ԵՐԵԽԱՅԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 2018 ԹՎԱԿԱՆԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ԵՎ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ ...

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ

 

28 սեպտեմբերի 2017 թվականի N 41

 

55. ԵՐԵԽԱՅԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 2018 ԹՎԱԿԱՆԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ԵՎ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Հավանություն տալ Երեխայի իրավունքների պաշտպանության 2018 թվականի տարեկան ծրագրին և միջոցառումների ցանկին` համաձայն NN 1 և 2 հավելվածների, և դրանք սահմանված կարգով` Հայաստանի Հանրապետության 2018 թվականի պետական բյուջեի նախագծի կազմում ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով:

 

ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ

2017 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 4-ԻՆ

 

Հավելված N 1

ՀՀ կառավարության

2017 թ. սեպտեմբերի 28-ի նիստի

N 41 արձանագրային որոշման

 

2018 ԹՎԱԿԱՆԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ ԵՐԵԽԱՅԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ

 

I. ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

 

1. «Երեխայի իրավունքների պաշտպանության 2018 թվականի տարեկան ծրագիրը» (այսուհետ` ծրագիր) մշակվել է «Երեխայի իրավունքների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 33-րդ և 34-րդ հոդվածների պահանջներին համապատասխան:

Ծրագիրը կազմելիս հաշվի են առնվել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2016 թվականի դեկտեմբերի 29-ի N 1256-Ա որոշմամբ հաստատված հավելվածի 44-րդ կետի 4-րդ ենթակետի «ա» պարբերությունը և ՀՀ կառավարության 2017 թվականի հուլիսի 13-ի N 30 արձանագրային որոշմամբ ամրագրված քաղաքականության հիմնական ուղղություններն ու նպատակները:

Ծրագիրը համահունչ է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2014 թվականի մարտի 27-ի N 442-Ն որոշմամբ հաստատված «ՀՀ 2014-2025 թվականների հեռանկարային զարգացման ծրագրի» դրույթներին, համապատասխանում է երեխայի իրավունքների պաշտպանության ոլորտում ստանձնած միջազգային պարտավորություններին և ուղղված է երեխաների, ինչպես նաև կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների սոցիալական պաշտպանության հիմնախնդիրների լուծմանը:

 

II. ԾՐԱԳՐԻ ՆՊԱՏԱԿԸ ԵՎ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ

 

2. Երեխաների սոցիալական պաշտպանության ոլորտում ՀՀ կառավարության կողմից վերջին տարիներին իրականացված քաղաքականությունն ուղղված է կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների սոցիալական պաշտպանության երաշխիքների ապահովմանը, երեխայի ընտանիքում ապրելու իրավունքի իրացմանը, բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություններում (այսուհետ` հաստատություններ) խնամվող երեխաների կյանքի որակի բարելավմանը, ինչպես նաև հաստատություններում երեխաների թվի նվազեցմանը:

3. Երեխաների սոցիալական պաշտպանության ոլորտում ծրագրի նպատակն է`

1) երեխաների իրավունքների և շահերի պաշտպանությունը, սոցիալական պաշտպանության իրավունքի ապահովումը, երեխայի և նրա ընտանիքի գնահատված կարիքների բավարարումը, հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտներում երեխաների համար հավասար իրավունքների և հավասար հնարավորությունների ապահովումը` անկախ իրենց և ծնողների կամ այլ օրինական ներկայացուցիչների (որդեգրողների, խնամակալների կամ հոգաբարձուների) ազգությունից, ռասայից, սեռից, լեզվից, դավանանքից, սոցիալական ծագումից, գույքային կամ այլ դրությունից, կրթությունից, բնակության վայրից, երեխայի ծննդյան հանգամանքից, առողջական վիճակից կամ այլ հանգամանքներից.

2) առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների խնամքի, դաստիարակության, ուսման, ֆիզիկական և մտավոր զարգացման համար նպաստավոր պայմանների ստեղծումը, սոցիալ-հոգեբանական վերականգնման աշխատանքների իրականացումը, երեխայի խնամքը ընտանեկանին առավել մոտ պայմաններում ապահովելը.

3) բնակչության սոցիալական պաշտպանության շուրջօրյա հաստատություններում խնամք ստացող երեխաների ընտանիք վերադարձի ապահովումը.

4) բնակչության սոցիալական պաշտպանության ընդհանուր տիպի հաստատությունների շրջանավարտների սոցիալական պաշտպանությունը, նրանց հետագա ինքնուրույն կյանքի կազմակերպման և հասարակությանը ինտեգրման գործընթացի համակարգումը.

5) կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների, նրանց ընտանիքների հիմնախնդիրների վերհանումը, գնահատված կարիքների հիման վրա սոցիալ-տնտեսական, սոցիալ-հոգեբանական, սոցիալ-մանկավարժական, սոցիալ-բժշկական, սոցիալ-աշխատանքային, սոցիալ-իրավական գործնական աջակցության ցուցաբերումը.

6) հաստատություն երեխայի մուտքի կանխարգելումը այլընտրանքային ծառայությունների ցանցի, այդ թվում խնամատար ընտանիքի ինստիտուտի զարգացման միջոցով.

7) Հայաստանի Հանրապետությունում երեխաների նկատմամբ թրաֆիքինգի և բռնության երևույթի կանխարգելումը:

4. Երեխաների սոցիալական պաշտպանության ոլորտում ծրագրի խնդիրն է`

1) կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների կարիքների բավարարման, հաստատություններում շուրջօրյա խնամք ստացող երեխաների թվի նվազեցման և հաստատություններ երեխաների մուտքի կանխարգելման սահմանափակ հնարավորությունները.

2) Խարբերդի մասնագիտացված մանկատան չափահաս սաների հաստատությունից դուրսբերման հնարավորությունների պակասը.

3) վերականգնողական ծառայությունների պակասը.

4) կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների խնամքի այլընտրանքային ծառայությունների ընդլայնման և զարգացման անհրաժեշտությունը.

5) բռնության ենթարկված երեխաների սոցիալական աջակցության ոչ բավարար հնարավորություններն ու մեխանիզմները:

5. Սոցիալական պաշտպանության ոլորտում «Երեխաների իրավունքների պաշտպանության տարեկան ծրագրի» շրջանակում իրականացվում են հետևյալ միջոցառումները.

1) «Երեխաների շուրջօրյա խնամքի ծառայություններ»` նախարարության համակարգում գործում է երեխաների շուրջօրյա խնամք իրականացնող բնակչության սոցիալական պաշտպանության ընդհանուր տիպի և հատուկ (մասնագիտացված) 6 հաստատություն (մանկատուն), որտեղ իրականացվում է 649 երեխայի շուրջօրյա լրիվ խնամքը: Մասնագիտացված մանկատներում խնամվում է ծանր սահմանափակ կարողություններ ունեցող` կենտրոնական նյարդային համակարգի օրգանական և ֆունկցիոնալ ախտահարումներով, բնածին և ձեռքբերովի մտավոր և ֆիզիկական խնդիրներով շուրջ 450 երեխա:

2) «ՀՀ երեխաների խնամք և պաշտպանություն իրականացնող հաստատություններում խնամվող երեխաներին ընտանիքներ վերադարձնելու ծառայություններ (բեռնաթափում)» միջոցառումն իրականացվում է նախարարության և «Առավոտ» հասարակական կազմակերպության հետ կնքված պայմանագրի համաձայն` 2006 թվականից ՀՀ Լոռու մարզում, 2014 թվականից` նաև Շիրակի մարզում: Միջոցառումը նախատեսում է երեխաների շուրջօրյա խնամք և պաշտպանություն իրականացնող գիշերօթիկ հաստատություններից երեխաներին վերադարձնել կենսաբանական ընտանիքներ, ինչպես նաև կանխարգելել նրանց մուտքը հաստատություններ: 2014 թվականից նշված երկու մարզում (յուրաքանչյուրում` 50 երեխա) իրականացվող միջոցառման շրջանակում հաստատություններից յուրաքանչյուր տարի կենսաբանական ընտանիք է վերադառնում և կանխարգելվում է 100 երեխայի մուտքը հաստատություններ.

3) «Կենսաբանական ընտանիքներ տեղափոխված երեխաների ընտանիքներին բնաիրային օժանդակության փաթեթի տրամադրում» միջոցառումը սույն կետի 2-րդ ենթակետով սահմանված միջոցառման բաղկացուցիչ մասն է կազմում:

ՀՀ Լոռու և ՀՀ Շիրակի մարզերում իրականացվող սույն միջոցառման շրջանակում յուրաքանչյուր տարի 100 երեխայի ընտանիքների տրամադրվում է աջակցություն` սննդի զամբյուղ, հագուստ, կոշիկ, գրենական պիտույքներ և դասագրքեր, էներգետիկ ծառայությունների փոխհատուցում.

4) «Բնակչության սոցիալական պաշտպանության ընդհանուր տիպի հաստատությունների (մանկատների) շրջանավարտներին աջակցություն և խորհրդատվություն» միջոցառման շրջանակում իրականացվում է շրջանավարտների ուսումնասիրություն, նրանց կարիքների գնահատում, մասնագիտական կողմնորոշում, ուսուցում, վերապատրաստում, բժշկական օգնության տրամադրման աջակցություն, իրավական խորհրդատվություն և սոցիալ-հոգեբանական օգնություն:

2014 թվականից սույն միջոցառումն իրականացվում է Վանաձոր և Գավառ քաղաքներում` «Վանաձորի մանկատուն» ՊՈԱԿ-ի և «Գավառի մանկատուն» ՊՈԱԿ-ի 18-23 տարեկան շրջանավարտների համար: Միջոցառման նպատակն է ապահովել մանկատների շրջանավարտների սոցիալական պաշտպանությունը, ստեղծել բավարար պայմաններ հետագա կյանքի ինքնուրույն կազմակերպման և նրանց հասարակությանը ինտեգրելու համար:

5) «Սոցիալական հոգածության ցերեկային կենտրոնների երեխաներին սոցիալական ծառայությունների տրամադրում» միջոցառման շրջանակում ներկայում նախարարության ենթակայությամբ գործող երեխաների սոցիալական հոգածության ցերեկային 3 կենտրոնի կողմից կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված 6-18 տարեկան 300 երեխայի և նրանց ընտանիքներին տրամադրվում է սոցիալ-հոգեբանական օգնություն, իրավական խորհրդատվություն, կրթաուսումնական կամ ուսումնադաստիարակչական ծառայություններ, հաշմանդամություն ունեցող անձի աշխատանքային վերականգնման անհատական ծրագրի կազմման, դրանով նախատեսված միջոցառումների իրականացման, մասնագիտական կողմնորոշման ծառայություններ, արվեստի միջոցով թերապիա, օկուպացիոն թերապիա:

6) «Երեխաների գիշերօթիկ խնամքի ծառայություններ» միջոցառման շրջանակում սոցիալապես անապահով, ընտանիքների անապահովության գնահատման համակարգում հաշվառված ընտանիքների 6-18 տարեկան շուրջ 500 երեխա խնամվում է երեխաների խնամքի գիշերօթիկ 6 հաստատությունում, որտեղ երեխաների խնամքը տարանջատվում է կրթությունից և կազմակերպվում է հանրակրթական դպրոցներում` երեխային հասարակությանն ինտեգրելու նպատակով:

7) «Երեխաների խնամքի ցերեկային կենտրոնների կողմից կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների սոցիալական հոգածության ծառայություններ» միջոցառման շրջանակում «Հույսի կամուրջ» հասարակական կազմակերպության ՀՀ Տավուշի մարզի Դիլիջան, Իջևան, Բերդ և Նոյեմբերյան քաղաքների 4 կենտրոնում ծառայություններ են տրամադրվում նշված համայնքների հատուկ կարիքներով, հաշմանդամ, սոցիալ-հոգեբանական և այլ խնդիրներ ունեցող երեխաների: Կենտրոնների ծառայություններից օգտվում է շուրջ 250 երեխա:

«Հույսի կամուրջ» հասարակական կազմակերպությունը 2008 թվականից իր գործունեությունն իրականացնում է նախարարության համաֆինանսավորմամբ: Նշված կենտրոնների 84 աշխատակցի աշխատավարձ է տրամադրվում ՀՀ պետական բյուջեից:

8) «Մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման, բռնության ենթարկված անձանց սոցիալ-հոգեբանական վերականգնողական ծառայություններ» միջոցառումն ուղղված է Հանրապետությունում մարդկանց շահագործման երևույթի կանխարգելմանն ուղղված քաղաքականության շարունակականության ապահովմանը, որի շրջանակում նախարարության և «ԱՄՔՈՐ» Հայաստան միջազգային բարեգործական հիմնադրամ կազմակերպության հետ կնքված պայմանագրի համաձայն` յուրաքանչյուր տարի թրաֆիքինգի զոհերին, այդ թվում` երեխաներին (8 անձի) տրամադրվում են սոցիալ-հոգեբանական վերականգնողական ծառայություններ:

9) «Կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին ժամանակավոր խնամքի տրամադրման ծառայություններ» միջոցառման շրջանակում «Երևանի երեխաների «Զատիկ» սոցիալական աջակցության կենտրոնի» կողմից կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված 3-18 տարեկան 17 երեխայի տրամադրվում է մինչև 6 ամիս ժամկետով շուրջօրյա խնամք` մինչև նրան կենսաբանական ընտանիք վերադարձնելը կամ խնամքը այլընտրանքային որևէ տեսակով ապահովումը:

10) «Հաշմանդամ երեխաների ցերեկային խնամքի ծառայությունների մատուցում Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի N 92 և Ստեփանավան քաղաքի N 5 ներառական մանկապարտեզներում» միջոցառումն իրականացվում է համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2014 թվականի դեկտեմբերի 18-ի N 1515-Ն որոշման: Սահմանված կարգով և նախատեսված միջոցների շրջանակներում «Արաբկիր» Միացյալ Մանկական Բարեգործական Հիմնադրամ բարեգործական հասարակական կազմակերպությունը Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի N 92 ներառական մանկապարտեզի 18 աշխատակցի միջոցով իրականացնում է կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների, այդ թվում` մտավոր և ֆիզիկական զարգացման ծանր խանգարումներ ունեցող մինչև 6 տարեկան երեխաների վաղ միջամտությունը, մասնավորապես, ինքնասպասարկման և հաղորդակցման հմտությունների զարգացումը, ինտեգրումն ու կյանքի որակի բարելավումը, մտավոր և ֆիզիկական զարգացման ծանր խանգարումներով երեխաներ ունեցող ընտանիքների սոցիալական և հոգեբանական խնդիրների թեթևացումը: Կազմակերպության կողմից հիմնված ցերեկային խնամքի կենտրոնի շահառու է 24 երեխա: Միջոցառումն իրականացվում է նախարարության համաֆինանսավորմամբ, որի միջոցով 18 աշխատակցի տրամադրվում է աշխատավարձ: 2017 թվականից միջոցառումը նախատեսվում էր իրականացնել նաև Ստեփանավան քաղաքի N 5 ներառական մանկապարտեզում, սակայն շինարարական աշխատանքներն ավարտված չլինելու պատճառով դեռևս պայմանագիր չի կնքվել.

11) «Երեխաների և ընտանիքների աջակցության տրամադրման ծառայություններ» միջոցառումը հատկապես կարևոր է շուրջօրյա խնամքի հաստատություններում խնամք ստացող երեխաների թվի և նշյալ հաստատություններ նրանց մուտքի կանխարգելման, սոցիալական պաշտպանության և աջակցության միջոցով երեխայի ընտանիքում ապրելու իրավունքի ապահովման տեսանկյունից: 2016 թվականին Երևանի թիվ 2 խնամքի և պաշտպանության գիշերօթիկ հաստատությունը վերակազմավորվեց երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի, որը խնամք և սոցիալական այլ ծառայություններ է տրամադրում կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված 3-18 տարեկան 150 երեխայի և նրանց ընտանիքներին: Կենտրոնի ծառայություններից հատկապես կարևոր նշանակություն ունեն հաշմանդամություն ունեցող երեխաներին տրամադրվող սոցիալ-վերականգնողական ծառայությունները, որոնք տրամադրվում են յուրաքանչյուր երեխայի անհատական կարիքների հիման վրա կազմված զարգացման ծրագրերին համապատասխան: Ներկայում շուրջօրյա խնամքի հաստատությունների վերակազմակերպումների շրջանակներում նախատեսվում է հիմնադրամների տեսքով նման կենտրոններ ստեղծել նաև այլ մարզերում:

12) «Երեխաների շուրջօրյա խնամքի բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություններում խնամվող դպրոցական տարիքի երեխաներին դրամական աջակցության տրամադրում» միջոցառման շրջանակում մանկատներում խնամվող 7-18 տարեկան դպրոցահասակ երեխաներին տրամադրվում է մանր ծախսերի համար նախատեսված գումար (գրպանի գումար):

13) «Երեխաների շուրջօրյա խնամքի բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունների շրջանավարտներին միանվագ դրամական օգնության տրամադրում» միջոցառման շրջանակում մանկատների շրջանավարտներին տրամադրվում է միանվագ դրամական օգնություն:

14) «Խնամատար ընտանիքում երեխայի խնամքի և դաստիարակության աջակցության տրամադրում» միջոցառման շրջանակում երեխայի կենսաբանական ընտանիքում ապրելու անհնարինության դեպքում, որպես այլընտրանքային ծառայություն առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխայի խնամքն ու դաստիարակությունը կազմակերպվում է խնամատար ընտանիքում: Ներկայումս 21 խնամատար ընտանիքում խնամվում է 25 երեխա:

2008 թվականից ՀՀ պետական բյուջեի միջոցներով իրականացվում է «Խնամատար ընտանիքի ինստիտուտի ներդրման» ծրագիրը, որի շրջանակներում մինչ այժմ յուրաքանչյուր տարի նախատեսվում էր խնամատար ընտանիքներում կազմակերպել առանց ծնողական խնամքի մնացած 25 երեխայի խնամքը: Երեխայի պաշտպանության համակարգի բարեփոխումների շրջանակներում նախատեսվում է 2018 թվականին զգալիորեն ավելացնել խնամատար ընտանիքների թիվը:

ՀՀ կառավարության 2016 թվականի մարտի 10-ի նիստի N 9 արձանագրային որոշմամբ հավանության է արժանացել կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին խնամատարության հանձնելու ընթացակարգի բարեփոխման հայեցակարգը, որով սահմանվել են խնամատար ընտանիքների տեսակներն ու ձևերը: Այն նպատակ ունի բարձրացնել խնամատար ընտանիքների ներդրման գործընթացի արդյունավետությունը և խնամատար ընտանիքներում ապահովել նաև հաշմանդամություն ունեցող երեխաների խնամքի կազմակերպումը:

15) «Մարդկանց թրաֆիքինգի և/կամ շահագործման զոհերին միանվագ դրամական փոխհատուցման տրամադրում» պետական ծրագրի նպատակն է մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման ենթարկվելու ընթացքում անձի կրած վնասների մասնակի փոխհատուցումը:

Դրամական փոխհատուցման իրավունքը տարածվում է այն անձանց վրա, ովքեր զոհ են ճանաչվել ՀՀ վարչապետի 2015 թվականի սեպտեմբերի 15-ի N 835-Ա որոշմամբ ստեղծված Մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման զոհերի նույնացման հանձնաժողովի կողմից: Հանձնաժողովը գործում է 2015 թվականի նոյեմբերի 25-ից:

2017 թվականին ծրագրի շահառու է հանդիսանում յոթ զոհ: Քանի որ անհնար է կանխատեսել միտումները, միանվագ դրամական փոխհատուցման միջոցները հաշվարկվում են` հիմք ընդունելով նախորդ տարվա մարդկանց թրաֆիքինգի և շահագործման ենթարկված անձանց փաստացի քանակական տվյալները:

6. Ներկայում իրականացվող ոլորտային բարեփոխումների շրջանակներում երեխայի ընտանիքում ապրելու իրավունքի ապահովման, հաշմանդամություն ունեցող երեխաների այլընտրանքային խնամքի ծառայությունների զարգացման, մանկատների բեռնաթափման և այդ հաստատություններ մուտքի կանխարգելման գործընթացին նպաստելու նպատակով հատկապես կարևոր է նոր այլընտրանքային ծառայությունների համակարգի հզորացումը, որի միջոցով հնարավոր կլինի ապահովել երեխաների հետագա խնամքը կենսաբանական և փոխարինող ընտանիքներում (խնամակալի, հոգաբարձուի, խնամատար ծնողի), իսկ դրա անհնարինության դեպքում` ընտանեկան տիպի փոքր տներում:

Վերոնշյալ գործընթացներով պայմանավորված` ՀՀ կառավարության 2017 թվականի հունվարի 12-ի N 122-Ն որոշմամբ հաստատված N 1 հավելվածի 112-րդ և 119-րդ կետերի համաձայն` նախարարության համակարգի երեխաների խնամքի գիշերօթիկ հաստատությունները վերակազմավորման ձևով կվերակազմակերպվեն երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնների: Երեխաների խնամքի գիշերօթիկ հաստատությունների վերակազմակերպման վերաբերյալ ՀՀ կառավարության որոշման նախագծերն արդեն իսկ մշակվել և ներկայացվել են ՀՀ կառավարություն:

Վերակազմավորված հաստատությունների հիմնական նպատակը կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին և նրանց ընտանիքների` կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնվելու կանխարգելումը և (կամ) կյանքի դժվարին իրավիճակից դուրսբերումն է: Կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին և նրանց ընտանիքներին` ըստ գնահատված կարիքների, կտրամադրվեն մասնագիտական ծառայություններ, այդ թվում` աջակցություն հաշմանդամություն ունեցող երեխաներին և նրանց ընտանիքներին, ինչպես նաև ընտանեկան բռնության ենթարկված անձանց և նրանց ընտանիքի անդամներին:

Հաստատությունների վերակազմավորման գործընթացի արդյունքում գոյացած ֆինանսական միջոցները կուղղվեն նաև խնամատար ընտանիքների թվի ավելացմանը, շուրջօրյա խնամք տրամադրող հաստատություններից կենսաբանական կամ խնամակալի (հոգաբարձուի) ընտանիք վերադարձած երեխաների ընտանիքներին տրամադրվող նյութական աջակցության, ընտանեկան տիպի փոքր տների ստեղծմանը, ինչպես նաև հաստատություններ երեխաների մուտքի կանխարգելման վերաբերյալ համապատասխան ծրագրերի իրականացմանը:

7. Ընտանեկան տիպի փոքր տունը կտրամադրի մանկատան նույն ծառայությունները, սակայն այլ մեթոդաբանությամբ: Ծառայություններ կմատուցվեն բազմասենյակ բնակարանում կամ առանձնատանը` ընտանեկանին մոտ միջավայրում` տասից ոչ ավելի երեխաների, որոնք կմասնակցեն կենցաղավարմանը, իրենց վերաբերյալ որոշումների կայացմանը: Ավելին, ծառայության այս տեսակը թույլ կտա մասնագիտական և անհատական մոտեցում ցուցաբերել երեխաների կարիքներին, ինչպես նաև հնարավորինս կապահովի երեխայի կապը իր հարազատ համայնքի հետ: Նրանց համար փոքր տունը կդառնա ընտանիքի մոդել, որտեղ ի թիվս խնամքի, երեխաները կսովորեն կենցաղավարություն, ինքնուրույնություն և պատրաստ կլինեն ինքնուրույն կյանքի: Ըստ երեխայի գնահատված կարիքի, հնարավոր կլինի տրամադրել նաև մասնագիտացված խնամքի ծառայություններ հաշմանդամություն ունեցող երեխաների համար:

8. Սոցիալական պաշտպանության ոլորտում իրականացվող ծրագրերի մշտադիտարկման և գնահատման միասնական համակարգի ներդրման գործընթացի շրջանակում ընդունվել է ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի 2016 թվականի դեկտեմբերի 23-ի N 121-Ա/1 հրամանը, համաձայն այդ հրամանով հաստատված ծրագրերի ցանկի և ժամանակացույցի` մշակվել են երեխաների հիմնահարցերի ոլորտի` 11 ծրագրի տեղեկանքները, մոնիթորինգային անձնագրերը և ցուցանիշները, հստակեցվել են տվյալների ստացման աղբյուրները: Ընթացքի մեջ են տեղեկատվության հավաքագրման աշխատանքները:

9. Նախարարության «Աշխատանքի և սոցիալական հետազոտությունների ազգային ինստիտուտ» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության կողմից 2017 թվականին իրականացվել է երեխաների խնամք և պաշտպանություն իրականացնող հաստատությունների 181 մասնագետի վերապատրաստում: Այդ թվում վերապատրաստվել են կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների հետ աշխատող մասնագետներ: Դասընթացներն իրականացվել են «Անչափահասների շրջանում մուրացկանության և թափառաշրջիկության հիմնախնդիրները», Հաշմանդամ երեխաների սոցիալական ներառումը» թեմաներով: Դասընթացներին ներգրավվել են «Մարի Իզմիրլյանի անվան մանկատուն», «Գյումրու «Երեխաների տուն», «Երևանի «Զատիկ» երեխաների աջակցության կենտրոն» և «Ընտանիքի և երեխայի աջակցության կենտրոն» ՊՈԱԿ-ների, ինչպես նաև ՍՕՍ մանկական գյուղերի «Կոտայքի» մասնաճյուղի մանկական նյարդաբաններ, հոգեբանների մասնագիտական խումբ, արտ.թերապևտներ, մարզիչ մանկավարժներ, բժիշկ-վերականգնողաբաններ, պարաթերապիստ, ինչպես նաև տնօրեններ, փոխտնօրեններ, ազգագրագետներ, դաստիարակներ, ծրագրերի ղեկավարներ: Դասընթացի ավարտից հետո մասնագետները ստացել են պետական հավաստագրեր:

10. Առողջապահության ոլորտում` մոր և մանկան առողջության պահպանման խնդիրները կարևորված են ազգային մակարդակում և որպես գերակայություն արտացոլված են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության մեջ, ռազմավարական և ծրագրային մի շարք փաստաթղթերում:

11. Առողջապահության ոլորտում Տարեկան ծրագրի նպատակը և խնդիրները

Ծրագրի նպատակն է` երեխաների և դեռահասների առողջության և սնուցման կարգավիճակի բարելավում, առողջ աճի և զարգացման ապահովում, պատվաստումներով ընդգրկվածության բարձր մակարդակի պահպանում և հիվանդությունների կանխարգելում, երեխաների հիվանդացության և մահացության ցուցանիշների նվազեցում, հաշմանդամության կանխարգելում:

Ծրագրի խնդիրն է`

ա. ամբուլատոր-պոլիկլինիկական բուժօգնության գծով` Երեխաների ամբուլատոր-պոլիկլինիկական բուժօգնության կազմակերպումը լրիվ ծավալով, որն իր մեջ ներառում է տեղամասային մանկաբույժների, ընտանեկան բժիշկների կողմից մինչև 18 տարեկան երեխաների զարգացման և առողջության հսկողությունն ու բուժօգնության իրականացումը.

բ. հիվանդանոցային բուժօգնության գծով` Երեխայի առողջության պետական հավաստագրի ծրագրի շարունակական իրականացումը, ներառյալ մինչև 7 տարեկան երեխաների հիվանդանոցային բժշկական օգնության իրականացումը.

գ. վերականգնողական-առողջարանային բուժման գծով` սոցիալապես անապահով և հատուկ (առանձին) խմբերում ընդգրկված երեխաների (անկախ տարիքից) և մինչև 7 տարեկան քրոնիկ հիվանդ երեխաների (անկախ սոցիալական կարգավիճակից) վերականգնողական-առողջարանային բուժման ապահովումը համապատասխան բուժկազմակերպություններում` Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կողմից հաստատված ծավալներով:

12. 2011 թվականին հունվարի 1-ից Հայաստանի Հանրապետությունում ներդրվեց և շարունակվում է իրականացվել երեխայի առողջության պետական հավաստագրի համակարգը, որի ներդրման արդյունքում արձանագրվեցին երեխաների առողջության և մահացության մի շարք առանցքային ցուցանիշների բարելավում:

Երեխաների բուժօգնության ոլորտում արձանագրված առաջընթացի շնորհիվ վերջին տարիների ընթացքում գրանցվել է մինչև 5 տարեկան երեխաների մահացության կայուն կրճատում: Ըստ ՀՀ ԱՎԾ պաշտոնական տվյալների` մինչև 5 տարեկան երեխաների մահացության ցուցանիշը 2015թ. կազմել է 10,4%` կրճատվելով շուրջ 56%, նպատակային` 66%-ի փոխարեն, ինչը վկայում է, որ բավականին մոտ լինելով Հազարամյակի թիրախային ցուցանիշին, այնուամենայնիվ այն հաղթահարված չէ: Սակայն ըստ ԱՀԿ-ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի գնահատականի` մինչև 5 տարեկան երեխաների մահացության հաշվարկային ցուցանիշը այլ է (2015 թվականին` 14,2%) և կրճատվել է 71%-ով, նպատակային` 66%-ի փոխարեն, ինչը փաստում է, որ Հայաստանը հաղթահարել է Հազարամյակի զարգացման 4-րդ նպատակը:

13. Հանրապետության մարզերում ընդլայնվել են երեխայի զարգացման գնահատման և վերականգնողական ծառայությունները: Այս ոլորտում ունեցած վերջին ձեռքբերումներից են` զարգացման խանգարումներով և հաշմանդամ երեխաներին սպասարկող ծառայությունների ցանցի ընդլայնումը, համայնքային ինտեգրված ծառայությունների մոդելի ներդրումը, նորածնային սկրինինգ ծրագրերի ընդլայնումը թե՛ աշխարհագրական ընդգրկվածության, թե՛ ֆինանսական ծավալների մեծացման առումով:

Շարունակում են իրականացվել և ընդլայնվել երեխաների մահացության, հիվանդացության և հաշմանդամության կանխարգելմանն ուղղված մի շարք ծրագրեր, այդ թվում ֆենիլկետոնուրիայի, հիպոթիրեոզի, անհասության ռետինոպաթիայի և լսողության նորածնային սկրինինգի իրականացման ծրագրերը, որոնք թույլ են տալիս դեռ վաղ հասակից ձեռնարկել միջոցառումներ այս երեխաների բուժման ուղղությամբ և կանխարգելել դրանցով պայմանավորված հաշմանդամությունը: Շարունակաբար իրականացվում են ծրագրեր` աղջիկների վերարտադրողական առողջության գնահատման ու բուժման ուղղությամբ: Խրոնիկ հիվանդ և հաշմանդամ երեխաների վերականգնողական բուժման շրջանակներում հաշմանդամ երեխաները ստացել և շարունակում են ստանալ վերականգնողական բուժում ինչպես ամբուլատոր և հիվանդանոցային, այնպես էլ առողջարանային պայմաններում: Կարևորվում է դպրոցահասակ երեխաների շրջանում առողջ ապրելակերպի, ֆիզիկական ակտիվության, սնուցման, ռիսկային վարքագծի, սեռական և վերարտադրողական առողջության, ֆիզիկական և հոգեկան առողջությանը վերաբերվող վարքագծի ուսումնասիրման և բարելավման անհրաժեշտությունը:

14. Իրականացվել է երեխաների սնուցման բարելավմանն ուղղված մեծածավալ քարոզչական նախաձեռնություն, որի շրջանակներում նշանակվել են իրազեկման նյութեր, նկարահանվել տեսաֆիլմեր, բոլոր մարզերում ստեղծվել ռեսուրսային կենտրոններ և վերապատրաաստվել բուժաշխատողներ:

15. Աշխատանքներ են կատարվել խրոնիկ հիվանդություններով տառապող երեխաների բուժսպասարկման բարելավման ուղղությամբ, մասնավորապես Դիաբետով հիվանդ խրոնիկ հիվանդ երեխաների բուժօգնության և կյանքի որակի բարելավման նպատակով ՀՀ կառավարության կողմից հաստատվել է «Վերահսկի՛ր դիաբետը, ապրի՛ր լիարժեք կյանքով» միջոցառումների 2015-2019 թթ ծրագիրը` դրանից բխող միջոցառումներով:

Չնայած այդ ձեռքբերումներին, եվրոպական երկրների համեմատ, ոլորտում դեռևս մտահոգիչ են մանկական և 0-5 տարեկան երեխաների մահացության հարաբերականորեն բարձր մակարդակը և դրանց իջեցման տեմպերի նվազումը, ըստ աղքատության մակարդակի և մայրերի կրթական ցենզի ՄՄ ցուցանիշների զգալի անհավասարությունների պահպանումը, մանկական մահացության կառուցվածքում նորածնային մահացության և պերինատալ պատճառներից երեխաների մահացության բարձր տեսակարար կշիռը, հետնորածնային մահացության աճի միտումը:

16. Մանկական բնակչության շրջանում մի շարք հիվանդություններով տառապող երեխաներ, ներառյալ ուռուցքային հիվանդությունները, նյարդամկանային ախտահարումները, մանկական ուղեղային կաթվածի ծանր ձևերը, ծանր գանգուղեղային և ողնուղեղային տրավմաների հետևանքները, զարգացման ծանր` անդառնալի բնույթ ունեցող խանգարումները, բնածին և ժառանգական հիվանդությունները (զարգացման բազմակի անոմալիաներ) և այլն, պալիատիվ խնամքի և բուժօգնության կարիք ունեն, մինչդեռ բացակայում է երեխաների պալիատիվ օգնության խնդրի շուրջ որևէ ծրագիր, թերի են տրամադրվող օգնության մեխանիզմները:

17. Վերոհիշյալ և բազմաթիվ այլ հարցերի լուծումները քայլ առ քայլ կտրվեն 2018 թվականի ընթացքում և շարունակական:

18. Կրթության ոլորտում պետական քաղաքականության հիմնական նպատակը յուրաքանչյուր քաղաքացու իր հակումներին և ընդունակություններին համապատասխան որակյալ կրթություն ստանալու ապահովումն է: Երեխայի հիմնական իրավունքներից է կրթության իրավունքը: Միջնակարգ կրթությունը Հայաստանի Հանրապետության պետական ուսումնական հաստատություններում անվճար է: 1999 թվականի ապրիլի 14-ին Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովն ընդունել է «Կրթության մասին» (ՀՕ-297) Հայաստանի Հանրապետության օրենքը, որը հիմնվելով սահմանադրական դրույթների վրա, որոշակիորեն ուղղորդում է կրթության համակարգի զարգացումը: Համաձայն այս օրենքի` Հայաստանի Հանրապետությունն ապահովում է կրթության իրավունք` անկախ ազգությունից, ռասայից, սեռից, լեզվից, դավանանքից, քաղաքական կամ այլ հայացքներից, սոցիալական ծագումից, գույքային դրությունից կամ այլ հանգամանքներից: Մասնագիտական կրթության իրավունքի սահմանափակումները սահմանվում են օրենքով:

19. Երեխայի իրավունքների պաշտպանության տարեկան ծրագրի շրջանակում կրթության ոլորտում սահմանվել են հետևյալ խնդիրները`

1) նախադպրոցական կրթական ծրագրերում երեխաների ընդգրկվածության ոչ բավարար մակարդակը, շատ համայնքներում նախադպրոցական կրթական ծառայությունների բացակայությունը.

2) հանրակրթական դպրոցների սահմանափակ կարողությունները` կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների կրթության ապահովման գործում.

3) դպրոցից դուրս մնացած երեխաների հաշվառման և նրանց կրթության մեջ ընդգրկման համակարգի թերի լինելը.

4) կրթության մեջ ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների ներգրավվածությունը մեծացնելը, ինչպես նաև նրանց` իրենց մայրենի լեզվով կրթություն ստանալու հնարավորությունները ընդլայնելը.

5) սովորողների շրջանում քաղաքացիական գիտակցության բարձրացումը, որոշումների կայացմանը երեխաների մասնակցության ընդլայնումը, ինչպես նաև սեռով պայմանավորված կարծրատիպերի հաղթահարումը.

6) երեխաների ազատ ժամանցի ու հանգստի կազմակերպման համար տրամադրվող սահմանափակ պետական հատկացումները, ինչի արդյունքում այդ ծառայությունները շատերի համար դառնում են անհասանելի:

20. Վերջին տարիներին կրթության ոլորտում իրականացվող բարեփոխումների արդյունքում նկատվում է առաջընթաց` կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաներին ընդհանուր հանրակրթական դպրոցներում ներգրավելու գործում:

ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից 2014 թվականի դեկտեմբերի 1-ին ընդունվել է «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքը (ՀՕ-200-Ն), որով նախատեսվում է մինչև 2025 թվականի օգոստոսի 1-ը ողջ հանրապետության տարածքում` հանրակրթության համակարգում, անցում կատարել համընդհանուր ներառական կրթության` կիրառելով երեխայի կրթական կարիքներին արձագանքման եռաստիճան համակարգ: Օրենքի կիրարկման արդյունքում կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաները մանկավարժահոգեբանական աջակցություն կստանան 3 մակարդակում` հանրակրթական դպրոցում, ինչպես նաև տարածքային և հանրապետական մանկավարժահոգեբանական աջակցության կենտրոնների կողմից: Նոր ձևավորված համակարգը հնարավորություն կընձեռի կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների կրթությունն ու դաստիարակությունը կազմակերպել երեխային առանց ընտանիքից անջատելու` ապահովելով նրա համակողմանի հասարակական զարգացումը և ներառելով նրան հանրակրթական ուսումնական հաստատություն: Ոլորտում իրականացվող քաղաքականության արդյունքում նախատեսվում է ընդլայնել կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների որակյալ հիմնական կրթություն ստանալու հնարավորությունները` ստեղծելով ներառական կրթության հնարավորություններ բոլոր հանրակրթական դպրոցներում:

21. «Հանրակրթության մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» ՀՀ օրենքի կիրարկումն ապահովելու նպատակով, 2016 թվականի փետրվարին ՀՀ կառավարության հավանությանն է արժանացել համընդհանուր ներառական կրթության համակարգի ներդրման գործողությունների պլանը և ժամանակացույցը: Համաձայն նշված ժամանակացույցի, հատուկ դպրոցների վերակազմակերպման գործընթացը սկսվել է 2016 թվականին` ՀՀ Սյունիքի մարզից: Ընդ որում, յուրաքանչյուր մարզում, հատուկ դպրոցների վերակազմակերպմանը զուգահեռ, կիրականացվեն.

1) նոր ձևավորված տարածքային մանկավարժահոգեբանական աջակցության կենտրոնների և հանրակրթական դպրոցների ղեկավար ու մանկավարժական աշխատողների վերապատրաստում,

2) սովորողների տեղափոխում հանրակրթական դպրոց.

3) հանրակրթական դպրոցներում կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների համար սահմանված ֆինանսավորման բարձրացված չափաքանակի սանդղակի կիրառում` ըստ երեխայի կարիքի ծանրության աստիճանի, մանկավարժահոգեբանական աջակցության ծառայությունների և ուսուցչի օգնականի հաստիքի ներդրում:

22. Վերակազմակերպման արդյունքում արդեն իսկ ձևավորվել են չորս տարածքային և մեկ հանրապետական մանկավարժահոգեբանական աջակցության կենտրոններ: 2017 թվականին տարածքային մանկավարժահոգեբանական աջակցության կենտրոններ կձևավորվեն ՀՀ Լոռու և Տավուշի մարզերում, իսկ 2018 թվականին գործընթացը կշարունակվի ՀՀ Արմավիրի մարզում:

23. Նախադպրոցական կրթության ոլորտում պետության կողմից իրականացվող քաղաքականությունն ուղղված է առկա ներուժի պահպանմանը, դրանց զարգացման նախադրյալների ստեղծմանը և գործունեության ընդլայնմանը: Ոլորտին աջակցելու և ՀՀ տարբեր տարածքներում նախադպրոցական կրթական ծառայությունների մատչելիությունն ապահովելու նպատակով հատկացվել են միջոցներ` ծախսարդյունավետ մոդելների կիրառմամբ փորձնական ծրագիր իրականացնելու համար: ՀԲ ֆինանսավորմամբ իրականացվում է նոր` «Կրթության բարելավում» վարկային ծրագիրը, որի շրջանակում 2017 թվականին կշարունակվեն ծախսարդյունավետ նախադպրոցական ծառայությունների ներդրման միկրոծրագրերը` դպրոցին երեխաների պատրաստվածության մակարդակի բարձրացման և կրթության հավասար մեկնարկային հնարավորությունների ապահովման ուղղությամբ: Այս ծրագրի շրջանակում 2017 թվականին դրամաշնորհներ կհատկացվեն հանրապետության չորս մարզի նախադպրոցական ծրագիր իրականացնող 23 հաստատության, ինչի արդյունքում նախադպրոցական կրթության մեջ լրացուցիչ կընդգրկվի շուրջ 550 երեխա:

Նախադպրոցական ծրագրերի (բացառությամբ Երևանում իրականացվելիք ծրագրերի) շարունակականության ապահովման համար հետագա տարիներին ևս ընթացիկ ծախսերը կիրականացվեն ՀՀ պետական բյուջեի միջոցների հաշվին` ելնելով ըստ աշակերտների թվի ֆինանսավորման բանաձևով մեկ սովորողին ընկնող տարեկան գումարի չափից: ՀՀ 2017 թվականի պետական բյուջեով նշված նպատակով նախատեսվել է 746.8 մլն դրամ` 6.3 հազար երեխայի կրթության գծով): Նախադպրոցական կրթության գծով ծախսերում ներառված են նաև դպրոցին նախապատրաստման խմբերում (նախակրթարաններում) ընդգրկված երեխաներին սննդով ապահովման գծով գումարները` համաձայն ՀՀ կառավարության 2015 թվականի հուլիսի 8-ի N 749-Ն որոշման:

24. ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության կողմից հաստատված հանրակրթական ծրագրերում ներառված են հանդուրժողականության, մարդու իրավունքների, ռասսայական խտրականության, ազգային փոքրամասնությունների պատմության և մշակույթի մասին թեմաներ: Հանրակրթական դպրոցի 2-4-րդ դասարաններում ներդրված է «Ես և շրջակա աշխարհը» առարկան, որի նպատակն է ընդլայնել երեխաների պատկերացումները և գիտելիքները շրջակա աշխարհի վերաբերյալ, զարգացնել նրանց մոտ կյանքի հմտություններ և կարողություններ: Հանրակրթական դպրոցի «Հասարակագիտություն» առարկայի չափորոշիչում և ծրագրում ընդգրկված են մարդու հիմնարար իրավունքներին, կանանց և տղամարդկանց իրավահավասարությանը, բռնության վերացմանը, հանդուրժողականությանը և քաղաքացիական հասարակությանը վերաբերող թեմատիկ միավորներ:

25. ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի աջակցությամբ մշակվել և ներդրվել է ուսուցչի (դասղեկի) ձեռնարկը տարրական դպրոցում` «Հանդուրժողականության ուսուցում», հիմնական դպրոցում` «Բազմազանություն և հանդուրժողականություն», ավագ դպրոցում «Արժանապատվություն և հանդուրժողականություն» անվանումներով: Ծրագիրն աշակերտներին ուսուցանում է հանդուրժողականություն, ժողովրդավարություն, համագործակցություն, նպաստում է կոնֆլիկտների լուծմանը և այլն:

26. Ամառային ճամբարներում ու հանգստյան տներում կկազմակերպվի սոցիալապես անապահով ընտանիքների շուրջ 4800 երեխայի ամառային հանգիստը:

27. Ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների համար որակյալ կրթություն ապահովելու նպատակով 2017 թվականին վերահրատարակվել է «Եզդիերեն լեզվի այբբենարան» դասագիրքը, ինչպես նաև հրատարակվել են «Եզդիերեն» (6-8-րդ դասարաններ) և «Եզդի գրականություն» (8-10-րդ դասարաններ) դասագրքերը: Միաժամանակ հաստատվել է նախորդ տարիներին հրատարակված և 2017-2018 ուստարվա համար գործածության երաշխավորված դասագրքերի ցանկը, որում ներառված են նաև ասորերենի և քրդերենի ուսուցման դասագրքերը` տարբեր դասարանների համար:

Նշված բոլոր ուղղություններով աշխատանքները կշարունակվեն նաև 2018 թվականին:

28. Մշակույթի ոլորտում ՀՀ մշակույթի նախարարությունը երեխաների գեղարվեստական կրթության և գեղագիտական դաստիարակության բնագավառում միասնական քաղաքականություն իրականացնելու նպատակով ղեկավարվել է 2017 թվականի հունիսի 19-ի N 646-Ա որոշմամբ հաստատված ՀՀ կառավարության ծրագրի «4.5» բաժնի ուղղություններով, 2014 թվականի մարտի 27-ի 442-Ն որոշմամբ հաստատված ՀՀ 2014-2025 թթ հեռանկարային զարգացման ռազմավարական ծրագրի դրույթներով:

Մշակութային քաղաքականությունն արտացոլում է մշակույթի և արվեստի բնագավառում քաղաքացու և մարդու` մշակութային կյանքին մասնակցության, մշակութային և ստեղծագործական գործունեության իրականացման, մշակութային արժեքներին հաղորդակցման, գեղարվեստական կրթություն ստանալու և այդ կրթության ձևերն ու միջոցները ընտրելու հնարավորության իրավունքներն ու ազատությունները:

29. Անհատի զարգացմանն ուղղված ծրագրերի իրականացում` մշակութային կրթության մատչելիության և որակի ապահովում

1) Գեղարվեստական կրթության մատչելիության ապահովման նպատակով ՀՀ կառավարության 2007 թ. հոկտեմբերի 11-ի N 1167-Ն որոշմամբ հաստատվել է «Երաժշտական և արվեստի դպրոցների ազգային նվագարանների գծով ուսուցում ծրագիրը», որի իրականացման ընթացքում բազմաթիվ դպրոցներում վերաբացվեցին ազգային նվագարանների բաժիններ: Ազգային նվագարանների ուսման վարձավճարների փոխհատուցումը հնարավորություն տվեց ապահովել ուսուցման մատչելիությունն ու վտանգված շատ մասնագիտությունների դասավանդումը: ՀՀ կառավարության 2009 թ. ապրիլի 16-ի N 529-Ն որոշմամբ ծրագրի շրջանակները ընդլայնվեցին` ներառելով նաև լարային և փողային նվագարանները:

2) 2013 թ. գործընթացը համալրվեց «ՀՀ երաժշտական և արվեստի դպրոցների համար երաժշտական գործիքների շրջանառու հիմնադրամ» (2013-2016 թվականներին համապատասխանաբար ձեռք է բերվել և շնորհալի երեխաներին տրամադրվել 312 երաժշտական գործիք) և «Շնորհալի պատանի երաժիշտ-կատարողների մասնագիտական կարողությունների զարգացմանը և կատարելագործմանը» ծրագրերով»: Ծրագրերը նպատակաուղղված են երաժշտական և արվեստի դպրոցներում սովորող երեխաների մասնագիտական ծրագրերի առավել արդյունավետ իրականացմանը և ստեղծագործական կարողությունների զարգացմանը:

3) ՀՀ մարզերում ուսումնամեթոդական աշխատանքների առավել արդյունավետ կազմակերպման, ուսուցման մատչելիության և որակի բարձրացման ապահովման նպատակով 2009 թվականին 10 մարզերում և Երևանում գործում են 33 հենակետային դպրոցներ` յուրաքանչյուր մարզում 3-ական (մեկական երաժշտական, արվեստի և գեղարվեստի դպրոց): Հենակետային դպրոցներում կազմակերպվում են մեթոդական աշխատանքներ` նոր ուսումնական պլանների և առարկայական ծրագրերի ներդրման, խորհրդատվական, առաջավոր փորձի փոխանակման աշխատանքներ, վարպետության և վերապատրաստման դասընթացներ: 2008 թվականին միջոցներ են հատկացվում երաժշտական, արվեստի, գեղարվեստի և պարարվեստի դպրոցներում ուսումնամեթոդական աշխատանքների իրականացման, ուսումնական նոր ծրագրերի, դասագրքերի, մեթոդական ձեռնարկների մշակման և հրատարակման համար: Հրատարակված գրականությունն անվճար տրամադրվում է հանրապետության բոլոր համայնքների երաժշտական և արվեստի դպրոցներին:

30. Հանգստի և ժամանցի կազմակերպմանն ուղղված ծրագրերի իրականացում` երեխաների հանգիստը և ժամանցը բազմաբովանդակ կազմակերպելու համար իրականացվել են`

1) «Դպրոցականի ֆիլհարմոնիա» ծրագիրը, որը նպատակաուղղված է երեխաների և պատանիների գեղագիտական դաստիարակությանը և բազմակողմանի զարգացմանը, դասական երաժշտության, ժողովրդական արվեստի, գեղանկարչության, թատրոնի հետ հաղորդակցմանը:

2) Երևան քաղաքի հանրակրթական դպրոցների աշակերտների համար մշակութային հաստատություններ այցելությունների աբոնեմենտային ծրագիրը (պիլոտային) նպատակաուղղված է դպրոցահասակ երեխաներին և սովորողներին արվեստին հաղորդակցվելու մատչելիության ապահովմանը, երեխաների հոգևոր-մշակութային, գեղագիտական դաստիարակության նպատակային ուղղորդմանը:

3) «Մենք ենք, մեր մարզը» մանկապատանեկան մարզային մշակույթի օրեր» ծրագիրը, որն ուղղված է շնորհալի երեխաների և պատանիների ստեղծագործական կարողությունների զարգացմանն ու խթանմանը:

4) «Երեխաների և պատանիների համար գիտաճանաչողական ուղևորությունների կազմակերպում մայրաքաղաքի և մարզկենտրոնների թանգարաններ, պատկերասրահներ, համերգային և այլ մշակութային կազմակերպություններ» ծրագիրը, որի հիմնական նպատակն է նպաստել երեխաների աշխարհայացքի զարգացմանը, հայրենասիրական դաստիարակությանը, գեղագիտական ճաշակի ձևավորմանը և ազգային արվեստին ու մշակութային ժառանգության հաղորդակցմանը: Ծրագիրը շարունակական է և իրականացվում է 2008 թվականից:

31. Պատանի ստեղծագործողների համար հանրապետական ու միջազգային մրցույթների, փառատոների, ցուցահանդեսների կազմակերպում և մասնակցության ապահովում

1) Կատարողական արվեստում պատանի երաժիշտների կարողությունների զարգացման ու խթանման նպատակով իրականացվում է «Վերածնունդ» պատանի երաժիշտ-կատարողների միջազգային մրցույթ-փառատոնը (Գյումրի):

2) Մանկապատանեկան կինոյի զարգացման նպատակով իրականացվում է մանկապատանեկան ֆիլմերի «Ռոլան» միջազգային փառատոնը:

3) Մարզերում մշակութային կյանքի աշխուժացման, ինչպես նաև մայրաքաղաքից դեպի մարզեր մշակութային կյանքի ապակենտրոնացման նպատակով իրականացվում է «Թումանյանական հեքիաթի օր» տիկնիկային միջազգային թատերական փառատոնը:

4) Մասնագիտական կարողությունների ու զարգացման ու կատարելագործման նպատակով ապահովվում է շնորհալի երեխաների մասնակցությունը մի շարք միջազգային մրցույթների ու փառատոների:

32. Սոցիալապես անապահով և հատուկ կարիքներով երեխաներին մշակութային մասնագիտական ուսուցման և գեղագիտական դաստիարակության ասպարեզում պետական աջակցություն

1) ՀՀ մշակույթի նախարարության ենթակայությամբ գործող «Երեխաների հատուկ ստեղծագործական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի մասնաճյուղերում հաշմանդամ, ծնողազուրկ և սոցիալապես անապահով 614 երեխաներ ստանում են արվեստի և արհեստների անվճար ուսուցում: Կենտրոնի կողմից երեխաներին անվճար տրամադրվում են նյութեր, գործիքներ, իսկ դասընթացի ավարտից հետո` վկայականներ: Կազմակերպվում են նաև համերգներ, ցուցահանդեսներ:

2) Հաշմանդամություն ունեցող, ինչպես նաև սոցիալապես անապահով կամ առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների ստեղծագործական ներուժի բացահայտման ու ժամանակակից աշխարհում նրանց առավել ամբողջական ինտեգրման խթանման նպատակով իրականացվում է «Մանկապատանեկան արվեստի ինտեգրատիվ փառատոնը»:

33. Մանկական մուլտֆիլմերի նկարահանում

Մանկական մուլտֆիլմերի նկարահանումը նպաստում է մանկական կինոյի զարգացմանը, հայրենասիրական դաստիարակությանը և աշխարհայացքի ընդլայնմանը, ժամանցի և հանգստի կազմակերպմանը: Տարեկան պետական աջակցությամբ երեխաների համար նկարահանվում է 4-5 մուլտֆիլմ:

34. Մշակույթի ոլորտում տարեկան ծրագրի նպատակներն ու խնդիրները

Ծրագրի նպատակն է`

ա. երեխաների մշակութային մասնագիտական ուսուցմանը և գեղագիտական դաստիարակությանը նպաստող ծրագրերի իրականացումը.

բ. երեխաների բազմաբովանդակ հանգստի, ժամանցի և մշակութային կյանքի կազմակերպումը.

գ. երեխաների ստեղծագործական ներուժի բացահայտումը և խթանումը.

դ. արվեստի և մշակույթի ոլորտներում բազմակողմանի և մասնագիտական գիտելիքների ուսուցանումը.

ե. արվեստի բնագավառում ստեղծագործող շնորհալի երեխաների ներգրավումը.

զ. մանկապատանեկան կինոյի, թատրոնի գործունեության զարգացման խթանումը.

է. երեխաների աշխարհայացքի զարգացմանը, հայրենասիրական դաստիարակությանը, գեղագիտական ճաշակի ձևավորմանը և սոցիալապես անապահով խավի երեխաների ազգային արվեստին ու մշակութային ժառանգության հաղորդակցման նպաստումը.

ը. երիտասարդ սերնդի արվեստների և արհեստների ուսուցման ապահովումը:

Ծրագրի խնդիրն է`

ա. գեղարվեստական կրթության մատչելիության ապահովումը` «Երաժշտական և արվեստի դպրոցներում ազգային, լարային և փողային նվագարանների գծով ուսուցում» ծրագրի շրջանակում ուսման վարձավճարների փոխհատուցման շարունակականությամբ,

բ. գեղարվեստական կրթական հաստատությունների բնականոն գործունեության ապահովումը` երաժշտական գործիքների համալրմամբ, ուսումնամեթոդական աշխատանքների իրականացմամբ, ուսումնական նոր ծրագրերի և դասագրքերի մշակմամբ,

գ. ուսուցման մատչելիության ապահովումը արտադպրոցական գեղարվեստական դաստիարակության շրջանակներում, մասնավորապես` սահմանափակ կարողություններ ունեցող, սոցիալապես անապահով, առանց ծնողական խնամքի մնացած մշակութային կրթության ապահովմամբ,

դ. երեխաների ստեղծագործական ներուժի վերարտադրման և զարգացման պայմանների ստեղծումը` նպատակային ծրագրերի իրականացմամբ,

ե. ազգային և համաշխարհային մշակութային արժեքներին, ժողովրդական արվեստի լավագույն նմուշներին, դասական և ժամանակակից արվեստին հաղորդակցումը` մշակութային միջոցառումների և գիտաճանաչողական ուղևորությունների իրականացմամբ,

զ. շնորհալի երեխաների ու երիտասարդների բացահայտում, նրանց կրթության և ստեղծագործական ունակությունների զարգացման ու ինքնադրսևորման համար պայմանների ապահովումը` մրցույթների, փառատոների, ցուցահանդեսների, համերգների, վարպետության դասերի և այլ միջոցառումների կազմակերպմամբ:

Ակնկալվող արդյունքը`

ա. ՀՀ երաժշտական և արվեստի դպրոցներում ուսման վարձավճարների փոխհատուցումը նպատակաուղղված է գեղարվեստական կրթության մատչելիության ապահովմանը, կրթական հաստատությունների պահպանմանը և մշակույթի ոլորտի հետագա մասնագետներով համալրմանը:

բ. «Մշակութային կրթության աջակցման հիմնադրամի» կողմից մեթոդական աշխատանքների կազմակերպումը նպաստում է գեղարվեստական կրթական հաստատություններում ուսուցման որակի բարձրացմանը, կրթական նոր մեթոդների ներդրմանը, փորձի փոխանակմանը, վերապատրաստման դասընթացների կազմակերպմանը, ժամանակակից դասագրքերով համալրմանը, վարպետության դասերի միջոցով ստեղծագործական կարողությունների զարգացմանը:

գ. «Երեխաների հատուկ ստեղծագործական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի գործունեության արդյունքում գիշերօթիկ, հատուկ դպրոցներում իրականացվում է հաշմանդամ, ծնողազուրկ և սոցիալապես անապահով երեխաների արվեստների և արհեստների ուսուցում:

դ. «Երեխաների և պատանիների համար գիտաճանաչողական ուղևորությունների կազմակերպում» ծրագրի հիմնական նպատակն է նպաստել երեխաների աշխարհայացքի զարգացմանը, հայրենասիրական դաստիարակությանը, գեղագիտական ճաշակի ձևավորմանը և ազգային արվեստին ու մշակութային ժառանգության հաղորդակցմանը:

ե. «Մենք ենք, մեր մարզը» մանկապատանեկան մարզային մշակույթի օրեր մայրաքաղաքում ծրագրի իրականացմամբ ապահովվում է ՀՀ բոլոր մարզերի շնորհալի երեխաների ստեղծագործական աշխատանքների ներկայացումը (համերգ, ցուցահանդես):

զ. Մանկական մուլտֆիլմերի նկարահանումը նպաստում է մանկական կինոյի զարգացմանը, մանուկների ու պատանիների հայրենասիրական դաստիարակությանը և աշխարհայացքի ընդլայնմանը, ժամանցի և հանգստի կազմակերպմանը:

Ռազմավարություն`

ա. Երաժշտական և արվեստի դպրոցներին պետական աջակցության ցուցաբերման շարունակականության ապահովում.

բ. Արվեստի տարբեր ոլորտներում նպատակային ծրագրերի իրականացում.

գ. Միջազգային մրցույթների, փառատոների, ցուցահանդեսների մասնակցության նպատակով պատանի շնորհալի ստեղծագործողներին պետական աջակցության ցուցաբերման շարունակականության ապահովում

դ. Երեխաների հատուկ ստեղծագործական կենտրոնի գործունեության ապահովում և հատուկ կարիքներ ունեցող երեխաների ինտեգրման խնդրին ուղղված նպատակային ծրագրերի մշակում.

ե. Մշակութային ծրագրերի իրականացման ընթացքում հասարակական կազմակերպությունների հետ համագործակցության ապահովում:

35. Արդարադատության ոլորտում` Հայաստանի Հանրապետությունում անչափահասների գործերով իրականացվող աշխատանքներն ուղղված են ոլորտում արդյունավետության բարձրացմանը, բարեփոխումների խթանմանը:

1) Ազատազրկված անչափահասների հանրակրթության իրականացում միջոցառման նպատակն է ազատությունից զրկված անչափահասների հիմնական կրթության իրավունքի ապահովումը: Ներկայում «Աբովյան» քրեակատարողական հիմնարկում որևէ ուսումնական հաստատության կողմից հանրակրթություն չի ապահովվում: Սույն միջոցառումը նախատեսում է հանրակրթության իրականացում կալանավորված և դատապարտված անչափահասների համար.

2) Իրավախախտ անչափահասների գեղագիտական դաստիարակության, կրթամշակութային ծրագրերի իրականացում` սույն միջոցառումը նախատեսում է իրավախախտ անչափահասների գեղագիտական և մշակութային ուսուցում` ուղղված նրանց մտավոր և գեղագիտական զարգացման, ստեղծագործական կյանքին մասնակցելու իրավունքի ապահովմանը: Հաշվի առնելով նաև մշակույթի դերը անձի զարգացման և վերասոցիալականացման գործում, սույն դասընթացները կնպաստեն հետագա իրավախախտումների բացառմանը: Միջոցառման շրջանակում կիրականացվեն արտադպրոցական դաստիարակության և մշակութային ուսուցման դասընթացներ «Աբովյան» քրեակատարողական հիմնարկում, պրոբացիայի անչափահաս շահառուների և պատժից ազատված անչափահասների համար.

3) Պրոբացիայի պետական ծառայության անչափահաս շահառուների վերասոցիալականացման ծրագրերի մշակում` սույն միջոցառման շրջանակում նախատեսվում է ՀՀ ԱՆ պրոբացիայի պետական ծառայությունում անչափահաս շահառուների վերասոցիալականացման ծրագրերի մշակում և իրականացում: Հաշվի առնելով կրկնահանցավորության կանխարգելման և երեխաների իրավունքների պաշտպանության վերաբերյալ ուսումնասիրված միջազգային փորձը` վերասոցիալականացման ծրագրերը ներառելու են հոգեբանական, սոցիալական աշխատանքի վրա հիմնված դասընթացներ, անհատական և խմբային աշխատանքներ.

4) Անչափահասների արդարադատության խորհրդի գործունեության շարունակականության ապահովում` սույն միջոցառումը նախատեսում է անչափահասների արդարադատության խորհրդի գործունեության արդյունավետության ապահովումը` ոլորտի հիմնախնդիրների համակարգված և համագործակցային մոտեցման, օրենսդրական բարեփոխումների շրջանակում երեխաների լավագույն շահի ապահովման նպատակով: Միջոցառման շրջանակում նախատեսվում է խորհրդի նիստերի կազմակերպում, համատեղ ծրագրերի իրականացում, իրավական ակտերի վերլուծություն, հետազոտությունների և ուսումնասիրությունների իրականացում.

5) Իրավախախտ, տուժող, վկա անչափահասների իրավունքների պաշտպանության ներպետական և միջազգային օրենսդրության և դրանց կիրառման ընթացակարգերի համեմատական ուսումնասիրություն` սույն միջոցառումը նախատեսում է իրավախախտ, տուժող և վկա անչափահասների շահերի և իրավունքների պաշտպանության առաջարկությունների մշակում երեխաների իրավունքների ապահովման հիմնարար դրույթները ներառելու, դրանցից բխող պաշտպանության միջոցներ և մեխանիզմներ, նախատեսելու նպատակով: Ծրագրի շրջանակում կիրականացվի օրենսդրության համեմատական վերլուծություն, կուսումնասիրվի տուժողների պաշտպանության արդի հայեցակարգերը և համապատասխան միջազգային փորձը.

6) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության «Երեխաների պաշտպանության և օտարերկրյա որդեգրման բնագավառում համագործակցության մասին» Հաագայի 1993 թվականի Կոնվենցիայի պահանջներին համապատասխանեցման գործընթացի շարունակում միջոցառման նպատակն է ՀՀ քաղաքացի հանդիսացող երեխաների որդեգրման կարգը համապատասխանեցնել Հաագայի 1993 թվականի «Երեխաների պաշտպանության և օտարերկրյա որդեգրման բնագավառում համագործակցության մասին» կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) պահանջներին: Ներկայում որդեգրվող Կենտրոնական մարմնի կողմից, որպես որդեգրող հաշվառված բոլոր օտարերկրացիների համար, երեխաների տվյալները հասանելի են: Նշված կարգավորումը չի համապատասխանում կոնվենցիայի սկզբունքներին, իսկ Կենտրոնական մարմնի կողմից չեն համադրվում երեխայի և որդեգրողների տվյալները: Բարեփոխումների նպատակն է Կոնվենցիայի 16-րդ հոդվածին համապատասխան նախատեսել երեխա-որդեգրող համադրման կարգ, որը կիրականացվի մասնագիտական աշխատանքային խմբի կողմից: Միաժամանակ, միջոցառումները նպատակ են հետապնդում վերանայել որդեգրման գործընթացի վերաբերյալ փաստաթղթերի ուսումնասիրության, որդեգրվող երեխաների մասին տվյալների տրամադրման, Կոնվենցիային անդամակցող պետությունների իրավասու մարմինների հետ համագործակցության կարգը և ժամկետները.

7) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության համապատասխանեցում «Երեխայի միջազգային առևանգման քաղաքացիական մոտեցումների մասին» Հաագայի 1980 թվականի Կոնվենցիայի պահանջներին:

Ներկայում Կենտրոնական մարմինը, կոնվենցիայի շրջանակներում ներկայացված դիմումների քննարկման ընթացքում, ղեկավարվում է «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքով, ինչի հետևանքով բախվում է կայացված որոշումը կատարելու (հարկադրանքի կիրառում), գործի քննարկման և բողոքարկման համար նախատեսված ժամկետները պահպանելու և այլ խնդիրների հետ: Նախատեսվող բարեփոխումները նպատակ են հետապնդում վերանայել դիմումները քննարկող մարմինների իրավասությունների շրջանակը` ներգրավելով դատական մարմիններին, տարանջատել դատարանների և Կենտրոնական մարմնի լիազորությունները, կրճատել վարույթի իրականացման ժամկետները և բողոքարկման կարգը` համապատասխանեցնելով կոնվենցիայի պահանջներին:

36. ՀՀ կառավարությանն առընթեր ոստիկանությունն անչափահասներին հանցավոր ոտնձգություններից զերծ պահելու, նրանց իրավունքների պաշտպանության ոլորտում իրականացվող աշխատանքներում առաջնային է ՀՀ կառավարությանն առընթեր ՀՀ ոստիկանության դերը: Վերջին տարիների ընթացքում ՀՀ ոստիկանության կողմից իրականացված բազմաբնույթ կանխարգելիչ միջոցառումները նպաստել են անչափահասների կողմից կատարվող հանցագործությունների և այլ իրավախախտումների նվազմանը /2014 թվականին` 389 հանցագործության դեպք, 2015 թվականին` 385 հանցագործության դեպք, 2016 թվականին` 375 հանցագործության դեպք/:

37. Մինչդեռ, դեռևս կան չլուծված խնդիրներ, որոնք պահանջում են համապատասխան լուծումներ:

12-18 տարեկան իգական սեռի հակասոցիալական վարք դրսևորած անչափահասների համար Հայաստանի Հանրապետությունում վերականգնողական կենտրոնի /այսուհետ` իգական սեռի վերականգնողական կենտրոն/ ստեղծումը:

Վերջին տարիների ընթացքում նկատվում է ինչպես հանցագործություններ կատարած (2014 թվականին` 17, 2015 թվականին` 27, 2016 թվականին` 34/, այնպես էլ տարբեր իրավախախտումներ կատարելու համար ոստիկանության անչափահասների գործերով ստորաբաժանումներում հաշվառված իգական սեռի անչափահասների թվի աճ /2014 թվականին` 60, 2015 թվականին 81, 2016 թվականին` 94): Միաժամանակ պետք է նշել, որ ՀՀ ոստիկանությունում 2016 թվականին /ըստ օպերատիվ ամփոփագրերի/ արձանագրվել է անչափահասների անհայտ կորելու 93 դեպք, որից 62 անհայտ կորածները հանդիսացել են իգական սեռի ներկայացուցիչներ: Նշված անչափահասների գերակշիռ մասը հայտնվելով տարբեր կոնֆլիկտային իրավիճակներում հարազատների և ընկերական շրջապատի հետ, հեռանում են տանից և հայտնվում այնպիսի միջավայրում, ուր հնարավոր է դառնում նրանց շահագործումն ու բռնության ենթարկվելու վտանգը:

Իգական սեռի վերականգնողական կենտրոնում նախատեսվում է կանխարգելիչ աշխատանքների իրականացում միայն հակասոցիալական վարք դրսևորած անչափահասների շրջանում, ինչը պահանջում է երկարաժամկետ ծառայությունների /դաստիարակչական, հոգեբանական, սոցիալական և այլն /մատուցում և բնականաբար վերջիններս պետք է ժամանակավորապես բնակվեն /գիշերեն/ տվյալ հաստատությունում:

38. ՀՀ ոստիկանության կողմից համայնքային վերականգնողական կենտրոնների ցանցի ընդլայնման կապակցությամբ շարունակվում են բանակցային գործընթացները միջազգային և պետական պատկան մարմինների հետ:

Գործող վերականգնողական կենտրոնները գործում են ՀՀ ոստիկանության և կենտրոնների պատասխանատուների փոխհամագործակցության շրջանակներում: Համայնքային վերականգնողական կենտրոնները հանդիսանում են համայնքահեն կենտրոններ (ցերեկային), կանխարգելիչ աշխատանքներ են իրականացնում իրավախախտումներ կատարած, անչափահասների գործերով ծառայությունում հաշվառված անչափահասների, ինչպես նաև բռնության ենթարկված, սոցիալ-հոգեբանական աջակցության կարիք ունեցող անչափահասների հետ:

Վերոհիշյալ անչափահասների հետ աշխատանքները կազմակերպելիս վերականգնողական կենտրոնների աշխատանքային խմբերը համագործակցում են ինչպես պետական շահագրգիռ կառույցների, այնպես էլ տեղական ու միջազգային հասարակական կազմակերպությունների հետ, որոնց միջոցով անհրաժեշտության դեպքում աջակցություն է ցուցաբերվում վերականգնողական կենտրոնների շահառու հանդիսացող անչափահասներին և նրանց ընտանիքներին:

Նշված աշխատանքներն ավելի արդյունավետ դարձնելու նպատակով անհրաժեշտ է նպաստել նոր համայնքային վերականգնողական կենտրոնների բացմանը և ակտիվորեն համագործակցել գործող համայնքային վերականգնողական կենտրոնների հետ:

39. Անչափահասների շրջանում իրականացվող կանխարգելիչ աշխատանքների շրջանակներում ՀՀ ոստիկանության անչափահասների գործերով ծառայության աշխատակիցների կողմից սպասարկվող վարչական տարածքներում գործող հանրակրթական դպրոցներում` դպրոցականների շրջանում, պարբերաբար անց են կացվում տարբեր իրավական թեմաներով հանդիպումներ և զրույցներ: Այն նպատակ է հետապնդում անչափահասներին ծանոթացնել գործող օրենքներին, իրենց իրավունքներին և պարտականություններին:

40. Անչափահասների կողմից կատարվող իրավախախտումները նախականխելու, անչափահասների շրջանում հանցագործություն ծնող պատճառների և նպաստող պայմանների վերացման, ոստիկանի նկատմամբ հասարակության մեջ ձևավորված կարծրատիպը փոխելու նպատակով, 2013-2014 թվականների ընթացքում ՀՀ ոստիկանության պետի հրամանով ստեղծվեց դպրոցական տեսուչների ինստիտուտը և ՀՀ ոստիկանության անչափահասների գործերով ծառայությանը տրամադրվեց դպրոցական տեսուչի 62 հաստիք: Ներկայում դպրոցական տեսուչներն իրենց գործունեությունն են ծավալում ՀՀ տարածքում գործող 106 ավագ դպրոցներում: Հիշատակման է արժանի այն հանգամանքը, որ 2017 թվականի ՀՀ ոստիկանության ղեկավարության ցուցումով ևս մեկ դպրոցական ավագ տեսուչի հաստիք է հատկացվել նաև Հանրապետական թիվ 1 հատուկ կրթահամալիրին:

Դպրոցական տեսուչների ինստիտուտի գործունեությունը մշտապես գտնվում է ոստիկանության ղեկավարության ուշադրության կենտրոնում և ձեռնարկվում են անհրաժեշտ միջոցներ ինստիտուտի լիարժեք կայացման ուղղությամբ: Ներկայում ոստիկանության ղեկավարության կողմից քննարկվում է նաև դպրոցական տեսուչների ինստիտուտը նոր հաստիքներով համալրելու հարցը:

 

III. ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ 2018 ԹՎԱԿԱՆԻՆ ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԸ

 

41. 2018 թվականի ընթացքում իրականացվելու են երեխաների իրավունքների պաշտպանության, նրանց կյանքի որակի բարելավմանն ուղղված միջոցառումներ: Երեխաների իրավունքների պաշտպանության ոլորտում 2018 թվականի տարեկան ծրագրով նախատեսվող միջոցառումները բխում են երեխաների իրավունքների և շահերի պաշտպանությունից` նրանց խնամքի, բուժման և դաստիարակության համար նպաստավոր պայմանների ստեղծման, ֆիզիկական և մտավոր բնականոն զարգացման, հոգեբանական վերականգնման և արդյունավետ սոցիալականացման նպատակով:

 

 

Հավելված N 2

ՀՀ կառավարության

2017 թ. սեպտեմբերի 28-ի նիստի

N 41 արձանագրային որոշման

 

ՑԱՆԿ

ԵՐԵԽԱՅԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 2018 ԹՎԱԿԱՆԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ԾՐԱԳՐՈՎ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ

 

._________________________________________________________________________.

|NN |Միջոցառման |Պատասխա-   |Ակնկալվող  |Կատարման |Վերստուգելի|Ֆինանսա-   |

|ը/կ|անվանումը  |նատու      |արդյունք-  |ժամկետը  |չափանիշ    |վորման     |

|   |           |կատարողը   |ները       |         |           |աղբյուրը   |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|1. |Երեխաների  |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |ՀՀ         |Հայաստանի  |

|   |շուրջօրյա  |Հանրապետու-|առանց      |ընթացքում|աշխատանքի  |Հանրապետու-|

|   |խնամքի     |թյան       |ծնողական   |         |և          |թյան       |

|   |ծառայու-   |աշխատանքի  |խնամքի     |         |սոցիալական |պետական    |

|   |թյուններ   |և          |մնացած     |         |հարցերի    |բյուջե     |

|   |           |սոցիալական |երեխաների  |         |նախարարու- |2,017,270.6|

|   |           |հարցերի    |իրավունք-  |         |թյան       |հազ. դրամ  |

|   |           |նախարարու- |ների և     |         |համակարգի 6|           |

|   |           |թյուն      |շահերի     |         |մանկատանը  |           |

|   |           |           |պաշտպանու- |         |կխնամվի    |           |

|   |           |           |թյունը     |         |649 երեխա  |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|2. |ՀՀ         |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Ծրագրի     |Հայաստանի  |

|   |երեխաների  |Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|շրջանակում |Հանրապետու-|

|   |խնամք և    |թյան       |դժվարին    |         |ընտանիք    |թյան       |

|   |պաշտպանու- |աշխատանքի  |իրավիճակում|         |կվերադառնա |պետական    |

|   |թյուն      |և          |հայտնված   |         |10 երեխա,  |բյուջե     |

|   |իրականացնող|սոցիալական |Երեխայի    |         |կկանխարգել-|23,118.6   |

|   |հաստատու-  |հարցերի    |խնամքն ու  |         |վի 110     |հազ. դրամ  |

|   |թյուններում|նախարարու- |դաստիարա-  |         |երեխայի    |           |

|   |խնամվող    |թյուն      |կությունը  |         |մուտքը     |           |

|   |երեխաներին |           |ընտանիքում |         |հաստատու-  |           |

|   |ընտանիքներ |           |           |         |թյուններ   |           |

|   |վերադարձ-  |           |           |         |           |           |

|   |նելու      |           |           |         |           |           |

|   |(բեռնաթա-  |           |           |         |           |           |

|   |փում) և    |           |           |         |           |           |

|   |հաստատու-  |           |           |         |           |           |

|   |թյուններ   |           |           |         |           |           |

|   |երեխաների  |           |           |         |           |           |

|   |մուտքը     |           |           |         |           |           |

|   |կանխարգելե-|           |           |         |           |           |

|   |լու ծառայու|           |           |         |           |           |

|   |թյուններ   |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|3. |Երեխաների  |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Ծրագրի     |Հայաստանի  |

|   |շուրջօրյա  |Հանրապետու-|շրջանավարտ-|ընթացքում|շրջանակնե- |Հանրապետու-|

|   |խնամքի     |թյան       |ների իրա-  |         |րում աջակ- |թյան       |

|   |բնակչության|աշխատանքի  |վունքների  |         |ցություն   |պետական    |

|   |սոցիալական |և          |և  շահերի  |         |կտրամադրվի |բյուջե     |

|   |պաշտպանու- |սոցիալական |պաշտպանու- |         |11 շահառուի|15,997.1   |

|   |թյան       |հարցերի    |թյունը     |         |           |հազ. դրամ  |

|   |հաստատու-  |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |թյունների  |թյուն      |           |         |           |           |

|   |շրջանավարտ-|           |           |         |           |           |

|   |ներին      |           |           |         |           |           |

|   |աջակցու-   |           |           |         |           |           |

|   |թյուն և    |           |           |         |           |           |

|   |խորհրդատ-  |           |           |         |           |           |

|   |վություն   |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|4. |Սոցիալական |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Հայաստանի  |Հայաստանի  |

|   |հոգածության|Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|Հանրապե-   |Հանրապե-   |

|   |ցերեկային  |թյան       |դժվարին    |         |տության    |տության    |

|   |կենտրոնների|աշխատանքի  |իրավիճակում|         |աշխատանքի  |պետական    |

|   |երեխաներին |և          |հայտնված   |         |և          |բյուջե     |

|   |սոցիալական |սոցիալական |երեխայի    |         |սոցիալական |237,995.7  |

|   |ծառայու-   |հարցերի    |սոցիալ -   |         |հարցերի    |հազ. դրամ  |

|   |թյունների  |նախարարու- |հոգեբանական|         |նախարարու- |           |

|   |տրամադրում |թյուն      |վերականգ-  |         |թյան       |           |

|   |           |           |նումը,     |         |համակարգի  |           |

|   |           |           |ներառումը  |         |երեխաների  |           |

|   |           |           |հասարակու- |         |սոցիալական |           |

|   |           |           |թյանը      |         |հոգածության|           |

|   |           |           |           |         |3 կենտրո-  |           |

|   |           |           |           |         |նում 300   |           |

|   |           |           |           |         |երեխայի    |           |

|   |           |           |           |         |կտրամադրվեն|           |

|   |           |           |           |         |համա-      |           |

|   |           |           |           |         |պատասխան   |           |

|   |           |           |           |         |ծառայու-   |           |

|   |           |           |           |         |թյուններ   |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|5. |Երեխաների  |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |նախարարու- |Հայաստանի  |

|   |գիշերօթիկ  |Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|թյան       |Հանրապետու-|

|   |խնամքի     |թյան       |դժվարին    |         |համակարգի  |թյան       |

|   |ծառայու-   |աշխատանքի  |իրավիճակում|         |երեխաների  |պետական    |

|   |թյուններ   |և          |հայտնված   |         |խնամքի     |բյուջե     |

|   |           |սոցիալական |երեխաների  |         |գիշերօթիկ 6|725,088.8  |

|   |           |հարցերի    |իրավունք-  |         |հաստատու-  |հազ. դրամ  |

|   |           |նախարարու- |ների և     |         |թյունում   |           |

|   |           |թյուն      |շահերի     |         |կխնամվի 500|           |

|   |           |           |պաշտպանու- |         |երեխա      |           |

|   |           |           |թյունը     |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|6. |Երեխաների  |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |ՀՀ Տավուշի |Հայաստանի  |

|   |խնամքի     |Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|մարզում    |Հանրապե-   |

|   |ցերեկային  |թյան       |դժվարին    |         |«Հույսի    |տության    |

|   |կենտրոնների|աշխատանքի  |իրավիճակում|         |կամուրջ»   |պետական    |

|   |կողմից     |և          |հայտնված   |         |ՀԿ-ի 4     |բյուջե     |

|   |կյանքի     |սոցիալական |երեխայի    |         |ցերեկային  |74,667.3   |

|   |դժվարին    |հարցերի    |սոցիալ-    |         |կենտրոնում`|հազ. դրամ  |

|   |իրավիճակում|նախարարու- |հոգեբանական|         |Դիլիջանի,  |           |

|   |հայտնված   |թյուն      |վերականգ-  |         |Իջևանի,    |           |

|   |երեխաների  |           |նումը      |         |Նոյեմբեր-  |           |

|   |սոցիալական |           |           |         |յանի,      |           |

|   |հոգածության|           |           |         |Բերդի և    |           |

|   |ծառայու-   |           |           |         |նրանց      |           |

|   |թյուններ   |           |           |         |հարակից    |           |

|   |           |           |           |         |գյուղերի`  |           |

|   |           |           |           |         |հաշմանդա-  |           |

|   |           |           |           |         |մություն   |           |

|   |           |           |           |         |կամ սոցիալ-|           |

|   |           |           |           |         |հոգեբանական|           |

|   |           |           |           |         |խնդիրներ և |           |

|   |           |           |           |         |հատուկ     |           |

|   |           |           |           |         |կարիքներ   |           |

|   |           |           |           |         |ունեցող    |           |

|   |           |           |           |         |շուրջ 250  |           |

|   |           |           |           |         |երեխայի    |           |

|   |           |           |           |         |մատուցվող  |           |

|   |           |           |           |         |ծառայու-   |           |

|   |           |           |           |         |թյունների  |           |

|   |           |           |           |         |համար      |           |

|   |           |           |           |         |կտրամադրվի |           |

|   |           |           |           |         |աշխատավարձ,|           |

|   |           |           |           |         |ներառյալ   |           |

|   |           |           |           |         |եկամտային  |           |

|   |           |           |           |         |հարկը      |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|7. |Թրաֆիքինգի |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Թրաֆիքինգի |Հայաստանի  |

|   |և  շահա-   |Հանրապետու-|թրաֆիքինգի |ընթացքում|(շահագործ- |Հանրապետու-|

|   |գործման,   |թյան       |և          |         |ման)       |թյան       |

|   |բռնության  |աշխատանքի  |շահա-      |         |ենթարկված  |պետական    |

|   |ենթարկված  |և          |գործման,   |         |երեխաների  |բյուջե     |

|   |անձանց և   |սոցիալական |բռնության  |         |8 անձի     |19,068.6   |

|   |երեխաների  |հարցերի    |ենթարկված  |         |սոցիալ-    |հազ. դրամ  |

|   |սոցիալ-    |նախարարու- |երեխաների  |         |հոգեբանական|           |

|   |հոգեբանական|թյուն      |սոցիալ -   |         |վերականգ-  |           |

|   |վերականգնո-|           |հոգեբանական|         |նողական    |           |

|   |ղական ծառա-|           |վերականգ-  |         |ծառայու-   |           |

|   |յություններ|           |նումը      |         |թյունների  |           |

|   |           |           |           |         |տրամադրում |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|8. |Կյանքի     |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Կյանքի     |Հայաստանի  |

|   |դժվարին    |Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|դժվարին    |Հանրապետու-|

|   |իրավիճակում|թյան       |դժվարին    |         |իրավիճակում|թյան       |

|   |հայտնված   |աշխատանքի  |իրավիճակում|         |հայտնված   |պետական    |

|   |երեխաներին |և          |հայտնված   |         |3-18       |բյուջե     |

|   |ժամանակավոր|սոցիալական |երեխաների  |         |տարեկան 17 |34,585.2   |

|   |խնամքի     |հարցերի    |իրավունք-  |         |երեխայի    |հազ. դրամ  |

|   |տրամադրման |նախարարու- |ների և     |         |կտրամադրվի |           |

|   |ծառայու-   |թյուն      |շահերի     |         |մինչև  6   |           |

|   |թյուններ   |           |պաշտպանու- |         |ամիս       |           |

|   |           |           |թյունը     |         |ժամկետով   |           |

|   |           |           |           |         |շուրջօրյա  |           |

|   |           |           |           |         |խնամք      |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|9. |Հաշմանդամ  |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |44 երեխայի |Հայաստանի  |

|   |երեխաների  |Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|մատուցվող  |Հանրապետու-|

|   |ցերեկային  |թյան       |դժվարին    |         |ծառայու-   |թյան       |

|   |խնամքի     |աշխատանքի  |իրավիճակում|         |թյունների  |պետական    |

|   |ծառայու-   |և          |հայտնված   |         |համար 26   |բյուջե     |

|   |թյունների  |սոցիալական |երեխայի    |         |աշխատակցի  |38,112.0   |

|   |մատուցում  |հարցերի    |սոցիալ -   |         |կտրամադրվի |հազ. դրամ  |

|   |Երևանի     |նախարարու- |հոգեբանական|         |աշխատավարձ,|           |

|   |Մալաթիա -  |թյուն      |վերականգ-  |         |ներառյալ   |           |

|   |Սեբաստիա   |           |նումը,     |         |եկամտային  |           |

|   |վարչական   |           |երեխայի    |         |հարկը      |           |

|   |շրջանի     |           |ներառումը  |         |           |           |

|   |N 92 և     |           |հասարակու- |         |           |           |

|   |Ստեփանավանի|           |թյանը      |         |           |           |

|   |N 5        |           |           |         |           |           |

|   |ներառական  |           |           |         |           |           |

|   |մանկապար-  |           |           |         |           |           |

|   |տեզներում  |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|10.|Երեխաների  |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Կյանքի     |Հայաստանի  |

|   |և          |Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|դժվարին    |Հանրապետու-|

|   |ընտանիքների|թյան       |դժվարին    |         |իրավիճակում|թյան       |

|   |աջակցության|աշխատանքի  |իրավիճակում|         |հայտնված   |պետական    |

|   |տրամադրման |և          |հայտնված   |         |150 երեխայի|բյուջե     |

|   |ծառայու-   |սոցիալական |երեխայի և  |         |և  նրանց   |115,638.8  |

|   |թյուններ   |հարցերի    |նրա        |         |ընտանիք-   |հազ. դրամ  |

|   |           |նախարարու- |ընտանիքի   |         |ներին      |           |

|   |           |թյուն      |սոցիալ -   |         |կտրամադրվեն|           |

|   |           |           |հոգեբանական|         |սոցիալ-    |           |

|   |           |           |վերականգ-  |         |հոգեբանական|           |

|   |           |           |նումը,     |         |ծառայու-   |           |

|   |           |           |երեխայի    |         |թյուններ   |           |

|   |           |           |ներառումը  |         |           |           |

|   |           |           |հասարակու- |         |           |           |

|   |           |           |թյանը      |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|11.|Երեխաների  |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Մանկատնե-  |Հայաստանի  |

|   |շուրջօրյա  |Հանրապետու-|առանց      |ընթացքում|րում       |Հանրապետու-|

|   |խնամքի     |թյան       |ծնողական   |         |խնամվող    |թյան       |

|   |բնակչության|աշխատանքի  |խնամքի     |         |դպրոցահասակ|պետական    |

|   |սոցիալական |և          |մնացած     |         |7-18       |բյուջե     |

|   |պաշտպանու- |սոցիալական |երեխայի    |         |տարեկան 191|5,820.0    |

|   |թյան       |հարցերի    |կյանքի     |         |երեխայի    |հազ. դրամ  |

|   |հաստատու-  |նախարարու- |հմտու-     |         |կտրամադրվի |           |

|   |թյուններում|թյուն      |թյունների  |         |մանր       |           |

|   |խնամվող    |           |ձեռքբերումը|         |ծախսերի    |           |

|   |դպրոցական  |           |և          |         |համար      |           |

|   |տարիքի     |           |ներառումը  |         |նախատեսված |           |

|   |երեխաներին |           |հասարակու- |         |գումար     |           |

|   |դրամական   |           |թյանը      |         |/գրպանի    |           |

|   |աջակցության|           |           |         |ծախս/      |           |

|   |տրամադրում |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|12.|Կենսաբանա- |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |120 երեխայի|Հայաստանի  |

|   |կան        |Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|կենսաբանա- |Հանրապետու-|

|   |ընտանիքներ |թյան       |դժվարին    |         |կան        |թյան       |

|   |տեղափոխված |աշխատանքի  |իրավիճակում|         |ընտանիքների|պետական    |

|   |երեխաների  |և          |հայտնված   |         |կտրամադրվի |բյուջե     |

|   |ընտանիք-   |սոցիալական |Երեխայի    |         |բնաիրային  |24,483.8   |

|   |ներին      |հարցերի    |խնամքն ու  |         |օգնության  |հազ. դրամ  |

|   |բնաիրային  |նախարարու- |դաստիարա-  |         |փաթեթ      |           |

|   |օգնության  |թյուն      |կությունը  |         |           |           |

|   |փաթեթի     |           |ընտանիքում |         |           |           |

|   |տրամադրում |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|13.|Երեխաների  |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Մանկատների |Հայաստանի  |

|   |շուրջօրյա  |Հանրապետու-|առանց      |ընթացքում|11         |Հանրապետու-|

|   |խնամքի     |թյան       |ծնողական   |         |շրջանավարտի|թյան       |

|   |բնակչության|աշխատանքի  |խնամքի     |         |տրամադրվի  |պետական    |

|   |սոցիալական |և          |մնացած     |         |միանվագ    |բյուջե     |

|   |պաշտպանու- |սոցիալական |երեխայի    |         |դրամական   |550.0 հազ. |

|   |թյան հաստա-|հարցերի    |ներառումը  |         |օգնություն |դրամ       |

|   |տություն-  |նախարարու- |հասարակու- |         |           |           |

|   |ների շրջա- |թյուն      |թյուն      |         |           |           |

|   |նավարտներին|           |           |         |           |           |

|   |միանվագ    |           |           |         |           |           |

|   |դրամական   |           |           |         |           |           |

|   |օգնության  |           |           |         |           |           |

|   |տրամադրում |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|14.|Խնամատար   |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018թ.   |Խնամատար   |Հայաստանի  |

|   |ընտանիքում |Հանրապետու-|կյանքի     |ընթացքում|ընտանիք-   |Հանրապետու-|

|   |երեխայի    |թյան       |դժվարին    |         |ներում     |թյան       |

|   |խնամքի և   |աշխատանքի  |իրավիճակում|         |խնամք      |պետական    |

|   |դաստիարա-  |և          |հայտնված   |         |կտրամադրվի |բյուջե     |

|   |կության    |սոցիալական |Երեխայի    |         |առանց      |152,828.4  |

|   |աջակցության|հարցերի    |խնամքն ու  |         |ծնողական   |հազ. դրամ  |

|   |տրամադրում |նախարարու- |դաստիարա-  |         |խնամքի     |           |

|   |           |թյուն      |կությունը  |         |մնացած 94  |           |

|   |           |           |ընտանիքում |         |երեխայի    |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|15.|Մարդկանց   |Հայաստանի  |թրաֆիքինգի |2018 թ.  |Թրաֆիքինգի |Հայաստանի  |

|   |թրաֆիքինգի |Հանրապետու-|և          |ընթացքում|/երեխաների/|Հանրապետու-|

|   |և/կամ      |թյան       |շահագործման|         |շահագործ-  |թյան       |

|   |շահագործման|աշխատանքի  |ենթարկված  |         |ման/       |պետական    |

|   |զոհերին    |և          |երեխաների  |         |զոհերին    |բյուջե     |

|   |միանվագ    |սոցիալական |սոցիալ-    |         |կտրամադրվի |1,750.0    |

|   |դրամական   |հարցերի    |հոգեբանական|         |դրամական   |հազ. դրամ  |

|   |փոխհատուց- |նախարարու- |վերականգ-  |         |փոխհատու-  |           |

|   |ման        |թյուն      |նումը      |         |ցում       |           |

|   |տրամադրում |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|16.|Երեխաների  |Հայաստանի  |Երեխաների  |2018 թ.  |Երեխաների  |Ֆինանսա-   |

|   |իրավունք-  |Հանրապետու-|իրավունք-  |ընթացքում|իրավունք-  |վորում չի  |

|   |ների պաշտ- |թյան       |ների պաշտ- |         |ների պաշտ- |պահանջվում:|

|   |պանության  |աշխատանքի  |պանության  |         |պանության  |           |

|   |ազգային    |և          |ազգային    |         |ազգային    |           |

|   |հանձնաժո-  |սոցիալական |հանձնաժո-  |         |հանձնաժո-  |           |

|   |ղովի գործու|հարցերի    |ղովի գործու|         |ղովի գործու|           |

|   |նեության   |նախարարու- |նեության   |         |նեության   |           |

|   |գնահատում  |թյուն,     |արդյունա-  |         |գնահատման  |           |

|   |և  ըստ     |Հայաստանի  |վետության  |         |զեկույց    |           |

|   |անհրաժեշ-  |Հանրապետու-|բարձրացում |         |           |           |

|   |տության    |թյան       |           |         |           |           |

|   |փոփոխու-   |տարածքային |           |         |           |           |

|   |թյունների  |կառավարման |           |         |           |           |

|   |ներկայացում|և          |           |         |           |           |

|   |           |զարգացման  |           |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն      |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|17.|Երեխաների  |Հայաստանի  |Առկա է     |2018 թ.  |Մասնագիտա- |Ֆինանսա-   |

|   |իրավունք-  |Հանրապետու-|համապատաս- |ընթացքում|կան  վերա- |վորում չի  |

|   |ների պաշտ- |թյան       |խան        |         |պատրաստման |պահանջվում:|

|   |պանության  |աշխատանքի  |ուսումնական|         |նոր ծրագրին|           |

|   |համակարգի  |և          |ծրագիր, որի|         |համապատաս- |           |

|   |տարբեր     |սոցիալական |հիման վրա  |         |խան 80     |           |

|   |կառույցների|հարցերի    |իրականաց-  |         |տոկոս      |           |

|   |կադրերի    |նախարարու- |վելու է    |         |վերապատ-   |           |

|   |մասնագիտա- |թյուն,     |երեխաների  |         |րաստված    |           |

|   |կան        |Միջազգային |խնամքի     |         |մասնագետներ|           |

|   |պատրաստման |և          |այլընտրան- |         |           |           |

|   |և  վերապատ-|հասարակական|քային      |         |           |           |

|   |րաստման    |կազմակեր-  |ծառայու-   |         |           |           |

|   |ուսումնական|պություններ|թյունների  |         |           |           |

|   |ծրագրի     |           |համակարգի  |         |           |           |

|   |մշակում և  |           |տարբեր     |         |           |           |

|   |իրականացում|           |կառույցների|         |           |           |

|   |           |           |կադրերի    |         |           |           |

|   |           |           |մասնագիտա- |         |           |           |

|   |           |           |կան        |         |           |           |

|   |           |           |ուսուցումը |         |           |           |

|   |           |           |և  վերապատ-|         |           |           |

|   |           |           |րաստումը:  |         |           |           |

|   |           |           |Մասնագիտա- |         |           |           |

|   |           |           |կան վերա-  |         |           |           |

|   |           |           |պատրաստման |         |           |           |

|   |           |           |նոր ծրագրին|         |           |           |

|   |           |           |համապատաս- |         |           |           |

|   |           |           |խան 80     |         |           |           |

|   |           |           |տոկոս      |         |           |           |

|   |           |           |վերապատ-   |         |           |           |

|   |           |           |րաստված    |         |           |           |

|   |           |           |մասնագետներ|         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|18.|Խնամակալու-|Հայաստանի  |Խնամակալու-|2018 թ.  |Խնամակալու-|Հայաստանի  |

|   |թյան և     |Հանրապետու-|թյան և     |ընթացքում|թյան և     |Հանրապետու-|

|   |հոգաբարձու-|թյան       |հոգաբարձու-|         |հոգաբարձու-|թյան       |

|   |թյան հանձնա|աշխատանքի  |թյան հանձնա|         |թյան հանձնա|օրենքով    |

|   |ժողովների  |և          |ժողովների  |         |ժողովների  |չարգելված  |

|   |անդամների, |սոցիալական |վերապատ-   |         |անդամների  |այլ        |

|   |համայնքնե- |հարցերի    |րաստված    |         |և          |աղբյուրներ |

|   |րում       |նախարարու- |անդամներ,  |         |համայնքների|           |

|   |երեխաներին |թյուն,     |համայնքնե- |         |համապատաս- |           |

|   |սոցիալական |Հայաստանի  |րում       |         |խան ոլորտի |           |

|   |ծառայու-   |Հանրապետու-|երեխաներին |         |աշխատակից- |           |

|   |թյուններ   |թյան       |սոցիալական |         |ների 50    |           |

|   |տրամադրող  |տարածքային |ծառայու-   |         |տոկոսի     |           |

|   |մասնագետ-  |կառավարման |թյուններ   |         |վերապատրաս-|           |

|   |ների, հա-  |և          |տրամադրող  |         |տում       |           |

|   |մայնքներում|զարգացման  |վերապատ-   |         |           |           |

|   |երեխաներին |նախարարու- |րաստված    |         |           |           |

|   |սոցիալական |թյուն      |մասնագետներ|         |           |           |

|   |ծառայու-   |           |           |         |           |           |

|   |թյուններ   |           |           |         |           |           |

|   |տրամադրող  |           |           |         |           |           |

|   |մասնագետ-  |           |           |         |           |           |

|   |ների, այդ  |           |           |         |           |           |

|   |թվում` դեպք|           |           |         |           |           |

|   |վարողների  |           |           |         |           |           |

|   |ուսուցում- |           |           |         |           |           |

|   |ների       |           |           |         |           |           |

|   |իրականացում|           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|19.|Խնամակալու-|Հայաստանի  |Խնամակալու-|2018 թ.  |Խնամակալու-|Հայաստանի  |

|   |թյան և     |Հանրապետու-|թյան և     |ընթացքում|թյան և     |Հանրապետու-|

|   |հոգաբարձու-|թյան       |հոգաբարձու-|         |հոգաբարձու-|թյան       |

|   |թյան հանձնա|աշխատանքի  |թյան հանձնա|         |թյան հանձնա|օրենքով    |

|   |ժողովների  |և          |ժողովների  |         |ժողովների  |չարգելված  |

|   |գործունեու-|սոցիալական |աշխատանք-  |         |գործունեու-|այլ        |

|   |թյան       |հարցերի    |ների բարձր |         |թյան       |աղբյուրներ |

|   |գնահատում  |նախարարու- |արդյունա-  |         |գնահատման  |           |

|   |և  ըստ     |թյուն,     |վետություն |         |զեկույց    |           |

|   |անհրաժեշ-  |Հայաստանի  |           |         |           |           |

|   |տության    |Հանրապետու-|           |         |           |           |

|   |փոփոխու-   |թյան       |           |         |           |           |

|   |թյունների  |տարածքային |           |         |           |           |

|   |ներկայացում|կառավարման |           |         |           |           |

|   |           |և          |           |         |           |           |

|   |           |զարգացման  |           |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն      |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|20.|Տեղեկատվա- |Հայաստանի  |Կյանքի     |2018 թ.  |Կյանքի     |Հայաստանի  |

|   |կան բազայի |Հանրապետու-|դժվարին    |ընթացքում|դժվարին    |Հանրապետու-|

|   |տվյալների  |թյան       |իրավիճակում|         |իրավիճակում|թյան       |

|   |հիման վրա  |աշխատանքի  |հայտնված   |         |հայտնված   |օրենքով    |

|   |ՀՀ մարզ-   |և          |երեխաների  |         |երեխաներին |չարգելված  |

|   |պետարանների|սոցիալական |թվի նվազում|         |ուղղված    |այլ        |

|   |կողմից     |հարցերի    |           |         |կանխարգել- |աղբյուրներ |

|   |շուրջօրյա  |նախարարու- |           |         |ման        |           |

|   |հաստատու-  |թյուն,     |           |         |ծրագրեր    |           |

|   |թյուններ   |Հայաստանի  |           |         |           |           |

|   |երեխաների  |Հանրապետու-|           |         |           |           |

|   |մուտքի     |թյան       |           |         |           |           |

|   |կանխարգել- |տարածքային |           |         |           |           |

|   |ման        |կառավարման |           |         |           |           |

|   |ծրագրերի   |և          |           |         |           |           |

|   |մշակում և  |զարգացման  |           |         |           |           |

|   |իրականացում|նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն      |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|21.|Երեխաների  |Հայաստանի  |Երեխաները  |2018թ.   |երեխաների  |Հայաստանի  |

|   |իրավունք-  |Հանրապետու-|իրազեկված  |ընթացքում|մասնակցային|Հանրապետու-|

|   |ների պաշտպա|թյան       |են և       |         |իրավունքի  |թյան       |

|   |նությանն   |աշխատանքի  |տիրապետում |         |ապահովում  |օրենքով    |

|   |ուղղված`   |և          |են         |         |առնվազն 50 |չարգելված  |

|   |երեխաների  |սոցիալական |մասնակցային|         |տոկոս      |այլ        |

|   |մասնակցու- |հարցերի    |գործիք-    |         |միջոցառում-|աղբյուրներ |

|   |թյունն     |նախարարու- |ներին`     |         |ների       |           |

|   |ապահովող   |թյուն,     |իրենց ձայնը|         |ապահովում  |           |

|   |միջոցառում-|Հայաստանի  |լսելի      |         |           |           |

|   |ների       |Հանրապետու-|դարձնելու  |         |           |           |

|   |իրականացում|թյան       |համար      |         |           |           |

|   |           |կրթության  |           |         |           |           |

|   |           |և          |           |         |           |           |

|   |           |գիտության  |           |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն,     |           |         |           |           |

|   |           |Հայաստանի  |           |         |           |           |

|   |           |Հանրապետու-|           |         |           |           |

|   |           |թյան       |           |         |           |           |

|   |           |առողջա-    |           |         |           |           |

|   |           |պահության  |           |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն,     |           |         |           |           |

|   |           |Հայաստանի  |           |         |           |           |

|   |           |Հանրապետու-|           |         |           |           |

|   |           |թյան       |           |         |           |           |

|   |           |տարածքային |           |         |           |           |

|   |           |կառավարման |           |         |           |           |

|   |           |և          |           |         |           |           |

|   |           |զարգացման  |           |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն      |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|22.|Կյանքի     |Հայաստանի  |կենտրոնաց- |2018 թ.  |Կենտրոնաց- |Հայաստանի  |

|   |դժվարին    |Հանրապետու-|ված        |ընթացքում|ված        |Հանրապետու-|

|   |իրավիճակում|թյան       |հաշվառման  |         |հաշվառման  |թյան       |

|   |հայտնված   |աշխատանքի  |վերաբերյալ |         |վերաբերյալ |օրենքով    |

|   |երեխաների  |և          |մշակված և  |         |մշակված և  |չարգելված  |

|   |տեղեկատվա- |սոցիալական |ներդրված   |         |ներդրված   |այլ        |

|   |կան        |հարցերի    |տեխնիկական |         |տեխնիկական |աղբյուրներ |

|   |համակարգի  |նախարարու- |նկարագրեր  |         |նկարագրեր  |           |

|   |արդիականա- |թյուն      |           |         |2021թ.     |           |

|   |ցում:      |           |           |         |գործող     |           |

|   |           |           |           |         |տեղեկատվա- |           |

|   |           |           |           |         |կան ներքին |           |

|   |           |           |           |         |համակարգ   |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|23.|Երեխայի    |Հայաստանի  |Բյուջետային|2018 թ.  |Մշակված    |Հայաստանի  |

|   |իրավունք-  |Հանրապետու-|ծախսերի    |ընթացքում|մեթոդաբա-  |Հանրապե-   |

|   |ների իրա-  |թյան       |դասակար-   |         |նություն,  |տության    |

|   |կանացմանն  |աշխատանքի  |գումը,     |         |երեխայա-   |օրենքով    |

|   |ուղղված    |և          |վերլուծումը|         |կենտրոն    |չարգելված  |

|   |բյուջետա-  |սոցիալական |և          |         |ծախսերի    |այլ        |

|   |վորման     |հարցերի    |վերահսկումը|         |վերլուծու- |աղբյուրներ |

|   |վերաբերյալ |նախարարու- |ըստ        |         |թյուն      |           |

|   |վերլուծու- |թյուն,     |երեխաներին |         |           |           |

|   |թյուն      |Հայաստանի  |ուղղված    |         |           |           |

|   |           |Հանրապետու-|ծախսերի`   |         |           |           |

|   |           |թյան       |ուղղակի և  |         |           |           |

|   |           |կրթության  |անուղղակի  |         |           |           |

|   |           |և          |և          |         |           |           |

|   |           |գիտության  |հաստատված  |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |գործընթացի |         |           |           |

|   |           |թյուն,     |           |         |           |           |

|   |           |Հայաստանի  |           |         |           |           |

|   |           |Հանրապետու-|           |         |           |           |

|   |           |թյան       |           |         |           |           |

|   |           |առողջա-    |           |         |           |           |

|   |           |պահության  |           |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն,     |           |         |           |           |

|   |           |փորձագետներ|           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|24.|Հաստատու-  |Հայաստանի  |Երեխաների  |2018թ.   |           |Ֆինանսա-   |

|   |թյուններ   |Հանրապետու-|խնամքի և   |ընթացքում|           |վորում չի  |

|   |երեխաների  |թյան       |դաստիարա-  |         |           |պահանջվում:|

|   |մուտքը     |աշխատանքի  |կության    |         |           |           |

|   |կանխարգե-  |և          |իրականացում|         |           |           |

|   |լելու,     |սոցիալական |ընտանիք-   |         |           |           |

|   |հաստատու-  |հարցերի    |ներում     |         |           |           |

|   |թյուններից |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |երեխաներին |թյուն      |           |         |           |           |

|   |ընտանիքներ |           |           |         |           |           |

|   |տեղափոխելու|           |           |         |           |           |

|   |գործընթացը |           |           |         |           |           |

|   |խթանելու   |           |           |         |           |           |

|   |նպատակով`  |           |           |         |           |           |

|   |Հայաստանի  |           |           |         |           |           |

|   |Հանրապետու-|           |           |         |           |           |

|   |թյան կառա- |           |           |         |           |           |

|   |վարության  |           |           |         |           |           |

|   |հաստատմանը |           |           |         |           |           |

|   |կներկայաց- |           |           |         |           |           |

|   |վեն        |           |           |         |           |           |

|   |հետևյալ    |           |           |         |           |           |

|   |իրավական   |           |           |         |           |           |

|   |ակտերի     |           |           |         |           |           |

|   |նախագծերը` |           |           |         |           |           |

|   |«Հայաստանի |           |           |         |           |           |

|   |Հանրապետու-|           |           |         |           |           |

|   |թյան կառա- |           |           |         |           |           |

|   |վարության  |           |           |         |           |           |

|   |2010       |           |           |         |           |           |

|   |թվականի    |           |           |         |           |           |

|   |մարտի 18-ի |           |           |         |           |           |

|   |N 269-Ն    |           |           |         |           |           |

|   |որոշման մեջ|           |           |         |           |           |

|   |փոփոխու-   |           |           |         |           |           |

|   |թյուններ և |           |           |         |           |           |

|   |լրացումներ |           |           |         |           |           |

|   |կատարելու  |           |           |         |           |           |

|   |մասին»     |           |           |         |           |           |

|   |Հայաստանի  |           |           |         |           |           |

|   |Հանրապետու-|           |           |         |           |           |

|   |թյան կառա- |           |           |         |           |           |

|   |վարություն |           |           |         |           |           |

|   |որոշման    |           |           |         |           |           |

|   |նախագիծ,   |           |           |         |           |           |

|   |«Երեխայի   |           |           |         |           |           |

|   |խնամքը և   |           |           |         |           |           |

|   |դաստիարա-  |           |           |         |           |           |

|   |կությունը  |           |           |         |           |           |

|   |խնամատար   |           |           |         |           |           |

|   |ընտանիքում |           |           |         |           |           |

|   |կազմակեր-  |           |           |         |           |           |

|   |պելու կարգը|           |           |         |           |           |

|   |յուրաքանչ- |           |           |         |           |           |

|   |յուր       |           |           |         |           |           |

|   |երեխայի    |           |           |         |           |           |

|   |պահելու    |           |           |         |           |           |

|   |համար      |           |           |         |           |           |

|   |խնամատար   |           |           |         |           |           |

|   |ընտանիքին  |           |           |         |           |           |

|   |ամսական    |           |           |         |           |           |

|   |վճարվող    |           |           |         |           |           |

|   |դրամական   |           |           |         |           |           |

|   |միջոցների  |           |           |         |           |           |

|   |և  երեխայի |           |           |         |           |           |

|   |խնամքի ու  |           |           |         |           |           |

|   |դաստիարա-  |           |           |         |           |           |

|   |կության    |           |           |         |           |           |

|   |համար      |           |           |         |           |           |

|   |խնամատար   |           |           |         |           |           |

|   |ծնողների   |           |           |         |           |           |

|   |վարձատրու- |           |           |         |           |           |

|   |թյան կարգն |           |           |         |           |           |

|   |ու չափը,   |           |           |         |           |           |

|   |խնամատար   |           |           |         |           |           |

|   |ընտանիքներ |           |           |         |           |           |

|   |երեխային   |           |           |         |           |           |

|   |խնամքի և   |           |           |         |           |           |

|   |դաստիարա-  |           |           |         |           |           |

|   |կության    |           |           |         |           |           |

|   |համար      |           |           |         |           |           |

|   |հանձնելու  |           |           |         |           |           |

|   |մասին      |           |           |         |           |           |

|   |պայմանագրի |           |           |         |           |           |

|   |օրինակելի  |           |           |         |           |           |

|   |ձևը        |           |           |         |           |           |

|   |հաստատելու |           |           |         |           |           |

|   |և          |           |           |         |           |           |

|   |Հայաստանի  |           |           |         |           |           |

|   |Հանրապետու-|           |           |         |           |           |

|   |թյան կառա- |           |           |         |           |           |

|   |վարության  |           |           |         |           |           |

|   |2008       |           |           |         |           |           |

|   |թվականի    |           |           |         |           |           |

|   |մայիսի 8-ի |           |           |         |           |           |

|   |N 459-Ն    |           |           |         |           |           |

|   |որոշումն   |           |           |         |           |           |

|   |ուժը       |           |           |         |           |           |

|   |կորցրած    |           |           |         |           |           |

|   |ճանաչելու  |           |           |         |           |           |

|   |մասին»     |           |           |         |           |           |

|   |Հայաստանի  |           |           |         |           |           |

|   |Հանրապետու-|           |           |         |           |           |

|   |թյան կառա- |           |           |         |           |           |

|   |վարության  |           |           |         |           |           |

|   |որոշում    |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|25.|Ընտանեկան  |Հայաստանի  |Երեխաների  |2018թ.   |Ընտանեկան  |Հայաստանի  |

|   |տիպի փոքր  |Հանրապետու-|խնամքն ու  |ընթացքում|տիպի փոքր  |Հանրապետու-|

|   |տների      |թյան       |դաստիարա-  |         |տների      |թյան       |

|   |ստեղծման,  |աշխատանքի  |կությունը  |         |ստեղծում   |պետական    |

|   |դրանցում   |և          |իրականաց-  |         |           |բյուջե     |

|   |երեխաների  |սոցիալական |վում է     |         |           |(երեխաների |

|   |ընդունելու-|հարցերի    |ընտանեկանին|         |           |խնամքի     |

|   |թյան,      |նախարարու- |մոտ        |         |           |հաստատու-  |

|   |խնամքի և   |թյուն      |միջավայրում|         |           |թյունների  |

|   |այլ        |           |Ընտանեկան  |         |           |ու երեխայի |

|   |սոցիալական |           |տիպի փոքր  |         |           |և  ընտանիքի|

|   |ծառայու-   |           |տների ցանցի|         |           |աջակցության|

|   |թյունների  |           |առկայու-   |         |           |կենտրոնների|

|   |տրամադրման |           |թյուն      |         |           |վերակազմա- |

|   |վերաբերյալ |           |           |         |           |կերպման    |

|   |առաջարկու- |           |           |         |           |արդյունքում|

|   |թյունների  |           |           |         |           |առաջացած   |

|   |ներկայացում|           |           |         |           |միջոցների  |

|   |Հայաստանի  |           |           |         |           |հաշվին),   |

|   |Հանրապետու-|           |           |         |           |Հանրապետու-|

|   |թյան       |           |           |         |           |թյան       |

|   |կառա-      |           |           |         |           |օրենքով    |

|   |վարության  |           |           |         |           |չարգելված  |

|   |աշխատակազմ |           |           |         |           |այլ        |

|   |           |           |           |         |           |աղբյուրներ |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|26.|Երեխաների  |Հայաստանի  |Երեխաներին |2018թ.   |Երեխայի և  |Հայաստանի  |

|   |խնամքի մի  |Հանրապետու-|ցերեկային  |ընթացքում|ընտանիքի   |Հանրապետու-|

|   |շարք հաստա-|թյան       |ժամերին    |         |աջակցության|թյան       |

|   |տություն-  |աշխատանքի  |համապատաս- |         |կենտրոնների|պետական    |

|   |ների ու    |և          |խան ծառա-  |         |մասնաճյու- |բյուջե     |

|   |երեխայի և  |սոցիալական |յություն-  |         |ղերը,      |(երեխաների |

|   |ընտանիքի   |հարցերի    |ների       |         |Խնամատար   |խնամքի     |

|   |աջակցության|նախարարու- |տրամադրում |         |ընտանիքնե- |հաստատու-  |

|   |կենտրոնների|թյուն      |           |         |րում       |թյունների  |

|   |վերակազմա- |Տեղական    |           |         |խնամվող    |ու երեխայի |

|   |կերպմանն   |ինքնակառա- |           |         |երեխաների  |և  ընտանիքի|

|   |ուղղված    |վարման     |           |         |թվի եռակի  |աջակցության|

|   |միջոցառում-|մարմիններ  |           |         |ավելացում  |կենտրոնների|

|   |ներ        |           |           |         |           |վերակազմա- |

|   |           |           |           |         |           |կերպման    |

|   |           |           |           |         |           |արդյունքում|

|   |           |           |           |         |           |առաջացած   |

|   |           |           |           |         |           |միջոցների  |

|   |           |           |           |         |           |հաշվին),   |

|   |           |           |           |         |           |Հանրապետու-|

|   |           |           |           |         |           |թյան       |

|   |           |           |           |         |           |օրենքով    |

|   |           |           |           |         |           |չարգելված  |

|   |           |           |           |         |           |այլ        |

|   |           |           |           |         |           |աղբյուրներ |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|27.|Երեխաներին |Հայաստանի  |Գնահատված  |2018թ.   |Երեխաներին |Հայաստանի  |

|   |և  նրանց   |Հանրապետու-|առկա       |ընթացքում|և  նրանց   |Հանրապետու-|

|   |ընտանիք-   |թյան       |ռեսուրսներ,|         |ընտանիք-   |թյան       |

|   |ներին      |աշխատանքի  |մշակված    |         |ներին      |պետական    |

|   |տրամադրվող |և          |համապատաս- |         |տրամադրվող |բյուջե     |

|   |սոցիալական |սոցիալական |խան        |         |սոցիալական |(երեխաների |

|   |ծառայու-   |հարցերի    |իրավական   |         |ծառայու-   |խնամքի     |

|   |թյունների  |նախարարու- |ակտեր,     |         |թյունների  |հաստատու-  |

|   |մրցակցային |թյուն,     |երեխաներին |         |առնվազն    |թյունների  |

|   |սկզբունքով |Հայաստանի  |և  նրանց   |         |35%-ի      |ու երեխայի |

|   |պատվիրակում|Հանրապետու-|ընտանիք-   |         |իրականացում|և  ընտանիքի|

|   |մասնագիտաց-|թյան       |ներին      |         |հասարակական|աջակցության|

|   |ված        |տարածքային |տրամադրվող |         |կազմակեր-  |կենտրոնների|

|   |հասարակական|կառավարման |սոցիալական |         |պություննե-|վերակազմա- |

|   |կազմակերպու|և          |ծառայու-   |         |րի կողմից  |կերպման    |

|   |թյուններին |զարգացման  |թյունների` |         |           |արդյունքում|

|   |           |նախարարու- |հասարակական|         |           |առաջացած   |

|   |           |թյուն      |կազմակեր-  |         |           |միջոցների  |

|   |           |Գնահատված  |պություննե-|         |           |հաշվին)    |

|   |           |առկա       |րին        |         |           |           |

|   |           |ռեսուրսներ,|պատվիրակման|         |           |           |

|   |           |մշակված    |ընդլայնում |         |           |           |

|   |           |համապատաս- |           |         |           |           |

|   |           |խան        |           |         |           |           |

|   |           |իրավական   |           |         |           |           |

|   |           |ակտեր,     |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|28.|Բնակչության|Հայաստանի  |Ներկայացված|2018թ.   |Պալիատիվ   |Հայաստանի  |

|   |սոցիալական |Հանրապետու-|են առաջար- |ընթացքում|խնամքի     |Հանրապե-   |

|   |պաշտպանու- |թյան       |կություններ|         |կարիք      |տության    |

|   |թյան հատուկ|աշխատանքի  |բնակչության|         |ունեցող    |օրենքով    |

|   |(մասնագի-  |և          |սոցիալական |         |երեխաների  |չարգելված  |

|   |տացված)    |սոցիալական |պաշտպանու- |         |առնվազն    |այլ        |

|   |հաստատու-  |հարցերի    |թյան հատուկ|         |90%-ի      |աղբյուրներ |

|   |թյուններում|նախարարու- |(մասնագի-  |         |տարանջատում|           |

|   |խնամվող    |թյուն,     |տացված)    |         |           |           |

|   |երեխաների  |Հայաստանի  |հաստատու-  |         |           |           |

|   |կարիքների  |Հանրապետու-|թյուններում|         |           |           |

|   |համապարփակ |թյան       |խնամվող    |         |           |           |

|   |գնահատում  |առողջա-    |երեխաների  |         |           |           |

|   |և  առաջար- |պահության  |վիճակի     |         |           |           |

|   |կություն-  |նախարարու- |բարելավման,|         |           |           |

|   |ների       |թյուն      |պալիատիվ   |         |           |           |

|   |ներկայացում|           |խնամքի     |         |           |           |

|   |Հայաստանի  |           |տարանջատման|         |           |           |

|   |Հանրապետու-|           |նպատակով   |         |           |           |

|   |թյան կառա- |           |           |         |           |           |

|   |վարության  |           |           |         |           |           |

|   |աշխատակազմ |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|29.|Հաշմանդա-  |Հայաստանի  |Հաշմանդա-  |2018թ.   |Առնվազն 3  |Հայաստանի  |

|   |մություն   |Հանրապետու-|մություն   |ընթացքում|համայնքում |Հանրապե-   |

|   |ունեցող    |թյան       |ունեցող    |         |ներդրված   |տության    |

|   |երեխաներին |աշխատանքի  |նախադպրո-  |         |ծառայու-   |պետական    |

|   |ինտեգրացված|և          |ցական      |         |թյուններ   |բյուջե     |

|   |ծառայու-   |սոցիալական |տարիքի     |         |           |38,112.0   |

|   |թյունների  |հարցերի    |երեխաների  |         |           |հազ. դրամ, |

|   |տրամադրում |նախարարու- |խնամքի,    |         |           |Հանրապե-   |

|   |նախադպրո-  |թյուն,     |առողջության|         |           |տության    |

|   |ցական հաստա|Հայաստանի  |և          |         |           |օրենքով    |

|   |տություն-  |Հանրապետու-|զարգացման, |         |           |չարգելված  |

|   |ներում     |թյան       |բարելավում,|         |           |այլ        |

|   |(«Հաշմանդամ|կրթության  |ներառման   |         |           |աղբյուր    |

|   |երեխաների  |և          |պայմանների |         |           |           |

|   |ցերեկային  |գիտության  |ստեղծում:  |         |           |           |

|   |խնամքի     |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |ծառայու-   |թյուն      |           |         |           |           |

|   |թյունների  |           |           |         |           |           |

|   |մատուցում  |           |           |         |           |           |

|   |Երևանի     |           |           |         |           |           |

|   |Մալաթիա -  |           |           |         |           |           |

|   |Սեբաստիա   |           |           |         |           |           |

|   |վարչական   |           |           |         |           |           |

|   |շրջանի N 92|           |           |         |           |           |

|   |և          |           |           |         |           |           |

|   |Ստեփանավան |           |           |         |           |           |

|   |քաղաքի N 5 |           |           |         |           |           |

|   |ներառական  |           |           |         |           |           |

|   |մանկապարտեզ|           |           |         |           |           |

|   |ներում»    |           |           |         |           |           |

|   |ծրագրի     |           |           |         |           |           |

|   |շրջանակում)|           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|30.|Մշակել և   |Հայաստանի  |Մանկատան   |2018թ.   |Մանկատան   |Ֆինանսա-   |

|   |Հայաստանի  |Հանրապետու |շրջանավարտ-|ընթացքում|շրջանավարտ-|վորում չի  |

|   |Հանրապետու-|թյան       |ների       |         |ների իրա-  |պահանջվում:|

|   |թյան կառա- |աշխատանքի  |սոցիալական |         |վունքների  |           |

|   |վարության  |և          |ներառումը  |         |պաշտպանու- |           |

|   |քննարկմանը |սոցիալական |           |         |թյանն      |           |

|   |ներկայացնել|հարցերի    |           |         |ուղղված նոր|           |

|   |«Հայաստանի |նախարարու- |           |         |մեխանիզմներ|           |

|   |Հանրապետու-|թյուն,     |           |         |           |           |

|   |թյան կառա- |Հայաստանի  |           |         |           |           |

|   |վարության  |Հանրապետու-|           |         |           |           |

|   |2014       |թյան       |           |         |           |           |

|   |թվականի    |կրթության  |           |         |           |           |

|   |դեկտեմբերի |և          |           |         |           |           |

|   |18-ի       |գիտության  |           |         |           |           |

|   |N 1452-Ն   |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |որոշման մեջ|թյուն      |           |         |           |           |

|   |փոփոխու-   |           |           |         |           |           |

|   |թյուններ   |           |           |         |           |           |

|   |կատարելու  |           |           |         |           |           |

|   |մասին» ՀՀ  |           |           |         |           |           |

|   |կառավարու- |           |           |         |           |           |

|   |թյան       |           |           |         |           |           |

|   |որոշման    |           |           |         |           |           |

|   |նախագիծը   |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|31.|Երեխաների  |Հայաստանի  |Երեխաների  |2018 թ.  |Վերլուծված |Ֆինանսա-   |

|   |և          |Հանրապետու-|իրավունք-  |ընթացքում|օրենսդրու- |վորում չի  |

|   |դեռահասների|թյան       |ների`      |         |թյուն,     |պահանջվում:|

|   |առողջության|առողջա-    |ներառյալ   |         |հաստատված  |           |

|   |պահպանման  |պահության  |երեխաների  |         |և  ՀՀ արդա-|           |

|   |իրավունքի  |նախարարու- |ու         |         |րադատության|           |

|   |և  առողջա- |թյուն      |դեռահասների|         |նախարարու- |           |

|   |պահական    |           |առողջության|         |թյունում   |           |

|   |ծառայու-   |           |և  բուժօգ- |         |գրանցված   |           |

|   |թյունների  |           |նության    |         |իրավական   |           |

|   |վերաբերյալ |           |վերաբերյալ |         |ակտեր      |           |

|   |ՀՀ         |           |օրենսդրու- |         |           |           |

|   |օրենսդրական|           |թյան համա- |         |           |           |

|   |և  ենթա-   |           |պատասխանե- |         |           |           |

|   |օրենսդրական|           |ցում       |         |           |           |

|   |ակտերի վեր-|           |միջազգային |         |           |           |

|   |լուծություն|           |չափանիշ-   |         |           |           |

|   |բարելավման |           |ներին      |         |           |           |

|   |առաջարկների|           |           |         |           |           |

|   |մշակում:   |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|32.|Պետական    |Հայաստանի  |Երեխաների  |2018 թ.  |Տարեկան    |Հայաստանի  |

|   |նպատակային |Հանրապետու-|և          |ընթացքում|նպատակային |Հանրապետու-|

|   |ծրագրերի   |թյան       |դեռահասների|         |ծրագրերում |թյան       |

|   |շրջանակնե- |առողջա-    |առողջապա-  |         |ամրագրված  |պետական    |

|   |րում       |պահության  |հական      |         |երեխաներին |բյուջե     |

|   |երեխաների  |նախարարու- |ծառայու-   |         |և  դեռա-   |(պետական   |

|   |և          |թյուն      |թյունների  |         |հասներին   |նպատակային |

|   |դեռահասների|           |բյուջետային|         |ուղղված    |ծրագրերի   |

|   |առողջապա-  |           |ֆինանսավոր-|         |պետության  |բյուջետային|

|   |հական      |           |ման շարու- |         |կողմից     |հատկացում- |

|   |ծառայու-   |           |նակականու- |         |երաշխավոր- |ների շրջա- |

|   |թյունների  |           |թյան       |         |ված անվճար |նակում)    |

|   |և  բուժօգ- |           |ապահովում: |         |բուժօգնու- |           |

|   |նության    |           |           |         |թյան       |           |

|   |անհրաժեշտ  |           |           |         |ծավալներ   |           |

|   |ծավալների  |           |           |         |           |           |

|   |ապահովում  |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|33.|Նորածնային |Հայաստանի  |Մարզերում  |2018 թ.  |Ապահովված  |Հայաստանի  |

|   |և  մանկական|Հանրապետու-|մասնագիտաց-|ընթացքում|մանկական և |Հանրապետու-|

|   |արտագնա    |թյան       |ված        |         |նորածնային |թյան       |

|   |անհետա-    |առողջա-    |անհետաձգելի|         |արտագնա    |պետական    |

|   |ձգելի բուժ-|պահության  |բուժօգնու- |         |անհետաձգելի|բյուջե     |

|   |օգնության  |նախարարու- |թյան կարիք |         |(սանավիա-  |20,000.0   |

|   |ծառայու-   |թյուն      |ունեցող    |         |ցիայի)     |հազ. դրամ  |

|   |թյունների  |           |հիվանդներին|         |բուժօգնու- |           |

|   |շարունակա- |           |մասնագիտաց-|         |թյուն` ըստ |           |

|   |կանության  |           |ված բուժօգ-|         |կատարողա-  |           |

|   |ապահովում  |           |նության    |         |կանի       |           |

|   |           |           |տրամադրում |         |           |           |

|   |           |           |և  անհրա-  |         |           |           |

|   |           |           |ժեշտության |         |           |           |

|   |           |           |դեպքում    |         |           |           |

|   |           |           |տեղափոխում |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|34.|«Երեխաների |Հայաստանի  |0-7 տարեկան|2018 թ.  |Յուրաքան-  |Հայաստանի  |

|   |հիվանդանո- |Հանրապետու-|երեխաների  |ընթացքում|չյուր տարի |Հանրապետու-|

|   |ցային բուժ-|թյան       |հիվանդա-   |         |0-7 տարեկան|թյան       |

|   |օգնության  |առողջա-    |նոցային    |         |շուրջ      |պետական    |

|   |ծրագրի     |պահության  |բուժօգնու- |         |60 000     |բյուջե     |

|   |շարունակա- |նախարարու- |թյան մատ-  |         |երեխա ըստ  |«Երեխաներին|

|   |կան իրա-   |թյուն      |չելիության |         |անհրաժեշ-  |բժշկական   |

|   |կանացում,  |           |առկա       |         |տության    |օգնության  |

|   |մատուցվող  |           |իրավիճակի  |         |կստանա     |ծառայու-   |

|   |ծառայու-   |           |պահպանում  |         |մատչելի և  |թյուններ»  |

|   |թյունների  |           |և          |         |որակյալ    |ծրագրի     |

|   |զարգացում- |           |բարելավում |         |հիվանդանո- |շրջանակ-   |

|   |ների       |           |           |         |ցային      |ներում     |

|   |ապահովում  |           |           |         |բուժօգնու- |           |

|   |           |           |           |         |թյուն      |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|35.|Մանկական   |Հայաստանի  |ՄՀԻՎ ռազմա-|2018 թ.  |Ընթացքի մեջ|Օրենքով    |

|   |հիվանդու-  |Հանրապետու-|վարության  |ընթացքում|գտնվող ԱԱՊ |չարգելված  |

|   |թյունների  |թյան       |շարունակա- |         |և  հիվանդա-|այլ        |

|   |ինտեգրացված|առողջա-    |կան        |         |նոցային    |աղբյուրներ |

|   |վարման     |պահության  |ներդրման   |         |բուժհաստա- |           |

|   |(ՄՀԻՎ)     |նախարարու- |ապահովում, |         |տություն-  |           |

|   |ռազմավարու-|թյուն      |երեխաներին |         |ների       |           |

|   |թյան շարու-|միջազգային |մատուցվող  |         |անձնակազմի |           |

|   |նակական    |և  տեղական |պոլիկլինի- |         |ուսուցում  |           |

|   |իրագործում |հասարակական|կական և    |         |և          |           |

|   |ազգային    |կազմակեր-  |հիվանդանո- |         |մոնիթորինգ |           |

|   |մակարդակով |պություններ|ցային      |         |           |           |

|   |           |Մասնագի-   |բուժօգնու- |         |           |           |

|   |           |տական ասո- |թյան որակի |         |           |           |

|   |           |ցիացիաներ  |բարելավում |         |           |           |

|   |           |(համաձայ-  |           |         |           |           |

|   |           |նությամբ)  |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|36.|Պատրոնաժ   |Հայաստանի  |Տնային այցի|2018 թ.  |Պատրոնաժ   |Օրենքով    |

|   |բուժօգնու- |Հանրապետու-|առկա       |ընթացքում|այցերի     |չարգելված  |

|   |թյան/տնային|թյան       |համակարգի  |         |ներկայիս   |այլ        |

|   |այցերի     |առողջա-    |ուժեղացում,|         |համակարգի  |աղբյուրներ |

|   |համակարգի  |պահության  |մայրերի հետ|         |անցկացված  |           |

|   |ուժեղացում,|նախարարու- |տարվող     |         |իրավիճակի  |           |

|   |տնային     |թյուն      |աշխատանքի  |         |վերլուծու- |           |

|   |այցերի     |Միջազգային |բարելավում:|         |թյուն, դրա |           |

|   |իրականացման|կազմակեր-  |           |         |բարելավմանն|           |

|   |միասնական  |պություններ|           |         |ուղղված    |           |

|   |մոտեցում-  |(համաձայ-  |           |         |մշակված    |           |

|   |ների ու    |նությամբ)  |           |         |ցուցումներ:|           |

|   |մեթոդաբա-  |           |           |         |           |           |

|   |նության    |           |           |         |           |           |

|   |մշակում և  |           |           |         |           |           |

|   |հաստատում: |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|37.|Զարգացման  |Հայաստանի  |Զարգացման  |2018 թ.  |Երեխաների  |Օրենքով    |

|   |խանգարում- |Հանրապետու-|խանգարում- |ընթացքում|զարգացման  |չարգելված  |

|   |ների և     |թյան       |ներ և      |         |և  վերա-   |այլ        |

|   |հաշմանդա-  |առողջա-    |հաշմանդա-  |         |կանգնման   |աղբյուրներ |

|   |մության    |պահության  |մություն   |         |համայնքային|           |

|   |կանխարգել- |նախարարու- |ունեցող    |         |կենտրոնի   |           |

|   |մանը,      |թյուն      |երեխաներին |         |ստեղծում   |           |

|   |հիվանդ     |Միջազգային |տրամադրվող |         |           |           |

|   |երեխաներին |կազմակեր-  |ծառայու-   |         |           |           |

|   |ուղղված    |պություններ|թյունների  |         |           |           |

|   |ծառայու-   |(համաձայ-  |մատչելիու- |         |           |           |

|   |թյունների  |նությամբ)  |թյան       |         |           |           |

|   |մատչելիու- |           |բարձրացում,|         |           |           |

|   |թյան և     |           |քրոնիկ     |         |           |           |

|   |որակի      |           |հիվանդ     |         |           |           |

|   |բարձրացում:|           |երեխաների  |         |           |           |

|   |           |           |վերականգնո-|         |           |           |

|   |           |           |ղական      |         |           |           |

|   |           |           |բուժօգնու- |         |           |           |

|   |           |           |թյան կազմա-|         |           |           |

|   |           |           |կերպում:   |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|38.|Նյութափոխա-|Հայաստանի  |Բնածին     |2018 թ.  |Յուրաքան-  |Հայաստանի  |

|   |նակության  |Հանրապետու-|ախտաբանու- |ընթացքում|չյուր տարի |Հանրապետու-|

|   |ժառանգական |թյան       |թյուններով |         |հայտնաբեր- |թյան       |

|   |հիվանդու-  |առողջա-    |պայմանավոր-|         |ված բնածին |պետական    |

|   |թյունների  |պահության  |ված        |         |խնդիրներով |բյուջե     |

|   |և  բնածին  |նախարարու- |հիվանդու-  |         |երեխաների  |50000.0    |

|   |այլ        |թյուն      |թյունների  |         |90%-ը      |հազ. դրամ, |

|   |շեղումների |           |կանխարգե-  |         |վերցվել են |Հայաստանի  |

|   |հայտնաբեր- |           |լում       |         |դիսպանսերա-|Հանրապետու-|

|   |մանն       |           |           |         |յին        |թյան       |

|   |ուղղված    |           |           |         |հսկողության|օրենքով    |

|   |նորածնային |           |           |         |և  ստանում |չարգելված  |

|   |սկրինինգի  |           |           |         |են համապա- |այլ        |

|   |ծրագրի     |           |           |         |տասխան     |աղբյուրներ |

|   |շարունակա- |           |           |         |բուժում    |           |

|   |կան        |           |           |         |           |           |

|   |իրագործում,|           |           |         |           |           |

|   |հայտնաբեր- |           |           |         |           |           |

|   |ված հիվանդ |           |           |         |           |           |

|   |երեխաների  |           |           |         |           |           |

|   |հետագա     |           |           |         |           |           |

|   |բուժօգնու- |           |           |         |           |           |

|   |թյան և     |           |           |         |           |           |

|   |հսկողության|           |           |         |           |           |

|   |կազմակեր-  |           |           |         |           |           |

|   |պում       |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|39.|Մանկական   |Հայաստանի  |Երեխաների  |2018 թ.  |Մշակված և  |Օրենքով    |

|   |պալիատիվ   |Հանրապետու-|պալիատիվ   |ընթացքում|ընդունված  |չարգելված  |

|   |օգնության  |թյան       |օգնության  |         |հայեցակարգ,|այլ        |

|   |խնամքի և   |առողջա-    |ծառայու-   |         |գործողու-  |աղբյուրներ |

|   |բուժօգնու- |պահության  |թյունների  |         |թյունների  |           |

|   |թյան       |նախարարու- |կարողու-   |         |ծրագիր,    |           |

|   |համակարգի  |թյուն      |թյունների  |         |հաստատված  |           |

|   |ներդրում   |Հայաստանի  |հզորա-     |         |գործելակար-|           |

|   |           |Հանրապետու-|ցում,      |         |գեր և      |           |

|   |           |թյան       |կադրային   |         |ուղեցույց- |           |

|   |           |աշխատանքի  |ներուժի    |         |ներ        |           |

|   |           |և  սոցիալա-|բարելա-    |         |           |           |

|   |           |կան հարցերի|վում       |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն,     |           |         |           |           |

|   |           |Հայաստանի  |           |         |           |           |

|   |           |Հանրապետու-|           |         |           |           |

|   |           |թյան       |           |         |           |           |

|   |           |կրթության  |           |         |           |           |

|   |           |և  գիտու-  |           |         |           |           |

|   |           |թյան       |           |         |           |           |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |           |

|   |           |թյուն,     |           |         |           |           |

|   |           |Մասնագիտա- |           |         |           |           |

|   |           |կան ասոցիա-|           |         |           |           |

|   |           |ցիաներ և   |           |         |           |           |

|   |           |մասնագիտաց-|           |         |           |           |

|   |           |ված        |           |         |           |           |

|   |           |բժշկական   |           |         |           |           |

|   |           |կազմակեր-  |           |         |           |           |

|   |           |պություն-  |           |         |           |           |

|   |           |ներ,       |           |         |           |           |

|   |           |Հասարակա-  |           |         |           |           |

|   |           |կան կազմա- |           |         |           |           |

|   |           |կերպու-    |           |         |           |           |

|   |           |թյուններ   |           |         |           |           |

|   |           |(համաձայ-  |           |         |           |           |

|   |           |նությամբ)  |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|40.|Դպրոցահասակ|Հայաստանի  |Դպրոցահա-  |2018 թ.  |Իրականացված|Օրենքով    |

|   |երեխաների  |Հանրապետու-|սակների և  |ընթացքում|ԴԵԱՎ հետա- |չարգելված  |

|   |առողջության|թյան       |դեռահասների|         |զոտություն,|այլ        |

|   |վարքագծի   |առողջա-    |առողջության|         |հրապարակված|աղբյուրներ |

|   |(ԴԵԱՎ)     |պահության  |և  առողջա- |         |զեկույց    |           |

|   |հետազոտու- |նախարարու- |կան        |         |           |           |

|   |թյան       |թյուն      |վարքագծի   |         |           |           |

|   |իրականացում|Հայաստանի  |վերաբերյալ |         |           |           |

|   |Առողջապա-  |Հանրապետու-|այլընտրան- |         |           |           |

|   |հության    |թյան       |քային      |         |           |           |

|   |համաշխարհա-|կրթության  |տվյալների  |         |           |           |

|   |յին կազմա- |և  գիտու-  |հավաքա-    |         |           |           |

|   |կերպության |թյան       |գրում,     |         |           |           |

|   |հետ        |նախարարու- |վերլուծու- |         |           |           |

|   |համագործակ-|թյուն,     |թյուն:     |         |           |           |

|   |ցությամբ:  |Արաբկիր    |           |         |           |           |

|   |           |ԲՀ-ԵԴԱԻ    |           |         |           |           |

|   |           |(համաձայ-  |           |         |           |           |

|   |           |նությամբ)  |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|41.|Հանրապետու-|Հայաստանի  |Նախադպրոցա-|2018 թ.  |Նախադպրոցա-|Հայաստանի  |

|   |թյան բոլոր |Հանրապետու-|կան        |ընթացքում|կան        |Հանրապետու-|

|   |մարզերում  |թյան       |կրթության  |         |կրթության  |թյան       |

|   |նախադպրո-  |կրթության  |կազմակերպ- |         |կազմակերպ- |պետական    |

|   |ցական ծա-  |և  գիտու-  |ման այլընտ-|         |ման այլընտ-|բյուջե     |

|   |ռայություն-|թյան       |րանքային և |         |րանքային և |796136,3   |

|   |ների ցանցի |նախարարու- |ծախսարդյու-|         |ծախսարդյու-|հազ. դրամ, |

|   |ընդլայնում |թյուն      |նավետ      |         |նավետ      |օրենքով    |

|   |           |           |մոդելների  |         |մոդելների  |չարգելված  |

|   |           |           |ներդրման   |         |ներդրման   |այլ        |

|   |           |           |միջոցով ՀՀ |         |միջոցով ՀՀ |աղբյուրներ |

|   |           |           |մարզերում  |         |մարզերում  |           |

|   |           |           |ընդլայնվել |         |ընդգրկվել է|           |

|   |           |           |է երեխաների|         |շուրջ 7.390|           |

|   |           |           |ընդգրկվա-  |         |երեխա, այդ |           |

|   |           |           |ծությունը  |         |թվում`     |           |

|   |           |           |նախադպրոցա-|         |«Կրթության |           |

|   |           |           |կան        |         |բարելավում»|           |

|   |           |           |կրթության  |         |վարկային   |           |

|   |           |           |մեջ:       |         |ծրագրի նա- |           |

|   |           |           |           |         |խադպրոցական|           |

|   |           |           |           |         |միկրոծրագ- |           |

|   |           |           |           |         |րերի շրջա- |           |

|   |           |           |           |         |նակներում  |           |

|   |           |           |           |         |30 հաստա-  |           |

|   |           |           |           |         |տություննե-|           |

|   |           |           |           |         |րում       |           |

|   |           |           |           |         |ընդգրկվել է|           |

|   |           |           |           |         |շուրջ 750  |           |

|   |           |           |           |         |երեխա, ՀՀ  |           |

|   |           |           |           |         |պետական    |           |

|   |           |           |           |         |բյուջեի    |           |

|   |           |           |           |         |միջոցներով`|           |

|   |           |           |           |         |ՀՀ         |           |

|   |           |           |           |         |մարզերում  |           |

|   |           |           |           |         |նախադպրոցա-|           |

|   |           |           |           |         |կան        |           |

|   |           |           |           |         |կրթության  |           |

|   |           |           |           |         |մեջ        |           |

|   |           |           |           |         |ընդգրկվել է|           |

|   |           |           |           |         |շուրջ 6.6  |           |

|   |           |           |           |         |հազար      |           |

|   |           |           |           |         |երեխա:     |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|42.|Համընդհա-  |Հայաստանի  |Հանրակրթա- |2018 թ.  |ՀՀ         |Հայաստանի  |

|   |նուր       |Հանրապետու-|կան        |ընթացքում|Սյունիքի,  |Հանրապետու-|

|   |ներառական  |թյան       |դպրոցներում|         |Լոռու,     |թյան       |

|   |հանրակրթու-|կրթության  |ընդլայնվել |         |Տավուշի    |պետական    |

|   |թյան       |և  գիտու-  |են կրթու-  |         |մարզերում, |բյուջե     |

|   |համակարգի  |թյան       |թյան առանձ-|         |2018թ.     |797399,5   |

|   |ներդրում   |նախարարու- |նահատուկ   |         |սեպտեմբերից|հազ. դրամ, |

|   |           |թյուն      |պայմանների |         |նաև  ՀՀ    |օրենքով    |

|   |           |           |կարիք      |         |Արմավիրի   |չարգելված  |

|   |           |           |ունեցող    |         |մարզում    |այլ        |

|   |           |           |երեխաների  |         |երեխայի    |աղբյուրներ |

|   |           |           |կրթության  |         |կրթության  |           |

|   |           |           |կազմակերպ- |         |կազմակերպ- |           |

|   |           |           |ման        |         |ման        |           |

|   |           |           |հնարավորու-|         |մանկավարժա-|           |

|   |           |           |թյունները: |         |հոգեբանական|           |

|   |           |           |           |         |աջակցու-   |           |

|   |           |           |           |         |թյունները  |           |

|   |           |           |           |         |տրամադրվում|           |

|   |           |           |           |         |են երեք մա-|           |

|   |           |           |           |         |կարդակում` |           |

|   |           |           |           |         |դպրոցական, |           |

|   |           |           |           |         |տարածքային |           |

|   |           |           |           |         |և  հանրապե-|           |

|   |           |           |           |         |տական      |           |

|   |           |           |           |         |մանկավարժա-|           |

|   |           |           |           |         |հոգեբանական|           |

|   |           |           |           |         |աջակցության|           |

|   |           |           |           |         |կենտրոնների|           |

|   |           |           |           |         |կողմից,    |           |

|   |           |           |           |         |գործում են |           |

|   |           |           |           |         |8 մանկավար-|           |

|   |           |           |           |         |ժահոգեբանա-|           |

|   |           |           |           |         |կան        |           |

|   |           |           |           |         |աջակցության|           |

|   |           |           |           |         |կենտրոններ:|           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|43.|Հատուկ     |Հայաստանի  |ՀՀ Արմավիրի|2018 թ.  |Արմավիրի   |Հայաստանի  |

|   |հանրակրթա- |Հանրապետու-|մարզում 2  |ընթացքում|մարզում    |Հանրապետու-|

|   |կան        |թյան       |հատուկ     |         |ընդհանուր  |թյան       |

|   |ուսումնական|կրթության  |հանրակրթա- |         |թվով 2     |պետական    |

|   |հաստատու-  |և  գիտու-  |կան        |         |հատուկ հան-|բյուջե     |

|   |թյունների  |թյան       |ուսումնական|         |րակրթական  |63880,8    |

|   |վերակազմա- |նախարարու- |հաստատու-  |         |դպրոցներ   |հազ. դրամ, |

|   |կերպում    |թյուն      |թյունները  |         |վերակազմա- |օրենքով    |

|   |           |           |վերակազմա- |         |կերպվել են |չարգելված  |

|   |           |           |կերպվել են |         |տարածքային |այլ        |

|   |           |           |տարածքային |         |մանկավարժա-|աղբյուրներ |

|   |           |           |մանկավարժա-|         |հոգեբանական|           |

|   |           |           |հոգեբանական|         |աջակցության|           |

|   |           |           |աջակցության|         |կենտրոննե- |           |

|   |           |           |կենտրոն-   |         |րի, նշված  |           |

|   |           |           |ների,      |         |կենտրոննե- |           |

|   |           |           |կրթության  |         |րից        |           |

|   |           |           |առանձնահա- |         |իրականացվել|           |

|   |           |           |տուկ       |         |է աշակերտ- |           |

|   |           |           |պայմանների |         |ների       |           |

|   |           |           |կարիք      |         |տեղափոխումը|           |

|   |           |           |ունեցող    |         |հանրակրթա- |           |

|   |           |           |երեխաների  |         |կան դպրոց: |           |

|   |           |           |կրթությունը|         |           |           |

|   |           |           |կազմակերպ- |         |           |           |

|   |           |           |վում է հան-|         |           |           |

|   |           |           |րակրթական  |         |           |           |

|   |           |           |դպրոցում`  |         |           |           |

|   |           |           |առանց նրանց|         |           |           |

|   |           |           |ընտանիքից  |         |           |           |

|   |           |           |կտրելու:   |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|44.|Պարտադիր   |Հայաստանի  |Սոցիալական |2018 թ.  |Բացահայտված|Օրենքով    |

|   |ուսուցումից|Հանրապետու-|տարբեր     |ընթացքում|են պարտադիր|չարգելված  |

|   |դուրս      |թյան       |պատճառներով|         |ուսուցումից|այլ        |

|   |մնացած     |կրթության  |դպրոց      |         |դուրս      |աղբյուրներ |

|   |երեխաների  |և  գիտու-  |չհաճախող   |         |մնացած     |           |

|   |բացահայտման|թյան       |երեխաների  |         |երեխաներ,  |           |

|   |և  ուղղորդ-|նախարարու- |բացահայտման|         |որոնք      |           |

|   |ման մեխա-  |թյուն      |և  դպրոցնե-|         |ներառվել են|           |

|   |նիզմների   |           |րում նրանց |         |հանրակրթու-|           |

|   |մշակում ու |           |ինտեգրման  |         |թյան մեջ,  |           |

|   |ներդնում   |           |գործընթացի |         |հանրակրթու-|           |

|   |Հայաստանի  |           |իրականա-   |         |թյան մեջ   |           |

|   |Հանրապետու-|           |ցում` միջ- |         |6-18       |           |

|   |թյան       |           |ոլորտային  |         |տարեկանների|           |

|   |կրթության  |           |համագործակ-|         |ընդգրկվա-  |           |

|   |և  գիտու-  |           |ցության և  |         |ծության    |           |

|   |թյան նախա- |           |դեպքերի    |         |%-ը:       |           |

|   |րարություն |           |վարման     |         |           |           |

|   |           |           |համակարգի  |         |           |           |

|   |           |           |միջոցով:   |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|45.|Ազգային    |Հայաստանի  |Ազգային    |2018 թ.  |Ազգային    |Հայաստանի  |

|   |փոքրամաս-  |Հանրապետու-|փոքրամաս-  |ընթացքում|փոքրամաս-  |Հանրապետու-|

|   |նություն-  |թյան       |նություն-  |         |նություն-  |թյան       |

|   |ների համար |կրթության  |ների       |         |ների       |պետական    |

|   |որակյալ    |և  գիտու-  |ներկայացու-|         |ներկայացու-|բյուջե     |

|   |կրթության  |թյան       |ցիչների    |         |ցիչների    |(կրթության |

|   |մատչելիու- |նախարարու- |համար      |         |համար      |ոլորտի     |

|   |թյան       |թյուն      |ընդլայնվել |         |տպագրված են|առանձին    |

|   |ապահովում  |           |է իրենց    |         |ուսումնական|ծրագրերի   |

|   |           |           |մայրենի    |         |պլանով     |գծով       |

|   |           |           |լեզվով     |         |նախատեսված`|նախատեսված |

|   |           |           |կրթություն |         |հանրակրթա- |միջոցների  |

|   |           |           |ստանալու   |         |կան        |շրջանակնե- |

|   |           |           |հնարավորու-|         |առարկայական|րում),     |

|   |           |           |թյունը:    |         |ծրագրեր ու |օրենքով    |

|   |           |           |           |         |դասագրքեր, |չարգելված  |

|   |           |           |           |         |ազգային    |այլ        |

|   |           |           |           |         |փոքրամաս-  |աղբյուրներ |

|   |           |           |           |         |նություն-  |           |

|   |           |           |           |         |ների       |           |

|   |           |           |           |         |լեզուները  |           |

|   |           |           |           |         |դասավանդող |           |

|   |           |           |           |         |վերապատ-   |           |

|   |           |           |           |         |րաստված    |           |

|   |           |           |           |         |ուսուցիչ-  |           |

|   |           |           |           |         |ներ,       |           |

|   |           |           |           |         |բարձրագույն|           |

|   |           |           |           |         |ուսումնական|           |

|   |           |           |           |         |հաստատու-  |           |

|   |           |           |           |         |թյուններ   |           |

|   |           |           |           |         |ընդունված  |           |

|   |           |           |           |         |ազգային    |           |

|   |           |           |           |         |փոքրամաս-  |           |

|   |           |           |           |         |նություն-  |           |

|   |           |           |           |         |ների       |           |

|   |           |           |           |         |ներկայացու-|           |

|   |           |           |           |         |ցիչներ:    |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|46.|Հանրակրթա- |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Հասարակու- |Օրենքով    |

|   |կան        |Հանրապետու-|սովորողների|ընթացքում|թյան ակտիվ,|չարգելված  |

|   |դպրոցներում|թյան       |իրազեկվա-  |         |պատասխանա- |այլ        |

|   |սովորողների|կրթության  |ծությունը` |         |տու քաղաքա-|աղբյուրներ |

|   |շրջանում   |և  գիտու-  |քաղաքացիա- |         |ցիներ,     |           |

|   |քաղաքացիա- |թյան       |կան (այդ   |         |որոնք ունակ|           |

|   |կան (այդ   |նախարարու- |թվում`     |         |են պաշտպա- |           |

|   |թվում`     |թյուն      |երեխայի    |         |նել        |           |

|   |երեխայի    |           |իրավունքնե-|         |սեփական, և |           |

|   |իրավունքնե-|           |րին,       |         |հարգել     |           |

|   |րին,       |           |գենդերային |         |ուրիշների  |           |

|   |գենդերային |           |խնդիրներին,|         |իրավունք-  |           |

|   |խնդիրներին,|           |ժողովրդավա-|         |ները,      |           |

|   |ժողովրդավա-|           |րությանը)  |         |ինքնուրույն|           |

|   |րությանը)  |           |վերաբերող  |         |որոշումներ |           |

|   |վերաբերող  |           |թեմաների   |         |կայացնել,  |           |

|   |թեմաների   |           |շուրջ:     |         |արժևորել   |           |

|   |ուսուցում  |           |           |         |սեփական    |           |

|   |           |           |           |         |ինքնությու-|           |

|   |           |           |           |         |նը և       |           |

|   |           |           |           |         |առաջնորդվել|           |

|   |           |           |           |         |հանդուրժո- |           |

|   |           |           |           |         |ղականության|           |

|   |           |           |           |         |սկզբունքնե-|           |

|   |           |           |           |         |րով:       |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|47.|Դպրոցական- |Հայաստանի  |Ապահովված է|2018 թ.  |Ամառային   |Հայաստանի  |

|   |ների       |Հանրապետու-|սոցիալապես |ընթացքում|ճամբարնե-  |Հանրապետու-|

|   |ամառային   |թյան       |անապահով   |         |րում կազմա-|թյան       |

|   |հանգստի    |կրթության  |ընտանիքների|         |կերպվել է  |պետական    |

|   |կազմակեր-  |և  գիտու-  |երեխաների  |         |սոցիալապես |բյուջե     |

|   |պում       |թյան       |ազատ       |         |անապահով   |480624.0   |

|   |           |նախարարու- |ժամանցի ու |         |ընտանիքների|հազ. դրամ  |

|   |           |թյուն      |ամառային   |         |շուրջ 4800 |           |

|   |           |           |հանգստի    |         |երեխաների  |           |

|   |           |           |կազմակեր-  |         |ամառային   |           |

|   |           |           |պումը:     |         |հանգիստը:  |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|48.|«Երաժշտական|Հայաստանի  |ՀՀ 146     |2018 թ.  |Գեղարվեստա-|Հայաստանի  |

|   |և  արվեստի |Հանրապետու-|երաժշտական |ընթացքում|կան        |Հանրապետու-|

|   |դպրոցներում|թյան մարզ- |և  արվեստի |         |կրթություն |թյան       |

|   |ազգային,   |պետարաններ,|դպրոցների  |         |իրականացնող|պետական    |

|   |փողային և  |Երևանի  քա-|ազգային,   |         |ուսումնական|բյուջե     |

|   |լարային    |ղաքապետարան|փողային և  |         |հաստատու-  |550990.2   |

|   |նվագարան-  |           |լարային    |         |թյունների  |հազ. դրամ  |

|   |ների գծով  |           |նվագարան-  |         |2361       |           |

|   |ուսուցում» |           |ների       |         |սովորող    |           |

|   |ծրագրի     |           |բաժինների  |         |երեխաներ   |           |

|   |իրականացում|           |2361       |         |կստանան    |           |

|   |           |           |սովորող    |         |ուսման վար-|           |

|   |           |           |կստանա     |         |ձավճարների |           |

|   |           |           |ուսման վար-|         |փոխհատու-  |           |

|   |           |           |ձավճարների |         |ցում       |           |

|   |           |           |փոխհատու-  |         |           |           |

|   |           |           |ցում, ինչը |         |           |           |

|   |           |           |կնպաստի գե-|         |           |           |

|   |           |           |ղարվեստական|         |           |           |

|   |           |           |կրթության  |         |           |           |

|   |           |           |մատչելիու- |         |           |           |

|   |           |           |թյան       |         |           |           |

|   |           |           |ապահովմանը,|         |           |           |

|   |           |           |կրթական    |         |           |           |

|   |           |           |հաստատու-  |         |           |           |

|   |           |           |թյունների  |         |           |           |

|   |           |           |պահպանմանը |         |           |           |

|   |           |           |և  մշակույ-|         |           |           |

|   |           |           |թի ոլորտի  |         |           |           |

|   |           |           |հետագա մաս-|         |           |           |

|   |           |           |նագետներով |         |           |           |

|   |           |           |համալրմանը |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|49.|«Աջակցու-  |Հայաստանի  |Շնորհալի   |2018 թ.  |Ծրագրի 15  |Հայաստանի  |

|   |թյուն      |Հանրապետու-|երեխաների  |ընթացքում|շնորհալի   |Հանրապետու-|

|   |շնորհալի   |թյան       |բացահայտման|         |պատանի     |թյան       |

|   |պատանի     |մշակույթի  |և  հետագա  |         |երաժիշտ    |պետական    |

|   |երաժիշտ-   |նախարարու- |ուսուցման  |         |կատարողների|բյուջե     |

|   |կատարողների|թյուն      |գործընթացի |         |համար      |14879.4    |

|   |մասնագիտա- |           |կազմակեր-  |         |անհատական  |հազ. դրամ  |

|   |կան կարողու|           |պումը      |         |դասերի և   |           |

|   |թյունների  |           |կապահովի   |         |վարպետու-  |           |

|   |զարգացմանը |           |մասնակից-  |         |թյան դասըն-|           |

|   |և  կատարե- |           |ների       |         |թացների    |           |

|   |լագործմանը»|           |պրոֆեսիոնալ|         |իրականացում|           |

|   |ծրագրին    |           |աճ և       |         |           |           |

|   |           |           |զարգացում, |         |           |           |

|   |           |           |միջազգային |         |           |           |

|   |           |           |ասպարեզում |         |           |           |

|   |           |           |և  մշակու- |         |           |           |

|   |           |           |թային      |         |           |           |

|   |           |           |շուկայում  |         |           |           |

|   |           |           |հայ        |         |           |           |

|   |           |           |կատարողական|         |           |           |

|   |           |           |արվեստի    |         |           |           |

|   |           |           |մրցունակու-|         |           |           |

|   |           |           |թյան       |         |           |           |

|   |           |           |ապահովում  |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|50.|Պատանի     |Հայաստանի  |Պատանի     |2018 թ.  |Փառատոնին  |Հայաստանի  |

|   |ստեղծագոր- |Հանրապետու-|ստեղծագոր- |ընթացքում|շուրջ 3000 |Հանրապետու-|

|   |ծողների    |թյան       |ծողների    |         |երաժիշտ-   |թյան       |

|   |համար մըր- |մշակույթի  |համար մըր- |         |կատարողների|պետական    |

|   |ցույթների, |նախարարու- |ցույթների, |         |մասնակցու- |բյուջե     |

|   |փառատոների,|թյուն      |փառատոների,|         |թյուն      |4000.0     |

|   |ցուցահան-  |           |ցուցահանդես|         |           |հազ. դրամ  |

|   |դեսների    |           |ների կազմա-|         |           |           |

|   |կազմակեր-  |           |կերպմամբ   |         |           |           |

|   |պում, այդ  |           |կբացահայտ- |         |           |           |

|   |թվում` «Վե-|           |վեն        |         |           |           |

|   |րածնունդ»  |           |շնորհալի   |         |           |           |

|   |պատանի     |           |երեխաներ,  |         |           |           |

|   |երաժիշտ-   |           |որոնց      |         |           |           |

|   |կատարողների|           |հետագա     |         |           |           |

|   |միջազգային |           |ուսուցման  |         |           |           |

|   |մրցույթ-   |           |գործընթա-  |         |           |           |

|   |փառատոն    |           |ցում և     |         |           |           |

|   |           |           |ստեղծագոր- |         |           |           |

|   |           |           |ծական      |         |           |           |

|   |           |           |գործունեու-|         |           |           |

|   |           |           |թյանը      |         |           |           |

|   |           |           |կցուցաբերվի|         |           |           |

|   |           |           |աջակցու-   |         |           |           |

|   |           |           |թյուն      |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|51.|Թատրոնների |Հայաստանի  |Մանկապատա- |2018 թ.  |Արտերկրի   |Հայաստանի  |

|   |զարգացման  |Հանրապետու-|նեկան      |ընթացքում|շուրջ 15   |Հանրապետու-|

|   |նպատակային |թյան       |թատրոնների |         |երկրների   |թյան       |

|   |ծրագրերի   |մշակույթի  |«Թումանյա- |         |տիկնիկային |պետական    |

|   |իրականացում|նախարարու- |նական      |         |թատրոնների |բյուջե     |

|   |           |թյուն      |հեքիաթի օր»|         |մասնակցու- |4000.0     |

|   |           |           |տիկնիկային |         |թյուն      |հազ. դրամ  |

|   |           |           |միջազգային |         |           |           |

|   |           |           |փառատոնի   |         |           |           |

|   |           |           |անցկացումը |         |           |           |

|   |           |           |կնպաստի    |         |           |           |

|   |           |           |մանկապատա- |         |           |           |

|   |           |           |նեկան      |         |           |           |

|   |           |           |թատրոնի    |         |           |           |

|   |           |           |զարգացմանը,|         |           |           |

|   |           |           |շնորհալի   |         |           |           |

|   |           |           |երեխաների  |         |           |           |

|   |           |           |հայտնաբեր- |         |           |           |

|   |           |           |մանը և     |         |           |           |

|   |           |           |ստեղծագոր- |         |           |           |

|   |           |           |ծական գոր- |         |           |           |

|   |           |           |ծունեության|         |           |           |

|   |           |           |խթանմանը   |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|52.|Մանկապատա- |Հայաստանի  |Փառատոնը   |2018 թ.  |Փառատոնի   |Հայաստանի  |

|   |նեկան      |Հանրապետու-|կնպաստի    |ընթացքում|ծրագրում   |Հանրապետու-|

|   |ֆիլմերի    |թյան       |մանկական   |         |աշխարհի    |թյան       |

|   |միջազգային |մշակույթի  |կինոյի     |         |շուրջ 50   |պետական    |

|   |փառատոն    |նախարարու- |զարգացմանն |         |երկրների   |բյուջե     |

|   |           |թյուն      |ու հանրա-  |         |ավելի քան  |1500.0     |

|   |           |           |հռչակմանը, |         |160 ֆիլմերի|հազ. դրամ  |

|   |           |           |երեխաների  |         |ընդգրկում, |           |

|   |           |           |հայրենասի- |         |10-12 հազար|           |

|   |           |           |րական      |         |երեխաների  |           |

|   |           |           |դաստիարա-  |         |մասնակցու- |           |

|   |           |           |կությանը և |         |թյուն      |           |

|   |           |           |աշխարհայաց-|         |           |           |

|   |           |           |քի ընդլայն-|         |           |           |

|   |           |           |մանը,      |         |           |           |

|   |           |           |ժամանցի և  |         |           |           |

|   |           |           |հանգստի    |         |           |           |

|   |           |           |կազմակերպ- |         |           |           |

|   |           |           |մանը       |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|53.|Պետական    |Հայաստանի  |ՀՀ         |2018 թ.  |Հաշմանդամ, |Հայաստանի  |

|   |աջակցու-   |Հանրապետու-|մշակույթի  |ընթացքում|առանձնահա- |Հանրապետու-|

|   |թյուն      |թյան       |նախարարու- |         |տուկ       |թյան       |

|   |հատուկ     |մշակույթի  |թյան       |         |պայմանների |պետական    |

|   |կարիքներով,|նախարարու- |«Երեխաների |         |կարիք      |բյուջե     |

|   |սոցիալապես |թյուն      |հատուկ     |         |ունեցող    |102286.5   |

|   |անապահով   |           |ստեղծագոր- |         |շուրջ 600  |հազ. դրամ  |

|   |երեխաներին |           |ծական      |         |երեխաների  |           |

|   |մշակութային|           |կենտրոն»   |         |համար      |           |

|   |մասնագիտա- |           |ՊՈԱԿ-ի     |         |արվեստի և  |           |

|   |կան ուսուց-|           |մասնաճյու- |         |արհեստների |           |

|   |ման և      |           |ղերում     |         |(12 մասնա- |           |

|   |գեղագիտական|           |հաշմանդամ, |         |գիտություն)|           |

|   |դաստիարա-  |           |ծնողազուրկ |         |անվճար     |           |

|   |կության    |           |և  սոցիալա-|         |ուսուցում  |           |

|   |ոլորտում`  |           |պես        |         |           |           |

|   |արվեստների |           |անապահով   |         |           |           |

|   |և  արհեստ- |           |երեխաները  |         |           |           |

|   |ների       |           |կստանան    |         |           |           |

|   |ուսուցում: |           |արվեստների |         |           |           |

|   |           |           |և  արհեստ- |         |           |           |

|   |           |           |ների       |         |           |           |

|   |           |           |ուսուցում  |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|54.|«Դպրոցականի|Հայաստանի  |Ճանաչողա-  |2018 թ.  |Ծրագրի     |Հայաստանի  |

|   |ֆիլհարմո-  |Հանրապետու-|կան,       |ընթացքում|շրջանակում |Հանրապետու-|

|   |նիա» դաս-  |թյան       |բացատրական |         |47 դաս-    |թյան       |

|   |ծրագրի     |մշակույթի  |համերգների |         |համերգի    |պետական    |

|   |իրականացում|նախարարու- |միջոցով    |         |կազմակեր-  |բյուջե     |

|   |           |թյուն      |երեխաների  |         |պում       |13905.0    |

|   |           |           |գեղագիտական|         |           |հազ. դրամ  |

|   |           |           |դաստիարա-  |         |           |           |

|   |           |           |կության,   |         |           |           |

|   |           |           |աշխարհայաց-|         |           |           |

|   |           |           |քի         |         |           |           |

|   |           |           |ընդլայնման |         |           |           |

|   |           |           |և  վաղվա   |         |           |           |

|   |           |           |բարձրաճաշակ|         |           |           |

|   |           |           |ու գրագետ  |         |           |           |

|   |           |           |ունկնդրի   |         |           |           |

|   |           |           |դաստիարա-  |         |           |           |

|   |           |           |կում       |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|55.|«Մշակութա- |Հայաստանի  |Գեղարվեստա-|2018 թ.  |ՈՒսումնամե-|Հայաստանի  |

|   |յին        |Հանրապետու-|կան        |ընթացքում|թոդական և  |Հանրապետու-|

|   |կրթության  |թյան       |կրթություն |         |գործնական  |թյան       |

|   |աջակցու-   |մշակույթի  |իրականացնող|         |օգնություն |պետական    |

|   |թյան»      |նախարարու- |ուսումնական|         |կցուցաբերվի|բյուջե     |

|   |հիմնադրամի |թյուն      |հաստատու-  |         |հանրապետու-|72502.1    |

|   |գործունեու-|           |թյունների  |         |թյան       |հազ. դրամ  |

|   |թյան       |           |մանկավարժ- |         |երաժշտական,|           |

|   |իրականացում|           |ների և     |         |արվեստի,   |           |

|   |           |           |սովորողների|         |գեղարվեստի |           |

|   |           |           |մասնագիտա- |         |ու պարար-  |           |

|   |           |           |կան        |         |վեստի      |           |

|   |           |           |ունակու-   |         |դպրոցների  |           |

|   |           |           |թյունների  |         |շուրջ 6500 |           |

|   |           |           |զարգացման  |         |աշակերտի ու|           |

|   |           |           |նպատակով   |         |մանկավարժի |           |

|   |           |           |ուսումնամե-|         |           |           |

|   |           |           |թոդական և  |         |           |           |

|   |           |           |գործնական  |         |           |           |

|   |           |           |աջակցության|         |           |           |

|   |           |           |ցուցաբերում|         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|56.|Մանկական   |Հայաստանի  |Մանկական   |2018 թ.  |5-6        |Հայաստանի  |

|   |մուլտֆիլմե-|Հանրապետու-|կինոյի     |ընթացքում|մուլտֆիլմի |Հանրապետու-|

|   |րի         |թյան       |զարգացում  |         |նկարահանում|թյան       |

|   |նկարահանում|մշակույթի  |Երեխաների  |         |           |պետական    |

|   |           |նախարարու- |աշխարհայաց-|         |           |բյուջե     |

|   |           |թյուն      |քի         |         |           |103875.3   |

|   |           |           |ընդլայնում,|         |           |հազ. դրամ  |

|   |           |           |բազմաբովան-|         |           |           |

|   |           |           |դակ հանգստի|         |           |           |

|   |           |           |ու ժամանցի |         |           |           |

|   |           |           |կազմակեր-  |         |           |           |

|   |           |           |պում       |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|57.|«Երեխաների |Հայաստանի  |Երեխաների  |2018 թ.  |4-5 գիտաճա-|Հայաստանի  |

|   |և  պատանի- |Հանրապետու-|և  պատանի- |ընթացքում|նաչողական  |Հանրապետու-|

|   |ների համար |թյան       |ների       |         |ուղևորու-  |թյան       |

|   |գիտաճանաչո-|մշակույթի  |գեղագիտական|         |թյունների  |պետական    |

|   |ղական      |նախարարու- |դաստիարա-  |         |իրականացում|բյուջե     |

|   |ուղևորու-  |թյուն      |կություն և |         |           |5400.0     |

|   |թյունների  |           |բազմակողմա-|         |           |հազ. դրամ  |

|   |կազմակեր-  |           |նի         |         |           |           |

|   |պում»      |           |զարգացում, |         |           |           |

|   |ծրագրի     |           |արվեստի    |         |           |           |

|   |իրականացում|           |ճյուղերի   |         |           |           |

|   |           |           |հետ շփում  |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|58.|«Մենք ենք, |Հայաստանի  |Շնորհալի   |2018 թ.  |Մարզի      |Հայաստանի  |

|   |մեր մարզը» |Հանրապետու-|երեխաների  |ընթացքում|երաժշտական |Հանրապետու-|

|   |մանկապատա- |թյան       |և  պատանի- |         |ու արվեստի |թյան       |

|   |նեկան      |մշակույթի  |ների       |         |դպրոցների  |պետական    |

|   |մարզային   |նախարարու- |ստեղծագոր- |         |շուրջ 50   |բյուջե     |

|   |մշակույթի  |թյուն      |ծական      |         |սովորողների|900.0      |

|   |օրեր»      |           |կարողու-   |         |լավագույն  |հազ. դրամ  |

|   |ծրագրի     |           |թյունների  |         |նկարչական  |           |

|   |իրականացում|           |զարգացում  |         |և  դեկորա- |           |

|   |           |           |և  խթանում |         |տիվ        |           |

|   |           |           |           |         |կիրառական  |           |

|   |           |           |           |         |աշխատանք-  |           |

|   |           |           |           |         |ների ցուցա-|           |

|   |           |           |           |         |հանդեսի ու |           |

|   |           |           |           |         |համերգի    |           |

|   |           |           |           |         |կազմակեր-  |           |

|   |           |           |           |         |պում       |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|59.|Հաշմանդա-  |Հայաստանի  |Հաշմանդա-  |2018 թ.  |Հաշմանդա-  |Հայաստանի  |

|   |մություն   |Հանրապետու-|մություն   |ընթացքում|մություն   |Հանրապետու-|

|   |ունեցող,   |թյան       |ունեցող    |         |ունեցող    |թյան       |

|   |ինչպես նաև |մշակույթի  |երեխաների  |         |երեխաների  |պետական    |

|   |սոցիալապես |նախարարու- |և  պատանի- |         |ու պատանի- |բյուջե     |

|   |անապահով   |թյուն      |ների ստեղ- |         |ների ստեղ- |2500.0     |

|   |կամ առանց  |           |ծագործական |         |ծագործական |հազ. դրամ  |

|   |ծնողական   |           |ներուժի    |         |ներուժի բա-|           |

|   |խնամքի     |           |բացահայտում|         |ցահայտում  |           |

|   |մնացած     |           |և  խթանում,|         |և  խթանում:|           |

|   |երեխաների  |           |խոցելի     |         |Փառատոնին  |           |

|   |ստեղծագոր- |           |խմբերի     |         |շուրջ 400  |           |

|   |ծական      |           |երեխաների  |         |երեխայի    |           |

|   |ներուժի    |           |մշակութային|         |մասնակցու- |           |

|   |բացահայտման|           |ինտեգրում  |         |թյուն      |           |

|   |ու ժամանա- |           |հասարակու- |         |           |           |

|   |կակից      |           |թյանը,     |         |           |           |

|   |աշխարհում  |           |բարոյահոգե-|         |           |           |

|   |նրանց      |           |բանական    |         |           |           |

|   |առավել     |           |դրական     |         |           |           |

|   |ամբողջական |           |մթնոլորտի  |         |           |           |

|   |ինտեգրման  |           |ձևավորում  |         |           |           |

|   |խթանման    |           |և  հասարա- |         |           |           |

|   |նպատակով   |           |կական կարծ-|         |           |           |

|   |«Մանկապատա-|           |րատիպերի   |         |           |           |

|   |նեկան      |           |հաղթահարում|         |           |           |

|   |արվեստի    |           |           |         |           |           |

|   |հանրապետա- |           |           |         |           |           |

|   |կան        |           |           |         |           |           |

|   |ինտեգրատիվ |           |           |         |           |           |

|   |փառատոնի»  |           |           |         |           |           |

|   |իրականացում|           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|60.|Երևան      |Հայաստանի  |Դպրոցահասակ|2018 թ.  |Երևան      |Հայաստանի  |

|   |քաղաքի հան-|Հանրապետու-|երեխաներին |ընթացքում|քաղաքի հան-|Հանրապետու-|

|   |րակրթական  |թյան       |և  սովորող-|         |րակրթական  |թյան       |

|   |դպրոցների  |մշակույթի  |ներին      |         |դպրոցների  |պետական    |

|   |աշակերտների|նախարարու- |արվեստին   |         |1-12-րդ    |բյուջե     |

|   |համար «Մշա-|թյուն      |հաղորդակըց-|         |դասարանների|15000.0    |

|   |կութային   |           |վելու մատ- |         |100000     |հազ. դրամ  |

|   |կազմակեր-  |           |չելիության |         |աշակերտի   |           |

|   |պություն-  |           |ապահովում: |         |համար      |           |

|   |դպրոց»     |           |Երեխաների  |         |մշակութային|           |

|   |ծրագրի     |           |հոգևոր-    |         |հաստատու-  |           |

|   |իրականացում|           |մշակութա-  |         |թյուններ   |           |

|   |           |           |յին,       |         |այցելու-   |           |

|   |           |           |գեղագիտական|         |թյունների  |           |

|   |           |           |դաստիարա-  |         |աբոնեմեն-  |           |

|   |           |           |կության    |         |տային      |           |

|   |           |           |նպատակային |         |ծրագրի     |           |

|   |           |           |ուղղորդում |         |ներդրում   |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|61.|Ազատազրկված|Հայաստանի  |Ազատազրկված|2018 թ.  |           |Հայաստանի  |

|   |անչափահաս- |Հանրապետու-|անչափահաս- |ընթացքում|           |Հանրապետու-|

|   |ների հանրա-|թյան արդա- |ների       |         |           |թյան       |

|   |կրթության  |րադատության|կրթության  |         |           |պետական    |

|   |իրականացում|նախարարու- |ապահովում  |         |           |բյուջե     |

|   |           |թյուն      |           |         |           |(կրթության |

|   |           |Հայաստանի  |           |         |           |ոլորտի     |

|   |           |Հանրապետու-|           |         |           |առանձին    |

|   |           |թյան կրթու-|           |         |           |ծրագրերի   |

|   |           |թյան և     |           |         |           |գծով       |

|   |           |գիտության  |           |         |           |նախատեսված |

|   |           |նախարարու- |           |         |           |միջոցների  |

|   |           |թյուն      |           |         |           |շրջանակնե- |

|   |           |           |           |         |           |րում)      |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|62.|Իրավախախտ  |Հայաստանի  |«Աբովյան»  |2018 թ.  |           |Հայաստանի  |

|   |անչափահաս- |Հանրապետու-|ՔԿՀ-ի և    |ընթացքում|           |Հանրապետու-|

|   |ների       |թյան արդա- |Պրոբացիայի |         |           |թյան       |

|   |գեղագիտական|րադատության|պետական    |         |           |պետական    |

|   |դաստիարա-  |նախարարու- |ծառայության|         |           |բյուջե     |

|   |կության,   |թյուն      |անչափահաս  |         |           |36927,4    |

|   |կրթամշակու-|           |շահառուների|         |           |հազ. դրամ  |

|   |թային      |           |արտադպրոցա-|         |           |           |

|   |ծրագրերի   |           |կան կրթու- |         |           |           |

|   |իրականացում|           |թյուն և    |         |           |           |

|   |           |           |գեղագիտական|         |           |           |

|   |           |           |դաստիարա-  |         |           |           |

|   |           |           |կություն   |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|63.|Պրոբացիայի |Հայաստանի  |Պրոբացիայի |2018 թ.  |           |Հայաստանի  |

|   |պետական    |Հանրապետու-|պետական    |ընթացքում|           |Հանրապետու-|

|   |ծառայության|թյան արդա- |ծառայության|         |           |թյան       |

|   |անչափահաս  |րադատության|անչափահաս  |         |           |պետական    |

|   |շահառուների|նախարարու- |շահառուների|         |           |բյուջե     |

|   |վերասոցիա- |թյուն      |վերասոցիա- |         |           |36927,4    |

|   |լականացման |Իրավական   |լականացման |         |           |հազ. դրամ  |

|   |ծրագրերի   |կրթության  |ծրագրերի   |         |           |           |

|   |մշակում    |և  վերա-   |ներդնում   |         |           |           |

|   |           |կանգնողական|           |         |           |           |

|   |           |ծրագերի    |           |         |           |           |

|   |           |իրականացման|           |         |           |           |

|   |           |կենտրոն    |           |         |           |           |

|   |           |ՊՈԱԿ       |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|64.|Անչափահաս- |Հայաստանի  |Ոլորտի     |2018 թ.  |           |Օրենքով    |

|   |ների արդա- |Հանրապետու-|հիմնախնդիր-|ընթացքում|           |չարգելված  |

|   |րադատության|թյան արդա- |ների       |         |           |այլ        |

|   |խորհրդի    |րադատության|համակարգված|         |           |աղբյուրներ |

|   |գործունեու-|նախարարու- |և  համագոր-|         |           |           |

|   |թյան       |թյուն      |ծակցային   |         |           |           |

|   |շարունակա- |           |մոտեցում-  |         |           |           |

|   |կանության  |           |ների       |         |           |           |

|   |ապահովում  |           |ապահովում, |         |           |           |

|   |           |           |օրենսդրական|         |           |           |

|   |           |           |բարեփոխում-|         |           |           |

|   |           |           |ների       |         |           |           |

|   |           |           |շրջանակում |         |           |           |

|   |           |           |երեխաների  |         |           |           |

|   |           |           |լավագույն  |         |           |           |

|   |           |           |շահի       |         |           |           |

|   |           |           |ապահովման  |         |           |           |

|   |           |           |կառուցակար-|         |           |           |

|   |           |           |գերի       |         |           |           |

|   |           |           |ստեղծում   |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|65.|Իրավախախտ, |Հայաստանի  |Իրավախախտ, |2018 թ.  |           |Օրենքով    |

|   |տուժող, վկա|Հանրապետու-|տուժող, վկա|ընթացքում|           |չարգելված  |

|   |անչափահաս- |թյան արդա- |անչափահաս- |         |           |այլ        |

|   |ների իրա-  |րադատության|ների իրա-  |         |           |աղբյուրներ |

|   |վունքների  |նախարարու- |վունքների  |         |           |           |

|   |պաշտպանու- |թյուն      |պաշտպանու- |         |           |           |

|   |թյան       |           |թյան       |         |           |           |

|   |ներպետական |           |առաջարկու- |         |           |           |

|   |և  միջազգա-|           |թյունների  |         |           |           |

|   |յին օրենս- |           |փաթեթի     |         |           |           |

|   |դրության և |           |ներկայացում|         |           |           |

|   |դրանց      |           |           |         |           |           |

|   |կիրառման   |           |           |         |           |           |

|   |ընթացակար- |           |           |         |           |           |

|   |գերի       |           |           |         |           |           |

|   |համեմատական|           |           |         |           |           |

|   |ուսումնասի-|           |           |         |           |           |

|   |րություն   |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|66.|Հայաստանի  |Հայաստանի  |Միջազգային |2018 թ.  |           |Օրենքով    |

|   |Հանրապետու-|Հանրապետու-|չափորոշիչ- |ընթացքում|           |չարգելված  |

|   |թյան օրենս-|թյան արդա- |ներին      |         |           |այլ        |

|   |դրության   |րադատության|համապատաս- |         |           |աղբյուրներ |

|   |«Երեխաների |նախարարու- |խանեցված   |         |           |           |

|   |պաշտպանու- |թյուն      |օրենսդրու- |         |           |           |

|   |թյան և     |           |թյան       |         |           |           |

|   |օտարերկրյա |           |ձևավորում  |         |           |           |

|   |որդեգրման  |           |           |         |           |           |

|   |բնագավառում|           |           |         |           |           |

|   |համագործակ-|           |           |         |           |           |

|   |ցության    |           |           |         |           |           |

|   |մասին»     |           |           |         |           |           |

|   |Հաագայի    |           |           |         |           |           |

|   |1993       |           |           |         |           |           |

|   |թվականի    |           |           |         |           |           |

|   |Կոնվենցիայի|           |           |         |           |           |

|   |պահանջներին|           |           |         |           |           |

|   |համապատաս- |           |           |         |           |           |

|   |խանեցման   |           |           |         |           |           |

|   |գործընթացի |           |           |         |           |           |

|   |շարունա-   |           |           |         |           |           |

|   |կում:      |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|67.|Հայաստանի  |Հայաստանի  |Միջազգային |2018 թ.  |           |Ֆինանսավո- |

|   |Հանրապետու-|Հանրապետու-|չափորոշիչ- |ընթացքում|           |րում չի    |

|   |թյան օրենս-|թյան արդա- |ներին      |         |           |պահանջվում |

|   |դրության   |րադատության|համապատաս- |         |           |           |

|   |համապատաս- |նախարարու- |խանեցված   |         |           |           |

|   |խանեցում   |թյուն      |օրենսդրու- |         |           |           |

|   |«Երեխայի   |           |թյան       |         |           |           |

|   |միջազգային |           |ձևավորում  |         |           |           |

|   |առևանգման  |           |           |         |           |           |

|   |քաղաքացիա- |           |           |         |           |           |

|   |կան մոտե-  |           |           |         |           |           |

|   |ցումների   |           |           |         |           |           |

|   |մասին»     |           |           |         |           |           |

|   |Հաագայի    |           |           |         |           |           |

|   |1980       |           |           |         |           |           |

|   |թվականի    |           |           |         |           |           |

|   |կոնվենցիայի|           |           |         |           |           |

|   |պահանջների:|           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|68.|«ՈՒսումնա- |Հայաստանի  |Հնարավորու-|2018 թ.  |           |Օրենքով    |

|   |կան հաստա- |Հանրապետու-|թյուն կտա  |ընթացքում|           |չարգելված  |

|   |տության    |թյան       |բացահայտել |         |           |այլ        |

|   |աղետների   |արտակարգ   |և  գիտակցել|         |           |աղբյուրներ |

|   |ռիսկի      |իրավիճակնե-|սպառնացող  |         |           |           |

|   |նվազեցման  |րի նախարա- |արտաքին և  |         |           |           |

|   |և  արտակարգ|րություն   |ներքին     |         |           |           |

|   |իրավիճակնե-|           |վտանգները, |         |           |           |

|   |րում       |           |խոցելիու-  |         |           |           |

|   |գործելու   |           |թյունը և   |         |           |           |

|   |պլան»      |           |դրանց      |         |           |           |

|   |           |           |հակազդման  |         |           |           |

|   |           |           |միջոցները: |         |           |           |

|   |           |           |Պլանի      |         |           |           |

|   |           |           |աղետների   |         |           |           |

|   |           |           |ռիսկի      |         |           |           |

|   |           |           |նվազեցման  |         |           |           |

|   |           |           |միջոցառում-|         |           |           |

|   |           |           |ների       |         |           |           |

|   |           |           |տարեկան    |         |           |           |

|   |           |           |պլան-ժամա- |         |           |           |

|   |           |           |նակացույցով|         |           |           |

|   |           |           |նախատեսվում|         |           |           |

|   |           |           |են վարժանք-|         |           |           |

|   |           |           |ներ, դասըն-|         |           |           |

|   |           |           |թացներ,    |         |           |           |

|   |           |           |ինչպես նաև |         |           |           |

|   |           |           |այցելու-   |         |           |           |

|   |           |           |թյուններ   |         |           |           |

|   |           |           |տարբեր     |         |           |           |

|   |           |           |մարմիններ: |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|69.|«Նախա-     |Հայաստանի  |Մշակվում է |2018 թ.  |           |ՈՒսումնական|

|   |ուսումնական|Հանրապետու-|պլանի      |ընթացքում|           |հաստատու-  |

|   |հաստատու-  |թյան       |մշակման    |         |           |թյան բյուջե|

|   |թյան       |արտակարգ   |ուղեցույց, |         |           |           |

|   |աղետների   |իրավիճակնե-|որը հնարա- |         |           |           |

|   |ռիսկի      |րի նախարա- |վորություն |         |           |           |

|   |նվազեցման  |րություն   |կտա        |         |           |           |

|   |և  արտակարգ|           |բացահայտել |         |           |           |

|   |իրավիճակնե-|           |և  գիտակցել|         |           |           |

|   |րում       |           |սպառնացող  |         |           |           |

|   |գործելու   |           |արտաքին և  |         |           |           |

|   |պլան»      |           |ներքին     |         |           |           |

|   |           |           |վտանգները, |         |           |           |

|   |           |           |խոցելիու-  |         |           |           |

|   |           |           |թյունը և   |         |           |           |

|   |           |           |նրանց      |         |           |           |

|   |           |           |հակազդման  |         |           |           |

|   |           |           |միջոցները: |         |           |           |

|   |           |           |Պլանի      |         |           |           |

|   |           |           |աղետների   |         |           |           |

|   |           |           |ռիսկի      |         |           |           |

|   |           |           |նվազեցման  |         |           |           |

|   |           |           |միջոցառում-|         |           |           |

|   |           |           |ների       |         |           |           |

|   |           |           |տարեկան    |         |           |           |

|   |           |           |պլան-ժամա- |         |           |           |

|   |           |           |նակացույցով|         |           |           |

|   |           |           |կնախատեսվեն|         |           |           |

|   |           |           |վարժանքներ,|         |           |           |

|   |           |           |դասընթաց-  |         |           |           |

|   |           |           |ներ:       |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|70 |«Համայնքի  |Հայաստանի  |Մշակվում է |2018 թ.  |           |ՈՒսումնական|

|   |աղետների   |Հանրապետու-|պլանի      |ընթացքում|           |հաստատու-  |

|   |ռիսկի      |թյան       |մշակման    |         |           |թյան բյուջե|

|   |նվազեցման  |արտակարգ   |ուղեցույցը:|         |           |           |

|   |և  արտակարգ|իրավիճակնե-|ՈՒղեցույցը |         |           |           |

|   |իրավիճակնե-|րի նախարա- |մշակվում է |         |           |           |

|   |րում       |րություն   |երեխայա-   |         |           |           |

|   |գործելու   |           |կենտրոն    |         |           |           |

|   |պլան»      |           |սկզբունքով,|         |           |           |

|   |           |           |որտեղ      |         |           |           |

|   |           |           |կներառվեն  |         |           |           |

|   |           |           |արտակարգ   |         |           |           |

|   |           |           |իրավիճակնե-|         |           |           |

|   |           |           |րում       |         |           |           |

|   |           |           |երեխաների  |         |           |           |

|   |           |           |պաշտպանու- |         |           |           |

|   |           |           |թյանն      |         |           |           |

|   |           |           |ուղղված    |         |           |           |

|   |           |           |միջոցառում-|         |           |           |

|   |           |           |ներ:       |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|71.|Կազմակերպել|Հայաստանի  |Վերականգնո-|2018 թ.  |           |Օրենքով    |

|   |քննարկում- |Հանրապետու-|ղական      |ընթացքում|           |չարգելված  |

|   |ներ` 12-ից |թյան կառա- |աշխատանքներ|         |           |այլ        |

|   |18 տարեկան |վարությանն |կիրականաց- |         |           |աղբյուրներ |

|   |իգական սեռի|առընթեր    |վեն հակասո-|         |           |           |

|   |հակասոցիա- |Հայաստանի  |ցիալական   |         |           |           |

|   |լական վարք |Հանրապետու-|վարք       |         |           |           |

|   |դրսևորած   |թյան ոստի- |դրսևորած   |         |           |           |

|   |անչափահաս- |կանություն |իգական սեռի|         |           |           |

|   |ների համար |           |անչափահաս- |         |           |           |

|   |վերականգնո-|           |ների       |         |           |           |

|   |ղական      |           |շրջանում   |         |           |           |

|   |կենտրոնի   |           |           |         |           |           |

|   |ստեղծման   |           |           |         |           |           |

|   |ուղղությամբ|           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|72.|Նպաստել նոր|Հայաստանի  |Կիրականաց- |2018 թ.  |           |Օրենքով    |

|   |համայնքային|Հանրապետու-|վեն        |ընթացքում|           |չարգելված  |

|   |վերականգնո-|թյան կառա- |կանխարգելիչ|         |           |այլ        |

|   |ղական      |վարությանն |բնույթի    |         |           |աղբյուրներ |

|   |կենտրոնների|առընթեր    |աշխատանքներ|         |           |           |

|   |բացմանը,   |Հայաստանի  |իրավախախտ  |         |           |           |

|   |համագործակ-|Հանրապետու-|անչափահաս- |         |           |           |

|   |ցել գործող |թյան ոստի- |ների       |         |           |           |

|   |համայնքային|կանություն |շրջանում   |         |           |           |

|   |վերականգնո-|           |           |         |           |           |

|   |ղական      |           |           |         |           |           |

|   |կենտրոնների|           |           |         |           |           |

|   |հետ        |           |           |         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|73.|ՀՀ         |Հայաստանի  |Անչափահաս- |2018 թ.  |           |Ֆինանսավո- |

|   |տարածքում  |Հանրապետու-|ների       |ընթացքում|           |րում չի    |

|   |գործող     |թյան կառա- |իրավական   |         |           |պահանջվում |

|   |դպրոցներում|վարությանն |գիտելիքների|         |           |           |

|   |կազմակերպել|առընթեր    |մակարդակի  |         |           |           |

|   |և  անցկաց- |Հայաստանի  |բարձրացում,|         |           |           |

|   |նել տարբեր |Հանրապետու-|նրանց      |         |           |           |

|   |իրավական   |թյան ոստի- |կողմից և   |         |           |           |

|   |թեմաներով  |կանություն |նկատմամբ   |         |           |           |

|   |զրույցներ  |           |կատարվող   |         |           |           |

|   |և  հանդի-  |           |իրավախախ-  |         |           |           |

|   |պումներ    |           |տումների   |         |           |           |

|   |           |           |նախականխում|         |           |           |

|___|___________|___________|___________|_________|___________|___________|

|74.|Շարունակել |Հայաստանի  |Անչափահաս  |2018 թ.  |           |Ֆինանսավո- |

|   |ավագ       |Հանրապետու-|ների կողմից|ընթացքում|           |րում չի    |

|   |դպրոցներում|թյան կառա- |կատարվող   |         |           |պահանջվում |

|   |դպրոցական  |վարությանն |հանցագոր-  |         |           |           |

|   |տեսուչների |առընթեր    |ծություննե-|         |           |           |

|   |ծրագրի իրա-|Հայաստանի  |րի թվի     |         |           |           |

|   |կանացումը  |Հանրապետու-|նվազում    |         |           |           |

|   |           |թյան ոստի- |           |         |           |           |

|   |           |կանություն |           |         |           |           |

._________________________________________________________________________.