ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ
9 դեկտեմբերի 2004 թվականի N 50
i
24. 50 ՏՈԿՈՍ ԵՎ ԱՎԵԼԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՎԵՐՍՏՈՒԳՈՂ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ (ՎԵՐՍՏՈՒԳՈՂՆԵՐԻ) ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2003 թվականի նոյեմբերի 21-ի N 1923-Ն որոշմամբ հաստատված կարգի 9-րդ կետի`
1. Ընդունել ի գիտություն 50 տոկոս և ավելի պետական մասնակցությամբ առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության նկատմամբ հսկողության արդյունքների մասին ամփոփ հաշվետվությունը:
2. Հայաստանի Հանրապետության նախարարներին և պետական կառավարման այլ մարմինների ղեկավարներին` հիմք ընդունելով պետական մասնակցությամբ առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների գործունեության նկատմամբ հսկողության արդյունքներն ու եզրակացությունները`
ա) քննարկել «Բաժնետիրական ընկերությունների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի պահանջներին առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) կազմի և գործունեության համապատասխանության հարցը և միջոցներ ձեռնարկել առկա թերությունները վերացնելու համար.
բ) մեկամսյա ժամկետում` Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարություն ներկայացնել տեղեկություններ` վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) հաշվետվություններում առկա թերությունները վերացնելու ուղղությամբ ձեռնարկված միջոցների մասին:
3. Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարին` եռամսյա ժամկետում Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացնել վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) կազմի ձևավորման և գործունեության կանոնակարգ:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2004 ԹՎԱԿԱՆԻ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 10-ԻՆ
ԱՄՓՈՓ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆ 50 ՏՈԿՈՍ ԵՎ ԱՎԵԼԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ ԱՌԵՎՏՐԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ՎԵՐՍՏՈՒԳՈՂ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎՆԵՐԻ (ՎԵՐՍՏՈՒԳՈՂՆԵՐԻ) ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2003 թ. նոյեմբերի 21-ի N 1923-Ն որոշման պահանջների կատարման ուղղությամբ ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության կողմից իրականացված միջոցառումները.
1. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2003 թ. նոյեմբերի 21-ի N 1923-Ն որոշմամբ հաստատված «50 տոկոս և ավելի պետական մասնակցությամբ առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության նկատմամբ հսկողության իրականացման կարգի» (այսուհետ` Կարգ) 6-րդ կետի կատարումն ապահովելու նպատակով ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարությունը ՀՀ պետական բոլոր լիազոր մարմիններից պահանջել է ներկայացնել իրենց համակարգի առևտրային կազմակերպությունների վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) կողմից`
ա) սեփական նախաձեռնությամբ, ընդհանուր ժողովի կամ խորհրդի որոշմամբ, ինչպես նաև ընկերության քվեարկող բաժնետոմսերի առնվազն 10 տոկոսի սեփականատեր բաժնետիրոջ (բաժնետերերի) պահանջով իրականացված` ընկերության գործունեության տարեկան հաշվետվության և տարեկան հաշվապահական հաշվեկշռի, շահույթների ու վնասների հաշվի հավաստիության ստուգման արդյունքում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կազմված եզրակացությունը (Կարգի 6-րդ կետի «բ» ենթակետ),
բ) տեղեկություններ ստուգման արդյունքում հայտնաբերված թերությունների, խախտումների և դրանց վերցման համար ընկերության կառավարման մարմինների կողմից ձեռնարկված միջոցառումների մասին (Կարգի 6-րդ կետի «գ» ենթակետ),
գ) 50 տոկոս և ավելի պետական մասնակցությամբ առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության արդյունքների մասին հաշվետվությունը (Կարգի 6-րդ կետի «դ» ենթակետ),
դ) ամփոփ տեղեկանք` համակարգի 50 տոկոս և ավելի պետական մասնակցությամբ բոլոր առևտրային ընկերությունների վերստուգող հանձնաժողովների անդամների (կամ վերստուգողների) վերաբերյալ (այդ թվում` հանձնաժողովի անդամ ընտրվելու վերաբերյալ հրամանի ամսաթիվը, համարը, հանձնաժողովի նախագահը, անդամները, զբաղեցրած պաշտոնը, հեռախոսահամարները):
2. Նախարարության ֆինանսական վերահսկողության վարչության կողմից կազմակերպություններում իրականացված ծրագրային ստուգումների շրջանակներում ուսումնասիրվել են նաև վերստուգող հանձնաժողովների առկայության և գործունեության կազմակերպման խնդիրները:
3. Վերլուծվել և ամփոփվել է պետական կառավարման լիազորված մարմինների կողմից Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2003 թվականի նոյեմբերի 21-ի «50 տոկոս և ավելի պետական մասնակցությամբ առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության նկատմամբ հսկողության իրականացման կարգը հաստատելու մասին» N 1923-Ն որոշման (այսուհետ` Որոշում) պահանջների կատարման ընթացքը, բացահայտվել են առկա հիմնախնդիրները, առաջարկվել դրանց լուծման հնարավոր ուղիները:
Պետական կառավարման լիազորված մարմինների կողմից որոշման պահանջների կատարման ապահովման փաստացի վիճակը.
1. Ի կատարումն Որոշմամբ հաստատված Կարգի պահանջների, 2004 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ առկա պետական մասնակցությամբ 872 առևտրային կազմակերպություններից` վերստուգող հանձնաժողովների կողմից կազմակերպությունների գործունեության և տարեկան հաշվապահական հաշվեկշռի, շահույթների և վնասների հաշվի հավաստիության ստուգման արդյունքում օրենսդրությամբ սահմանված կարգով եզրակացություններ են տրամադրել թվով 50, ստուգման արդյունքներով հայտնաբերված թերությունների և խախտումների վերաբերյալ տեղեկատվություն` թվով 36, իսկ վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության արդյունքների մասին հաշվետվություն` թվով 98 կազմակերպություններ:
Պետական կառավարման լիազորված մարմինների կողմից ՀՀ կառավարության 21.11.2003 թ. N 1923-Ն որոշման պահանջների կատարման արդյունքները ներկայացված են կից տեղեկանքով:
2. Համակարգի բոլոր ընկերությունների մասով առևտրային կազմակերպությունների գործունեության տարեկան հաշվետվության և տարեկան հաշվապահական հաշվեկշռի, շահույթների և վնասների հաշվի հավաստիության ստուգման արդյունքում կազմված եզրակացությունները ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարություն ամբողջական են ներկայացրել (բոլոր առևտրային կազմակերպությունների գծով)`
ՀՀ էներգետիկայի նախարարությունը, ՀՀ կառավարության աշխատակազմը, ՀՀ հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհուրդը, ՀՀ ԿԱ հարկային պետական ծառայությունը, ՀՀ ԿԱ ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական կոմիտեն, ՀՀ ԿԱ մաքսային պետական կոմիտեն, ՀՀ արտաքին գործերի նախարարությունը:
Եզրակացությունները ոչ ամբողջական են ներկայացրել (ոչ բոլոր առևտրային կազմակերպությունների գծով)` ՀՀ ոստիկանությունը (ներկայացվել է 5 ընկերություններից 3-ի մասով), ՀՀ ԿԱ ՔԱԳՎ-ն (6 ընկերություններից 1-ի մասով), ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարությունը (40 ընկերություններից 4-ի մասով), ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարությունը (75 ընկերություններից 6-ի մասով):
Ներկայացված եզրակացությունները «Բաժնետիրական ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքի (այսուհետ` Օրենք) 93 հոդվածի 1-ին կետով սահմանված վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) եզրակացության պահանջվող կառուցվածքին (ֆինանսատնտեսական գործունեության, հիմնադրամների կարգավորման և դրանց նպատակային օգտագործման վերլուծություն, հաշվետվություններում և այլ ֆինանսական փաստաթղթերում բովանդակվող տեղեկությունների հավաստիության հաստատում, կառավարման մարմինների որոշումների, հաշվապահական հաշվառման վարման, ֆինանսական և այլ հաշվետվության համապատասխանության հաստատմամբ գործող օրենքներին և այլ իրավական ակտերին, ստուգման առանձնահատկությունների հետ կապված այլ տեղեկատվություն) համապատասխանում են միայն ՀՀ էներգետիկայի նախարարության, ՀՀ հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհրդի, ՀՀ կառավարության աշխատակազմի համակարգի ընկերությունների, ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարության «Հատուկ կապ» ՓԲԸ-ի, ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարության «Գառնի Լեռ» և «Գալակտիկա» ՓԲԸ-ների մասով: Մնացած բոլոր առևտրային կազմակերպությունների վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) եզրակացություններն Օրենքով սահմանված պահանջներին լիարժեքորեն չեն համապատասխանում: Մասնավորապես, վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) կողմից չեն կատարվել.
