116.0056.070302
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
«07» 03 2002 Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 11602044
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԻ ԵՎ ԿԱՊԻ ՆԱԽԱՐԱՐ ՀՐԱՄԱՆ
9 հունվարի 2002 թվականի N 116-056
i
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵՐԿԱԹՈՒՂՈՒՄ ԵՐԿԱԹՈՒՂԱՅԻՆ ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԻ ԱԶԴԱՆՇԱՆԱՅԻՆ ԵՎ ԿԱՊԻ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ ՍԱՆԻՏԱՐԻԱՅԻ ՀՐԱՀԱՆԳԻ ՀԱՍՏԱՏՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
Ղեկավարվելով ՀՀ կառավարության 14.07.2000թ. թիվ 401 որոշման առաջին կետով և երկաթուղային համակարգի ներդաշնակ գործունեությունն ու երթևեկության անվտանգությունն ապահովելու նպատակով.
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`
1. Հաստատել Հայկական երկաթուղում երկաթուղային տրանսպորտի ազդանշանային և կապի տնտեսությունների անվտանգության տեխնիկայի արտադրական սանիտարիայի հրահանգ:
2. Հրահանգը սահմանված կարգով ներկայացնել ՀՀ արդարադատության նախարարություն` պետական գրանցման:
ՀՐԱՀԱՆԳ ԵՐԿԱԹՈՒՂԱՅԻՆ ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԻ ԱԶԴԱՆՇԱՆԱՅԻՆ ԵՎ ԿԱՊԻ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ ՍԱՆԻՏԱՐԻԱՅԻ
1. Ընդհանուր դրույթներ
1.1. Սույն դրույթներն ընդունվել են «Տրանսպորտի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ և 5-րդ հոդվածների, Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի 2001 թվականի փետրվարի 1-ի թիվ 81 որոշմամբ հաստատված «ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարության կանոնադրության» 3-րդ կետի և 6-րդ կետի ը/ ենթակետի պահանջներին համապատասխան և պարտադիր են ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարության հայկական երկաթուղու դեպարտամենտի բոլոր այն կազմակերպությունների համար, որոնք զբաղվում են ազդանշանային սարքավորումների և երկաթուղային կապի սպասարկումով:
1.2. Սույն Հրահանգը նպատակաուղղված է ապահովելու աշխատանքի անվտանգության պայմանները, կանխարգելելու արտադրական տրավմատիզմի պատճառները և մասնագիտական հիվանդությունները:
2. Էլեկտրատեխնիկական սարքավորումները սպասարկող անձնակազմին ներկայացվող
պահանջներ
2.1. Ազդանշանային, կապի և ռադիոհամակարգերում շահագործվող էլեկտրասարքավորումները պետք է սպասարկվեն հրահանգավորում անցած էլեկտրատեխնիկական անձնակազմի կողմից:
Ազդանշանների և կապի ուղեմասերում այդ անձնակազմը ստորաբաժանվում է.
- ադմինիստրատիվ-տեխնիկական, որը կազմակերպում է էլեկտրասարքավորումների տեխնիկական սպասարկումը և նորոգումը.
- օպերատիվ-նորոգող, որը իրագործում է էլեկտրասարքավորումների տեխնիկական սպասարկումը և նորոգումը.
- նորոգող, որը իրագործում է կենտրոնացման և ինքնուղեփակման, կապի և ռադիոսարքավորումների նորոգումը և կարգավորումը.
- էլեկտրատեխնիկական, որը իրագործում է էլեկտրասարքավորումների սպասարկումը և նորոգումը:
2.2. Էլեկտրատեխնիկական անձնակազմի աշխատողները պետք է անցնեն էլեկտրասարքավորումների հետ աշխատելու հրահանգավորում:
2.3. Էլեկտրատեխնիկական անձնակազմի առողջական վիճակի զննում կատարվում է նրանց աշխատանքի ընդունման ժամանակ և այնուհետև ըստ աշխատանքների տեսակի հետևյալ ժամանակահատվածներում:
- անձինք, որոնք սպասարկում են մշտական մագնիսական և էլեկտրական դաշտերով էլեկտրասարքավորումներ` 24 ամիսը մեկ անգամ.
- անձինք, որոնք սպասարկում են էլեկտրամագնիսական ճառագայթումներով ուլտրաբարձր, բարձր, ցածր և գերցածր հաճախականություններով էլեկտրասարքավորումներ` 24 ամիսը մեկ անգամ.
- անձինք, որոնք զբաղված են բարձրությունների վրա աշխատանքներ կատարելով և որոնց աշխատանքները կապված բարձրություններ մագլցելու հետ, ինչպես նաև ամբարձիչ շինություններ սպասարկողները` 12 ամիսը մեկ անգամ: Ընդ որում բարձրություն մագլցողների համար այդպիսի աշխատանքներ համարվում են 5 մետր և ավելի բարձրության վրա կատարվելիք աշխատանքները.
- անձինք, որոնք զբաղվում են գործող էլեկտրասարքավորումների սպասարկումով, այդ թվում էլեկտրափականագործներ, որոնք սպասարկում են էլեկտրահաղորդման մալուխային և օդային գծերը, էլեկտրասարքավորումներ շահագործող հերթապահներ, արտադրական նշանակության էլեկտրասարքավորումների նորոգող-փորձարկող և սպասարկող ավագ էլեկտրամեխանիկներ, էլեկտրամեխանիկներ և էլեկտրափականագործներ` 24 ամիսը մեկ անգամ:
3. Էլեկտրատեխնիկական սարքավորումները սպասարկող անձնակազմի ուսուցումը
3.1. Էլեկտրակենտրոնացման և ինքնուղեփակման, կապի և ռադիոյի համակարգի էլեկտրասարքավորումների տեխնիկական սպասարկումը թույլատրվում է այն անձանց, որոնք անցել են հրահանգավորում.
- սույն Հրահանգով և անվտանգության տեխնիկայի, արտադրական սանիտարիայի և աշխատանքի պաշտպանության նորմատիվային փաստաթղթերով:
3.2. Նախքան ինքնուրույն աշխատանքի նշանակվելը կամ էլեկտրասարքավորումների շահագործման հետ կապված այլ աշխատանքների տեղափոխվելիս, ինչպես նաև այդպիսի աշխատանքային գործունեություն իրականացնելիս աշխատանքի 1 տարուց ավել ընդհատման դեպքում, անձնակազմը պետք է կրկին անցնի արտադրական ուսուցում:
3.3. Ուսուցման ծրագրերը հաստատում է կապի և ազդանշանների ուղեմասի գլխավոր ինժեները:
3.4. Արտադրական ուսուցման ավարտից հետո սովորողը պետք է անցնի հրահանգավորում:
3.5. Այն անձինք, որոնք զբաղվում են գործող էլեկտրասարքավորումների տեխնիկական սպասարկմամբ, պետք է անցնեն էլեկտրաանվտանգության հրահանգավորում:
Հրահանգավորումը պետք է կատարվի հետևյալ պարբերականությամբ.
- անմիջականորեն գործող էլեկտրասարքավորումներ սպասարկող կամ նրանց նորոգման, էլեկտրամոնտաժային, կարգաբերման պրոֆիլակտիկ փորձարկումներ կատարող էլեկտրատեխնիկական, ինչպես նաև այդ աշխատանքների կատարումը հրահանգավորող և կազմակերպող անձնակազմի հետ տարին մեկ անգամ.
- ինժեներատեխնիկական անձնակազմի, ինչպես նաև աշխատանքի պահպանման և անվտանգության տեխնիկայի ինժեների հետ 2 տարին մեկ անգամ:
3.7. Սույն կանոնակարգի պահանջները խախտող անձինք, պետք է անցնեն արտահերթ հրահանգավորում:
3.8. Սույն կանոնակարգով հրահանգավորում իրականացվում է այն կազմակերպության հանձնաժողովի կողմից, որտեղ աշխատում է տվյալ անձը:
3.9. Էլեկտրասարքավորումների սպասարկմամբ զբաղվող անձնակազմի էլեկտրաանվտանգության կանոնների հրահանգավորում անցկացնելու պատասխանատվությունը կրում է տվյալ կազմակերպության ղեկավարությունը:
4. Անձնակազմի պարտականությունները
4.1. Ազդանշանների և կապի ծառայությունների, ուղեմասերի և տեղամասերի պետերը, նրանց տեղակալները, գլխավոր ինժեներներն ու անվտանգության տեխնիկայի ինժեներները իրենց պաշտոնական պարտականությունների շրջանակում պարտավոր են.
- կազմակերպել և հսկել անվտանգության տեխնիկայի և աշխատանքի պահպանման կանոնները, նոր տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների ներդրումը` աշխատանքի անվտանգության երաշխիքների բարձրացման տեսանկյունից.
- կազմակերպել և հսկել աշխատանքների անվտանգության ուսուցման դասընթացները և անցկացնել հրահանգավորումներ:
4.2. Ազդանշանների և կապի ուղեմասերի պետերը, նրանց տեղակալները, գլխավոր ինժեներներն ու անվտանգության տեխնիկայի գծով ինժեներները պարտավոր են.
- ապահովել ուղեմասի բոլոր աշխատակիցների կողմից սույն Հրահանգի պահանջների կատարումը և պահպանումը.
- կազմակերպել և հսկել աշխատող անձնակազմին արտահագուստի, հատուկ կոշիկների, ազդանշանային հագուստի և պաշտպանիչ միջոցների բաշխումը և դրանց ըստ նպատակի օգտագործումը.
- կազմակերպել և հսկել աշխատող անձնակազմի կողմից առողջական վիճակի բժշկական զննումների անցկացումը.
- կատարել արտադրությունում տեղի ունեցած դժբախտ դեպքերի ծառայողական քննություն և հաշվառում` ըստ գործող կանոնակարգի.
- հրահանգավորման արդյունքներով ամեն տարի կազմել և հաստատել էլեկտրատեխնիկական անձնակազմի անվանական ցանկ, որոնք ունեն իրավունք դուրս գրել կարգագրեր, տալ հրահանգներ և ղեկավարել աշխատանքները:
4.3. Ղեկավարի հրամանով ուղեմասի ինժեներա-տեխնիկական անձնակազմից մեկը նշանակվում է ուղեմասի էլեկտրատնտեսության ընդհանուր վիճակի պատասխանատու (այսուհետ «էլեկտրատնտեսության պատասխանատու»), որը անցնում է հրահանգավորում:
5. Էլեկտրասարքավորումների անվտանգ սպասարկմանը ներկայացվող պահանջներ
5.1. Անվտանգության տեսանկյունից էլեկտրասարքավորումների հետ կապված աշխատանքները բաժանվում են հետևյալ դասերի.
- հոսանքազրկմամբ.
- առանց հոսանքատար մասերի հոսանքազրկման.
- առանց հոսանքազրկման:
Մինչև 1000 Վ և 1000 Վ ավել լարման էլեկտրասարքավորումներում միաժամանակյա աշխատանքներ կատարելու դեպքում այդպիսի աշխատանքները գնահատվում են որպես 1000 վոլտից ավել լարման սարքավորումների վրա աշխատանքների կատեգորիայով:
5.2. Հոսանքազրկմամբ աշխատանքներ են համարվում էլեկտրասարքավորումների բոլոր հոսանքատար մասերից լարման հանումով կատարվող աշխատանքները:
5.3. Առանց հոսանքատար մասերում և նրանց մոտ հոսանքազրկման աշխատանքների թվին են պատկանում այն աշխատանքները, որոնք կատարվում են անմիջականորեն այդ մասերում: Այս աշխատանքների թվին են պատկանում նաև այն աշխատանքները, որոնք կատարվում են.
- մինչև 1000 Վ լարման օդային գծերից և 1000 Վ բարձր լարման էլեկտրասարքավորումներից 0.6 մետրից պակաս հեռավորության վրա մարդկանց կամ 1 մետրից պակաս հեռավորության վրա մեխանիզմների առկայության դեպքում.
- 3-3.5 կՎ լարման դեպքում - 0.6 մետր հեռավորության վրա մարդկանց և 1 մետր հեռավորության վրա` մեխանիզմների առկայության դեպքում.
- 6-110 կՎ լարման դեպքում` 1 մետր հեռավորության վրա մարդկանց և 1.5 մետր հեռավորության վրա մեխանիզմների առկայության դեպքում:
Այս կատեգորիայի աշխատանքներ թույլատրվում է կատարել ոչ պակաս, քան երկու հոգով:
5.4. Առանց հոսանքազրկման աշխատանքների թվին են պատկանում այն աշխատանքները, որոնց դեպքում բացառվում է աշխատողների մոտենալը էլեկտրասարքավորումների հոսանքատար մասերին ավելի քիչ հեռավորության վրա, քան 5.3 կետում նշված հեռավորությունները:
5.5. Առանց հոսանքազրկման մինչև 1000 Վ լարմամբ էլեկտրասարքավորումների հետ աշխատելիս պետք է.
- աշխատատեղի շրջակայքում գտնվող այլ հոսանքատար մասերը սահմանազատել.
- աշխատել դիէլեկտրիկ գորգերի վրա կանգնած կամ դիէլեկտրիկ կրկնակոշիկներով.
- օգտագործել դիէլեկտրիկ ձեռնոցներ կամ հոսանքամեկուսիչ բռնակներով գործիքներ:
5.6. Արգելվում է առանց էլեկտրապաշտպանիչ միջոցների հպվել լարման տակ գտնվող էլեկտրասարքավորումների մեկուսիչներին:
5.7. Աշխատանքներ կատարելիս պետք է օգտագործել միայն գործող ստանդարտներին համապատասխանող սանդուղքներ:
5.8. Ամպրոպի ժամանակ բոլոր աշխատանքները բարձրավոլտ գծերում և սարքավորումներում դադարեցվում են:
5.9. Ապահովիչների տեղադրում և հանում որպես կանոն, կատարվում է հոսանքազրկումից հետո: Առանց հոսանքազրկման ապահովիչների տեղադրում կատարելիս պետք է օգտագործել.
- 1000 Վ և ավելի լարման դեպքում` դիէլեկտրիկ բռնիչներ, դիէլեկտրիկ ձեռնոցներ, կրկնակոշիկներ և պաշտպանիչ ակնոցներ.
- մինչև 1000 Վ լարման դեպքում` դիէլեկտրիկ բռնիչներ և դիէլեկտրիկ ձեռնոցներ և կրկնակոշիկներ:
5.10. Մինչև 1000 Վ լարման փոփոխական հոսանքով էլեկտրասարքավորումների հետ աշխատելիս հարկավոր է կատարել այդ սարքավորումների հողանցում:
5.11. Աշխատանքներ կատարելուց առաջ հարկավոր է.
- աշխատանքների կատարման ձևակերպում կարգագիր թույլտվություններով (հավելված 1.).
- աշխատանքի թույլտվության ձևակերպում (հավելված 2.).
- աշխատանքի ընթացքում հսկողության սահմանում.
- աշխատանքի ընթացքում ընդմիջումների և ավարտի ձևակերպում:
5.12. Կարգագրերով էլեկտրասարքավորումների հետ աշխատանքներ են կատարվում հոսանքազրկմամբ.
- առանց հոսանքատար մասերի հոսանքազրկման.
- առանց հոսանքատար մասերից հեռու գտնվող էլեկտրասարքավորումների հոսանքազրկման:
5.13. Կարգագրեր դուրս են գրվում 2 օրինակից` առանց ջնջումների և ուղղումների, որոնցից մեկը պետք է գտնվի աշխատանք կատարողի մոտ, իսկ մյուսը կարգագրերի պահման գործում:
5.14. Կարգագրերով աշխատանք կատարելիս աշխատանքային բրիգադը պետք է կազմված լինի առնվազն 2 աշխատողներից` աշխատանք կատարողից և բրիգադի անդամից:
5.15. Աշխատանքային ընդմիջման ժամանակ, բրիգադը դուրս է բերվում աշխատատեղից, իսկ աշխատատեղի սահմանազատման ազդանշանները մնում են տեղում: Աշխատանքի ավարտից հետո աշխատատեղը կարգի է բերվում, բրիգադը հանվում է աշխատատեղից, իսկ կարգագրում կատարվում է նշում աշխատանքի ավարտի վերաբերյալ:
5.16. Կարգագրի գործողության ժամկետ սահմանվում է 5 օր: Այն կարգագրերը, որոնցով նախանշված աշխատանքները լրիվ ավարտված են, պահվում են 30 օր, որից հետո կարող են ոչնչացվել:
5.17. Ընթացիկ շահագործման աշխատանքների դասին են պատկանում.
- մինչև 1000 Վ լարման դեպքում առանց հոսանքազրկման աշխատանքները, այդ թվում.
ա) էլեկտրակենտրոնացման և ինքնուղեփակման, կապի և ռադիոյի սարքավորումների տեխնիկական սպասարկման.
բ) հեռախոսային կապի սարքավորումների նորոգման.
գ) ծառայողական շենքերի (ռելեային, արհեստանոցներ և այլն) սենյակների և այլնի մաքրման և կահավորման.
- մինչև 1000 Վ լարման էլեկտրասարքավորումների հոսանքազրկմամբ աշխատանքները, այդ թվում.
ա) կապի և ռադիոյի սարքավորումների նորոգման.
բ) լուսարձակող ապարատուրայի և նրանց գծերի նորոգման:
5.18. Աշխատանքների կատարման անվտանգության պատասխանատուներն են
ա) անձինք, որոնք դուրս են գրում կարգագրեր և տալիս են հրահանգներ.
բ) աշխատանքների պատասխանատու ղեկավար անձը.
գ) աշխատանք կատարողը.
դ) աշխատանքի ընթացքին հետևողը.
ե) բրիգադի անդամները:
5.19. Երկու անձի պարտականությունները կարող են համատեղել.
ա) կարգագիր դուրս գրող անձինք.
բ) պատասխանատու ղեկավար անձինք.
գ) աշխատանք կատարող անձինք:
6. Մալուխային գծերում կատարվող աշխատանքներին ներկայացվող անվտանգության
պահանջներ
6.1. Մալուխների թմբուկների բարձումն ու բեռնաթափումը կատարվում է մեքենայացված, հարթ տեղերում:
6.2. Մալուխային թմբուկներ տեղափոխող ավտոմեքենայի թափքի հատակը պետք է լինի երկշերտ:
6.3. Մալուխային թմբուկները ավտոմեքենաների կամ տրանսպորտային այլ միջոցների բարձելուց հետո մանրակրկիտ ամրացվում են: Մարդկանց տեղափոխումը մալուխային թմբուկների հետ միևնույն ավտոմեքենայի թափքում արգելվում է: Արգելվում է ավտոմեքենայի թափքից մալուխային թմբուկները գլորելով ցած իջեցնել:
6.4. Մալուխների մոնտաժման ժամանակ աշխատողների թիվը պետք է լինի այնքան, որ յուրաքանչյուրին բաժին ընկնի ոչ ավել, քան 35 կգ քաշով մալուխ տղամարդկանց և 15 կգ` կանանց դեպքում:
6.5. Թմբուկներից մալուխի քանդումը թույլատրվում է թմբուկների արգելակման հարմարանքի առկայության դեպքում:
6.6. Մալուխների տեղադրում թույլատրվում է միայն նրանցում լարման բացակայության դեպքում:
6.7. Շենք-շինությունների պատերով մալուխներ անցկացնել թույլատրվում է սանդուղքների օգտագործմամբ, որոնց երկարությունը չպետք է գերազանցի 5 մետրը: Այդ սանդուղքները տարին մեկ անգամ ենթարկվում են փորձարկման:
6.8. Արգելվում է մեքենայացված մալուխատեղադրիչներով մալուխների տեղադրման ժամանակ մալուխատեղադրիչների սպասարկման հետ առնչություն չունեցող աշխատողների ներկայությունը դրանց վրա:
6.9. Մալուխատեղադրիչներ սպասարկողները և աշխատանքի ղեկավարը պետք է ունենան ազդանշանային հարմարանքներ` սուլիչներ և այլն:
6.10. Արգելվում է տրակտորները բերել շարժման մեջ, եթե տրակտորի և մալուխատեղադրիչի միջև կան աշխատողներ:
6.11. Աշխատանքի ժամանակ արգելվում է տրակտորից անցնել մալուխատեղադրիչի վրա և հակառակը:
6.12. Մալուխային դիտահորերում մալուխների տեղադրման ժամանակ դրանք պետք է շրջափակել: Եթե դիտահորերը գտնվում են փողոցի բանուկ մասերում, ապա դրանց շրջափակումը կատարվում է տրանսպորտային միջոցների հանդիպակաց շարժման ուղղությամբ հորից 2 մետր հեռավորության վրա: Բացի դրանից շրջափակիչներից 5-10 մետր հեռավորության վրա տեղադրվում են նաև նախազգուշացնող ազդանշաններ:
6.13. Արգելվում է չաշխատող մարդկանց գտնվելը մալուխահորերի մոտ, երբ այնտեղ կատարվում են մալուխների տեղադրման աշխատանքներ:
7. Օդային գծերում կատարվող աշխատանքներին ներկայացվող անվտանգության
պահանջներ
7.1. Արգելվում է ամպրոպի և կայծակի ժամանակ կատարել աշխատանքներ օդային գծերում:
7.2. Արգելվում է օդային գծերում կատարել աշխատանքներ, երբ քամու արագությունը 12 մ/վրկ և ավելի է:
7.3. Առավել վտանգավոր տեղամասերում աշխատանքների կատարման ղեկավար կարող են նշանակվել ավագ էլեկտրամեխանիկից ոչ ցածր պաշտոն զբաղեցնող աշխատողներ:
7.4. Առավել վտանգավոր տեղամասերում կատարվող աշխատանքների դասին են պատկանում.
- օդային գծերի և երկաթուղային ու ավտոճանապարհային ուղիների հատման տեղամասերում կատարվող աշխատանքները.
- օդային գծերի և ցանկացած լարման էլեկտրահաղորդման գծերի, տրամվայների և տրոլեյբուսների հպակային ցանցերի հետ հատման տեղամասերում կատարվող աշխատանքները.
- հեռահաղորդմամբ ուժեղացուցիչ սարքավորումների լիցքավորման շղթաներով կապի օդային գծերում կատարվող աշխատանքները.
- բնակավայրերում և երկաթուղային կայարաններում հենարանների տեղադրման և փոխարինման, ինչպես նաև լարերի անցկացման աշխատանքները.
- էլեկտրահաղորդման և ինքնաուղեկապման բարձրավոլտ գծերից 30 մ-ից պակաս հեռավորության վրա մեքենաներով կատարվող աշխատանքները.
- երկաթբետոնյա հենարանների բարձման, բեռնաթափման և տեղափոխման աշխատանքները.
- գազամուղների և հոսանքատար մալուխների մոտակայքում հենարանների փոսերի փորման աշխատանքները:
Առավել վտանգավոր տեղամասերում աշխատանքներ սկսելուց առաջ աշխատողները աշխատանքի ղեկավարի կողմից հրահանգավորվում են:
7.5. 10 մետրից ավելի երկարություն ունեցող հենարանները տեղադրվում են հատուկ հարմարանքների օգնությամբ: Արգելվում է դրանց տեղադրումը ձեռքով:
7.6. Տեղադրված հենարանների վրա բարձրանալուց առաջ պետք է համոզվել, որ դրանք կայուն են:
7.7. Հենարանների վրա, անկախ դրանց բարձրությունից, աշխատանքներ կատարելիս աշխատողները պարտադիր պետք է օգտագործեն անվտանգության գոտիներ: Արգելվում է հենարանների վրա աշխատանքներ կատարել առանց անվտանգության գոտիների:
7.8. Երկաթուղային գծերը հատող լարերի անցկացում թույլատրվում է կատարել գծային ուղեմասի հետ համաձայնեցնելուց հետո և վերջինիս հսկողության ներքո:
7.9. Հպակային ցանցը հատող լարերի անցկացում թույլատրվում է կատարել միայն էլեկտրամատակարարման ուղեմասերի հետ համաձայնեցնելուց հետո և նրանց հսկողության ներքո` հպակային ցանցի լրիվ հոսանքազրկմամբ:
7.10. Մինչև 1000 Վ լարման էլեկտրահաղորդման գծերը հատող լարերի անցկացում թույլատրվում է կատարել միայն այդ գծերի լրիվ հոսանքազրկման և դրանց հողանցման առկայության դեպքում:
7.11. Հողանցման հարմարանքները աշխատանքների ավարտից հետո կարող են հանել էլեկտրաանվտանգության 2 աշխատողներ:
7.12. Հեռահաղորդմամբ ուժեղացուցիչ սարքավորումների լիցքավորման շղթաներով կապի օդային գծերում ինքնուրույն աշխատանք կատարել թույլատրվում է էլեկտրաանվտանգության աշխատողների, որոնք մինչև աշխատանքը սկսելը հրահանգավորվում են տեղամասի պետի կամ ավագ էլեկտրամեխանիկների կողմից:
7.13. Առանց հեռահաղորդմամբ ուժեղացուցիչ սարքավորումների լիցքավորման շղթաները և կապի օդային գծերը հոսանքազրկելիս թույլատրվում է կատարել հետևյալ աշխատանքները.
- ներքին գծային աշխատանքներ.
- մեկուսիչ հարմարանքներով (այդ թվում նաև փայտյա) սառցակալումից կապի օդային գծերի մաքրում.
- դիէլեկտրիկ ձեռնոցներով այն շղթաներում խափանումների վերացում, որոնք գտնվում են հեռահաղորդման ուժեղացուցիչ սարքավորումների լիցքավորման շղթաներից ներքև:
7.14. Արգելվում է առանց հոսանքազրկման հեռահաղորդման ուժեղացուցիչ սարքավորումների լիցքավորման շղթաներով կապի օդային գծերում կատարել պլանային աշխատանքներ:
7.15. Կապի այդ տեսակ գծերում պլանային աշխատանքներ կարելի է սկսել միայն հոսանքազրկման վերաբերյալ հաղորդագիր ստանալուց և անջատիչի մոտ «Չմիացնել: Գծում աշխատում են» ցուցանակի տեղադրումից հետո:
7.16. Հոսանքազրկումից հետո նախքան աշխատանքը սկսելը հոսանքատար գծերը հողանցվում են և կարճ միացվում: Հողանցումը կատարվում է այն կարգով, ինչպես նշվեց 7.18 կետում:
7.17. Կապի բարձրավոլտ գծերում վթարների վերացման ժամանակ աշխատանքներ թույլատրվում է կատարել նաև բանավոր կամ հեռախոսակապով տրված կարգադրություններով` գծային սարքավորումների սրահի (ԳՍՍ) հերթապահի մատյանում գրավոր գրանցում կատարելով: Մատյանում գրանցում են կարգադրություն տվողի անուն ազգանունը, աշխատանք կատարող պատասխանատուի պաշտոնը, անուն ազգանունը, բրիգադի անդամների ազգանունները, հողանցման ենթակա շղթաների և հենարանների համարները, պաշտպանիչ սարքերի առկայությունը: Կապի բարձրավոլտ գծերում բոլոր տեսակի աշխատանքներ թույլատրվում է կատարել առնվազն երկու աշխատողներով:
7.18. Աշխատանքների պատասխանատուն կրում է պատասխանատվություն աշխատանքների անվտանգ կազմակերպման, աշխատողների հրահանգավորման և անվտանգության տեխնիկայի կանոնների պահպանման համար:
7.19. Կապի բարձրավոլտ լարման հենարանների վրա աշխատանքներ կարելի է կատարել նորոգվող շղթայի մասում բոլոր լարերի հողանցումից հետո: Արգելվում է ձեռք տալ բոլոր այն լարերին կամ դրանց հետ միացված հոսանքատար առարկաներին, որոնք չեն հողանցված:
7.20. Կապի բարձրավոլտ գծերում բոլոր տեսակի չափումներ կարելի է կատարել միայն դիէլեկտրիկ ձեռնոցներով և գոտիներով, իսկ չափիչ սարքերը այդ գծերին միացվում են դիէլեկտրիկ ձող-աքցաններով:
7.21. Վազուրդներում կապի և էլեկտրակենտրոնացման սարքավորումները սպասարկող էլեկտրամեխանիկները, մոնտյորները և մյուս աշխատողները, ինչպես նաև այն անձինք, որոնք իրավունք ունեն օգտվելու կապի միջոցներից, պետք է նախօրոք լինեն զգուշացված, որ չի կարելի կապի բարձրավոլտ գծերին միացնել շարժական հեռախոսներ և ընդհանրապես այդ գծերի հետ շփվել:
7.22. Կապի բարձրավոլտ գծերի հենարանների վրա (2.5-3 մետր բարձրության վրա) պետք է տեղադրել «Մի բարձրացիր: «Մահացու է» բովանդակությամբ ցուցանակներ:
8. Էլեկտրակենտրոնացման համակարգի սարքավորումների սպասարկմանը
ներկայացվող անվտանգության պահանջներ
8.1. Սլաքային փոխադրիչների վրա էլեկտրակենտրոնացման համակարգի (ԷԿՀ) սարքավորումների նորոգման աշխատանքներ կարելի է կատարել կայարանի հերթապահի թույլտվությամբ` երկաթուղագծերի, սլաքային փոխադրիչների, ԷԿՀ-ի սարքավորումների, կապի և հպակային ցանցի ստուգման մատյանում համապատասխան գրանցում կատարելուց հետո:
8.2. Նախօրոք, մինչև սլաքային փոխադրիչի վրա որևէ տեսակի աշխատանք սկսելը, պետք է բացառել սլաքային սայրերի պահպանական տեղաշարժը ԷԿՀ-ի կայանից, որի համար հարկավոր է անջատել էլեկտրափոխանցիչի կուրբիլային կոնտակտը և այդ մասին հայտնել կայարանի հերթապահին, իսկ դիսպետչերական կենտրոնացմամբ տեղամասերում` կենտրոնական կայանի հերթապահ դիսպետչերին:
8.3. Վատ տեսանելիության պայմաններում, ձնաբուքի և մառախլապատ եղանակներին, ինչպես նաև ինտենսիվ շարժման ժամանակ կենտրոնացման համակարգում ընդգրկված սլաքային փոխադրիչների վրա աշխատանքներ կարելի է կատարել առնվազն երկու աշխատողներով, որոնցից մեկը պետք է հետևի գնացքների շարժին:
8.4. Սլաքային փոխադրիչների վրա աշխատելիս հարկավոր է սլաքային սայրի և հիմնառելսի միջև տեղադրել փայտյա միջնադիր: Աշխատանքների ավարտից հետո փայտյա միջնադիրները հանվում են:
8.5. Էլեկտրիֆիկացված տեղամասերում գծային դրոսել-տրանսֆորմատորների փոխում, երբ խախտվում է միևնույն գծամասի գծային շղթաների անընդհատությունը, կարելի է կատարել միայն նախօրոք պահանջվող կտրվածքով շրջանցող միացումների տեղադրումից հետո:
8.6. Էլեկտրաքարշի հոսանքի հետադարձ ֆիդերին միացված գծային դրոսել-տրանսֆորմատորի վրա աշխատանքներ թույլատրվում է կատարել միայն էլեկտրամատակարարման ուղեմասի աշխատակցի ներկայությամբ: Ընդ որում, հոսանքի հետադարձ ֆիդերի անջատումը և դրա միացումը շրջանցող միացումներին կատարվում է էլեկտրամատակարարման ուղեմասի աշխատակցի կողմից:
8.7. Էլեկտրիֆիկացված ինքնուղեփակումով տեղամասերում գծային աշխատանքներ կատարելիս պետք է հետևել գծի մոնտյորների կողմից հետևյալ պահանջների կատարմանը.
- գծի երկու հատվածում ռելսերի միաժամանակյա փոխարինում չպետք է կատարվի.
- մինչև տվյալ ռելսի փոխարինումը նորով նրա սահմանակից ռելսերը միացվեն իրար պղնձե 120 քառ.մմ կտրվածքով լարերով հաստատուն և 50 քառ.մմ կտրվածք ունեցող լարերով փոփոխական հոսանքի դեպքում.
- այն ռելսերի փոխարինումը նորերով, որոնց միացված են հոսանքի հետադարձ ֆիդերները, կատարվի միայն էլեկտրամատակարարման ուղեմասի աշխատակցի հսկողությամբ.
- ռելսային միացումների բացվածքների կարգավորման ժամանակ, երբ խախտում է գծային շղթայի անընդհատությունը, այդ տեղամասերում նախօրոք տեղադրվի շրջանցող միացումներ:
8.8. Լուսաֆորների սյուները կարելի է տեղադրել միայն մեխանիզմների կամ հատուկ սարքավորումների օգնությամբ, բացառելով դրանց պատահական վայր ընկնելը: Լուսաֆորների տեղադրման հետ կապված աշխատանքները պետք է կատարվեն ավագ էլեկտրամեխանիկի ղեկավարությամբ:
8.9. Արգելվում է գտնվել լուսաֆորի սյան տակ` տեղադրման նպատակով այն բարձրացնելիս կամ իջեցնելիս, բարձրացնել կամ իջեցնել սյուները գնացքների շարժի ժամանակ, ուժեղ քամու և անձրևի դեպքում, ինչպես նաև օրվա մութ ժամերին:
8.10. Էլեկտրիֆիկացված տեղամասերում լուսաֆորների սյուների բարձրացում կամ իջեցում կարելի է կատարել միայն հպակային ցանցի լրիվ հոսանքազրկումից հետո էլեկտրամատակարարման ուղեմասի աշխատակցի ներկայությամբ:
8.11. Արգելվում է լուսաֆորի հենակի վրա երկու աշխատողների միաժամանակյա աշխատանքը:
8.12. Էլեկտրաքարշի տեղամասերում ԱԿՈՒ-ի (ազդանշաններ, կենտրոնացում և ուղեփակում) սարքավորումների սպասարկման ժամանակ բոլոր այն լուսաֆորները, ռելեային մետաղյա պահարանները և այլ մետաղյա սարքավորումները, որոնք գտնվում են լարման տակ գտնվող հպակային ցանցի սարքավորումներից հինգ մետրից պակաս հեռավորության վրա, պետք է հողանցվեն` միացվելով դրոսել-տրանսֆորմատորի կենտրոնին կամ քարշի ռելսին:
8.13. Բոլոր լուսաֆորների հենակները պետք է ունենան մետաղական սանդուղքներ:
8.14. Լուսաֆորների սյուների բոլոր հեղյուսային միացումները, ինչպես նաև նրանց հիմքերը և կամրջակները տարին մեկ անգամ պետք է ստուգվեն ճանապարհի պետի հրամանով կազմված հանձնաժողովի կողմից:
8.15. Ավտոմատ լոկոմոտիվային ազդանշանի (ԱԼԱ) սարքավորումների նորոգումներ կարելի է կատարել միայն լոկոմոտիվային դեպոներում, ընդ որում այդ աշխատանքների կատարումից առաջ պարտադիր կարգով պետք է իջեցված լինեն լոկոմոտիվների հոսանքաընդունիչները, իսկ նրանց ղեկավարման վահանակի բանալիները մեքենավարը պետք է հանձնի աշխատանքներ կատարող էլեկտրամեխանիկին:
8.16. ԱԼԱ-ի սարքավորումների ստուգման և նորոգման աշխատանքներ կատարելուց առաջ էլեկտրամեխանիկը այդ մասին պետք է տեղյակ պահի լոկոմոտիվի մեքենավարին:
8.17. ԱԼԱ-ի սարքավորումների վրա աշխատելիս արգելվում է.
- ընթացքի ժամանակ բարձրանալ կամ իջնել լոկոմոտիվների վրա.
- ձեռք տալ լոկոմոտիվների ղեկավարման կամ հսկիչ այն սարքավորումներին, որոնք չեն մտնում ԱԼԱ-ի սպասարկման ցանկում.
- աշխատանքների ավարտից հետո թողնել բաց վիճակում ԱԼԱ-ի առանձին սարքեր:
9. Հեռախոսային կայանների, գծային սարքավորումների և ուժեղացուցիչ
կայանների սպասարկմանը ներկայացվող անվտանգության պահանջներ
9.1. Հեռախոսային կայանների, ԳՍ-ի և ուժեղացուցիչ կայանների սարքավորումների մետաղական կմախքները պետք է լինեն հողանցված:
9.2. Արգելվում է ամպրոպի ժամանակ կատարել չափումներ կապի մալուխային և օդային գծերում:
9.3. Հեռախոսավարուհիներին, օպերատորներին և այլոց ակուստիկ հարվածներից պաշտպանելու համար հեռախոսներին զուգահեռ պետք է միացված լինի ակուստիկ հարմարանքները մեղմացնող սարքեր:
9.4. Ուժեղացուցիչ կայաններում ընթացիկ շահագործման աշխատանքներ կարելի է կատարել.
- առանց սարքավորումների հոսանքազրկման (սենյակի մաքրում, սարքավորումների կմախքների մաքրում և այլն).
- սարքավորումների լրիվ հոսանքազրկմամբ (էլեկտրական չափումներ, անսարք ուժեղացուցիչի փոխարինում և այլն):
9.5. Ուժեղացուցիչ կայաններում հոսանքազրկմամբ, և առանց հոսանքազրկման աշխատանքների ցանկը կարող է ընդլայնվել կապի և ազդանշանների ուղեմասի ղեկավարության կողմից:
Ուժեղացուցիչ կայաններում առանց սարքավորումների հոսանքազրկման աշխատանքների կատարման կարող են թույլատրվել միայն փորձառու աշխատողները:
9.6. Ուժեղացուցիչ կայանների այն շինությունները, որտեղ չկա մշտապես գործող օդափոխիչներ, աշխատանքից առաջ և աշխատանքի ընթացքում պետք է օդափոխվեն ձեռքի օդափոխիչներով:
9.7. Սարքավորումների մաքրման համար կարելի է օգտագործել բենզին և տեխնիկական սպիրտ: Արգելվում է օգտագործել էթիլային բենզին:
9.8. Հեռախոսային և ուժեղացուցիչ կայանների բոլոր շինությունների, տեղական լուսավորությունը, շարժական և էլեկտրական գործիքների սնուցումը պետք է կատարվի 42 վոլտից ոչ բարձր լարումով:
Ստացիոնար լուսավորության համար բացառության կարգով, թույլատրվում է սնուցում 220 վոլտ լարման հոսանքով օգտագործելով հատուկ կոնստրուկցիաների լամպեր, որոնք բացառում են հպումը հոսանքատար լարերի հետ:
9.9. Էլեկտրասարքավորումները պետք է բավարարեն հետևյալ հիմնական պահանջները.
- լինեն սարքին և չունենան հոսանքատար մասերին պատահական հպման տեղեր.
- ունենան էլեկտրացանցին արագ միացնելու կամ անջատելու հնարավորություն (բայց ոչ ինքնակամ):
9.10. 12 և 42 վոլտ լարումով աշխատող շարժական էլեկտրալամպերը տրանսֆորմատորների հետ կարելի է միացնել անմիջականորեն խուլ եղանակով կամ վարդակների միջոցով:
9.11. Աշխատանքից առաջ տրանսֆորմատորները, շարժական էլեկտրալամպերը և էլեկտրասարքավորումները պետք է մանրակրկիտ զննվեն` հատկապես ուշադրություն դարձնելով հողանցումների, լարերի մեկուսիչների և այլնի վրա:
9.12. Աշխատանքների ընդմիջման, ինչպես նաև հոսանքի մատակարարման դադարեցման ժամանակ էլեկտրասարքավորումները անջատվում են էլեկտրասնման աղբյուրից:
10. Ռադիոկապի սարքավորումների սպասարկմանը ներկայացվող անվտանգության
պահանջներ
10.1. Լոկոմոտիվների ռադիոկապի սարքավորումների վրա աշխատանքներ կարելի է կատարել մեքենավարի կամ հերթափոխի վարպետի թույլտվությունը ստանալուց հետո` ընդ որում արգելվում է.
- հպվել սարքավորումների հոսանքատար մասերին.
- իջնել լոկոմոտիվից կամ բարձրանալ լոկոմոտիվի վրա նրա ընթացքի ժամանակ.
- նորոգել ռադիոկայանները կամ զննել ալեհավաքները լոկոմոտիվի ընթացքի ժամանակ.
- բարձրանալ լոկոմոտիվի տանիքի վրա գործող հպակային ցանցի առկայության պայմաններում:
10.2. Լոկոմոտիվային ռադիոկապի սարքավորումների նորոգումներ կարելի է կատարել միայն այդ սարքավորումների հոսանքազրկումից հետո:
10.3. Ռադիոհաղորդալարերի անցկացումը լուսավորության ցանցերի հենարանների վրայով կարելի է կատարել միայն այդ լարերի հոսանքազրկումից և հողանցումից հետո` էլեկտրամատակարարման ուղեմասի ներկայացուցչի հսկողությամբ:
10.4. Ռադիոկազմակերպությունների էլեկտրատեխնիկական սարքավորումները, որոնց շահագործումը պահանջում է հաղորդիչ կայանների, ուժեղացուցիչների և այլնի հոսանքատար մասերի հետ աշխատողների շփում, պետք է ունենան ավտոմատ հարմարանքներ, որոնք կբացառեն պահարանների դռների բացումը առանց այդ սարքավորման մասնակի կամ լրիվ հոսանքազրկման:
10.5. Սարքավորումների օպերատիվ միացումները կոնտակտների անմիջական միացումներով արգելվում է:
10.6. Էլեկտրատեխնիկական սարքավորումների մինչև 35 կՎ լարման բաց հոսանքատար մասերը, որոնք պահարաններից դուրս են, պետք է հատակից գտնվեն առնվազն 2.75 մ բարձրության վրա:
10.7. Ռադիոհաղորդիչ և ուղղիչ սարքավորումների ջրային և օդային հովացման համակարգի խողովակները, պետք է լարման տակ գտնվող մասերից լինեն մեկուսացված և հողանցված:
10.8. Հաղորդիչ, ընդունիչ, ուժեղացուցիչ և ուղղիչ սարքավորումների և բաժանարար վահանակների մոտ, և՛ առջևի, և՛ հետևի, ինչպես նաև նրանց միջև գտնվող անցումների ամբողջ երկարությամբ պետք է լինեն դիէլեկտրիկ գորգեր` 0.5 մետրից ոչ պակաս լայնությամբ:
10.9. Ռադիոռելեային սարքավորումների և բարձր հաճախականության գեներատորների շահագործման ժամանակ բարձր հաճախականության տրակտի ալեհավաք ֆիդերային սարքերի ապամոնտաժում և մոնտաժում, ինչպես նաև շղթաների չափում թույլատրվում է կատարել միայն սարքավորումները լրիվ հոսանքազրկելուց հետո:
10.10. Արգելվում է`
- որոշել սարքավորումներում առկա ճառագայթման հզորությունը ջերմային էֆեկտի զգացողությամբ շփման միջոցով (օրինակ ձեռքով).
- բարձր ճառագայթման դաշտում թույլատրելի սահմաններից մոտ գտնվել.
- գտնվել բաց ալիքատարի մոտ, երբ միացված են բարձր հաճախականության սարքավորումները.
- ապամոնտաժել կամ մոնտաժել ալիքատարները, եթե անջատված չեն բարձր հաճախականության սարքավորումները:
10.11. Էլեկտրամագնիսական դաշտերի ազդեցությունից աշխատողներին պաշտպանելու համար բարձր հաճախականության ռադիոսարքավորումները պետք է սարքավորված լինեն այնպես, որ 60-300 մեգահերց հաճախականության դեպքում ճառագայթման ինտենսիվությունը չգերազանցի հետևյալ սահմանային չափսերին.
հաճախականություն 6.10-3 -1.5 6.10-3-3 3-30 3-50 50-300
ճառագայթման ինտենսիվություն
էլեկտրական, վ/մ - 50 20 10 5
մագնիսական Ա/մ - 5 - - 0.3 -
10.12. Բարձր հաճախականության սարքավորումների շահագործման տեղամասերում տարին առնվազն մեկ անգամ պետք է չափել ճառագայթման ինտենսիվությունը: Չափումները պետք է կատարվեն բարձր հաճախականության բոլոր սարքավորումների միաժամանակյա աշխատանքի պայմաններում:
10.13. Ճառագայթման ինտենսիվության չափումներ կարող են կատարել հրահանգավորում անցած աշխատողները` տեղամասի պետի ներկայությամբ: Ճառագայթման ինտենսիվության չափումները ակտավորվում են և պահվում ուղեմասում:
10.14. Պաշտպանության նպատակով ճառագայթման ինտենսիվության փոքրացման համար հարկավոր է.
- կլանիչների օգտագործմամբ կատարել սանտիմետրային ալիքների էներգիայի կլանում անմիջապես էներգիայի հիմնական աղբյուրից.
- ճառագայթող աղբյուրները էկրանավորել կլանիչ նյութերով ծածկված մետաղական թիթեղներով և խոռոչներով.
- աշխատատեղը էկրանավորել հողանցված էկրաններով և պատյաններով: Այսպես, նույնիսկ 0.001 մմ հաստության մետաղական էկրանները (ֆոլգա) թուլացնում են ճառագայթման ինտենսիվությունը 50 դբ, հատուկ կտորից և մետաղական լարերից պատրաստված էլաստիկ էկրանները` 20-50 դբ, թափանցիկ ապակին` 20 դբ և այլն.
- ճառագայթման ինտենսիվության փոքրացում հատուկ պաշտպանիչ ակնոցների օգտագործմամբ:
10.15. Յուրաքանչյուր պաշտպանիչ հարմարանքի համար պետք է կազմված լինի տեխնիկական անձնագիր:
10.16. Մետաղական կայմերը և աշտարակները պետք է ունենան աստիճաններ: Այն դեպքում, երբ աստիճանների օգտագործումը անհնար է, պետք է օգտագործել հատուկ վերամբարձ հարմարանքներ:
10.17. Երկար և միջին ալիքային ալեհավաքների բարձր հաճախականության հողանցումը պետք է լինի միացված տեխնիկական շինության հողանցման համակարգին: Սնող մալուխի զրոյական լարը պետք է միացված լինի հենակին:
10.18. Հողից մեկուսացված մետաղական կայմերը և աշտարակները պետք է ունենան բաժանիչներ, որոնց միջոցով անհրաժեշտության դեպքում դրանց կարելի կլինի հողանցել:
10.19. Մետաղական կայմերի և աշտարակների վրա բարձրանալուց առաջ հարկավոր է.
- ստուգել վերամբարձ հարմարանքները.
- ստուգել վերամբարձ հարմարանքների ճոպանը ամբողջ երկարությամբ: Ճոպանի ստուգման ժամանակ հատուկ ուշադրություն պետք է դարձվի ճոպանային հյուսքի ջիլերին:
10.20. Օրվա գիշերային ժամերին կայմերի և աշտարակների վրա աշխատանքներ կատարելիս աշխատատեղը պետք է լուսավորվի 30 լյուքսից ոչ պակաս լուսավորվածությամբ, իսկ աշխատանք կատարողը իր հետ պետք է ունենա նաև մարտկոցային լամպ:
10.21. Կայմերի և աշտարակների վրա բեռ բարձրացնելու կամ իջեցնելու հրամաններ պետք է տա միայն մեկ անձ: Մագլցողները ևս պետք է բարձրանան և իջնեն այդ անձի հրամանով:
10.22. Ռադիոհաղորդիչ կայաններում ալեհավաքների կարգաբերման ժամանակ օգտագործվող բոլոր հարմարանքները և ցուցիչները պետք է ունենան մեկուսիչ բռնակներ:
10.23. Արգելվում է ֆիդերային գծերի և ալեհավաքների սյուների օգտագործումը լուսավորության և կապի ու ազդանշանների լարերի անցկացման համար:
11. Էլեկտրասնուցման աղբյուրների սպասարկմանը ներկայացվող անվտանգության
պահանջներ
11.1. Ավտոմատ դիզել գեներատորների ստուգում և նորոգում կարելի է կատարել միայն վահանակի բանալին աշխատանքային ռեժիմից նորոգման ռեժիմ տեղափոխելուց հետո կամ անջատելով նրա ավտոմատ սարքավորումների էլեկտրասնուցումը:
11.2. Արգելվում է.
- աշխատեցնել շարժիչը, մեքենավարի մարմնի ծանրությամբ պտտեցնելով թափանիվը.
- տաքացնել շարժիչի յուղը և վառելիքի մատակարարման համակարգը բաց կրակով (այդ նպատակի համար կարելի է օգտագործել միայն տաքացրած ջուր)
- սրբել, մաքրել կամ յուղել շարժիչը նրա աշխատանքի ժամանակ:
11.3. Արգելվում է շարժիչի աշխատանքի ժամանակ լիցքավորել այն հեղուկ վառելիքով:
11.4. Արգելվում է ծխել այն շինություններում, որտեղ աշխատում են ներքին այրման շարժիչներ:
11.5. Էլեկտրական մեքենաների միացումը և անջատումը կատարվում է միայն մեկ աշխատողի կողմից:
11.6. Արգելվում է կատարել աշխատանքներ աշխատող էլեկտրական մեքենաների շղթաներում և սարքավորումներում:
11.7. Ակումուլյատորային մարտկոցները տեղադրվում են հատուկ շինություններում: Այդ շինությունների մուտքի դռների վրա պետք է լինի «Մարտկոցային», «Կրակով չմտնել», «Ծխելն արգելվում է» վերտառությամբ ցուցանակներ:
11.8. Մարտկոցային շինությունների դռները պետք է ունենան ինքնափակվող փականներ, որոնք ներսի կողմից կարող են բացվել առանց բանալու:
11.9. Արգելվում է միևնույն շինության մեջ տեղադրել թթվային և ալկալիական մարտկոցներ:
11.10. Շինությունների պատերը, հատակը, առաստաղը, պատուհանները, դռները, օդափոխիչ համակարգը և բոլոր մետաղական կոնստրուկցիաները, որտեղ տեղադրված են թթվային մարտկոցներ, պետք է ներկված լինեն թթվակայուն ներկով:
11.11. Մարտկոցային շինությունների օդափոխիչ համակարգը պետք է լինի ներհոս-քաշող, իսկ օդափոխիչները` անպայթունավտանգ:
11.12. Արգելվում է մարտկոցային շինություններում տեղադրել էլեկտրական վառարաններ:
11.13. Մարտկոցային շինությունները պետք է ունենան աշխատանքային և վթարային լուսավորություն, իսկ լուսամփոփները հակապայթյունային պաշտպանվածություն: Անջատիչները, վարդակները և ապահովիչները պետք է տեղադրված լինեն այդ շինություններից դուրս:
11.14. Մարտկոցների ստուգման ժամանակ օգտագործվում է 12 վոլտ լարման շարժական հերմետիկ լամպեր` պաշտպանիչ ցանցով:
11.15. Մարտկոցային շինության օդափոխիչները միացվում են մարտկոցների լիցքավորման ժամանակ և անջատվում լիցքավորման ավարտից 1.5 ժամ հետո:
11.16. Մարտկոցները սպասարկող անձնակազմը պետք է կրի հատուկ արտահագուստ և ապահոված լինի պաշտպանական միջոցներով:
11.17. Թթուների, ալկալիների և էլեկտրոլիտների հետ թույլատրվում է աշխատել միայն ռետինե ձեռնոցներով, ճտքավոր կոշիկներով, թթվակայուն լուծույթներով մշակված բամբակյա արտահագուստով և ակնոցներով: Թթվային մարտկոցների շինություններին կից պետք է լինեն տեղադրված օճառ, բամբակ, սրբիչ և փակ անոթով կերակրի սոդայի 5-10 % չեզոքացնող լուծույթ: Ալկալիական մարտկոցների շահագործման ժամանակ որպես չեզոքացնող լուծույթ օգտագործվում է բորաթթվի 5-10 % լուծույթը: Այդ անոթների վրա պետք գրված լինի նրանցում եղած լուծույթի անվանումը:
11.18. Թթվային էլեկտրոլիտի պատրաստման ժամանակ ծծմբաթթուն թորած ջրի մեջ լցվում է բարակ շիթերով և ոչ մեծ չափաբաժիններով` միաժամանակ այն խառնելով ապակյա ձողիկներով: Արգելվում է ջուրը լցնել թթվի վրա:
11.19. Թթվային և ալկալիական էլեկտրոլիտների պատրաստումը կատարվում է առանձնացված շինություններում կենտրոնացված կարգով: Էլեկտրոլիտը մարտկոցների մեջ լցնում են ռետինե փուչիկներ ունեցող ծծափողերով:
11.20. Մարտկոցների սարքավորման և շահագործման ժամանակ պետք է.
- դարակաշարերի և նրանց վրա տեղադրված մարտկոցների տեղափոխման, հավասարեցման և այլ աշխատանքներ կատարել մինչև մարտկոցների էլեկտրոլիտով լցնելը.
- մինչև սարքավորված մարտկոցների լիցքավորումը ստուգել նրա միացումների ճշտությունը միմյանց և հոսանքի աղբյուրի հաղորդաձողի հետ.
- արգելվում է մարտկոցային շինություններում պահել սնունդ կամ այնտեղ սնվել:
12. Սարքավորումների լարման տակ փորձարկման աշխատանքներին ներկայացվող
անվտանգության պահանջներ
12.1. Կապի և էլեկտրակենտրոնացման համակարգի սարքավորումները լարման տակ փորձարկել կարող է ուղեմասի պետի հրամանով նշանակված և էլեկտրաանվտանգության պատասխանատու անձը:
12.2. Լարման տակ սարքավորումները փորձարկելիս անձնակազմը պետք է ապահովված լինի մեկուսիչ բռնակներ ունեցող գործիքներով, չափիչ սարքավորումներով և պաշտպանական հարմարանքներով:
12.3. Շարժական չափիչ սարքավորումների միացում և անջատում կատարվում է ստուգվող սարքավորման լրիվ հոսանքազրկումից հետո:
12.4.Կենտրոնացման համակարգի սարքավորումները ստուգող անձնակազմը պետք է ապահոված լինի լարումը իջեցնող շարժական տրանսֆորմատորներով, 127 և 220 վոլտ լարման աղբյուրներին միացնելու համար պետք է ունենա մինչև 2 մետր երկարություն ունեցող լարեր և էլեկտրական երկժան: Ընդ որում տրանսֆորմատորը աշխատանքի ժամանակ պետք է լինի հողանցված:
12.5. Ինքնաուղեփակման բարձրավոլտ գծերից հոսանքի մատակարարմամբ լարման տակ գտնվող սարքավորումների ստուգումը պետք է կատարել հետևյալ հաջորդականությամբ.
- մալուխային պահարաններում դեպի ռելեային էլեկտրակենտրոնացման կետեր գնացող լարերից հանել բարձր լարման հոսանքի մատակարարման ժամանակ տեղադրվող անջատիչները.
- մալուխային պահարանների սեղմակներում, որին միացված է գծային տրանսֆորմատորի երկրորդական փաթույթը, չափվել լարման մեծությունը և տեղադրվել ապահովիչներ.
- ռելեային պահարանի կամ էլեկտրակենտրոնացման կետի սնուցման շղթայում տեղադրել ապահովիչներ:
Այս բոլոր աշխատանքները պետք է կատարվեն օգտագործելով համապատասխան պաշտպանիչ հարմարանքներ:
12.6. Նախքան ինքնափակման բարձրավոլտ գծերից հոսանքի մատակարարումը սնման շղթաներ` էլեկտրակենտրոնացման, դիսպետչերական կենտրոնացման և այլ կետերում, ինչպես նաև հատակադիր սարքավորումներում պետք է կատարվեն կարճ միացման բացակայությունը հավաստիացնող ստուգումներ:
13. Վերամբարձ մեքենաների և մեխանիզմների շահագործմանը ներկայացվող
անվտանգության պահանջները
13.1. Լարման տակ գտնվող էլեկտրահաղորդման գծերի մոտ վերամբարձ մեքենաներով և մեխանիզմներով աշխատանքներ կարելի է կատարել միայն այն դեպքում, երբ լրիվ բացված վիճակում գտնվող սլաքը կամ բարձրացված բեռը, բոլոր հնարավոր դեպքերում, լարման տակ գտնվող մոտակա լարից կգտնվի հետևյալ հեռավորությունների վրա.
Լարումը, կՎ -- մինչև 1; 1- -20; 35-110; 150-220; մինչև 330
Հեռավորությունը`
ոչ պակաս մետր - 1.5; 2.0; 4.0; 5.0; 6.0
13.2. Հպակային ցանցի և բարձրավոլտ գծերի նորմալ շահագործման ինչպես նաև վերամբարձ մեքենաները և մեխանիզմները շահագործող անձնակազմի անվտանգությունը ապահովելու համար, այդ գծերի երկարությամբ սահմանվում է անվտանգության գոտիներ, որոնք պետք է լինեն.
Լարումը, կՎ -- մինչև 20: 35; 110; 151-220; 400
Հեռավորությունը` ոչ պակաս մետր - 1.5; 2.0; 4.0; 5.0; 6.0
13.3. Հպակային ցանցի անվտանգության գոտում վերամբարձ մեքենաներով և մեխանիզմներով աշխատանքներ կատարելիս էլեկտրաանվտանգության պահանջների կատարման հսկողությունը իրականացվում է էլեկտրամատակարարման ուղեմասի ներկայացուցչի կողմից:
13.4. Լարման տակ գտնվող էլեկտրահաղորդման գծերի անվտանգության գոտիներում վերամբարձ մեքենաներով աշխատանքներ կատարելիս, այդ մեքենաները պետք է լինեն հողանցված` մոտակա ռելսից առնվազն 2 մ հեռավորության և 1 մետրից ոչ պակաս խորության վրա:
13.5. Եթե վերամբարձ մեքենան պատահականորեն դիպչում է լարման տակ գտնվող հոսանքատար լարին, ապա մինչև լարի հոսանքազրկումը արգելվում է հողի վրա կանգնած հպվել մեքենային, բարձրանալ մեքենայի վրա կամ իջնել նրանից: Եթե լարման տակ գտնվող հոսանքատար լարի հետ պատահական կպչելուց վերամբարձ մեքենայում սկսվում է հրդեհ և հնարավոր չէ այնտեղ մնալ, ապա կռունկավարը պետք է երկու ոտքով հպված, առանց ձեռք տալու մեքենային, ցատկի գետնին և մնա կանգնած մինչև լարի հոսանքազրկումը կամ մեկ ոտքի վրա ցատկոտելով հեռանա մեքենայից, ոչ պակաս քան 8 մետր:
13.6. Արգելվում է սլաքային կռունկների, վերամբարձ-հորատող մեքենաների, էքսկավատորների, բարձիչների և բոլոր նմանատիպ մեքենաների ու մեխանիզմների անմիջական աշխատանքը հոսանքատար լարերի տակ (նույնիսկ մինչև 1 կՎ լարման լարերի):
13.7. Էլեկտրահաղորդման գծերի տակով անցնելիս, մեքենայի աշխատանքային հանգույցները պետք է բերված լինեն տրանսպորտային վիճակի:
13.8. Աշխատող մեքենաների և մեխանիզմների մոտ աշխատանքի հետ առնչություն չունեցող մարդկանց ներկայությունը չի թույլատրվում:
13.9. Ոչ աշխատանքային ժամերին մեքենաները և մեխանիզմները պետք է գտնվեն այնպիսի վիճակում, որը կբացառի պատահական մարդկանց կողմից նրանց աշխատեցնելը:
Հավելված 1.
Աղյուսակ 1. Կարգագիր-թույլտվության ձևը
երեսի կողմը
Կազմակերպություն --------------------------------------------
Մասնագիտությունը ---------------------------------
Աշխատանքի պատասխանատու ղեկավարին ------------------------
Թույլատրողին -------------------, աշխատանք կատարողին ------------
Հսկողին ------------------------------------
Օղակի անդամներով ------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------
Հանձնարարվում է -------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------
--------------
Աշխատանքը սկսել - օրը, ամիսը -----, ժամանակը ---------------
Աշխատանքը ավարտել - օրը, ամիսը, ժամանակը ------------------
Աշխատանքները կատարել. Հոսանքատար մասերը և նրանց մոտակայքը հոսանքազրկելով, լարման տակ գտնվող հոսանքատար մասերից հեռու (ավելորդը ջնջել)
Հաջորդ կողմը
.______________________________________________________________________.
| Էլեկտրասարքավորումների անվանումը, Ինչը պետք է անջատվի և հողանցվի |
| որոնք պետք է անջատվեն և հողանցվեն |
.______________________________________________________________________.
-----------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------
Առանձին ցուցումներ ----------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------
Կարգագիրը տվեց, ամիս, ամսաթիվ --------- ժամանակը ---- ստորագր.-------
Ազգանուն ---------------
Կարգագիրը երկարացրեցի մինչև, ամիս, ամսաթիվ -------- ժամանակը -------
Ստորագրություն --------- Ազգանուն ----------- ամիս, ամսաթիվ ---
............ ժամանակը ---------
Հավելված 2.
Աղյուսակ 2. Աշխատանքի թույլտվություն
.___________________________________________________________.
| Աշխատատեղի |Ամիս |Ումից |Թույլատրող |
| նախապատրաստման |ամսաթիվ |(պաշտոնը, |(ստորագրություն) |
| և աշխատանքի |ժամանակը |ազգանունը) | |
| թույլտվությունը | | | |
| ստացա | | | |
|_________________|__________|____________|_________________|
|_________________|__________|____________|_________________|
.___________________________________________________________.
Հակառակ կողմը
Աշխատատեղը նախապատրաստված է: Լարման տակ մնացել է ________________
-----------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------
թույլատրող ___________ Աշխատանքի պատասխանատու ղեկավար __________
ստորագրություն ստորագրություն