ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ
3 օգոստոսի 2017 թվականի N 33
i
8. ԾԽԵԼՈՒ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆԸ ԵՎ ԱՅԴ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2017-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ԾՐԱԳՐԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2016 թվականի հոկտեմբերի 18-ի N 1060-Ա որոշման հավելվածի 1.4-րդ բաժնի «Առողջապահություն» գլխի 4-րդ կետի`
1. Հավանություն տալ`
1) ծխելու դեմ պայքարի ռազմավարությանը` համաձայն N 1 հավելվածի.
2) ծխելու դեմ պայքարի ռազմավարության 2017-2020 թվականների միջոցառումների ծրագրին` համաձայն N 2 հավելվածի:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2017 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 8-ԻՆ
Հավելված N 1
ՀՀ կառավարության
2017 թ. օգոստոսի 3-ի նիստի
N 33 արձանագրային որոշման
ԾԽԵԼՈՒ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
I. ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ
1. Համաձայն Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (այսուհետ` ԱՀԿ) վիճակագրության` աշխարհում բնակչության հիվանդացության և մահացության հիմնական պատճառը ոչ վարակիչ հիվանդություններն են (այսուհետ` ՈՎՀ), մասնավորապես, արյան շրջանառության համակարգի հիվանդությունները (այսուհետ` ԱՇՀՀ), չարորակ նորագոյացությունները (այսուհետ` ՉՆ), շաքարային դիաբետը (այսուհետ` ՇԴ), թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդությունները (այսուհետ` ԹՔՕՀ), հոգեկան հիվանդությունները, վնասվածքները և թունավորումները:
2. ՈՎՀ-ի զարգացումն ասոցիացվում է կենսակերպային առանձնահատկությունների և դրանց հետ կապված` ռիսկի գործոնների, ժառանգական առանձնահատկությունների հետ: Բնակչության առողջության վիճակի վրա ռիսկի գործոնների առկայությունը և վնասակար ազդեցությունն արտահայտվում է ոչ թե անմիջապես, այլ համեմատաբար, երկար ժամանակահատվածում:
3. Ռիսկի գործոնների տարածվածության կրճատումը նպաստում է առողջության ցուցանիշների բարելավմանը, մասնավորապես, կյանքի սպասվող տևողության աճին, ՈՎՀ-ի տարածվածության և մահացության կրճատմանը:
4. ՈՎՀ-ի զարգացման հիմնական ռիսկի գործոններն են. ծխախոտի օգտագործումը, ալկոհոլահին խմիչքների չարաշահումը, ավելորդ քաշը, զարկերակային բարձր ճնշումը և ֆիզիկական թերակտիվությունը:
5. Ծխախոտի օգտագործումը ռիսկի գործոն է ՈՎՀ-ի զարգացման հարցում և դրա հետևանքով առաջացած ՈՎՀ-ի հիվանդացության և մահացության բարձր ցուցանիշները առողջապահական և տնտեսական լուրջ խնդիրներ են ստեղծում:
6. Համաձայն ԱՀԿ-ի` ծխելը բարձրացնում է տուբերկուլյոզով (ՏԲ) հիվանդանալու ռիսկը, վատթարացնում բուժման ելքերը, մեծացնում ՏԲ մահացության ցուցանիշը և ՏԲ կրկնելիության հավանականությունը: Տուբերկուլյոզի համաճարակաբանական ազդեցության վերլուծության միջոցով հաշվարկվել է, որ Հայաստանում 20-60 տարեկանների շրջանում (ծխելու տարածվածությունը 28.3%) ՏԲ դեպքերի 15.9% բաժին է ընկնում ծխելուն: Ընդ որում, Հայաստանում ՏԲ հիվանդ տղամարդկանց գրեթե 67.5% ծխողներ են, ինչը վկայում է, որ ծխելու հետևանքով զարգացած ՏԲ դեպքերի մասնաբաժինն ավելի բարձր է:
7. Համաձայն ԱՀԿ-ի` այն պետությունները, որոնք իրականացնում են ծխելու հակազդմանն ուղղված ռազմավարություններ և ծրագրեր, հետագայում ստանում են զգալի դրական արդյունքներ` ազգաբնակչության առողջության և բարեկեցության, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացման և սոցիալական զարգացման առումով:
8. 2004 թվականի հոկտեմբերի 12-ին Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովը վավերացրեց Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության Ծխախոտի դեմ պայքարի մասին շրջանակային կոնվենցիան, որի նպատակն է միջազգային, ազգային և տարածաշրջանային մակարդակներում իրականացվող ծխախոտի դեմ պայքարի միջոցառումների օգնությամբ ներկա և ապագա սերունդներին պաշտպանել մարդկանց առողջության համար ծխախոտի օգտագործման և ծխախոտի ծխի ազդեցության քայքայիչ հետևանքներից:
9. Մշակվել են գիտականորեն հիմնավորված և արդյունավետ մի շարք ռազմավարություններ` ուղղված ծխախոտի օգտագործման մասշտաբների կրճատմանը, այդ թվում` Ծխախոտի դեմ պայքարի ԱՀԿ շրջանակային համաձայնագիրը և համաձայնագրի իրագործմանն ուղղված հետևյալ վեց ռազմավարությունները.
1) Ծխախոտի օգտագործման և կանխարգելիչ միջոցառումների արդյունավետության մշտադիտարկում,
2) Մարդկանց պաշտպանում ծխախոտի ծխի ազդեցությունից,
3) Օգնության առաջարկում մարդկանց` ծխելու սովորությունից հրաժարվելու հարցում,
4) Նախազգուշացում ծխելու վտանգների մասին,
5) Ծխախոտի գովազդի, վաճառքի խթանման և հովանավորչության սահմանափակումների պահպանման վերահսկում,
6) Ծխախոտի համար սահմանված հարկերի բարձրացում:
II. ՆԱԽԱՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ
10. Ծխախոտի օգտագործումը Հայաստանի Հանրապետությունում հանրային առողջության հիմնախնդիրներից մեկն է: Մի շարք առավել տարածված ՈՎՀ-ի զարգացումը պայմանավորված է ծխախոտի օգտագործմամբ:
11. Հայաստանի Հանրապետության բնակչության շրջանում առավել տարածված ոչ վարակիչ հիվանդություններից մահացության բեռը կազմում է մոտ 80%, ընդ որում մահացության բուրգում ԱՇՀՀ-երը զբաղեցնում են առաջին տեղը` 48%, որոնց հաջորդում են ՉՆ-երը` 20.6%, ՇԴ-ը` 4.8%, վնասվածքները, թունավորումները և արտաքին պատճառները` 4.7%, ԹՔՕՀ-երը (բրոնխիտ, ասթմա, քրոնիկական այլ թոքային և բրոնխոէկտատիկ հիվանդություններ)` 3.6%:
12. 2005 թվականին Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի, Հայաստանի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայության և Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության «Ակադեմիկոս Ս.Ավդալբեկյանի անվան առողջապահության ազգային ինստիտուտ» փակ բաժնետիրական ընկերության կողմից իրականացվել է «Հայաստանի բնակչության շրջանում թմրամիջոցների, ալկոհոլի և ծխախոտի տարածվածության» համահանրապետական հետազոտություն: Հետազոտության արդյունքների համաձայն ծխախոտ օգտագործում էին հարցման ենթարկված և 16-75 տարիքային խմբին պատկանող բնակչության 29.0 տոկոսը, այդ թվում` տղամարդկանց` 60.5 և կանանց 2.2 տոկոսը:
13. «Առողջապահության համակարգի գործունեության գնահատման» (ԱՀԳԳ) 2007, 2009, 2012 և 2015 թվականների հետազոտությունների ընթացքում գնահատվել են ՈՎՀ-ի զարգացման ռիսկի մի շարք գործոններ, այդ թվում` ծխախոտի օգտագործումը, որոնք ազդեցություն ունեն առողջության վիճակի վրա: Վիճակագրական տվյալների համաձայն Հայաստանի Հանրապետությունում մեծահասակ (սկսած 16 տարեկանից) բնակչության 25%-ից ավելին կանոնավոր (ամենօրյա) ծխող է, որտեղ տղամարդկանց մասնաբաժինը գերազանցում է 50%-ը:
14. 2007-2012 թվականներին 20 և բարձր տարիք ունեցող ամեն օր ծխող տղամարդկանց քանակը նշանակալի չի փոխվել: Ըստ տարիքի ծխախոտի օգտագործումը տղամարդկանց մոտ հասնում է առավելագույնի` 30-39 տարեկանների շրջանում և աստիճանաբար սկսում է նվազել: Այն փաստը, որ 70-ից բարձր տարիքային խմբում ամեն օր ծխողների քանակը ընդամենը 26% է, հավանաբար պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ ծխախոտի օգտագործումը կարճացնում է կյանքի տևողությունը և այդ տարիքային խմբում կենսունակ են չծխող անձինք:
15. Իրականացված հետազոտության արդյունքներում ծխախոտի տարածվածության ընդհանուր ցուցանիշը մնացել էր գրեթե անփոփոխ` 29 տոկոս, սակայն փոփոխություն էր արձանագրվել տղամարդկանց և կանանց շրջանում ծխախոտի տարածվածության ցուցանիշներում, մասնավորապես, տղամարդկանց ցուցանիշը նվազել էր, իսկ կանանց ցուցանիշը` աճել:
16. Համաձայն իրականացված հետազոտությունների` ծխախոտի օգտագործումն ըստ սոցիալ-ժողովրդագրական խմբերի ակնհայտորեն վկայում է, որ ծխախոտի օգտագործումը տղամարդկանց շրջանում թռիչքաձև աճում է 15-19 տարիքային խմբից 20-29 տարիքային խումբ անցնելիս: Ըստ տարիքի ծխախոտի օգտագործումը տղամարդկանց մոտ հասնում է իր առավելագույնին 30-39 տարեկանների շրջանում և աստիճանաբար սկսում է նվազել: 70 տարեկան և ավելի բարձր տարիքի բնակչության շրջանում ամեն օր ծխողների թիվը կազմում է 26% է:
17. Ծխախոտի օգտագործման տարածվածությունը տարբերվում է նաև ըստ բարեկեցության քվինտիլների: Ամեն օր ծխող տղամարդկանց տոկոսն ավելի բարձր է ցածր բարեկեցության առաջին, երկրորդ և երրորդ քվինտիլներում:
18. Ըստ կրթական մակարդակի` ամեն օր ծխող տղամարդկանց ամենացածր թիվը գրանցվել է թերի բարձրագույն կրթությամբ տղամարդկանց շրջանում, ովքեր հիմնականում ուսանողներ են: Տղամարդկանց կողմից ծխախոտի օգտագործումը հավասարաչափ է տարածված թե՛ Երևանում, թե՛ մարզերի քաղաքային վայրերում, թե՛ գյուղական համայնքներում:
19. 2016 թվականին` 2012 թվականի համեմատությամբ Հայաստանի Հանրապետությունում ավելացել է ամեն օր ծխող անձանց մասնաբաժինը, ընդ որում, և՛ տղամարդկանց և՛ կանանց շրջանում: Եթե 2012թ.-ին Հայաստանում ամեն օր ծխախոտ էր օգտագործում 15 և բարձր տարիքային խմբի բնակչության 23%-ը, ապա 2016թ.-ին` 26.2%-ը: Ընդ որում` ամեն օր ծխող տղամարդկանց թիվն ավելացել է 48.7%-ից մինչև 53.4%, իսկ կանանց թիվը` 1.3%-ից մինչև 2.3%: Աճել է նաև ոչ ամեն օր ծխողների թիվը:
20. 2016 թվականին ծխող տղամարդկանց թիվը 15-19 տարիքային խմբում 15.1% է, ցուցանիշը կտրուկ աճում է 20-34 և 35-49 տարիքային խմբերում, համապատասխանաբար` 64.4% և 62.1%: Այն շատ բարձր է մնում 50-64 տարիքային խմբում` 56.6% և կտրուկ նվազում է 65 և բարձր տարեկանների խմբում` 30.3%: Կանանց շրջանում ամեն օր ծխողների թիվը 15-19 տարեկանների խմբում կազմել է 0.4%, և տարիքին զուգահեռ այն սկսում է աճել: 20-34 տարեկանների մոտ ցուցանիշն աճում է մինչև 1.9%, 35-49 տարեկանների մոտ` մինչև 3.0%, իսկ 50-64 տարեկանների մոտ հասնում է 3.8%-ի: Կանանց մոտ ամեն օր ծխողների թիվը պայմանավորված է նաև նրանց ամուսնական կարգավիճակով: Եթե քաղաքացիական կացության գրանցման գործակալության և/կամ եկեղեցու հաստատմամբ ամուսնացած կանանց 1.2%-ն է ամեն օր ծխում, ապա առանց գրանցման ամուսնացածների` 2.9%-ը, չամուսնացածների` 4.1%-ը, իսկ ամուսնալուծվածների` 10.2%-ը:
21. 2016 թվականին Հայաստանի Հանրապետության ընտանիքների 53.1%-ը նշել են, որ տան պայմաններում նրանք գտնվում են ամենօրյա երկրորդային ծխի վնասակար ազդեցության տակ և համարվում են ամենօրյա պասիվ ծխողներ, իսկ 2.8%-ը պասիվ ծխողներ` շաբաթական մի քանի անգամ: 37.9%-ը նշել են, որ իրենց տանը բացարձակապես չեն ծխում:
22. Հայաստանի Հանրապետությունում փակ աշխատանքային տարածքում պասիվ ծխողներ են աշխատող անձանց 39.7%-ը, իսկ և՛ բաց, և՛ փակ տարածքում աշխատողների շրջանում պասիվ ծխողներ են 73.9%-ը:
23. 2016 թվականին ծխախոտի հարկերի բարձրացման կողմ է Հայաստանի Հանրապետության բնակչության 44.6%-ը: Ընդ որում` չծխողների 51.9%-ը և ամեն օր ծխողների 25.6%-ը:
24. Հայաստանի Հանրապետությունում 2004 թվականին առաջին անգամ իրականացվել է Ծխախոտի օգտագործման հարցում դեռահասների (13-15 տարեկաններ) շրջանում: Հարցման արդյունքների համաձայն յուրաքանչյուր չորրորդ աշակերտը երբևէ փորձել է ծխել, նրանց 5.6 տոկոսը ծխող է:
25. Հետագայում հարցումը կրկնվել է, իրականացվել են նոր հետազոտություններ դեռահասների վարքագծի հետ կապված, որոնց արդյունքների համաձայն նախորդ վիճակագրական տվյալների միջև տարբերությունները զգալի չեն: Սակայն դիտվում է, որ դպրոցականների զգալի մասը մշտապես երկրորդային ծխի ազդեցության է ենթարկվում:
26. Ներկայում ծխախոտի շրջանառության հետ կապված հարաբերությունները Հայաստանի Հանրապետությունում կարգավորվում են հետևյալ իրավական ակտերով.
1) Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրություն,
2) Ծխախոտի դեմ պայքարի շրջանակային կոնվենցիա,
3) Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգիրք,
4) Հայաստանի Հանրապետության «Եվրասիական տնտեսական միության» 2014 թվականի մայիսի 29-ի պայմանագիր,
5) «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2004 թվականի դեկտեմբերի 24-ի ՀՕ-72-Ն օրենք,
6) «Երեխայի իրավունքների մասին», Հայաստանի Հանրապետության օրենք,
7) Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգիրք,
8) «Մարդու առողջության վրա ծխախոտի ներգործած բացասական ազդեցության վերաբերյալ նախազգուշացման տեքստերը հաստատելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2005 թվականի հոկտեմբերի 5-ի թիվ 916-Ն հրաման,
9) «Ծխախոտահումքում և ծխախոտային արտադրատեսակներում ռադիոնուկլիդների որոշման մեթոդիկան հաստատելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2006 թվականի մարտի 13-ի թիվ 251-Ն հրաման:
24. Ծխախոտի ծխի ազդեցությունից պաշտպանությունը կարգավորվում է «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2004 թվականի դեկտեմբերի 24-ի ՀՕ-72-Ն օրենքով, որի համաձայն ծխելն արգելվում է.
1) կրթական` ուսումնական, արտադպրոցական, մանկական, դաստիարակչական և այլ հաստատություններում,
2) մշակութային հաստատություններում` կինոթատրոններում, թատրոններում, մարզական տարածքներում, կրկեսում, համերգասրահներում, թանգարաններում, գրադարաններում, ցուցահանդեսներում, դահլիճներում, լսարաններում և մինչև 18 տարեկանների համար նախատեսված հանգստի և ժամանցի վայրերում,
3) առողջապահական հաստատություններում` հիվանդանոցներում, պոլիկլինիկաներում, ամբուլատորիաներում, առողջարաններում և առողջապահական այլ կազմակերպություններում,
4) բոլոր այլ հիմնարկների, կազմակերպությունների շենքերի տարածքներում, բացառությամբ դրա համար նախատեսված վայրերի.
5) այն վայրերում, որտեղ ծխելն արգելված է` համաձայն հրդեհային անվտանգության կանոնների,
6) քաղաքային տրանսպորտում և փոխադրամիջոցներում, ներառյալ` ավտոբուսները, երթուղային տաքսիները, գնացքները (բացառությամբ այդ նպատակով առանձնացված վագոնների), ինչպես նաև օդակայանները, ավտոբուսի և գնացքի կայարանները:
25. Հայաստանի Հանրապետությունում ծխախոտի հասանելիության սահմանափակումը կարգավորվում է «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2004 թվականի դեկտեմբերի 24-ի ՀՕ-72-Ն օրենքի 8-րդ հոդվածով 1-ին մասով` Ծխախոտային արտադրատեսակների վաճառքն արգելվում է.
1) 18 տարին չլրացած անձանց,
2) 18 տարին չլրացած անձանց կողմից,
3) բաց տուփերով կամ հատով,
4) առանց վաճառողի անմիջական մասնակցության (իրացումը վաճառքի ավտոմատ համակարգի, էլեկտրոնային կամ մեխանիկական այլ սարքավորումների միջոցով), բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված վայրերի, որտեղ անչափահասների մուտքն արգելվում է,
5) առողջապահական, կրթական, մանկական, դաստիարակչական հաստատություններում, մարզական դահլիճներում, համալիրներում, մարզադաշտերում և առողջարաններում,
6) առանց Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված ակցիզային դրոշմանիշի,
7) եթե ծխախոտի արտադրանքի տուփի վրա չի նշված քանակը (համապատասխանաբար` հատերով կամ գրամներով),
8) եթե տուփի վրա փակցված չէ ծխախոտում թունավոր բաղադրիչների պարունակության ծավալը (նիկոտին, խեժ), կամ դրանց պարունակությունը գերազանցում է թույլատրելի սահմանաչափը,
9) եթե տուփի վրա զետեղված չէ ծխելու վնասակարության մասին լիազորված մարմնի հաստատած նախազգուշացումը,
10) եթե ապրանքային նշանը կեղծված է, կամ ապրանքների արտադրությունը հակասում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը:
26. Մի շարք իրավական ակտերում առկա են բազմաթիվ բացեր, ինչպես նաև առկա են ուղղակի որևէ իրավական կարգավորում չունեցող խնդիրներ, մասնավորապես. «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2004 թվականի դեկտեմբերի 24-ի ՀՕ-72-Ն օրենքի 11-րդ հոդվածի 4-րդ մասը ամրագրում է նաև ծխախոտի ծխից չծխող մարդկանց առողջությանը սպառնացող վտանգը կանխելուն ուղղված նորմեր: Մասնավորապես, առաջին անգամ ամրագրվել է, որ ռեստորաններում, սրճարաններում և հանրային սննդի այլ կազմակերպություններում ծխելու համար կարող են լինել առանձնացված տարածքներ, հատվածներ, գոտիներ:
Օրենքի 11-րդ հոդվածի մեջ որոշ կետերի հստակեցման անհրաժեշտություն կա: Մասնավորապես, 11-րդ հոդվածի 4-րդ մասը իմպերատիվ հրամայական ոճ չունի, որը չի բխում նաև «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի պահանջներից:»Կարող է» բառի կիրառումը թույլ է տալիս ենթադրել, որ ռեստորաններում, սրճարաններում և հանրային սննդի այլ կազմակերպություններում ծխելու համար կարող են և չլինել առանձնացված տարածքներ, հատվածներ, գոտիներ, այսինքն հստակ ամրագրված չեն ՀՀ սահմանադրությունից բխող, իր առողջության համար բարենպաստ և ծխից ազատ շրջակա միջավայրում գտնվելու` մարդու իրավունքի կիրառման մեխանիզմներ: Օրենքն ենթադրում է նաև պատասխանատվություն «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» ՀՀ օրենքով ամրագրված պահանջների խախտման համար: Մասնավորապես, օրենքով նախատեսված դրույթները խախտող յուրաքանչյուր իրավաբանական և ֆիզիկական անձ ենթարկվում է պատասխանատվության` Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով:
27. «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» ՀՀ օրենքի դրույթների նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում են ՀՀ կառավարության լիազորված մարմինները: Սակայն սահմանված չէ «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» ՀՀ օրենքի դրույթների նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնող մարմինները և մշակված չեն վերահսկողության իրականացման մեխանիզմները: Օրենսդրությունը չի կանոնակարգում ծխելը փակ աշխատանքային վայրերում, որը սահմանված Է Կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածի լույսի ներքո: «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» օրենքում ամրագրված «Հիմնարկների, կազմակերպությունների ղեկավարները համապատասխան միջոցներ են ձեռնարկում», «փակ աշխատանքային տարածքներում ծխախոտի գործածության համար» և «անհատական փակ աշխատանքային տարածք» սահմանումները հստակեցման կարիք ունեն:
28. Ներկայումս օգտագործվող սահմանումները հնարավորություն չեն տալիս իրականացնել գործող օրենսդրության կիրառման արդյունավետ մոնիտորինգ: Օրենսդրության արդյունավետ և փաստացի իրականացումը պահանջում է համապատասխան համաչափ միջոցներ, ինչպիսիք են մոնիտորինգ, վերահսկողություն իշխանությունների կողմից, տուգանքներ, հասարակության իրազեկում:
29. Օրենքում ամրագրված չեն նաև ներկայումս լրջագույն խնդիր հանդիսացող էլեկտրոնային սիգարետների եզրույթը և վերջինի շրջանառության հետ կապված առանձնահատկությունները: Օրենքը չի անդրադառնում նաև «ծխախոտի երկրորդային ծխի» եզրույթին և վերջինիս կարգավորումներին:
30. Ծխախոտի և ծխախոտային արտադրատեսակների գովազդի հետ կապված հաջորդ հիմնախնդիրն այն է, որ «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքով ամրագրված չէ ծխախոտային արդյունաբերության գովազդի սահմանափակումները: Այդ պարագայում ակնհայտ է ՀՀ օրենսդրության բացը, քանի որ «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» ՀՀ օրենքի 4-րդ հոդվածը ամրագրում է, որ ծխախոտի և ծխախոտային արդյունաբերության գովազդի հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են «Գովազդի մաuին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի պահանջներին համապատասխան, իսկ «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքը կարգավորում է միայն ծխախոտի գովազդը և չի ամրագրում ծխախոտային արդյունաբերության, ծխախոտի ֆիրմային անվանումների գովազդի որևէ սահմանափակում: Օգտվելով օրենսդրական նման բացից, ծխախոտի արտադրությամբ և իրացմամբ զբաղվող սուբյեկտները փորձում են շրջանցել ծխախոտային արտադրատեսակների գովազդի սահմանափակումները և գովազդել ծխախոտի արտադրությամբ զբաղվող ընկերությունների ֆիրմային անվանումներն ու ծխախոտային արտադրատեսակների անվանումները (քողարկված գովազդ):
31. 2016 թվականի հոկտեմբերի 4-ին ՀՀ Ազգային Ժողովի կողմից ընդունված ՀՀ հարկային օրենսգրքով վերանայվել են ծխախոտի արտադրանքի ակցիզային հարկի հարկման բազան և դրույքաչափերը: Մասնավորապես` ՀՀ հարկային օրենսգրքով սահմանվել է, որ ծխախոտի արտադրանքի ակցիզային հարկով հարկման բազա է համարվում, ոչ թե միայն ծխախոտի արտադրանքի քանակը, այլ ծխախոտի արտադրանքի քանակը և ծխախոտի արտադրանքի տուփի վրա ՀՀ կառավարության սահմանած կարգով մակնշված ծխախոտի արտադրանքի առավելագույն մանրածախ գինը` առանց ԱԱՀ-ի և ակցիզային հարկի: Բացի այդ, ՀՀ հարկային օրենսգրքով Եվրասիական տնտեսական միությունում իրականացվող` ակցիզային հարկի դրույքաչափերի ներդաշնակեցման քաղաքականության ներքո` մինչև 2021 թվականը, տարեկան 15 տոկոսով շարունակաբար բարձրացվելու են ծխախոտի արտադրանքի համար նախատեսված ակցիզային հարկի դրույքաչափերը: Սակայն ԱՀԿ Ծխախոտի դեմ պայքարի Կոնվենցիայով հարկային օրենսդրությանը վերաբերող պահանջները ապահովելու նպատակով դեռևս անհրաժեշտ է աշխատանքներ իրականացնել:
III. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
32. Ծխելու դեմ պայքարի ռազմավարության (այսուհետ` Ռազմավարություն) խնդիրներն են.
1) Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման բազմոլորտային սահմանափակումների սահմանում, մասնավորապես օգտագործման համար արգելված վայրերի ընդլայնումը, ծխախոտի գովազդի ամբողջական արգելքը, և օրենսդրական դաշտի վերանայում` ԱՀԿ Ծխելու դեմ պայքարի Շրջանակային կոնվենցիայի պահանջներին համահունչ դարձնելու նպատակով:
2) Առողջապահական կազմակերպությունների և առողջապահական ոլորտի մասնագետների կարողությունների զարգացում` ծխելու դեմ պայքարը արդյունավետ իրականացնելու համար:
3) Բնակչության իրազեկվածության մակարդակի բարձրացում` ծխախոտի օգտագործման և ծխախոտի երկրորդային ծխի ազդեցության հետևանքով հիվանդությունների առաջացման վտանգի վերաբերյալ:
4) Ծխելու դեմ պայքարի ռազմավարության իրականացման և գնահատման նպատակով հասարակության, պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, հասարակական կազմակերպությունների, մասնավոր ոլորտի և մյուս շահագրգիռ կողմերի ուղղակի և անուղղակի կերպով ներգրավում:
IV. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆՊԱՏԱԿԸ
33. Ռազմավարության ներդրման նպատակն է միջոցներ իրականացնել` ուղղված Հայաստանի Հանրապետությունում ծխախոտի օգտագործման, սպառման նվազեցմանը, պահպանել բնակչության առողջությունը` պաշտպանելով ծխախոտի ծխի երկրորդային ազդեցությունից և նվազեցնել ոչ վարակիչ հիվանդությունների հիվանդացության ցուցանիշները` կրճատելով ծխախոտի օգտագործումը:
34. Ռազմավարությունն ուղղված է նաև Հայաստանի Հանրապետությունում Միացյալ ազգերի կազմակերպության «Օրակարգ 2030-ի» Կայուն զարգացման 3-րդ նպատակի 3.ա թիրախի իրականացմանը և տեղայնացմանը (ՈՒժեղացնել ԱՀԿ-ի ծխախոտի վերահսկման կոնվենցիայի իրագործումը):
V. ԻՐԱԿԱՆԱՑՎԵԼԻՔ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
35. Ռազմավարությունը նախատեսվում է իրականացնել հետևյալ ուղղություններով.
1) Ռազմավարական ուղղություն 1. Հայաստանի Հանրապետությունում ծխելու դեմ պայքարի ուղղությամբ բոլոր շահագրգիռ կողմերի ակտիվ համագործակցության իրականացում:
2) Ռազմավարական ուղղություն 2. Ծխելու դեմ պայքարին ուղղված գործող օրենսդրական դաշտի վերանայում և լրամշակում:
3) Ռազմավարական ուղղություն 3. Ծխելու դեմ պայքարին ուղղված գործունեություն իրականացնող առողջապահական կազմակերպությունների կարողությունների զարգացում:
4) Ռազմավարական ուղղություն 4. Դեռահասների շրջանում ծխելու դեմ ուղղված միջոցառումների իրականացում:
5) Ռազմավարական ուղղություն 5. Հայաստանի Հանրապետությունում ծխախոտի օգտագործման հետևանքով առողջությանը հասցված վնասների տվյալների ու մասշտաբների վերլուծության, հիմնական գործոնների, պատճառների բացահայտման և համաճարակաբանական հսկողության արդյունավետ գործընթացի իրականացում:
6) Ռազմավարական ուղղություն 6. Ծխախոտի օգտագործման հետևանքով առաջացած վնասների և հետևանքների վերաբերյալ հանրության իրազեկվածության մակարդակի բարձրացում:
36. Ռազմավարության ներդրման ընթացքում ակնկալվում է իրականացնել մի շարք իրավական ակտերի փոփոխություններ և լրացումներ` ԱՀԿ Ծխելու դեմ պայքարի Շրջանակային կոնվենցիայի պահանջներին համահունչ:
VI. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՇԱՀԱՌՈՒՆԵՐԸ
37. Ռազմավարության շահառուներն են Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները, մասնագիտական առանձին խմբեր և կառույցներ, մասնավորապես` առողջապահական, կրթության, սպորտի և երիտասարդության, ոստիկանության, տրանսպորտի և կապի, տարածքային կառավարման ոլորտներ, հասարակական և միջազգային կազմակերպություններ:
VII. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆԻ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐ
38. Ռազմավարության ներդրման արդյունավետության գնահատման նպատակով սահմանվում են կատարողականի հետևյալ ցուցանիշները.
1) Ծխախոտի, իրացման, օգտագործման և սպառման ոլորտի կանոնակարգման ուղղությամբ առնվազն երեք իրավական ակտերի ընդունում/լրամշակում:
2) Բնակչության շրջանում ծխախոտի օգտագործման կանխարգելման, ռիսկի գործոնների վերաբերյալ տարեկան առնվազն երկու իրազեկման միջոցառումների/ քարոզարշավների կազմակերպում:
3) Ծխախոտի դեմ պայքարի հարցերում առնվազն երեք հասարակական կազմակերպությունների ներգրավում:
VIII. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՄԲ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ, ՄՈՆԻՏՈՐԻՆԳԻ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԸՆԹԱՑԱԿԱՐԳԵՐ
39. Ծխախոտի դեմ պայքարի ռազմավարությանն ուղղված գործընթացների կանոնակարգման, մշտադիտարկման, ինչպես նաև մշտադիտարկման և գնահատման գործիքների մշակման հարցում անհրաժեշտ է այլ շահագրգիռ գերատեսչությունների հետ միջգերատեսչական ակտիվ համագործակցության ապահովում:
IX. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐԴՐՈՒՄՆ ԱՊԱՀՈՎՈՂ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԸ.