- ընկերությունների ֆինանսատնտեսական գործունեության (այդ թվում` հիմնադրամների կազմավորման և դրանց նպատակային օգտագործման) վերլուծություններ, որոնց արդյունքներով հնարավոր կլիներ բացահայտել ընկերությունների գործունեության անարդյունավետ կողմերը և ֆինանսատնտեսական գործունեության վատթարացման դեպքում ժամանակին համապատասխան միջոցառումներ իրականացնել դրանց խորացումը կասեցնելու և վերացնելու ուղղությամբ,
- ընկերությունների հաշվապահական հաշվառման վարման և այլ ֆինանսական փաստաթղթերում բովանդակվող տեղեկությունների հավաստիության ուսումնասիրության աշխատանքներ, որի արդյունքում մեծանում է այդ փաստաթղթերի անբարեխիղճ և անարժանահավատ կազմելու հնարավորությունն ու հավանականությունը,
- կառավարման մարմինների որոշումների, հաշվապահական հաշվառման վարման, ֆինանսական և այլ հաշվետվությունների ՀՀ գործող օրենքներին և այլ իրավական ակտերին համապատասխանության ուսումնասիրություններ:
Առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների կողմից կատարված ստուգումների արդյունքում հայտնաբերված թերությունների և խախտումների վերաբերյալ համակարգի բոլոր ընկերությունների մասով համապատասխան տեղեկատվություն են տրամադրել` ՀՀ էներգետիկայի նախարարությունը, ՀՀ հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհուրդը, ՀՀ Լոռու մարզպետարանը:
ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարությունը նշված տեղեկատվությունը ներկայացրել է 40 ընկերություններից միայն «Հատուկ կապ», «Հեռահաղորդակցության հանրապետական կենտրոն» և «Հայավտոկայարան» ՓԲԸ-ների մասով, իսկ ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարությունը` 75 ընկերություններից միայն «Երևանի ոսկերչական գործարան» ԲԲԸ, «Զանգեզուրի ՊՄԿ» ՓԲԸ և «ԵրՄՄԳ» ՓԲԸ-ների մասով:
Մյուս պետական կառավարման լիազորված մարմինների համակարգերի առևտրային կազմակերպությունների վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) եզրակացությունների համաձայն` ստուգումների արդյունքում թերություններ և խախտումներ չեն հայտնաբերվել:
Արձանագրված թերությունների և խախտումների վերացման և հետագայում բացառման համար ընկերությունների կառավարման մարմինների կողմից ձեռնարկված միջոցառումների վերաբերյալ համապատասխան տեղեկատվություն որևէ լիազորված մարմնի կողմից չի ներկայացվել: Հետևաբար, անհայտ է մնում նման միջոցառումների ինչպես իրականացման փաստը, այնպես էլ դրանց ազդեցությունը ընկերության կառավարման բարելավման կամ հետագա ֆինանսատնտեսական գործունեության արդյունքների վրա: Մինչդեռ, 2004 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ վնասով աշխատած 216 ընկերությունների և 12,3 մլրդ դրամ ընդհանուր վնասների առկայությունը` վկայում է նաև վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) անարդյունավետ գործունեության, կամ ընդհանրապես դրանց ձևավորված չլինելու փաստի մասին:
Առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության արդյունքների մասին պահանջվող հաշվետվությունը ամբողջական են ներկայացրել (բոլոր առևտրային կազմակերպությունների գծով)` ՀՀ ոստիկանությունը, ՀՀ պաշտպանության նախարարությունը, ՀՀ կառավարության աշխատակազմը, ՀՀ էներգետիկայի նախարարությունը, ՀՀ Տավուշի մարզպետարանը, ՀՀ ԿԱ ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական կոմիտեն, ՀՀ ԿԱ մաքսային պետական կոմիտեն, ՀՀ ԿԱ հարկային պետական ծառայությունը:
Հաշվետվությունը ոչ ամբողջական են ներկայացրել (ոչ բոլոր առևտրային կազմակերպությունների գծով)` ՀՀ ԿԱ ՔԱԳՎ-ն (6 ընկերություններից 1-ի մասով), ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարությունը (40 ընկերություններից 4-ի մասով), ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարությունը (75 ընկերություններից 23-ի մասով), ՀՀ մշակույթի և երիտասարդության հարցերի նախարարությունը (19 ընկերություններից 17-ի մասով), ՀՀ Լոռու մարզպետարանը (55 ընկերություններից 8-ի մասով):
3. Որոշման պահանջները չեն կատարել և ընդհանրապես համապատասխան տեղեկատվություն չեն ներկայացրել ՀՀ ԿԱ պետական գույքի կառավարման վարչությանը, ՀՀ Արարատի, ՀՀ Գեղարքունիքի և ՀՀ Շիրակի մարզպետարանները:
Վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության բնագավառում առկա վիճակի վերաբերյալ լիազորված մարմինների կողմից ներկայացված հիմնավորումները.
Լիազորված մարմիններն իրենց համակարգի առևտրային կազմակերպությունների վերստուգող հանձնաժողովների գործունեության բացթողումների վերաբերյալ ներկայացրել են հետևյալ հիմնավորումները`
- առևտրային կազմակերպությունների վերակազմավորման գործընթաց (ՀՀ առողջապահության նախարարություն).
Ներկայացված պատճառաբանությունը տեղին չէ, քանի որ ընկերությունների վերակազմավորման գործընթացը չի կարող հիմք հանդիսանալ Օրենքի պահանջների չկատարման համար:
- կազմակերպությունների տարեկան ֆինանսատնտեսական արդյունքների ամփոփման հաշվեկշռային հանձնաժողովի առկայություն (ՀՀ բնապահպանության նախարարություն).
Այդ հանձնաժողովները չեն կարող իրականացնել վերստուգողների գործառույթները: Հետևաբար, նշված հաշվեկշռային հանձնաժողովների առկայությամբ գործող օրենսդրության պահանջները չկատարելու հանգամանքը հիմնավորված չէ:
- հաստիքային միավորների սահմանափակություն (ՀՀ ԿԱ միգրացիայի և փախստականների վարչություն).
Ներկայացված հիմնավորումն անընդունելի է, քանի որ ՀՀ ԿԱ միգրացիայի և փախստականների վարչության համակարգում առ 01.01.2004 թ. առկա է միայն «Հանրակացարաններ» ՓԲԸ-ն: Հետևաբար, նշված ընկերությունում օրենսդրության պահանջներին համապատասխան վերստուգող ընտրելու համար կադրային մեծ ռեսուրսներ չեն պահանջվում:
- վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) նախագահների ու անդամների ընտրության և վարձատրության կարգի բացակայություն (Երևանի քաղաքապետարան, ՀՀ Վայոց Ձորի մարզպետարան).
Հաշվետվությանը կից ներկայացված ՀՀ կառավարության արձանագրային որոշմամբ այս հիմնադրի կանոնակարգումը նախատեսված է:
- վերստուգողների աշխատանքների ծանրաբեռնվածություն և նրանց վրա դրված պարտականությունները և պատասխանատվությունը հասարակական կարգով կատարելու անհնարինություն, այս ասպարեզում անհրաժեշտ մասնագիտական գիտելիքների բացակայություն (ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն).
Ամենահիմնական խոչընդոտն է, որի կանոնակարգումը հաշվետվությանը կից ներկայացված ՀՀ կառավարության արձանագրային որոշմամբ ևս նախատեսված է:
- առևտրային կազմակերպությունների ըստ էության չգործելու և 3-4 հաստիք ունենալու հանգամանք (ՀՀ ԿԱ արտակարգ իրավիճակների վարչություն).
Առևտրային կազմակերպությունների գործունեությունը համարվում է դադարած` պետական ռեգիստրում համապատասխան գրառում կատարելուց հետո: Հակառակ պարագայում, առևտրային կազմակերպությունները պարտավոր են կատարել Օրենքի պահանջները: Տվյալ դեպքում ավելի է կարևորվում, վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեությունը առևտրային կազմակերպությունների «ըստ էության չգործելու» պատճառների բացահայտման ուղղությամբ: Ավելին, որպես կանոն, առևտրային կազմակերպությունների ֆինանսատնտեսական ծանր վիճակը պայմանավորված է նաև օրենսդրության շրջանակներում ընկերությունների կառավարման լիարժեք համակարգի (այդ թվում` վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) ինստիտուտի) բացակայությամբ: Բացի այդ, նախ, գործընթացի իրականացումը մեծ ծախսեր և կադրային ռեսուրսներ չի պահանջում, և երկրորդ, որոշ դեպքերում հնարավոր է վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) ձևավորում մի քանի ընկերությունների համար:
- համակարգում 100% պետական մասնակցությամբ ընկերությունների առկայություն (Արագածոտնի մարզպետարան).
Բերված պատճառաբանությունը լիազորված մարմինների կողմից օրենսդրության և իրենց վերապահված իրավասությունների և խնդիրների բովանդակությանը չտիրապետելու դրսևորում է:
- վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության կանոնակարգի օրինակելի ձևի մշակման և հաստատման իրավասությունները ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության վրա դնելու անհրաժեշտություն (ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն).
Սույն հիմնախնդիրն արդեն իսկ կանոնակարգված է: ՀՀ կառավարության 2003 թվականի նոյեմբերի 21-ի «50 տոկոս և ավելի պետական մասնակցությամբ առևտրային կազմակերպություններում վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության նկատմամբ հսկողության իրականացման կարգը հաստատելու մասին» N 1923-Ն որոշմամբ նշված իրավասությունը դրված է ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության վրա:
Եզրակացություններ
Ստացված տեղեկատվության վերլուծության արդյունքները հանգեցնում են հետևյալ եզրակացությունների.
1. Ընկերությունների մի մասի կողմից խախտվել է Օրենքի 91 հոդվածի 1-ին կետի առաջին պարբերության պահանջը և վերստուգող հանձնաժողովներ (վերստուգող) չեն ձևավորվել (հիմք ընդունելով ներկայացված տեղեկատվությունը` 774 ընկերություններում), ձևավորվել են միայն վերջին շրջանում (օրինակ, ՀՀ մշակույթի և երիտասարդության հարցերի նախարարության, ՀՀ կառավարությանն առընթեր ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական կոմիտեի ընկերություններում), կամ դրանց ձևավորումը և կոնկրետ գործունեությունը կրում է զուտ ձևական բնույթ: Եվ դա այն դեպքում, որ «Բաժնետիրական ընկերությունների մասին» ՀՀ դեռևս նախկին օրենքի 94 հոդվածի համաձայն, վերոգրյալ հանձնաժողովները պետք է ստեղծվեին դեռևս 1996 թ.-ին:
2. Հանձնաժողովների կազմում որպես անդամ կամ նախագահ ներգրավված են պետական կառավարման լիազորված մարմինների ներկայացուցիչներ, որոնք ներկայումս ժամանակավոր ապահովում են համապատասխան պարտականությունների կատարումը, սակայն որպես քաղաքացիական ծառայողներ` պարտավոր չեն կատարելու այդ պարտականությունները, եթե նրանց պաշտոնի անձնագրերում տվյալ գործառույթների կատարումը նախատեսված չէ: Վերոնշյալ խնդիրն առկա է ՀՀ Լոռու մարզպետարանի, ՀՀ Արմավիրի մարզպետարանի, ՀՀ մշակույթի և երիտասարդության հարցերի նախարարության համակարգի բոլոր առևտրային կազմակերպությունների, ինչպես նաև պետական կառավարման մյուս լիազորված մարմինների համակարգերի առևտրային կազմակերպությունների մեծ մասի մոտ:
Հետևաբար, վերստուգող հանձնաժողովի (վերստուգող) անդամների կողմից Օրենքով, Որոշմամբ, ընկերության կանոնադրությամբ և հանձնաժողովի գործունեության կանոնակարգով նախատեսված և մասնագիտական որակավորում պահանջող բազմաթիվ գործառույթների և ընկերությունում (պետական կառավարման լիազորված մարմնում) տվյալ անձի համապատասխան աշխատանքային պարտականությունների կատարման համատեղումը չի նպաստում այդ գործառույթների լիարժեք իրականացմանը և որակի ապահովմանը:
Այդ պայմաններում հիմնականում չլուծված է մնում վերստուգող հանձնաժողովների` մասնագետ կադրերով ապահովվածության խնդիրը:
3. Սկզբունքորեն լուծված չէ վերստուգող հանձնաժողովների անդամների (վերստուգողների) աշխատանքի խթանման հարցը (ներկայումս հանձնաժողովի անդամի պարտականությունները գերազանցապես կատարվում են անվճար, որպես լրացուցիչ աշխատանք), որի հետևանքով բացակայում է նրանց կողմից գործառույթների լիարժեք կատարման մոտիվացիան:
4. Լինելով տվյալ ընկերության (լիազորված պետական կառավարման մարմնի) հաստիքային աշխատող և գտնվելով կառավարման մարմինների պաշտոնեական (հիերարխիկ) ենթակայության ներքո, վերստուգող հանձնաժողովների անդամները (վերստուգողները) կաշկանդված են ստուգումների իրականացման և եզրակացությունների կազմման (ժողովին ներկայացման) օբյեկտիվության ապահովման խնդիրներում:
5. Որպես կանոն, հանձնաժողովների կողմից Օրենքի 91 հոդվածի 2-րդ կետի 1-ին պարբերության պահանջին համապատասխան ստուգումներ (ֆինանսատնտեսական գործունեության տարեկան արդյունքների ստուգում) չեն իրականացվում, կամ այդ ստուգումները կրում են մակերեսային բնույթ:
6. Ընկերությունների գործունեության տարեկան հաշվետվությունների և հաշվեկշիռների վերաբերյալ եզրակացություններ, որպես կանոն, չեն կազմվում և չեն ներկայացվում խորհուրդներին և բաժնետերերի ժողովներին: Ի կատարումն Որոշման պահանջների, ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարություն ներկայացված եզրակացությունները (թվով 50) լիարժեք չեն (բացառությամբ, մասնավորապես, «Հայգազարդ» ՓԲԸ-ի վերստուգիչ հանձնաժողովի եզրակացության), չեն պարունակում մանրամասն, բովանդակային վերլուծություն:
7. Սահմանված չեն այն չափանիշները, որոնք հիմք ընդունելով ընկերությունների վերստուգող հանձնաժողովների փոխարեն գործելու են միայն առանձին վերստուգողներ:
8. Լիազորված մարմինների կողմից հիմնականում չեն պահպանվում ՀՀ կառավարության 2003 թ. նոյեմբերի 21-ի N 1923-Ն որոշմամբ սահմանված վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) հաշվետվությունների ներկայացման ժամկետները, դրանք ամբողջովին կրում են ձևական բնույթ, բացակայում են բովանդակային հարցադրումները:
Հիմնախնդիրների լուծման ուղիներ
1. Սահմանել վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) անդամների ընտրության կարգ և նրանց ներկայացվող չափանիշներ:
2. Սահմանել չափանիշներ, որոնց հիման վրա վերստուգող հանձնաժողովների իրավասությունները կարող են դրվել վերստուգողների վրա:
3. Ներդնել ընկերությունների կառավարման մարմիններից վերստուգող հանձնաժողովների (վերստուգողների) գործունեության անկախության իրական մեխանիզմներ:
4. Ներդնել (կազմակերպությունների միջոցների հաշվին) հանձնաժողովների անդամների (վերստուգողների) վարձատրության և ծախսերի փոխհատուցման համակարգ:
ՏԵՂԵԿԱՆՔ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԼԻԱԶՈՐՎԱԾ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ՀՀ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 21.11.2003 Թ. N 1923-Ն ՈՐՈՇՄԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԻ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
._________________________________________________________________________.
|N |Նախարարություններ, |Առևտրային |Ընկերության |Վերստուգիչ |Վեր- |
| |գերատեսչություններ,|կազմակեր- |գործունեության|հանձնաժողով- |ստուգող |
| |մարզպետարաններ |պություն- |տարեկան |ների ստուգման |հանձնա- |
| | |ների թիվը |հաշվետվության |արդյունքում |ժողով- |
| | |01.01. |և տարեկան |հայտնաբերված |ների |
| | |2004 թ. |հաշվապահական |թերությունների|(վերստու-|
| | |դրությամբ |հաշվեկշռի, |և խախտումների|գողի) |
| | | |շահույթների և |վերաբերյալ |գործու- |
| | | |վնասների հաշվի|տեղեկատվու- |նեության |
| | | |հավաստիության |թյուն |արդյունք-|
| | | |ստուգման |տրամադրած |ների |
| | | |արդյունքում ՀՀ|ընկերություն- |մասին |
| | | |օրենսդրությամբ|ների թիվը |հաշվե- |
| | | |սահմանված | |տվություն|
| | | |կարգով | |տրամադրած|
| | | |վերստուգիչ | |ընկերու- |
| | | |հանձնաժողով- | |թյունների|
| | | |ների կողմից | |թիվը |
| | | |եզրակացություն| | |
| | | |ունեցող | | |
| | | |ընկերություն- | | |
| | | |ների թիվը | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|1 |ՀՀ ոստիկանություն | 5 | 3 | - | 3 |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|2 |ՀՀ պաշտպանության | 9 | - | - | 9 |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|3 |ՀՀ առողջապահության | 27 | - | - | - |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|4 |ՀՀ բնապահպանության | 14 | - | - | - |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|5 |ՀՀ տրանսպորտի և | 40 | 4 | 4 | - |
| |կապի նախարարություն| | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|6 |ՀՀ առևտրի և | 75 | 6 | 3 | 23 |
| |տնտեսական զարգացման| | | | |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|7 |ՀՀ էներգետիկայի | 18 | 18 | 18 | 18 |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|8 |ՀՀ արդարադատության | 1 | - | - | - |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|9 |ՀՀ աշխատանքի և | 5 | - | - | - |
| |սոցիալական հարցերի | | | | |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|10|ՀՀ մշակույթի և | 19 | - | - | 17 |
| |երիտասարդության | | | | |
| |հարցերի | | | | |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|11|ՀՀ կրթության և | 15 | - | - | - |
| |գիտության | | | | |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|12|ՀՀ | 98 | - | - | - |
| |գյուղատնտեսության | | | | |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|13|ՀՀ արտաքին գործերի | 1 | - | - | 1 |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|14|ՀՀ քաղաքաշինության | 32 | - | - | - |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|15|ՀՀ ֆինանսների և | 3 | - | - | - |
| |էկոնոմիկայի | | | | |
| |նախարարություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|16|ՀՀ կառավարության | 3 | 3 | - | 3 |
| |աշխատակազմ | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|17|ՀՀ ԿԱ հարկային | 1 | 1 | - | 1 |
| |պետական | | | | |
| |ծառայություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|18|ՀՀ կառավարությանն | 6 | 1 | - | 1 |
| |առընթեր | | | | |
| |քաղաքացիական | | | | |
| |ավիացիայի գլխավոր | | | | |
| |վարչություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|19|ՀՀ կառավարությանն | 1 | - | - | - |
| |առընթեր միգրացիայի | | | | |
| |և փախստականների | | | | |
| |վարչություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|20|ՀՀ կառավարությանն | 9 | 9 | - | 9 |
| |առընթեր ֆիզիկական | | | | |
| |կուլտուրայի և | | | | |
| |սպորտի պետական | | | | |
| |կոմիտե | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|21|ՀՀ կառավարությանն | 81 | - | - | - |
| |առընթեր պետական | | | | |
| |գույքի կառավարման | | | | |
| |վարչություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|22|ՀՀ կառավարությանն | 1 | 1 | - | 1 |
| |առընթեր մաքսային | | | | |
| |պետական կոմիտե | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|23|ՀՀ ԿԱ արտակարգ | 3 | - | - | - |
| |իրավիճակների | | | | |
| |վարչություն | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|24|Հանրային հեռուստա- | 6 | 6 | 6 | 6 |
| |ռադիոընկերության | | | | |
| |խորհուրդ | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|25|ՀՀ կառավարությանն | 16 | - | - | - |
| |առընթեր ջրային | | | | |
| |տնտեսության պետական| | | | |
| |կոմիտե | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|26|Երևանի | 98 | - | - | - |
| |քաղաքապետարան | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|27|Արմավիրի | 11 | - | - | - |
| |մարզպետարան | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|28|Արագածոտնի | 11 | - | - | - |
| |մարզպետարան | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|29|Տավուշի մարզպետարան| 20 | - | - | - |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|30|Կոտայքի մարզպետարան| 25 | - | - | - |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|31|Արարատի մարզպետարան| 60 | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|32|Գեղարքունիքի | 26 | | | |
| |մարզպետարան | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|33|Լոռու մարզպետարան | 55 | - | 7 | 8 |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|34|Շիրակի մարզպետարան | 44 | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|35|Սյունիքի | 26 | - | - | - |
| |մարզպետարան | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
|36|Վայոց Ձորի | 7 | - | - | - |
| |մարզպետարան | | | | |
|__|___________________|__________|______________|______________|_________|
| |Ընդամենը | 872 | 50 | 36 | 98 |
._________________________________________________________________________.