(ուժը կորցրել է 09.12.98 թիվ 782 որոշում)
i
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՐՈՇՈՒՄ
16 դեկտեմբերի 1994 թ. թիվ 581
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԱՈՒԴԻՏՈՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱՎՈՐ ԿԱՆՈՆԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հայաստանի Հանրապետությունում աուդիտորական գործունեության կանոնակարգման նպատակով Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.
1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետությունում աուդիտորական գործունեության ժամանակավոր կանոնադրությունը (կցվում է):
2. Հայաստանի Հանրապետությունում աուդիտորական գործունեության մեթոդական ղեկավարման, կոորդինացման, աուդիտորների ատեստավորման և նրանց հիմնական գործունեության նկատմամբ վերահսկողության իրականացման նպատակով Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարությանն առընթեր ստեղծել աուդիտորական գործունեության հանձնաժողով:
3. Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարությանը` մեկամսյա ժամկետում հաստատել աուդիտորական գործունեության հանձնաժողովի անհատական կազմը և նրա կանոնակարգը:
4. Սահմանել, որ աուդիտորական մասնագիտացված պետական ձեռնարկություն կարող է ստեղծվել Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարության կողմից, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
ՀԱՍՏԱՏՎԱԾ Է
ՀՀ կառավարության 1994 թ.
դեկտեմբերի 16-ի թիվ 581 որոշմամբ
ԺԱՄԱՆԱԿԱՎՈՐ ԿԱՆՈՆԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ԱՈՒԴԻՏՈՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ
I. Ընդհանուր դրույթներ
1. Աուդիտը աուդիտորի և ձեռնարկության, հիմնարկի, կազմակերպության, այլ պատվիրատուի (այսուհետև` ձեռնարկություն) միջև կնքված պայմանագրի հիման վրա ձեռնարկության ֆինանսական հաշվետվության ստուգման ձև է, որն ուղղված է դրա հաշվետվության, հաշվեկշռի ու տնտեսավարման արդյունքների գնահատմանը և արժանահավատության ապահովմանը, ինչպես նաև ձեռնարկության ֆինանսատնտեսական գործունեությանը վերաբերող հարցերի պարզաբանման և բացահայտման ուղղությամբ այլ ծառայությունների մատուցմանը:
i
2. Աուդիտորական գործունեությամբ կարող են զբաղվել սահմանված կարգով աուդիտորական գործունեության լիցենզիա ու պետական գրանցում ստացած ձեռներեցները և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված բոլոր կազմակերպական-իրավական տեսակի ձեռնարկությունները` անկախ սեփականության ձևից (բացառությամբ բաց բաժնետիրական ընկերությունների):
/խմբ. 10.03.97 թիվ 36 որոշում/
3. Աուդիտորական գործունեության հիմնական նպատակն է աջակցել Հայաստանի Հանրապետության ձեռնարկությունների հաշվապահական հաշվառման և հաշվետվության ճիշտ կազմակերպմանը, ինչպես նաև դրանց ֆինանսական տեղեկատվության և հաշվետվության արժանահավատության մասին որակյալ գնահատականների տրամադրմանը ձեռնարկության հիմնադրին (հիմնադիրներին) և ղեկավար մարմիններին:
4. Աուդիտորական գործունեության օբյեկտ կարող է հանդիսանալ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող բոլոր ձեռնարկությունների ֆինանսատնտեսական գործունեությունը:
5. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում առանձին կազմակերպական-իրավական տեսակի ձեռնարկությունների հրապարակման ենթակա հաշվետվությունները Հայաստանի Հանրապետության հարկային պետական տեսչություն, ինչպես նաև վիճակագրական մարմիններին պետք է ներկայացվեն աուդիտորի կողմից վավերացված ձևով:
6. Աուդիտորական մասնագիտացված ձեռնարկությունների և անհատ աուդիտորների գործունեության վերահսկողությունը, այդ գործունեության գծով ստացվող գանգատների քննարկումն իրականացվում են Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարությանն առընթեր աուդիտորական գործունեության հանձնաժողովի և պետական իրավասու այլ մարմինների կողմից, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
II. Աուդիտորական գործունեության կարգավորումը
7. Աուդիտորը սահմանված կարգով աուդիտ անցկացնող, լիցենզիա ստացած և Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարությանն առընթեր աուդիտորական գործունեության հանձնաժողովի (այսուհետև` հանձնաժողով) կողմից հաշվառման վերցված ձեռնարկություն է կամ անհատ ձեռներեց:
i
8. Աուդիտորական գործունեության լիցենզիա (թույլտվություն) տրվում է Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարության կողմից սույն կանոնադրության 2-րդ կետում նշված տնտեսավարող սուբյեկտներին:
/փոփ. 10.03.97 թիվ 36 որոշում/
9. Աուդիտ անցկացնող մասնագետը (այսուհետև` մասնագետ) պետք է ստանա որակավորման վկայական: Վկայականի ստացման համար անցկացվող տեստավորմանը մասնակցելու դիմում ներկայացրած անձը պետք է ունենա տնտեսագիտական կամ իրավաբանական բարձրագույն կրթություն, կամ աուդիտորական, հաշվապահական, տնտեսագիտական աշխատանքի առնվազն 4 տարվա ստաժ:
10. Աուդիտորը վարում է հիմնական գործունեության օրագիր, որտեղ արտացոլում է (գրառում է) աուդիտների արդյունքները: Տարեկան մեկ անգամ, հանձնաժողովի կողմից նախատեսված ժամկետում, աուդիտորը նշված օրագիրը ներկայացնում է հանձնաժողովին` վերահսկողության իրականացման և համապատասխան հաշվառման համար: Օրագրի ձևը և վարման կարգը սահմանում է հանձնաժողովը:
11. Աուդիտի անցկացման ժամանակ աուդիտորը ստուգում է ձեռնարկության հաշվապահական հաշվառման և ներտնտեսական վերահսկողության վիճակը, դրանց համապատասխանությունը սահմանված կարգին և կանոններին, հաշվապահական հաշվառման ու հաշվետվությունների արժանահավատությունը, ձեռնարկության հիմնադիր փաստաթղթերով սահմանված պահանջների պահպանումը և տալիս է հաշվապահական հաշվառման ու հաշվետվությունների վիճակի գնահատական:
12. Կնքված պայմանագրի համաձայն, աուդիտորը ձեռնարկությանը կարող է մատուցել նաև այլ ծառայություններ (ֆինանսատնտեսական գործունեության վերլուծություն, վերլուծության հիման վրա ձեռնարկության գործունեության բարելավման ուղղությամբ առաջարկությունների նախապատրաստում, ֆինանսների հաշվապահական հաշվառման, հարկային կարգապահության պահպանման, ներտնտեսական վերահսկողության և տնտեսական օրենսդրության այլ հարցերով խորհրդատվական գործունեության իրականացում):
13. Աուդիտորին արգելվում է զբաղվել սույն կանոնադրության 1-ին և 12-րդ կետերում չնշված գործունեության տեսակներով:
III. Աուդիտի անցկացման կարգը
14. Ձեռնարկությունն աուդիտ անցկացնելու նպատակով աուդիտորական ձեռնարկության կամ անհատ ձեռներեցի հետ կնքում է աուդիտի անցկացման և (կամ) աուդիտորական ծառայությունների մասին պայմանագիր:
15. Աուդիտորի կողմից ձեռնարկության աուդիտ չի կարող անցկացվել, եթե նա`
գտնվում է ձեռնարկության հիմնադրի կամ ղեկավար մարմնի անդամ հանդիսացող անձանց հետ մերձավոր ազգակցական կապի մեջ.
աշխատում է տվյալ ձեռնարկությունում կամ վերջինիս հետ այլ պայմանագրային հարաբերությունների մեջ է.
հանդիսանում է տվյալ ձեռնարկության հիմնադիրը (բաժնետերը):
16. Աուդիտի անցկացման համար ձեռնարկության ղեկավարը և մյուս աշխատողներն աուդիտորին տրամադրում են անհրաժեշտ փաստաթղթեր ու հաշվային տվյալներ և հնարավորություն են ստեղծում սահմանված կարգով աուդիտն ավարտելու ու համապատասխան եզրակացություն նախապատրաստելու համար:
17. Աուդիտորն աուդիտի արդյունքները ձևակերպում է եզրակացության ձևով, որը տրամադրում է ձեռնարկության հիմնադրին (հիմնադիրներին) և (կամ) ղեկավար մարմնին:
Եզրակացության մեջ աուդիտորը, կնքված պայմանագրի համաձայն, անհրաժեշտ ծանոթագրությունների և պարզաբանումների հետ միասին տալիս է ձեռնարկությունում հաշվապահական հաշվառման և հաշվետվության վիճակի գնահատականը:
Եզրակացության պատրաստման ժամանակ աուդիտորը պարտավոր է լինել անկախ և օբյեկտիվ, պահպանել ձեռնարկության ներքին կարգապահական կանոնները, առևտրային գաղտնիքը, ինչպես նաև աուդիտի անցկացման մասին կնքված պայմանագրի պահանջները:
18. Աուդիտորն աուդիտի արդյունքների հիման վրա ընդունում է որոշում ձեռնարկության կողմից ներկայացվող` պայմանագրում նշված ժամանակահատվածի հաշվապահական հաշվետվությունը հաստատելու կամ հաստատելուց հրաժարվելու մասին և այդ կապակցությամբ կատարում է համապատասխան գրառում տվյալ հաշվետվությունում:
19. Աուդիտորի եզրակացության մեջ նշված տվյալներն ու հետևությունները պետք է հիմնավորվեն համապատասխան փաստաթղթերով և գործող օրենսդրության նորմերով:
IY. Աուդիտորի պատասխանատվությունը
i
20. Աուդիտորին տրված լիցենզիան Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների նախարարության կողմից ուժը կորցրած է ճանաչվում`
ա) լիցենզավորման համար նախարարություն ներկայացված փաստաթղթերում նշված ոչ հավաստի տեղեկությունների դեպքում.
բ) եթե աուդիտորն իրականացնում է սույն կանոնադրությամբ արգելված գործունեություն.
գ) մեկ տարվա ընթացքում աուդիտ չանցկացնելու դեպքում.
դ) մասնագետներից առնվազն մեկին որակավորման վկայականից զրկելու դեպքում.
ե) եթե խախտվում են աուդիտորական գործունեության վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության և սույն կանոնադրությամբ նախատեսված պահանջները:
/ուժը կորցրել է 07.05.97 թիվ 124 որոշում/
21. Մասնագետը հանձնաժողովի կողմից զրկվում է որակավորման վկայականից.
ա) որակավորման վկայական ստանալու համար հանձնաժողովին ներկայացված փաստաթղթերում ոչ հավաստի տեղեկություններ նշելու դեպքում.
բ) եթե մասնագետի կողմից խախտվում են աուդիտի անցկացման վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության և սույն կանոնադրության պահանջները.
գ) եթե դատարանի դատավճռով նա զրկված է որոշակի պաշտոններ վարելու կամ որոշակի գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից:
/ուժը կորցրել է 07.05.97 թիվ 124 որոշում/
22. Աուդիտորական գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքից զրկված աուդիտորը կամ մասնագետը կարող է ընդհանուր հիմունքներով հավակնել լիցենզիա կամ վկայական ստանալուն, զրկման պահից սկսած 2 տարի հետո:
/ուժը կորցրել է 07.05.97 թիվ 124 որոշում/
i
20. Եթե ձեռնարկության ֆինանսատնտեսական վիճակի վերաբերյալ աուդիտորի սխալ եզրակացության հետևանքով վնաս է հասցվել ձեռնարկությանը և (կամ) դրա հետ պայմանագիր կնքած երրորդ կողմին, ապա վերջինիս և (կամ) կազմակերպության հանդեպ աուդիտորը պատասխանատվություն է կրում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով և չափով:
/փոփ. 07.05.97 թիվ 124 որոշում/
21. Ձեռնարկության առևտրային գաղտնիքը հրապարակելու կամ հայտնի դարձնելու դեպքում աուդիտորը կամ մասնագետը պատասխանատվություն է կրում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:
/փոփ. 07.05.97 թիվ 124 որոշում/