաբաշխման հնարավորությունը տարբեր նշանակության շենքերի սենքերում և պահանջները այդ սենքերի նկատմամբ` սահմանվում են դրանց նախագծման և կառուցման համապատասխան շինարարական նորմերով, հաշվի առնելով այդ սարքավորումների վերաբերյալ գործող ստանդարտների, դրանց կիրառման գործարանային անձնագրերի և հրահանգների պահանջները:
Արգելվում է գազօգտագործող սարքավորումների /բնական գազի և ՀԱԳ/ տեղակայումը շենքերի նկուղային և գետնահատակային /ցոկոլային/ սենքերում /բացի միաբնակարան և բլոկացված բնակելի շենքերից/, եթե տեղակայման նման հնարավորությունը չի սահմանված համապատասխան շինարարական նորմերով:
i
7.2 Բոլոր նշանակության շենքերի սենքերը /բացի բնակելի բնակարաններից/, որտեղ տեղադրվում են ավտոմատացված` շահագործող անձնակազմի մշտական ներկայությունը չպահանջող գազօգտագործող սարքավորումներ, հարկավոր է սարքավորել գազոտվածության հսկողության համակարգերով, գազամատակարարման ավտոմատ անջատմամբ և գազոտվածության ազդանշանի դուրս բերմամբ դեպի կարգավարական կետ կամ սենք, որտեղ կա սպասարկող անձնակազմի մշտական ներկայություն:
Բնակելի շենքերում անկախ գազօգտագործող սարքավորանքների տեղադրման տեղից, հարկավոր է նախատեսել գազոտվածության հսկողության համակարգ` գազամատակարարման ավտոմատ անջատմամբ` վթարային անջատիչ կափույր միացված այրվող գազերի ազդանշանային սարքին:
(7.2-րդ կետը փոփ. 11.01.08 թիվ 04-Ն հրաման)
i
7.3 Ներքին գազատարները հարկավոր է կատարել մետաղական խողովակներից, ինչպես նաև ծալքավոր մետաղական ճկախողովակներից: Կենցաղային գազային սարքավորումները, ՀՉՍ, ՀԱԳ տարողությունները, տեղափոխվող և շարժական գազօգտագործող սարքավորումները գազատարներին միացնելիս թույլատրվում է նախատեսել տեղափոխվող գազի ճնշման և ջերմաստիճանի նկատմամբ կայուն ճկափող:
Մետաղական ծալքավոր ճկախողովակների և կցամասերի անվտանգությունը պետք է համապատասխանի ՀՍՏ ԻՍՕ 10380 և ՀՍՏ ԻՍՕ 10806 միջազգային ստանդարտների պահանջներին:
(7.3-րդ կետը փոփ. 30.11.05 թիվ 224-Ն, 22.12.06 թիվ 302-Ն հրամաններ)
i
7.4 Խողովակների միացումները պետք է լինեն չկազմատվող: Կազմատվող միացումներ թույլատրվում է նախատեսել գազային և գազօգտագործող սարքավորումների և ՀՉՍ միացման տեղերում, ինչպես նաև մետաղական ծալքավոր ճկախողովակների օգտագործման դեպքում` գազատարների ճյուղավորման և գազասարքավորումների միացման տեղերում:
(7.4-րդ կետը փոփ. 30.11.05 թիվ 224-Ն հրաման)
7.5 Գազատարի տեղադրումը հարկավոր է նախատեսել բաց կամ թաքնված:
Թաքնված տեղադրման դեպքում անհրաժեշտ է նախատեսել լրացուցիչ միջոցառումներ գազատարները կոռոզիայից պաշտպանելու համար և ստեղծել հնարավորություն դրանց զննման ու պաշտպանիչ ծածկույթի նորոգման համար:
Շենքերի կոնստրուկցիաների հետ հատման մասերում գազատարները հարկավոր է տեղադրել պատյանի մեջ:
ՀԱԳ գազատարների թաքնված տեղադրում չի թույլատրվում:
7.6 Գազատարների տարանցիկ տեղադրումը նոր կառուցվող բնակելի շենքերում անհրաժեշտ է նախատեսել ոչ բնակելի սենքերով: Անհրաժեշտության դեպքում կարելի է իրականացնել գազատարների տարանցիկ բաց տեղադրում, այդ թվում գոյություն ունեցող և վերականգնվող բնակելի սենքերում, հասարակական նշանակության սենքերում և բոլոր նշանակության շենքերի արտադրական սենքերում, հաշվի առնելով աղյուսակ 2 պահանջները ճնշման նկատմամբ, եթե գազատարների վրա չկան կազմատվող միացումներ և ապահովված է նրանց զննման հնարավորությունը:
7.7 Արտադրական շենքերի, կաթսայատների, հասարակական և կենցաղային նշանակության արտադրական շենքերի գազատարների վրա հարկավոր է նախատեսել փչամաքրման խողովակներ:
7.8 Չի թույլատրվում գազատարների տեղադրումը` Ա և Բ կարգի պայթյունավտանգ և պայթյունահրդեհավտանգ սենքերում, բոլոր սենքերի պայթյունավտանգ գոտիներում, նկուղներում, պայթյունավտանգ և այրվող նյութերի պահեստային շենքերում, էլեկտրաենթակայանների և բաժանարար սարքավորումների սենքերում, օդափոխման անցուղիներով, խցերով և հորաններով, վերելակների հորաններով և սանդղավանդակներով, աղբահավաքման սենքերով, ծխնելույզներով, այնպիսի սենքերով, որտեղ գազատարը կարող է ենթարկվել կոռոզիայի, ինչպես նաև ագրեսիվ նյութերի հնարավոր ազդեցության տեղերով և այնպիսի տեղերով, որտեղ գազատարը կարող է ողողվել այրման թեժ արգասիքներով կամ շփվել շատ տաքացրած կամ հալված մետաղի հետ:
Գոյություն ունեցող բազմաբնակարան շենքերի գազամատակարարումը վերականգնելիս գազականգնակների տեղակայումը սանդղավանդակներում թույլատրվում է իրականացնել համաձայն ՀՀՇՆ 11-8.04.01 6.32 կետի:
7.9 Անջատիչ սարքեր անհրաժեշտ է նախատեսել`
ա/ գազահաշվիչներից առաջ /եթե չի կարելի օգտագործել մուտքագծի վրա տեղադրված անջատիչ սարքը/.
բ/ կենցաղային գազասարքերից, գազասալիկներից, ջեռուցման վառարաններից, գազասարքավորումներից և հսկիչ-չափիչ սարքերից առաջ.
գ/ գազօգտագործող սարքավորումների այրիչներից և բռնկիչներից առաջ.
դ/ փչամաքրման խողովակների վրա.
ե/ այն սենքի ներանցման գազատարի վրա, որտեղ տեղակայված է գազակարգավորիչ կայանք /ԳԿ/ կամ գազահաշվիչ` ներանցման տեղից 10 մ-ից ավել հեռավորության վրա տեղադրված անջատիչ հարմարանքով:
Գազատարների թաքնված և տարանցիկ տեղամասերի վրա անջատիչ սարքերի տեղադրումն արգելվում է:
7.10. Յուրաքանչյուր օբյեկտ, որտեղ տեղադրվում է գազօգտագործող սարքավորում պետք է սարքավորված լինի գազի ծախսի հաշվիչով` ըստ «Բնական գազի մատակարարման և օգտագործման ժամանակավոր կանոնների» /հաստատված 29.05.2001թ. ՀՀ Էներգետիկայի կարգավորող հանձնաժողովի N 24 որոշմամբ/:
8. ՀԵՂՈՒԿԱՑՎԱԾ ԱԾԽԱՋՐԱԾՆԱՅԻՆ ԳԱԶԵՐԻ ԳԱԶԱՄԲԱՐԱՅԻՆ ԵՎ ԲԱԼՈՆԱՅԻՆ ԿԱՅԱՆՔՆԵՐ
8.1 Գազամբարային կայանքներ
8.1.1 Սույն ենթաբաժնի պահանջները տարածվում են բնակելի, վարչական, հասարակական, արտադրական և կենցաղային շենքերի համար որպես գազամատակարարման աղբյուր ծառայող ՀԱԳ գազամբարային կայանքների վրա:
Գազամբարային կայանքներից սպառողներին գազ տեղափոխող գազաբաշխիչ ցանցերը պետք է համապատասխանեն սույն շինարարական նորմերի պահանջներին:
8.1.2 Գազամբարային կայանքի կազմում հարկավոր է նախատեսել` գործարանային պատրաստվածության գազի ճնշման կարգավորիչներ, ապահովիչ-փակիչ և ապահովիչ- արտանետիչ կափույրներ / ԱՓԿ և ԱԱԿ /, հսկիչ չափիչ սարքեր / ՀՉՍ / գազամբարներում ճնշումը և մակարդակը հսկելու համար, փակիչ արմատուր, ամբարներ, ինչպես նաև հեղուկ և գոլորշային ֆազերի խողովակաշարեր:
Տեխնիկական անհրաժեշտության դեպքում գազամբարային կայանքի կազմում նախատեսվում է գործարանային պատրաստվածության ՀԱԳ գոլորշիացման կայանքներ:
8.1.3 Գազամբարների քանակը կայանքում պետք է լինի ոչ պակաս երկուսից: Թույլատրվում է նախատեսել մեկ գազամբարի տեղադրում, եթե գազօգտագործման ռեժիմի տեխնոլոգիայի և առանձնահատկության պայմաններով թույլատրվում է ընդմիջումներ:
Երկուսից ավել քանակի գազամբարների դեպքում կայանքը պետք է բաժանվի խմբերի, ընդ որում յուրաքանչյուր խմբի գազամբարները հարկավոր է իրար միացնել հեղուկ և գոլորշի ֆազերի խողովակաշարերով, որոնց վրա անհրաժեշտ է նախատեսել փակիչ սարքերի տեղադրում:
Առանձին խմբերի գազամբարների միասնական աշխատանքի համար հարկավոր է դրանք իրար միացնել գոլորշային ֆազի խողովակաշարերով, որոնց վրա անհրաժեշտ է նախատեսել անջատիչ սարքեր:
8.1.4 Գազամբարային կայանքի ընդհանուր տարողությունը և մեկ գազամբարի տարողությունը հարկավոր է ընդունել 6 աղյուսակում նշվածից ոչ ավել:
Աղյուսակ 6
._________________________________________________________________________.
| Գազային կայանքի | Գազամբարային կայանքի | Մեկ գազամբարի |
| նշանակությունը | ընդհանուր | առավելագույն |
| | տարողությունը, խմ | տարողությունը, խմ |
| |_______________________|______________________|
| | Վերգետնյա |Ստորգետնյա | Վերգետնյա |Ստորգետնյա|
|__________________________|___________|___________|___________|__________|
|Բնակելի, վարչական և | 5 | 300 | 5 | 50 |
|հասարակական շենքերի | | | | |
|գազամատակարարում | | | | |
|__________________________|___________|___________|___________|__________|
|Արտադրական շենքերի, | 20 | 300 | 10 | 50 |
|արդյունաբերական | | | | |
|կազմակերպությունների, | | | | |
|կենցաղային շենքերի և | | | | |
|կաթսայատների | | | | |
|գազամատակարարում | | | | |
._________________________________________________________________________.
8.1.5 Ստորգետնյա գազամբարները անհրաժեշտ է տեղակայել բնահողի սեզոնային սառչումների դեպքում հողի մակերեսից մինչև գազատարի վերին ծնիչը 0.6 մ ոչ պակաս խորությամբ և 0.2 մ` առանց բնահողի սառչումի շրջաններում:
Գազամբարների տեղադրման ժամանակ հարկավոր է նախատեսել դրանց կայունությունն ապահովող միջոցառումներ:
8.1.6 Ստորգետնյա գազամբարների միջև լուսանցային հեռավորությունը պետք է լինի ոչ պակաս 1 մ, իսկ վերգետնյա գազամբարների միջև` հավասար հարակից մեծ գազամբարի տրամագծին, բայց ոչ պակաս 1 մ:
Մինչև 50 խմ ընդհանուր տարողությամբ գազամբարների հեռավորությունը հաշված եզրային գազամբարից մինչև տարբեր նշանակության շենքերը, կառուցվածքները և հաղորդակցուղիները հարկավոր է ընդունել ոչ պակաս 7 աղյուսակում նշվածից:
Հեռավորությունը գազատարներից ընդունվում է համապատասխան ՍՆԻՊ-2.07.01 և ՀՀՇՆ III - 9.02.02:
Բարձր 50 խմ ընդհանուր տարողություն ունեցող գազամբարների հեռավորությունները ընդունվում են ըստ 9 աղյուսակի:
Գոյություն ունեցող օբյեկտների վերակառուցման դեպքում, ինչպես նաև սահմանափակ պայմաններում /նոր նախագծման ժամանակ/, համապատասխան հիմնավորման և շահագործման անվտանգությունն ապահովող միջոցառումների իրականացման դեպքում թույլատրվում է 7 աղյուսակում նշված հեռավորությունները փոքրացնել մինչև 50 % /բացառությամբ հեռավորությունները ջրատարներից և այլ անկանալ հաղորդակցուղիներից, ինչպես նաև ընդհանուր ցանցի երկաթուղիներից/: 7 աղյուսակում նշված հեռավորությունները բալոնային և գոլորշիացման կայանքներից ընդունվել են IV աստիճանի հրակայունության բնակելի և արտադրական շենքերի համար: III աստիճանի հրակայունության շենքերի համար թույլատրվում է դրանք պակասեցնել մինչև 10 մ, իսկ I և II աստիճանի հրակայունության շենքերի համար` մինչև 8 մ:
Հեռավորությունը մինչև այն բնակելի շենքերը, որտեղ տեղավորված են հասարակական նշանակության կազմակերպություններ, հարկավոր է ընդունել ինչպես բնակելի շենքերի համար:
------------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասում