ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՂԵՐԻ ՄԵԼԻՈՐԱՑԻԱՅԻ ՄԱՍԻՆ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔԸ

Ընդունված է 2005 թվականի մայիսի 20-ին

ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՂԵՐԻ ՄԵԼԻՈՐԱՑԻԱՅԻ ՄԱՍԻՆ

ԳԼՈՒԽ 1
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Սույն օրենքով կարգավորվում են հողերի բերրիության պահպանության և բարձրացման, հողատարումից և աղակալումից պաշտպանման, գյուղատնտեսական շրջանառության մեջ սակավ բերրի հողերի ընդգրկման նպատակով գյուղատնտեսական հողերի մելիորացիայի հետ կապված հարաբերությունները:

Սույն օրենքում օգտագործվում են հետևյալ հիմնական հասկացությունները`

գյուղատնտեսական հողերի մելիորացիա (այսուհետ` մելիորացիա)` ջրային, օդային ու ջերմային անբարենպաստ ռեժիմներ, անբավարար քիմիական և ֆիզիկական հատկանիշներ ունեցող հողերի բարելավում` հիդրոտեխնիկական, կուլտուրտեխնիկական, քիմիական, ագրոտեխնիկական և այլ մելիորատիվ միջոցառումներ իրականացնելու միջոցով այդ հողերը գյուղատնտեսական շրջանառության մեջ ներառելու նպատակով.

մելիորացվող հողեր` հողեր, որոնց սակավ բերրիությունը բարելավվում է մելիորատիվ միջոցառումների իրականացման շնորհիվ.

մելիորացված հողեր` հողեր, որոնց վրա իրականացվել է մելիորացիա.

մելիորատիվ հողեր` մելիորացվող, ինչպես նաև մելիորացիայի ենթակա հողեր.

հիդրոտեխնիկական մելիորատիվ համակարգեր (այսուհետ` մելիորատիվ համակարգեր)` հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների համակարգ, որն ապահովում է հողի ջրային, աղային, օդային, ջերմային և սնուցման օպտիմալ ռեժիմները.

մելիորատիվ միջոցառումներ` մելիորատիվ համակարգերի շինարարություն, վերանորոգում, վերականգնում և շահագործում, ջրարբիացման իրականացում, հակահողատարային և դաշտապաշտպան անտառաշերտերի հիմնում, հողի ֆիզիկական և ագրոքիմիական հատկանիշների բարելավմանն ուղղված աշխատանքներ, այդ աշխատանքների գիտական և արտադրատեխնիկական ապահովում:

Հայաստանի Հանրապետությունում մելիորացիայի բնագավառում հարաբերությունները կարգավորվում են սույն օրենքով, Հայաստանի Հանրապետության ջրային օրենսգրքով, օրենքներով և իրավական այլ ակտերով:

Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված են այլ նորմեր, քան նախատեսված են սույն օրենքով, ապա կիրառվում են միջազգային պայմանագրերի նորմերը:

Մելիորատիվ միջոցառումների բնույթից ելնելով` տարանջատվում են մելիորացիայի հետևյալ տեսակները`

հիդրոտեխնիկական մելիորացիա` մելիորատիվ միջոցառումների համակարգ, որը նպատակաուղղված է բարելավելու չորային, ճահճակալված, գերխոնավ, աղակալված, հողատարված, լվացված և այլ կարգի հողերի ջրային, աղային, օդային, ջերմային և սնուցման ռեժիմները` ոռոգում, ցամաքեցում, աղուտների աղազերծում և լվացում, հակասողանքային, հակահեղեղային, հակահողատարային և այլ մելիորատիվ միջոցառումներ իրականացնելու միջոցով.

ագրոտեխնիկական մելիորացիա` հողապաշտպան, ջրակարգավորիչ և այլ բնույթի մելիորատիվ միջոցառումների համակարգ, որն իրականացվում է հակահողատարային և դաշտապաշտպան անտառաշերտեր հիմնելու միջոցով.

կուլտուրտեխնիկական մելիորացիա` մելիորատիվ միջոցառումների համակարգ, որի նպատակն է հողերի մաքրումը քարերից, կոճղերից, բուսական ծածկույթից և այլ առարկաներից, հողերի ռեկուլտիվացիան և այլն.

քիմիական մելիորացիա` մելիորատիվ միջոցառումների համակարգ, որը նպատակաուղղված է հատուկ քիմիական նյութեր կիրառելու միջոցով բարելավելու հողերի քիմիական և ֆիզիկական հատկանիշները:

ԳԼՈՒԽ 2
ՄԵԼԻՈՐԱՑԻԱՅԻ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԻՐԱՎԱՍՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Մելիորացիայի բնագավառում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության (այսուհետ` կառավարություն) իրավասություններն են`

1) պետական քաղաքականության որոշումը.

2) ոլորտը կարգավորող նորմատիվ իրավական ակտերի ընդունումը.

3) պետական սեփականության մելիորատիվ համակարգերի տիրապետումը, տնօրինումը և օգտագործումը.

4) մելիորատիվ միջոցառումների պետական ծրագրերի ընդունումը և դրանց իրականացման ապահովումը:

Մելիորացիայի բնագավառում կառավարության լիազորած պետական մարմինների իրավասություններն են`

1) ծրագրերի մշակումը և իրականացումը.

2) հողերի մելիորատիվ վիճակի մոնիտորինգի վարումը.

3) գրունտային ջրերի մակարդակների մոնիտորինգի վարումը.

4) կոլեկտորադրենաժային ցանցերի շահագործման կազմակերպումը.

5) մելիորատիվ միջոցառումների ծրագրավորումը.

6) մելիորատիվ համակարգերի անձնագրավորումը.

7) մելիորատիվ հողերի հաշվառման և մոնիտորինգի կազմակերպումը.

8) մելիորացիայի բնագավառի ստանդարտներ և նորմեր սահմանող իրավական ակտերի նախագծերը կառավարության քննարկմանը ներկայացնելը.

9) հողերի մելիորատիվ վիճակի գնահատումը մելիորատիվ միջոցառումների իրականացումից առաջ և հետո:

ԳԼՈՒԽ 3
ՄԵԼԻՈՐԱՏԻՎ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ

Մելիորատիվ միջոցառումները կարող են իրականացվել միայն հողամասի սեփականատիրոջ կամ նրա լիազորած անձի համաձայնությամբ:

Հողամասերի սեփականատերերի կամ օգտագործման իրավունք ունեցող անձանց կողմից կամ նրանց պատվերով մելիորատիվ միջոցառումների ծրագրավորման դեպքում մելիորացիայի տեսակները և իրականացման ծավալները որոշվում են կառավարության սահմանած նորմերին և ստանդարտներին համապատասխան:

Մելիորացիայի տեսակը որոշվում է` հաշվի առնելով մելիորացվող տարածքի բնակլիմայական առանձնահատկությունները և գյուղատնտեսության կարիքները:

Մելիորացիայի ենթակա հողերը մելիորատիվ միջոցառումների անցկացման ամբողջ ժամանակահատվածում, հողամասի սեփականատիրոջ կամ նրա լիազորած անձի և մելիորացիա իրականացնողի միջև կնքված պայմանագրի համաձայն, օգտագործվում են մելիորացիա իրականացնողի կողմից:

Իրավասու մարմնի հետ կնքված պայմանագրի համաձայն պետական սեփականության հողամասերի վրա սեփական միջոցներով աղազերծման մելիորատիվ աշխատանքներ իրականացրած ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձանց կառավարության կողմից հաստատված կարգով տրամադրվում է այդ հողամասի ուղղակի գնման (կամ առանց մրցույթի վարձակալման) իրավունք:

Համայնքային սեփականության հողամասերի վրա սեփական միջոցներով աղազերծման մելիորատիվ աշխատանքներ իրականացրած ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձանց այդ հողամասի ուղղակի վաճառքի (կամ առանց մրցույթի վարձակալման) պայմանները սահմանվում են համայնքի ղեկավարի հետ կնքված պայմանագրով:

Մելիորատիվ համակարգերի շահագործումը և պահպանումն իրականացնում է սեփականատերը և (կամ) օրենսդրությամբ սահմանված կարգով օգտագործման, տիրապետման իրավունք ստացած անձը:

Մելիորատիվ միջոցառումների իրականացումը չպետք է խախտի էներգետիկական տեղակայանքների բնականոն աշխատանքը կամ հանգեցնի դրանց վնասմանը:

Մելիորատիվ միջոցառումներն իրականացվում են` պահպանելով Հայաստանի Հանրապետության ջրային, հողային, էներգետիկայի, անտառային և բնապահպանական ոլորտների օրենսդրության պահանջները:

ԳԼՈՒԽ 4
ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹ

Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվանից երեք ամիս հետո: