040.0517.200515
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՐՈՇՈՒՄ
14 մայիսի 2015 թվականի N 517-Ն
i
«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԻԴՐՈՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ 2015-2017 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ԵՆԹԱԿԱ` ՊԵՏԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՀԻԴՐՈՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԾՐԱԳԻՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(1-ին մաս)
Համաձայն «Հիդրոօդերևութաբանական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 10-րդ հոդվածի «բ» կետի` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.
1. Հաստատել «Հայաստանի հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի պետական ծառայություն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության կողմից 2015-2017 թվականների ընթացքում կատարման ենթակա` պետական նշանակության հիդրոօդերևութաբանական աշխատանքների ծրագիրը` համաձայն հավելվածի:
2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2015 ԹՎԱԿԱՆԻ ՄԱՅԻՍԻ 20-ԻՆ
Հավելված
ՀՀ կառավարության
2015 թվականի մայիսի 14-ի
N 517-Ն որոշման
ԾՐԱԳԻՐ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԻԴՐՈՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ» ՊԵՏԱԿԱՆ ՈՉ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ 2015-2017 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ԵՆԹԱԿԱ` ՊԵՏԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՀԻԴՐՈՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ
I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
1. Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման և արտակարգ իրավիճակների նախարարության (այսուհետ` լիազոր մարմին) «Հայաստանի հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի պետական ծառայություն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության (այսուհետ` պետհիդրոմետ) կողմից 2015-2017 թվականների ընթացքում կատարման ենթակա` պետական նշանակության հիդրոօդերևութաբանական աշխատանքների ծրագիրը (այսուհետ` ծրագիր) մշակվել է «Հիդրոօդերևութաբանական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի, Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպության (այսուհետ` ՀՕԿ) կոնվենցիայի, Անկախ պետությունների համագործակցության (ԱՊՀ) «Հիդրոօդերևութաբանության բնագավառում փոխգործակցության մասին» և «Անկախ պետությունների համագործակցության միջպետական հիդրոօդերևութաբանական ցանցի մասին» համաձայնագրերի դրույթների հիման վրա:
2. Ծրագրով կանոնակարգվում են լիազոր մարմնի պետհիդրոմետի կողմից 2015-2017 թվականների ընթացքում կատարման ենթակա` պետական նշանակության հիդրոօդերևութաբանական աշխատանքները` ուղղված հիդրոօդերևութաբանական երևույթների և պրոցեսների դիտարկումների պետական ցանցում իրականացվող մոնիթորինգի արդյունքում ստացվող տեղեկատվությամբ հասարակության, պետական մարմինների, իրավաբանական ու ֆիզիկական անձանց պահանջմունքների բավարարմանը, գիտակցելով այդ տեղեկատվության կարևորությունը`
1) վտանգավոր հիդրոօդերևութաբանական պայմաններից, այլ բնական և տեխնածին բնույթի արտակարգ իրավիճակներից տնտեսության և բնակչության պաշտպանության.
2) տնտեսական և բնապահպանական բնույթի որոշումների ընդունման.
3) պետության հիդրոօդերևութաբանական անվտանգության ապահովման.
4) եղանակակլիմայական պայմանների, այլ հիդրոօդերևութաբանական և հելիոերկրաֆիզիկական երևույթների համընդգրկուն փոփոխությունների ուսումնասիրման.
5) միջազգային հիդրոօդերևութաբանական ցանցի հետ լիազոր մարմնի պետհիդրոմետի գործունեության միասնականացման և այլ հարցերում:
3. Ծրագիրը կազմվել է դիտարկումների ցանցի օբյեկտների գործունեությունը կանոնակարգող նորմատիվ իրավական ակտերի հիման վրա` հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2014 թվականի հուլիսի 3-ի N 700-Ն որոշմամբ հաստատված` Հայաստանի Հանրապետության 2015-2017 թվականների պետական միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրով այդ աշխատանքների համար նախատեսված ֆինանսավորման կողմնորոշիչ չափաքանակներն ու ծավալները:
4. Ծրագրում օգտագործված հիմնական հասկացություններն ունեն նույն իմաստը, ինչը ներկայացված է «Հիդրոօդերևութաբանական գործունեության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում:
II. ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿԸ
5. Համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի նոյեմբերի 28-ի N 1872-Ն որոշման 10-րդ կետի` լիազոր մարմնի պետհիդրոմետը, որպես պետական հիդրոօդերևութաբանական ծառայություն, ապահովում է Հայաստանի Հանրապետության իշխանության պետական մարմիններին, բնակչությանը, տնտեսության տարբեր ճյուղերին հիդրոօդերևութաբանական փաստացի պայմանների և դրանց սպասվող փոփոխությունների, կլիմայի ներկա և ապագա վիճակի մասին տեղեկատվությամբ`
1) անբարենպաստ հիդրոօդերևութաբանական պայմաններից բնակչությանը և տնտեսությունը պաշտպանելու նպատակով.
2) մարդկանց կյանքին և սեփականությանն սպառնացող վտանգի և հնարավոր վնասի նվազեցման նպատակով.
3) շրջակա միջավայրի վրա մարդու բացասական ազդեցության կանխարգելման միջոցառումների իրականացման նպատակով:
III. ՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆԱԿԱՆ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐԸ
6. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում` մթնոլորտում և գետնի մակերևույթին տեղի ունեցող ֆիզիկական երևույթների ուսումնասիրման նպատակով 47 օդերևութաբանական (այդ թվում` 6 դժվարամատչելի և 3 մասնագիտացված) կայաններում լրիվ ծրագրով, իսկ 26 հիդրոլոգիական և 2 ագրոօդերևութաբանական դիտակետերում` կրճատ ծրագրով (միայն օդի ջերմաստիճանի, տեղումների, մթնոլորտային երևույթների և ձյան բարձրության), Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպության կողմից սահմանված կարգով և միջազգային ստանդարտներին համապատասխան, Գրինվիչի ժամանակով ժամը 00-ին, 03-ին, 06-ին, 09-ին, 12-ին, 15-ին, 18-ին և 21-ին, իսկ մթնոլորտային երևույթների և եղանակի վիճակի նկատմամբ իրականացվում են շուրջօրյա դիտարկումներ` հետևյալ օդերևութաբանական տարրերի նկատմամբ.
._____________________________________________________________________.
|Աշխատանքների (տարրերի) անվանումները|Ամրագրման հաճախականությունը և |
| |(կամ) ժամկետը |
|___________________________________|_________________________________|
|1) օդի ջերմաստիճան` |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 3 ժամը |
|___________________________________|մեկ անգամ |
|ա. նվազագույն | |
|___________________________________| |
|բ. առավելագույն | |
|___________________________________| |
|գ. ժամկետային | |
|___________________________________|_________________________________|
|2) հողի մակերևույթի ջերմաստիճան` |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 3 ժամը |
|___________________________________|մեկ անգամ |
|ա. նվազագույն | |
|___________________________________| |
|բ. առավելագույն | |
|___________________________________| |
|գ. ժամկետային | |
|___________________________________|_________________________________|
|3) հողախորքային ջերմաստիճան` |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 3 ժամը |
|___________________________________|մեկ անգամ |
|ա. ըստ ծնկավոր ջերմաչափի | |
|___________________________________| |
|բ. ըստ հողախորքային ջերմաչափի | |
|___________________________________| |
|գ. ջերմաստիճանի դիտարկումներ 0,2 մ,| |
|0,4 մ, 0,6 մ, 0,8 մ և 1,0 մ | |
|խորությունների վրա | |
|___________________________________|_________________________________|
|4) քամի` |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 3 ժամը |
|___________________________________|մեկ անգամ |
|ա. ուղղությունը | |
|___________________________________| |
|բ. միջին արագությունը | |
|___________________________________| |
|գ. առավելագույն արագությունը | |
|___________________________________|_________________________________|
|5) տեսանելիություն |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 3 ժամը |
| |մեկ անգամ |
|___________________________________|_________________________________|
|6) ամպամածություն` |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 3 ժամը |
|___________________________________|մեկ անգամ |
|ա. ամպերի բարձրությունը | |
|___________________________________| |
|բ. ամպերի ձևը | |
|___________________________________|_________________________________|
|7) եղանակի վիճակը` |շուրջօրյա |
|___________________________________| |
|ա. դիտարկման ժամկետի եղանակը | |
|___________________________________| |
|բ. միջժամկետային եղանակը | |
|___________________________________| |
|գ. մթնոլորտային երևույթներ | |
|___________________________________|_________________________________|
|8) խոնավություն` |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 3 ժամը |
|___________________________________|մեկ անգամ |
|ա. հարաբերական | |
|___________________________________| |
|բ. հագեցվածության պակասուրդը | |
|___________________________________| |
|գ. պորցիալ ճնշումը | |
|___________________________________| |
|դ. ցողի կետը | |
|___________________________________|_________________________________|
|9) ճնշում` |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 3 ժամը |
|___________________________________|մեկ անգամ |
|ա. կայանի բարձրության վրա | |
|___________________________________| |
|բ. ծովի մակարդակին համապատասխան | |
|___________________________________| |
|գ. բարոմետրական տենդենցի տեսակը | |
|___________________________________| |
|դ. բարոմետրական տենդենցի | |
|մեծությունը | |
|___________________________________|_________________________________|
|10) տեղումների քանակը` |յուրաքանչյուր 12 ժամը մեկ անգամ |
|___________________________________| |
|ա. ըստ տեղումնաչափի | |
|___________________________________| |
|բ. ըստ անձրևագրիչի | |
|___________________________________|_________________________________|
|11) տեղումների ձևը և տեսակը |յուրաքանչյուր 12 ժամը մեկ անգամ |
|___________________________________|_________________________________|
|12) գոլորշացում |շուրջօրյա` յուրաքանչյուր 4 ժամը |
| |մեկ անգամ |
|___________________________________|_________________________________|
|13) ձնածածկույթի` | |
|___________________________________|_________________________________|
|ա. բարձրությունը |օրական մեկ անգամ |
|___________________________________|_________________________________|
|բ. խտությունը |երթուղային` յուրաքանչյուր 5 օրը |
| |մեկ անգամ |
|___________________________________|_________________________________|
|գ. ջրի պաշարի որոշումը |երթուղային` յուրաքանչյուր 5 օրը |
| |մեկ անգամ |
|___________________________________|_________________________________|
|դ. ծածկվածության աստիճանը |օրական մեկ անգամ |
|___________________________________|_________________________________|
|14) վտանգավոր մթնոլորտային | շուրջօրյա |
|երևույթներ` | |
|___________________________________| |
|ա. տեսակը | |
|___________________________________| |
|բ. սկիզբը | |
|___________________________________| |
|գ. վերջը | |
|___________________________________|_________________________________|
|15) սառցակալում` |օրական մեկ անգամ |
|___________________________________| |
|ա. տեսակը | |
|___________________________________| |
|բ. չափսերը | |
._____________________________________________________________________.
IV. ԱԵՐՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐԸ
7. Երևանի աերոլոգիական կայանում օրական մեկ անգամ իրականացվում է մթնոլորտի ռադիոզոնդարկում` Գրինվիչի ժամանակով ժամը 00-ին` մինչև 30 կմ բարձրությամբ մթնոլորտի տարբեր շերտերի հիմնական օդերևութաբանական պարամետրերի` ջերմաստիճանի, խոնավության, ճնշման, քամու ուղղության և արագության ուսումնասիրման նպատակով:
V. ՀԵԼԻՈԵՐԿՐԱՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐԸ
8. Ակտինոմետրիական շուրջօրյա դիտարկումների իրականացում 7 կայաններում (Երևան, Տաշիր, Գյումրի, Համբերդ, Մարտունի, Սևան, Որոտանի լեռնանցք)` օրվա ցերեկային ժամերին` 3 ժամը մեկ անգամ (Գրինվիչի ժամանակով ժամը 06:30-ին, 09:30-ին, 12:30-ին, 15:30-ին, 18:30-ին), գիշերային ժամերին` մեկ անգամ (Գրինվիչի ժամանակով ժամը 21:30-ին)` արեգակի և երկրի ճառագայթման հաշվեկշռի բաղադրիչների վերաբերյալ` ուղիղ ճառագայթման, ցրված ճառագայթման, անդրադարձված ճառագայթման, գումարային ճառագայթման հաշվեկշռի, մակերևույթի ալբեդոյի ուսումնասիրման նպատակով:
9. Օզոնամետրիական դիտարկումների իրականացում` Երևանում (Արաբկիր կայանում) Մ-124 օզոնաչափով, Գրինվիչի ժամանակով ժամը 07:00-ից մինչև ժամը 10:00-ը` պարզ երկնքի դեպքում օզոնի ընդհանուր պարունակության չափումներ` յուրաքանչյուր ժամը մեկ անգամ, Համբերդ կայանում` Դոբսոնի սպեկտրաֆոտոմետրով, օրվա ցերեկային ժամերին պարզ երկնքի դեպքում` 3-5 անգամ:
VI. ԱԳՐՈՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆԱԿԱՆ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐԸ
10. Ագրոօդերևութաբանական դիտարկումների իրականացում Երևանի մասնագիտացված ագրոօդերևութաբանական կայանում, օդերևութաբանական ցանցի 40 կայաններում և 2 ագրոօդերևութաբանական դիտակետերում` շուրջ 30 գյուղատնտեսական մշակաբույսերի վրա, խոտհարքներում և արոտավայրերում.
._____________________________________________________________________.
|Աշխատանքների (տարրերի) անվանումները |Ամրագրման հաճախականությունը |
| |և (կամ) ժամկետը |
|_____________________________________________________________________|
| 1. ՎԵԳԵՏԱՑԻՈՆ ՇՐՋԱՆՈՒՄ |
|_____________________________________________________________________|
|1.1. Բույսերի զարգացման փուլերի որոշում|2 օրը մեկ անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.2. Բույսերի բարձրության որոշում |10 օրը մեկ անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.3. Բույսերի խտության որոշում |3-5 անգամ |
|(1 քառ. մ վրա) | |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.4. Բույսերի վիճակի և դաշտի |10 օրը մեկ անգամ |
|մոլախոտային աղտոտվածության որոշում | |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.5. Բերքատվության տարրերի որոշում |տարեկան 3 անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.6. Բերքի կառուցվածքի որոշում |տարեկան մեկ անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.7. Կանաչ զանգվածի որոշում |10 օրը մեկ անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.8. Հողի վերին շերտերի (0-5 սմ) |հարակից չոռոգվող |
|վիճակի որոշում` աչքաչափային մեթոդով |տարածքներում, ամեն օր |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.9. Հողի խոնավության գործիքային |ամսական 3 անգամ |
|որոշում | |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.10. Հողի խոնավության որոշում 9 |ըստ ստանդարտներով սահմանված |
|կայաններում` մինչև 1 մ խորությամբ 5 |ժամկետների |
|մակարդակների վրա | |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.11. Ջերմասեր մշակաբույսերի հողի |մեկ ամսվա ընթացքում` 2 օրը |
|վարելաշերտի ջերմաստիճանի որոշում |մեկ անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.12. Հողի կեղևակալվածության որոշում |մեկ ամսվա ընթացքում` 2 օրը |
| |մեկ անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.13. Մշակաբույսերի վնասվածության |երևույթի առկայության դեպքում|
|որոշում` պայմանավորված վնասատուների, | |
|հիվանդությունների և օդերևութաբանական | |
|անբարենպաստ պայմանների ազդեցությամբ | |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.14. Արոտավայրերում խոտածածկի և հողի |արածեցման սեզոնում` 10 օրը |
|վերին շերտի պայմանների որոշում |մեկ անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.15. Հողի մակերևույթից գոլորշացման |մայիս-հոկտեմբեր ամիսներին` |
|որոշում |6 օրը մեկ անգամ |
|_______________________________________|_____________________________|
|1.16. Պտղատուների վիճակի հետազոտություն|մեկ անգամ գարնանը` ծաղկման |
| |ժամանակաշրջանում |
|_____________________________________________________________________|
| 2. ՈՉ ՎԵԳԵՏԱՑԻՈՆ ՇՐՋԱՆՈՒՄ |
|_____________________________________________________________________|
|2.1. Աշնանացան ցորենի և ցանովի |տարեկան 2 անգամ` հունվարին և |
|խոտաբույսերի կենսունակության որոշում |փետրվարին |
|_______________________________________|_____________________________|
|2.2. Պտղատուների ճյուղերի |- 18oC ցածր ջերմաստիճանների |
|կենսունակության որոշում |դեպքում` անմիջապես, մարտ |
| |ամսին` պարտադիր կարգով |
|_______________________________________|_____________________________|
|2.3. Աշնանացան ցորենի թփակալման |ձմռան ընթացքում, զույգ օրերին|
|հանգույցի ջերմաստիճանի որոշում | |
|_______________________________________|_____________________________|
|2.4. Հողի սառածության և (կամ) |ձմռան ընթացքում` զույգ օրերին|
|հալվածության խորության որոշում | |
|_______________________________________|_____________________________|
|2.5. Ձյունաչափություն աշնանացանի |10 օրը մեկ անգամ` ձյան |
|դաշտերում և պտղատու այգիներում |առկայության դեպքում |
._____________________________________________________________________.
VII. ՀԻԴՐՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐԸ
11. Հիդրոլոգիական ռեժիմային ուսումնասիրությունների իրականացում` 7 գետավազանային (Քասախ-Սևջուր, Սևան-Հրազդան, Դեբեդ, Ախուրյան, Արփա, Որոտան, Աղստև) հիդրոլոգիական կայանների 86 գետային, 5 ջրամբարային (Ազատի, Ախուրյանի, Ապարանի, Մարմարիկի և Արփի լճի) և 4 լճային (Սևանա լճի) դիտակետերում.
._____________________________________________________________________.
|Աշխատանքների (տարրերի) անվանումները |Ամրագրման հաճախականությունը |
| |և (կամ) ժամկետները |
|____________________________________|________________________________|
|1) գետերում` | |
|____________________________________|________________________________|
|ա. ջրի ելքը (ծախսը) |հորդացման շրջանում` ամսական 3-4 |
| |անգամ, մյուս ամիսներին` 1-2 |
| |անգամ |
|____________________________________|________________________________|
|բ. ջրի մակարդակը |յուրաքանչյուր 12 ժամը մեկ անգամ |
|____________________________________|________________________________|
|գ. ջրի ջերմաստիճանը |յուրաքանչյուր 12 ժամը մեկ անգամ |
|____________________________________|________________________________|
|դ. սառցային երևույթները |յուրաքանչյուր 12 ժամը մեկ անգամ |
| |(երևույթի առկայության դեպքում) |
|____________________________________|________________________________|
|2) Սևանա լճի ջրի ջերմաստիճանը |առնվազն ամսական մեկ անգամ |
|տարբեր խորություններում, ալիքի | |
|բարձրությունը, ջրի թափանցելիության | |
|սահմանը | |
|____________________________________|________________________________|
|3) գոլորշացման դիտարկումներ Սևանա |շուրջօրյա` 4 ժամը մեկ անգամ |
|լճի ավազանի 3 օդերևութաբանական | |
|կայաններում (Սևան, Մարտունի, | |
|Վարդենյաց լեռնանցք) | |
|____________________________________|________________________________|
|4) Սևանա լճի 4 դիտակետերում (Սևան, |յուրաքանչյուր 12 ժամը մեկ անգամ |
|Շորժա, Կարճաղբյուր, Մարտունի) լճի | |
|մակարդակի և ջերմաստիճանի | |
|դիտարկումներ | |
|____________________________________|________________________________|
|5) Ազատի, Ախուրյանի, Ապարանի, | |
|Մարմարիկի և Արփի լճի ջրամբարներում`| |
|____________________________________|________________________________|
|ա. ջրի ջերմաստիճանը |յուրաքանչյուր 12 ժամը մեկ անգամ |
|____________________________________|________________________________|
|բ. ջրի ծավալը |յուրաքանչյուր 12 ժամը մեկ անգամ |
|____________________________________|________________________________|
|գ. ջրի մակարդակը |հորդացման շրջանում` ամսական 3-4 |
| |անգամ, մյուս ամիսներին` 1-2 |
| |անգամ |
|____________________________________|________________________________|
|դ. սառցային երևույթները |երևույթի առկայության դեպքում |
._____________________________________________________________________.
VIII. ՌԱԴԻՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐԸ
12. Հիդրոօդերևութաբանական ցանցի 34 (այդ թվում` 14 հենակետային) կայաններում ռադիոլոգիական իրավիճակի վերաբերյալ ամեն օր` Գրինվիչի ժամանակով ժամը 06:00-ին և 18:00-ին իրականացնել գամմա ֆոնի չափումներ: Երևանյան լաբորատորիայում իրականացնել մթնոլորտից երկրի մակերևույթի վրա տեղացող ռադիոակտիվ փոշու խտության ամենօրյա չափումներ:
13. Իրականացնել օդերևութաբանական կայաններից բերված հողի նմուշների գումարային բետտա-ակտիվության չափումներ:
14. Իրականացնել ատոմակայանի շրջակայքից (Սևջրից) բերված ջրի նմուշներում կոշտ մնացորդների գումարային բետտա-ակտիվության չափումներ:
IX. ԳԻՏԱՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԸ
15. 2015-2017 թվականների ընթացքում գիտահետազոտական աշխատանքներն իրականացնել հետևյալ հիմնական ուղղություններով`
1) վերլուծելով և ամփոփելով նախորդ տարվա դիտարկումների հավաքագրված տվյալները` կազմել Հայաստանի Հանրապետության տարածքի տարվա կլիմայական նկարագիրը, ներկայացնել հաշվետվություն ՀՕԿ-ի VI տարածաշրջանային ասոցիացիայի տարածաշրջանային կենտրոն և Հայաստանի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայություն (շարունակական).
2) որպես տարածաշրջանային կլիմայական կենտրոն` ստանձնած պարտավորությունների շրջանակներում իրականացնել Կովկասի տարածաշրջանի կլիմայական մոնիթորինգ (ամսական և սեզոնային ջերմաստիճանների ու տեղումների դիտված քանակների շեղումները նորմայից), արդյունքները տեղադրել ինտերնետային կայքում (շարունակական).
3) իրականացնել Հայաստանի Հանրապետության տարածքի կլիմայական մոնիթորինգ (ամսական, սեզոնային և տարեկան միջին ջերմաստիճանների ու տեղումների քանակի, նորմայից դրանց շեղումների քարտեզագրում), ստացված արտադրանքը տեղադրել ինտերնետային կայքում և տրամադրել Գերմանիայի եղանակի ծառայությանը (DWD)` ՀՕԿ-ի Եվրոպայի տարածաշրջանի կլիմայական մոնիթորինգի համակարգի կայքում տեղադրելու համար (շարունակական).
4) վերանայել կլիմայական բոլոր հարաչափերի նորմերը` ներառելով նախորդ տարվա դիտարկումների տվյալները.
5) վերլուծել Հայաստանի Հանրապետության տարածքում տաք և ցուրտ ալիքները և գնահատել դրանց փոփոխությունները.
6) ապահովել Մետեո-Ֆրանսի կողմից մշակված տեղումների և ջերմաստիճանի ամսական տվյալների վերականգնման ծրագրի (HOMER) ներդրումը և օգտագործումը` կլիմայական ամսական տվյալների շարքերում` սխալների հայտնաբերման, վերականգնման և համասեռության ապահովման նպատակով.
7) վերլուծել Երևանում 15 մ/վրկ և ավելի ուժգնությամբ քամիների կանխատեսումները` ըստ Եվրոպական միջնաժամկետ եղանակային կանխատեսումների կենտրոնի կողմից առաջարկված մոդելի (ERA-Interim), դրանց արդարացվածության աստիճանը բարձրացնելու համար.
8) ուսումնասիրել կլիմայի փոփոխության ազդեցությունը քաղաքային կլիմայի ջերմային սթրեսների վրա.
9) վերլուծել Կլիմայի փոփոխության միջկառավարական խմբի (IPCC) կողմից առաջարկված գլոբալ կլիմայական մոդելների (CMIP5) արդյունքները` Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կլիմայի փոփոխության սցենարների ճշգրտման համար, գնահատել տարածաշրջանային կլիման վերարտադրելու մոդելների ունակությունը.
10) վերամասշտաբավորել գլոբալ կլիմայական մոդելների արդյունքները և տեղայնացնել Հայաստանի Հանրապետության համար: Արդյունքները քարտեզագրել Աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգի (GIS) միջոցով.
11) կիրառել Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների (ԱՄՆ) Միջազգային գիտակիրառական ինստիտուտի (IRI) կողմից մշակված երկարաժամկետ կանխատեսումների Կլիմայի կանխատեսումների գործիք (CPT) ծրագրային փաթեթը` գլոբալ շրջանառության պրոցեսները բնութագրող ինդեքսների (ENSO, NAO, AO, PNA և այլն) և տեղական դիտարկումների տվյալների միջև ստացված վիճակագրական կապերի հիման վրա և գնահատել ստացված արդյունքները` ըստ ՀՕԿ-ի համապատասխան մեթոդաբանության (շարունակական).
12) գնահատել Հայաստանի տարածաշրջանում կլիմայական էքստրեմումների ինդեքսները (RCLIMDEX)` ներառելով վերջին տարիների տվյալները, արդյունքները կիրառել տարբեր ոլորտներին սպասարկելու համար (շարունակական).
13) գնահատել Հայաստանի Հանրապետության տարածքի մթնոլորտային տեղումների փոփոխությունները` նորացված սցենարներով.
14) գնահատել Սևանա լճի տարբեր մակարդակներից և լճի ավազանի մթնոլորտային տեղումներից ու օդի ջերմաստիճանից կախված ազատ հոսքը և բազմամյա փոփոխությունները.
15) կլիմայի փոփոխության համատեքստում մշակել և փորձարկել Սևանա լճից գոլորշիացման հաշվարկային ալգորիթմը.
16) իրականացնել Հայաստանի Հանրապետության տարածքում երաշտային պայմանների ամսական և սեզոնային մոնիթորինգ (շարունակական).
17) համեմատել հողի խոնավության ավտոմատ կայաններից ստացված տվյալները հողախորքային դիտարկումների տվյալների հետ և դրանց միջև գտնել ինդեքսներ.
18) զարգացնել եղած մեթոդները և ներդնել նորերը` գետերում տասնօրյակային և վեգետացիոն ժամանակահատվածի միջին ելքերի կանխատեսումների արդարացվածության բարելավման համար.
19) լրամշակել և կատարելագործել Սևանա լճի մակարդակի փոփոխության և խոշոր ջրամբարների առավելագույն լցվածության կանխատեսումների մեթոդները.
20) իրականացնել «Մերձավոր Արևելքի և Սևծովյան տարածաշրջանի երկրներում հանկարծահաս հեղեղումների կառավարում» ծրագրի (BSMEFFG) միջոցով ստացվող հիդրոօդերևութաբանական արդյունքների լիարժեք կիրառում` գետերում հանկարծահաս հեղեղումների կանխատեսման և անբարենպաստ ու վտանգավոր իրավիճակների վերաբերյալ նախազգուշացումների կազմման համար, ինչպես նաև` BSMEFFG արդյունքների և փաստացի արժեքների համեմատություն և վերլուծություն.
21) կատարել «Հայկական ԽՍՀ բնական պայմաններ և ռեսուրսներ» ատլասի քարտեզների թվայնացում, տվյալների թարմացում և վերատպագրում` օգտագործելով ժամանակակից թվային տեխնոլոգիաները.
22) իրականացնել Ռուսաստանի Դաշնության պետական հիդրոլոգիական ինստիտուտի կողմից մշակված հիդրոլոգիական ծրագրային փաթեթների ներդրում ծառայության աշխատանքներում, դրանց կիրառման վերաբերյալ ուսուցման կազմակերպում` ինչպես համապատասխան բաժինների, այնպես էլ` դիտարկումների ցանցի աշխատակիցների համար.
23) հիդրոլոգիական կայաններում ներդնել Ռուսհիդրոմետի կողմից մշակված հիդրոլոգիական դիտարկումների արդյունքներն ամփոփող և ելքային պատրաստի տեղեկատվություն տրամադրող համակարգչային ծրագիրը.
24) GIS համակարգի կիրառմամբ` կազմել Սևանա լճի խորաչափական քարտեզը, ինչը հնարավորություն կտա լճի մակարդակի բարձրացմանը զուգընթաց գնահատելու առափնյա տարածքների ջրածածկումները և լճի հայելու մակերեսը.
25) լրամշակել և տպագրել «ԽՍՀՄ մակերևութային ջրային ռեսուրսներ. 9-րդ հատորի 2-րդ թողարկում» աշխատությունը.
26) կազմել և թողարկել Մակերևութային ջրային ռեսուրսների և դրանց ռեժիմի բազմամյա տվյալների 2011-2015 թվականների տեղեկատուն:
----------------------------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասում