ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական Քաղաքացիական գործ թիվ ԱՐԱԴ/0223/02/09
և վարչական պալատի որոշում 2010 թ.
Քաղաքացիական գործ թիվ ԱՐԱԴ/0223/02/09
ՈՐՈՇՈՒՄ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական
պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)
նախագահությամբ Ե. Խունդկարյանի
մասնակցությամբ դատավորներ Տ. Պետրոսյանի
Վ. Աբելյանի
Ս. Անտոնյանի
Վ. Ավանեսյանի
Ա. Բարսեղյանի
Մ. Դրմեյանի
Գ. Հակոբյանի
Է. Հայրիյանի
Ե. Սողոմոնյանի
2010 թվականի դեկտեմբերի 27-ին
դռնբաց դատական նիստում, քննելով Արուսյակ Աթանեսյանի վճռաբեկ բողոքը` ըստ հայցի Արուսյակ Աթանեսյանի ընդդեմ Թալինի քաղաքապետի` 16.03.2009 թվականի թիվ 2 հրամանն անվավեր ճանաչելու և աշխատանքային իրավունքները վերականգնելու պահանջների մասին քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 23.09.2009 թվականի որոշումը նոր հանգամանքով վերանայելու պահանջի մասին,
ՊԱՐԶԵՑ
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը
Դիմելով դատարան` Արուսյակ Աթանեսյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել աշխատանքից ազատելու մասին Թալինի քաղաքապետի 16.03.2009 թվականի թիվ 2 հրամանը և վերականգնել ՀՀ արդարադատության նախարարության ՔԿԱԳ գործակալության Թալինի տարածքային բաժնի պետի պաշտոնում:
ՀՀ Արագածոտնի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի (այսուհետ` Դատարան) 29.05.2009 թվականի վճռով հայցը մերժվել է:
ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 31.07.2009 թվականի որոշմամբ Արուսյակ Աթանեսյանի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 29.05.2009 թվականի վճիռը թողնվել է օրինական ուժի մեջ:
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 23.09.2009 թվականի որոշմամբ վերադարձվել է Վերաքննիչ դատարանի 31.07.2009 թվականի որոշման դեմ Արուսյակ Աթանեսյանի վճռաբեկ բողոքը:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Արուսյակ Աթանեսյանը:
Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:
2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
Սույն գործով առկա է նոր հանգամանք:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկով.
Վերաքննիչ դատարանը, օրինական ուժի մեջ թողնելով Դատարանի 29.05.2009 թվականի վճիռը, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի 1-ին կետի 1-ին ենթակետի հիման վրա լրացուցիչ պատճառաբանել է այն և հղում կատարելով տվյալ պահին գործող ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետում նշված «կամայականություն դրսևորելը» բառակապակցությանը` արձանագրել է, որ 27.02.2009 թվականի ստուգման արդյունքների տեղեկանքում նշված փաստերը կամայականության դրսևորումներ են:
ՀՀ սահմանադրական դատարանի 15.06.2010 թվականի թիվ ՍԴՈ-896 որոշմամբ ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետը «... ինչպես նաև կամայականություն դրսևորելը» բառակապակցության մասով ճանաչվել է ՀՀ Սահմանադրության 1-ին, 3-րդ և 14.1-րդ հոդվածների պահանջներին հակասող և անվավեր:
Փաստորեն, ՀՀ սահմանադրական դատարանի 15.06.2010 թվականի թիվ ՍԴՈ-896 որոշմամբ հակասահմանադրական է ճանաչվել Վերաքննիչ դատարանի որոշման հիմքում դրված օրինադրույթը, այսինքն` սույն գործով առկա է նոր հանգամանք, որը հիմք է ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 23.09.2009 թվականի որոշումը վերանայելու համար:
Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է նոր հանգամանքի հիմքով վերանայել ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 23.09.2009 թվականի որոշումը, բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 31.07.2009 թվականի որոշումը և այն փոփոխել` հայցը բավարարել:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.
Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`
1) Թալինի քաղաքապետի 16.03.2009 թվականի թիվ 2 հրամանից քաղվածքի համաձայն` ՀՀ արդարադատության նախարարության ՔԿԱԳ գործակալության Թալինի տարածքային բաժնի պետ Արուսյակ Աթանեսյանն ազատվել է աշխատանքից: Հրամանի հիմքում դրվել է ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 6-րդ կետը (հատոր 1-ին, գ.թ. 24):
2) Վերաքննիչ դատարանը, 31.07.2009 թվականի որոշմամբ Դատարանի 29.05.2009 թվականի վճիռը թողնելով օրինական ուժի մեջ, կիրառել է ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետը և հանգել այն հետևության, որ 2007-2008 թվականի ժամանակահատվածի համար աշխատանքային գործունեության ստուգման և դրա արդյունքում հայտնաբերված մեծ թվով խախտումները, բացթողումները և թերությունները իրենց համակցությամբ վկայում են աշխատանքային կամայականությունների դրսևորման և աշխատանքային կարգապահության կոպիտ խախտման մասին, ուստի հիմնավոր է աշխատանքից ազատման հրամանը (հատոր 2-րդ, գ.թ. 31):
3) ՀՀ սահմանադրական դատարանի 15.06.2010 թվականի թիվ ՍԴՈ-896 որոշմամբ ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետը «... ինչպես նաև կամայականություն դրսևորելը» բառակապակցության մասով ճանաչվել է ՀՀ Սահմանադրության 1-ին, 3-րդ և 14.1-րդ հոդվածների պահանջներին հակասող և անվավեր (ներկայացված է վճռաբեկ բողոքին կից):
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.
Քննելով վճռաբեկ բողոքը վերը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ վճռաբեկ բողոքը հիմնավոր է մասնակիորեն հետևյալ պատճառաբանությամբ.
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 204.33-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` նոր հանգամանքները հիմք են դատական ակտի վերանայման համար, եթե ՀՀ սահմանադրական դատարանի` ուժի մեջ մտած որոշմամբ ամբողջությամբ կամ մի մասով հակասահմանադրական է ճանաչվել այն օրենքը կամ իրավական ակտը, որը կիրառել է դատարանը:
Վիճելի իրավահարաբերության ծագման պահին գործող ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետի համաձայն` գործատուն իրավունք ունի լուծելու անորոշ ժամկետով կնքված աշխատանքային պայմանագիրը, ինչպես նաև որոշակի ժամկետով կնքված աշխատանքային պայմանագիրը նախքան դրա գործողության ժամկետի լրանալը` աշխատողի կողմից իր պարտականությունները չկատարելու կամ ոչ պատշաճ կատարելու դեպքում:
Նույն օրենսգրքի 121-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` գործատուն իրավունք ունի նույն օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետով նախատեսված հիմքով լուծելու աշխատանքային պայմանագիրը, եթե աշխատողը վերջին մեկ տարվա ընթացքում առնվազն երկու անգամ ենթարկվել է կարգապահական պատասխանատվության, իսկ նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` գործատուն իրավունք ունի լուծելու աշխատանքային պայմանագիրը, եթե աշխատողը թեկուզև մեկ անգամ թույլ է տվել սույն օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված աշխատանքային կարգապահության կոպիտ խախտում:
Վիճելի իրավահարաբերության ծագման պահին գործող ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետի համաձայն` աշխատանքային կարգապահության կոպիտ խախտում կարող է համարվել` իր և այլոց համար անօրինական եկամուտներ ստանալու կամ այլ անձնական դրդապատճառներով պաշտոնեական դիրքը օգտագործելը, ինչպես նաև կամայականություն դրսևորելը:
Սույն գործով Վերաքննիչ դատարանը, պատճառաբանելով, որ Արուսյակ Աթանեսյանի կողմից իր աշխատանքային գործունեության ընթացքում թույլ են տրվել կամայականություններ և ղեկավարվելով տվյալ պահին գործող ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետի, 121-րդ հոդվածի 2-րդ մասի դրույթներով, 221-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետի` «կամայականություն դրսևորելը» դրույթով, հանգել է այն հետևության, որ աշխատանքից ազատելու մասին հրամանն իրավաչափ է:
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 23.09.2009 թվականի որոշմամբ վերադարձվել է Վերաքննիչ դատարանի 31.07.2009 թվականի որոշման դեմ Արուսյակ Աթանեսյանի բերած վճռաբեկ բողոքը:
Սույն գործով որպես նոր հանգամանք բողոք բերած անձի կողմից ներկայացվել է ՀՀ սահմանադրական դատարանի 15.06.2010 թվականի թիվ ՍԴՈ-896 որոշումը, ըստ որի` ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 221-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետը «... ինչպես նաև կամայականություն դրսևորելը» բառակապակցության մասով ճանաչվել է ՀՀ Սահմանադրության 1-ին, 3-րդ և 14.1-րդ հոդվածների պահանջներին հակասող և անվավեր:
Նման պայմաններում Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով առկա է նոր հանգամանք, քանի որ ՀՀ սահմանադրական դատարանի 15.06.2010 թվականի թիվ ՍԴՈ-896 որոշմամբ հակասահմանադրական է ճանաչվել Վերաքննիչ դատարանի կողմից կիրառված օրենքը, հետևաբար ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 23.09.2009 թվականի որոշումը ենթակա է վերանայման:
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Արուսյակ Աթանեսյանին աշխատանքից ազատելու մասին հրամանի իրավաչափության հարցը ենթակա է պարզման գործի նոր քննության ընթացքում:
Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը բավարար է` ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի ուժով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի որոշումը վերանայելու համար:
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 204.30-րդ, 204.33-րդ, 204.38-րդ և 240-241.2-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել մասնակիորեն: Նոր հանգամանքի հիմքով վերանայել ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 23.09.2009 թվականի որոշումը` բեկանել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 31.07.2009 թվականի որոշումը և գործն ուղարկել ՀՀ Արագածոտնի մարզի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարան` նոր քննության:
2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:
Նախագահող` Ե. Խունդկարյան
Դատավորներ` Տ. Պետրոսյան
Վ. Աբելյան
Ս. Անտոնյան
Վ. Ավանեսյան
Ա. Բարսեղյան
Մ. Դրմեյան
Գ. Հակոբյան
Է. Հայրիյան
Ե. Սողոմոնյան