40. Ռազմավարության ներդրումն ապահովող ֆինանսավորումն ակնկալվում է հետևյալ աղբյուրներից.
1) Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե (Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեից` առողջապահության նախարարությանը տրամադրվող միջոցների շրջանակներում),
2) Միջազգային կազմակերպությունների կողմից նպատակային ֆինանսավորում,
3) Հայաստանի Հանրապետությունում գործող մասնավոր կազմակերպությունների միջոցներ,
4) Հասարակական կազմակերպությունների կողմից նպատակային ֆինանսավորում,
5) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ չարգելվող այլ ֆինանսական աղբյուրներ:
X. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՄԲ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՓՈՒԼԵՐԸ, ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ԱՄՓՈՓ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ
41. Ռազմավարությամբ իրականացվող միջոցառումներն իրականացվելու է մեկ փուլով, 2017-2020 թվականների ընթացքում ակնկալվող հետևյալ արդյունքներով.
1) Ծխախոտի օգտագործման տարածվածության (տարեկան 1,5-2 %-ով) նվազեցում,
2) 15 և բարձր տարիքի տղամարդկանց շրջանում ծխախոտի օգտագործման տարածվածության ընթացիկ ցուցանիշի հարաբերական կրճատում մինչև 10%-ով:
3) Երկրորդային ծխի ազդեցության նվազեցում, որը կնպաստի արյան շրջանառության համակարգի հիվանդություններից, չարորակ նորագոյացություններից, թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդություններից և շաքարային դիաբետից ընդհանուր և վաղաժամ մահացության կրճատում 5%-ով:
Հավելված N 2
ՀՀ կառավարության
2017 թ. օգոստոսի 3-ի նիստի
N 33 արձանագրային որոշման
ԾՐԱԳԻՐ
ԾԽԵԼՈՒ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ 2017-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ
._________________________________________________________________________.
|Միջոցառման |Պատասխանատու|Համակատարող|Կատար-|Ակնկալվող|Ակնկալվող|Վերստու-|
|անվանումը | | |ման |արդյունք |ֆինան- |գելի |
| | | |ժամ- | |սական |չափանիշ |
| | | |կետը | |միջոցներ | |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 1. Նպատակը` Հայաստանի Հանրապետությունում |
|ծխելու դեմ պայքարի կանխարգելմանն ուղղված կառավարման միասնական համակարգի |
|ձևավորում: |
|_________________________________________________________________________|
|1) «Ծխելու |ՀՀ առողջա- |ՀՀ սպորտի |2017 |Ծխելու |Ֆինանսա- |Համակար-|
|դեմ պայքարի |պահության |և երիտասար|թվա- |դեմ |վորում չի|գող |
|գործողու- |նախարա- |դության |կանի |պայքարի |պահանջում|հանձնա- |
|թյունների |րություն |հարցերի |նոյեմ-|կարգավոր-| |ժողովի |
|իրականացման | |նախարա- |բերի |մանն | |աշխատա- |
|համակարգող | |րություն, |3-րդ |ուղղված | |կարգով |
|միջգերատես- | |ՀՀ |տասնօր|գործողու-| |սահման- |
|չական | |կրթության |յակ |թյունների| |ված |
|հանձնաժողով | |և | |համակարգ-| |պահանջ- |
|ստեղծելու և | |գիտության | |ված | |ներին |
|հանձնաժողովի| |նախարարու- | |իրականա- | |համա- |
|աշխատակարգը | |թյուն, | |ցում: | |պատասխան|
|հաստատելու | |ՀՀ ԿԱ | | | |իրականաց|
|մասին» ՀՀ | |ՀՀ ոստիկա- | | | |ված |
|վարչապետի | |նություն, | | | |գործու- |
|որոշման | |ՀՀ | | | |նեու- |
|նախագծի | |տարածքային | | | |թյուն` |
|ներկայացում | |կառավարման | | | |սահման- |
|ՀՀ կառավա- | |և | | | |ված լիա-|
|րության | |զարգացման | | | |զորու- |
|աշխատակազմ | |նախարարու- | | | |թյուն- |
| | |թյուն, ՀՀ | | | |ների և |
| | |մշակույթի | | | |որոշում-|
| | |նախարարու- | | | |ների |
| | |թյուն, ՀՀ | | | |կայացման|
| | |աշխատանքի | | | |մեխանիզմ|
| | |և սոցիալա-| | | |ների |
| | |կան հարցերի| | | |շրջանակ-|
| | |նախարարու- | | | |ներում: |
| | |թյուն, | | | | |
| | |ՀՀ ֆինանս- | | | | |
| | |ների | | | | |
| | |նախարա- | | | | |
| | |րություն | | | | |
| | |ՀՀ | | | | |
| | |տնտեսական | | | | |
| | |զարգացման | | | | |
| | |և ներ- | | | | |
| | |դրումների | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |ՀՀ ԿԱ | | | | |
| | |քաղաքաշի- | | | | |
| | |նության | | | | |
| | |պետական | | | | |
| | |կոմիտե, | | | | |
| | |ՀՀ տրանս- | | | | |
| | |պորտի, կապի| | | | |
| | |և տեղեկատ-| | | | |
| | |վական | | | | |
| | |տեխնոլոգիա-| | | | |
| | |ների | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |Հասարակական| | | | |
| | |կազմա- | | | | |
| | |կերպու- | | | | |
| | |թյուններ | | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ), | | | | |
| | |Միջազգային | | | | |
| | |կազմակերպու| | | | |
| | |թյուններ | | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ), | | | | |
| | |Գործարար | | | | |
| | |համայնքի | | | | |
| | |ներկայացու-| | | | |
| | |ցիչ/ներ | | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ)` | | | | |
| | |ԱՀԿ | | | | |
| | |շրջանակային| | | | |
| | |կոնվենցիայի| | | | |
| | |հոդված | | | | |
| | |5.3-ի | | | | |
| | |շրջանակնե- | | | | |
| | |րում | | | | |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 2. Նպատակը` Ծխելու դեմ պայքարին ուղղված գործող |
|օրենսդրական դաշտի կարգավորում: |
|_________________________________________________________________________|
|1) «Ծխախոտի |ՀՀ առողջա- |ՀՀ սպորտի |2018 |Հանրային |Ֆինանսա- |2018 |
|իրացման, |պահության |և երիտա- |թվա |վայրերում|վորում չի|թվականին|
|սպառման և |նախարա- |սարդության |կանի |ծխախոտի |պահանջում|«Ծխախոտի|
|օգտագործման |րություն |հարցերի |նոյեմ-|օգտագործ-| |իրացման,|
|սահմանափա- | |նախարարու- |բերի |ման սահ- | |սպառման |
|կումների | |թյուն, |3-րդ |մանափա- | |և օգտա-|
|մասին» ՀՀ | |ՀՀ կրթու- |տասնօր|կումների | |գործման |
|օրենքում | |թյան և |յակ |ընդլայ- | |սահմանա-|
|փոփոխու- | |գիտության | |նում, | |փակում- |
|թյուններ | |նախարարու- | |ներառյալ | |ների |
|կատարելու | |թյուն, | |հանրային | |մասին» |
|մասին» ՀՀ | |ՀՀ ԿԱ ՀՀ | |կազմակեր-| |ՀՀ |
|օրենքի | |ոստիկանու- | |պություն-| |օրենքում|
|նախագծի | |թյուն, | |ներում | |փոփոխու-|
|մշակում և | |ՀՀ տարած- | |ծխախոտից | |թյուններ|
|ներկայացում | |քային | |ազատ | |կատարե- |
|ՀՀ կառավա- | |կառավարման | |պարտադիր | |լու մա- |
|րության | |և | |տարածք- | |սին» ՀՀ |
|աշխատակազմ | |զարգացման | |ների | |օրենքի |
| | |նախարարու- | |առկայու- | |մշակված |
| | |թյուն, | |թյան | |նախագիծ |
| | |ՀՀ | |վերա- | | |
| | |մշակույթի | |բերյալ | | |
| | |նախարարու- | |դրույթ- | | |
| | |թյուն, | |ների սահ-| | |
| | |ՀՀ աշխա- | |մանում: | | |
| | |տանքի և | |Արդյուն- | | |
| | |սոցիալական | |քում | | |
| | |հարցերի | |ակնկալ- | | |
| | |նախարարու- | |վում է | | |
| | |թյուն, | |մշակված | | |
| | |ՀՀ ԿԱ | |օրենքի | | |
| | |քաղաքաշի- | |նախագիծ, | | |
| | |նության | |որտեղ. | | |
| | |պետական | |1) հստակ | | |
| | |կոմիտե, | |կամրա- | | |
| | |ՀՀ տրանս- | |գրվեն ՀՀ | | |
| | |պորտի, կապի| |սահմանա- | | |
| | |և տեղեկատ-| |դրությու-| | |
| | |վական | |նից բխող,| | |
| | |տեխնոլոգիա-| |իր առող- | | |
| | |ների նախա- | |ջության | | |
| | |րարություն,| |համար | | |
| | |ՀՀ տնտեսա- | |բարե- | | |
| | |կան | |նպաստ և | | |
| | |զարգացման | |ծխից ազատ| | |
| | |և ներ- | |շրջակա | | |
| | |դրումների | |միջա- | | |
| | |նախարարու- | |վայրում | | |
| | |թյուն, | |գտնվելու`| | |
| | |Հասարակական| |մարդու | | |
| | |կազմակեր- | |իրավունքի| | |
| | |պություններ| |կիրառման | | |
| | |(համաձայ- | |մեխանիզմ-| | |
| | |նությամբ), | |ներ, | | |
| | |Միջազգային | |2) կսահ- | | |
| | |կազմակեր- | |մանվեն | | |
| | |պություններ| |վերահսկո-| | |
| | |(համաձայ- | |ղության | | |
| | |նությամբ), | |իրականաց-| | |
| | |Գործարար | |ման | | |
| | |համայնքի | |մեխանիզմ-| | |
| | |ներկայա- | |ներ, | | |
| | |ցուցիչներ | |3) կսահ- | | |
| | |(համաձայ- | |մանվեն | | |
| | |նությամբ)` | |համա- | | |
| | |ԱՀԿ | |պատասխան | | |
| | |շրջանակային| |լուծում- | | |
| | |կոնվենցիայի| |ներ և | | |
| | |հոդված | |կարգավո- | | |
| | |5.3-ի շրջա-| |րումներ | | |
| | |նակներում | |փակ | | |
| | | | |աշխատան- | | |
| | | | |քային | | |
| | | | |վայրերում| | |
| | | | |ծխելու | | |
| | | | |վերա- | | |
| | | | |բերյալ, | | |
| | | | |4) կամրա-| | |
| | | | |գրվեն | | |
| | | | |էլեկտրո- | | |
| | | | |նային | | |
| | | | |սիգարետ- | | |
| | | | |ների | | |
| | | | |եզրույթը | | |
| | | | |և | | |
| | | | |վերջինի | | |
| | | | |շրջանա- | | |
| | | | |ռության | | |
| | | | |հետ | | |
| | | | |կապված | | |
| | | | |առանձնա- | | |
| | | | |հատկու- | | |
| | | | |թյունները| | |
| | | | |5) կամրա-| | |
| | | | |գրվեն | | |
| | | | |«ծխախոտի | | |
| | | | |երկրոր- | | |
| | | | |դային | | |
| | | | |ծխի» | | |
| | | | |եզրույթը | | |
| | | | |և | | |
| | | | |վերջինիս | | |
| | | | |կանոնա- | | |
| | | | |կարգման | | |
| | | | |հարցերը: | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|2) «Գովազդի |ՀՀ առողջա- |ՀՀ |2019 |«Գովազդի |Ֆինանսա- |2019 |
|մասին» ՀՀ |պահության |մշակույթի |թվա- |մասին» ՀՀ|վորում չի|թվականին|
|օրենքում |նախարարու- |նախարարու- |կանի |օրենքում |պահանջում|«Գովազդի|
|լրացումներ |թյուն |թյուն, |նոյեմ-|կամրա- | |մասին» |
|կատարելու | |Երևանի |բերի |գրվեն | |ՀՀ |
|մասին» ՀՀ | |քաղաքապե- |3-րդ |պահանջ/ | |օրենքում|
|օրենքի | |տարան |տասնօր|պայմաններ| |լրացում-|
|նախագծի | |(համաձայ- |յակ |ծխախո- | |ներ |
|մշակում և | |նությամբ) | |տային | |կատարե- |
|ներկայացում | | | |արդյունա-| |լու |
|ՀՀ կառավա- | | | |բերության| |մասին» |
|րության | | | |գովազդի | |ՀՀ |
|աշխատակազմ | | | |մասով | |օրենքի |
| | | | |համապատաս| |մշակված |
| | | | |խան | |նախագիծ |
| | | | |դրույթներ| | |
| | | | |ծխախո- | | |
| | | | |տային | | |
| | | | |արդյունա-| | |
| | | | |բերության| | |
| | | | |գովազդի | | |
| | | | |դաշտը | | |
| | | | |կանոնա- | | |
| | | | |կարգելու | | |
| | | | |համար: | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|3) «Ծխախոտի |ՀՀ առողջա- |ՀՀ սպորտի |2018 |Սահմանել |Ֆինանսա- |2018 |
|իրացման, |պահության |և երիտա- |թվա- |«Ծխախոտի |վորում չի|թվականին|
|սպառման և |նախարարու- |սարդության |կանի |իրացման, |պահանջում|մշակված |
|օգտագործման |թյուն |հարցերի |նոյեմ-|սպառման | |«Ծխախոտի|
|սահմանափա- | |նախարարու- |բերի |և օգտա- | |իրացման,|
|կումների | |թյուն, ՀՀ |3-րդ |գործման | |սպառման |
|մասին» ՀՀ | |կրթության |տասնօր|սահմանա- | |և օգտա-|
|օրենքի | |և |յակ |փակում- | |գործման |
|դրույթների | |գիտության | |ների | |սահմանա-|
|նկատմամբ | |նախարարու- | |մասին» ՀՀ| |փակում- |
|վերահսկողու-| |թյուն, | |օրենքի | |ների |
|թյուն | |ՀՀ ԿԱ ՀՀ | |դրույթ- | |մասին» |
|իրականացնող | |ոստիկանու- | |ների | |ՀՀ |
|Հայաստանի | |թյուն, | |նկատմամբ | |օրենքի |
|Հանրապետու- | |ՀՀ տարած- | |վերահսկո-| |դրույթ- |
|թյան կառա- | |քային | |ղություն | |ներրի |
|վարության | |կառավարման | |իրականաց-| |նկատմամբ|
|լիազորված | |և | |նելու | |վերահսկո|
|մարմինները | |զարգացման | |լիազորու-| |ղություն|
|սահմանելու | |նախարարու- | |թյուններ | |իրակա- |
|մասին» ՀՀ | |թյուն, | |ունեցող | |նացնող |
|կառավարու- | |ՀՀ | |լիազորված| |Հայաս- |
|թյան որոշման| |մշակույթի | |մարմին- | |տանի |
|նախագծի | |նախարարու- | |ները և | |Հանրապե-|
|մշակում և | |թյուն, | |վերջին- | |տության |
|ներկայացում | |ՀՀ աշխա- | |ներիս | |կառավա- |
|ՀՀ կառավա- | |տանքի և | |լիազորու-| |րության |
|րության | |սոցիալական | |թյունների| |լիազոր- |
|աշխատակազմ: | |հարցերի | |շրջանակ- | |ված |
| | |նախարա- | |ները, | |մարմին- |
| | |րություն, | |ինչպես | |ները |
| | |ՀՀ ԿԱ քաղա-| |նաև հիմք| |սահմա- |
| | |քաշինության| |ընդունե- | |նելու |
| | |պետական | |լով մի- | |մասին» |
| | |կոմիտե, ՀՀ | |ջազգային | |ՀՀ կառա-|
| | |տրանսպորտի,| |փորձը` | |վարու- |
| | |կապի և | |սահմանել | |թյան |
| | |տեղեկատվա- | |վերահսկո-| |որոշման |
| | |կան տեխնո- | |ղության | |նախագիծ:|
| | |լոգիաների | |իրականաց-| | |
| | |նախարարու- | |ման | | |
| | |թյուն, ՀՀ | |մեխանիզմը| | |
| | |տնտեսական | | | | |
| | |զարգացման | | | | |
| | |և ներ- | | | | |
| | |դրումների | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |Երևանի | | | | |
| | |քաղաքա- | | | | |
| | |պետարան | | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ) | | | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|4) Ծխախոտի |ՀՀ առողջա- |Երևանի |2019- |Ծխախոտի |Ֆինանսա- |Ծխախոտի |
|վաճառքի |պահության |քաղաքապե- |2020 |վաճառքի |վորում չի|հարկու- |
|համար |նախարարու- |տարան |թվա- |համար |պահանջում|մից |
|տեղական |թյուն |(համաձայ- |կաններ|տեղական | |հավաքա- |
|տուրքերի | |նությամբ), | |տուրքերի | |գրված |
|դրույքա- | |ՀՀ տնտե- | |դրույքա- | |միջոց- |
|չափերի | |սական | |չափերի և | |ներով |
|վերանայում: | |զարգացման | |գանձված | |ծխելու |
|Ծխախոտի | |և ներ- | |տուրքերի`| |դեմ |
|վաճառքի | |դրումների | |առողջա- | |պայքարի |
|արդյունքում | |նախարարու- | |պահական | |և/կամ |
|գանձված | |թյուն, | |կարիք- | |ծխախոտի |
|տուրքերի | |ՀՀ | |ներին | |օգտագոր-|
|համամասնու- | |տարածքային | |ուղղված | |ծումից |
|թյամբ | |կառավարման | |նպատա- | |հրաժար- |
|համայնքի | |և | |կային | |վող |
|տարեկան | |զարգացման | |օգտագոր- | |անձանց |
|բյուջեից | |նախարարու- | |ծում: | |շրջանում|
|առողջապա- | |թյուն | | | |իրականաց|
|հական | | | | | |ված |
|կարիքներին | | | | | |առողջա- |
|ուղղված | | | | | |պահական |
|նպատակային | | | | | |ծրագրեր:|
|օգտագործման | | | | | | |
|մեխանիզմների| | | | | | |
|սահմանում | | | | | | |
|(այլ- | | | | | | |
|ընտրանքային | | | | | | |
|ֆինանսավոր- | | | | | | |
|ման | | | | | | |
|մեխանիզմի | | | | | | |
|կիրառում): | | | | | | |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 3. Նպատակը` առողջապահության ոլորտի մասնագետների |
|կարողությունների զարգացում |
|_________________________________________________________________________|
|1) Բժշկական |ՀՀ առողջա- |Երևանի |2018- |Բժշկական |Ֆինանսա- |2019 |
|կազմակերպու-|պահության |քաղաքապե- |2019 |կազմակեր-|վորում չի|թվականին|
|թյուններում |նախարարու- |տարան |թվա- |պություն-|պահանջում|ներդրված|
|առողջության |թյուն |(համաձայ- |կաններ|ների | |առաջ- |
|առաջնային | |նությամբ), | |առողջու- | |նային |
|պահպանման | |ՀՀ մարզպե- | |թյան | |պահպան- |
|օղակի | |տարաններ, | |առաջնային| |ման |
|մասնագետների| |Մասնագիտա- | |պահպանման| |օղակում |
|համար | |կան ասոցիա-| |օղակում | |կախվածու|
|(ընտանեկան | |ցիաներ | |մասնագետ-| |թյուն- |
|բժիշկների և | |(համաձայ- | |ների | |ների |
|այլն) | |նությամբ) | |համար | |ախտորոշ-|
|կախվածու- | | | |մշակել | |ման |
|թյունների | | | |կախվածու-| |սկզբունք|
|ախտորոշման | | | |թյունների| |ների, |
|սկզբունք- | | | |ախտորոշ- | |խորհրդատ|
|ների, | | | |ման | |վական |
|խորհրդատվա- | | | |սկզբունք-| |ծառայու-|
|կան ծառայու-| | | |ների, | |թյուն- |
|թյունների, | | | |տրամադր- | |ների, |
|ինչպես նաև | | | |վող | |ինչպես |
|բուժման | | | |խորհրդատ-| |նաև |
|ծրագրերի | | | |վության, | |բուժման |
|մշակում և | | | |և | |ծրագրեր:|
|ՀՀ առողջա- | | | |բուժման | | |
|պահության | | | |ծրագրեր` | | |
|նախարարի | | | |մասնագի- | | |
|հրամանով | | | |տական | | |
|հաստատում: | | | |կարողու- | | |
| | | | |թյունների| | |
| | | | |զարգացման| | |
| | | | |նպատակով:| | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|2) Ծխախոտի |ՀՀ առողջա- |ՀՀ մասնա- |2018- |Բուժման |Ֆինանսա- |2019 |
|օգտագործման |պահության |գիտական |2019 |գործելա- |վորում չի|թվականին|
|հետևանքով |նախարարու- |ասոցիացիա- |թվա- |կարգերի |պահանջում|ծխախոտի |
|առաջացած |թյուն |ներ (համա- |կաններ|առկայու- | |օգտագործ|
|կախվածության| |ձայնու- | |թյան | |ման |
|բուժման | |թյամբ) | |դեպքում | |հետևան- |
|նորագույն և | | | |բժշկական | |քով |
|արդյունավետ | | | |կազմակեր-| |առաջացած|
|մոտեցումների| | | |պություն-| |կախվա- |
|վերաբերյալ | | | |ներում, | |ծության |
|ուղեցույց- | | | |մասնավո- | |բուժման |
|ների մշակում| | | |րապես | |նորա- |
|և ՀՀ առողջա| | | |առողջա- | |գույն և |
|պահության | | | |պահության| |արդյու- |
|նախարարի | | | |առաջնային| |նավետ |
|հրամանով | | | |պահպանման| |մոտեցում|
|հաստատում: | | | |օղակ | |ների |
| | | | |դիմող | |վերա- |
| | | | |ծխախոտի | |բերյալ |
| | | | |օգտագոր- | |առնվազն |
| | | | |ծումից | |2 հաս- |
| | | | |հրաժարվող| |տատված |
| | | | |անձանց | |ուղե- |
| | | | |շրջանում | |ցույցի |
| | | | |միջազ- | |առկայու-|
| | | | |գային | |թյուն: |
| | | | |չափանիշ- | | |
| | | | |ներին | | |
| | | | |համապա- | | |
| | | | |տասխան | | |
| | | | |մշակված | | |
| | | | |գործելա- | | |
| | | | |կարգերով | | |
| | | | |ամրագրված| | |
| | | | |բուժման | | |
| | | | |իրականա- | | |
| | | | |ցում, որը| | |
| | | | |կնպաստի | | |
| | | | |ծխելու | | |
| | | | |դադարեց- | | |
| | | | |մանը: | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|3) Առողջա- |ՀՀ առողջա- |Երևանի |2018- |Կրթական |ՀՀ |2019 |
|պահության |պահության |քաղաքա- |2019թթ|ծրագրի |օրենքով |թվականին|
|առաջնային |նախարարու- |պետարան | |մշակման |չարգելված|մշակված |
|օղակի |թյուն |(համաձայ- | |և համա- |աղբյուր- |կրթական |
|համապատասխան| |նությամբ), | |պատասխան |ներ, ընդ |ծրագիր |
|մասնագետների| |ՀՀ մարզպե- | |մասնագետ-|որում |և |
|(թերապևտ, | |տարաններ | |ների |պետական |վերապատ-|
|ընտանեկան | |Մասնագիտա- | |մասնագի- |բյուջեից |րաստված |
|բժիշկ, | |կան | |տական |լրացուցիչ|մասնագետ|
|նյարդաբան, | |ասոցիացիա- | |կարողու- |ֆինանսա- |ներ: |
|հոգեթերապևտ | |ներ (համա- | |թյունների|վորում չի| |
|և այլն) | |ձայնու- | |բարձրաց- |պահանջում| |
|ծխախոտից | |թյամբ) | |ման | | |
|հրաժարվող | | | |արդյուն- | | |
|անձանց | | | |քում | | |
|բուժման և | | | |հնարավոր | | |
|վարման | | | |կլինի | | |
|վերաբերյալ | | | |առաջնային| | |
|կրթական | | | |օղակում | | |
|ծրագրերի | | | |ձևավորել | | |
|մշակում և | | | |պրոֆեսիո-| | |
|ՀՀ առողջա- | | | |նալ թիմ` | | |
|պահության | | | |ծխախոտից | | |
|նախարարի | | | |հրաժարվող| | |
|հրամանով | | | |անձանց | | |
|հաստատում: | | | |բուժման | | |
| | | | |և վարման| | |
| | | | |համար: | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|Միջոցառման |Պատասխանատու|Համակատարող|Կատար-|Ակնկալվող|Ակնկալվող|Վերստու-|
|անվանումը | | |ման |արդյունք |ֆինան- |գելի |
| | | |ժամ- | |սական |չափանիշ |
| | | |կետը | |միջոցներ | |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 4. Նպատակը` Դեռահասների շրջանում ծխելու |
|կանխարգելում և ծխելու վնասակար ազդեցության վերաբերյալ իրազեկվածության |
|մակարդակի բարձրացում: |
|_________________________________________________________________________|
|1) Հանրա- |ՀՀ առողջա- |ՀՀ կրթու- |2019- |Հանրա- |ՀՀ |2020 |
|կրթական |պահության |թյան և |2020 |կրթական |օրենքով |թվականին|
|ուսումնական |նախարարու- |գիտության |թվա- |ուսում- |չարգելված|«Կյանք |
|հաստատու- |թյուն |նախարարու- |կաններ|նական |աղբյուր- |առանց |
|թյունների | |թյուն | |հաստատու-|ներ, ընդ |ծխախոտի»|
|մանկավարժ- | | | |թյուն- |որում |ուղե- |
|ների համար | | | |ներում |պետական |ցույց- |
|նախատեսված` | | | |մանկա- |բյուջեից |ների |
|նախադպրոցա- | | | |վարժների |լրացուցիչ|առկայու-|
|կան և | | | |կարողու- |ֆինանսա- |թյուն: |
|դպրոցական | | | |թյունների|վորում չի| |
|տարիքի | | | |զարգացում|պահանջում| |
|երեխաների | | | | | | |
|մոտ ծխախոտի | | | | | | |
|վնասակար | | | | | | |
|ազդեցու- | | | | | | |
|թյունների և | | | | | | |
|ծխելու դեմ | | | | | | |
|պայքարի | | | | | | |
|կարևորու- | | | | | | |
|թյանն | | | | | | |
|ուղղված` | | | | | | |
|«Կյանք առանց| | | | | | |
|ծխախոտի» | | | | | | |
|ուղեցույց- | | | | | | |
|ների մշակում| | | | | | |
|և ՀՀ | | | | | | |
|առողջապահու-| | | | | | |
|թյան և ՀՀ | | | | | | |
|կրթության և | | | | | | |
|գիտության | | | | | | |
|նախարարների | | | | | | |
|հրամանով | | | | | | |
|հատատում: | | | | | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|2) Դպրոցների|ՀՀ կրթու- |ՀՀ առողջա- |2018- |Աշակերտ- |ՀՀ |2019 |
|աշակերտների |թյան և |պահության |2020 |ների և |օրենքով |թվականին|
|և |գիտության |նախարարու- |թվա- |ուսանող- |չարգելված|ներդրված|
|բարձրագույն |նախարարու- |թյուն |կաններ|ների |աղբյուր- |«Ծխախոտի|
|ուսումնական |թյուն | | |շրջանում |ներ, ընդ |վնասակար|
|հաստատու- |Երևանի | | |ծխելու |որում |ազդեցու-|
|թյունների |քաղաքա- | | |վնասակար |պետական |թյունը»,|
|ուսանողների |պետարան | | |ազդեցու- |բյուջեից |«Ծխախոտի|
|համար |(համաձայ- | | |թյան վե- |լրացուցիչ|օգտագոր-|
|«Ծխախոտի |նությամբ), | | |րաբերյալ |ֆինանսա- |ծումից |
|վնասակար |ՀՀ մարզպե- | | |իրազեկվա-|վորում չի|հրաժար- |
|ազդեցու- |տարաններ | | |ծության |պահանջում|վելու |
|թյունը», | | | |մակարդակի| |համար |
|«Ծխախոտի | | | |բարձրա- | |գործո- |
|օգտագործու- | | | |ցում: | |ղություն|
|մից | | | | | |ներ» |
|հրաժարվելու | | | | | |իրազեկ- |
|համար | | | | | |ման |
|գործողու- | | | | | |նյութեր |
|թյուններ» | | | | | |և դրանց|
|իրազեկման | | | | | |տեղադ- |
|նյութերի | | | | | |րում ՀՀ |
|մշակում և | | | | | |առողջա- |
|համատեղ | | | | | |պահու- |
|հրամանով | | | | | |թյան |
|հաստատում | | | | | |նախարա- |
| | | | | | |րության |
| | | | | | |կայք |
| | | | | | |էջում: |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 5. Նպատակը` Հայաստանի Հանրապետությունում |
|ծխախոտի օգտագործման հետևանքով առողջությանը հասցված վնասների տվյալների ու|
|մասշտաբների վերլուծության, հիմնական գործոնների, պատճառների բացահայտման և |
|համաճարակաբանական հսկողության արդյունավետ գործընթացի իրականացում: |
|_________________________________________________________________________|
|1) Ծխախոտի |ՀՀ առողջա- |ՀՀ սպորտի |2018- |Մշտադի- |ֆինանսա- |2020 |
|օգտագործման,|պահության |և երիտա- |2020 |տարկման, |վորում չի|թվականի |
|երկրորդային |նախարարու- |սարդության |թվա- |վերլու- |պահանջում|ներդրված|
|ծխից |թյուն |հարցերի |կաններ|ծության, | |մշտադի- |
|առողջությանը| |նախարարու- | |գնահատման| |տարկման |
|հասցված | |թյուն, | |կանխատես-| |և գնա- |
|վնասների | |ՀՀ կրթու- | |ման կանո-| |հատման |
|մշտադիտարկ- | |թյան և | |նակարգված| |ցուցա- |
|ման, վերլու-| |գիտության | |գործընթա-| |նիշների |
|ծության, | |նախարարու- | |ցի ապահո-| |համաձայն|
|գնահատման, | |թյուն, | |վում: | |իրակա- |
|ցուցանիշներ/| |ՀՀ ԿԱ ՀՀ | | | |նացված |
|չափանիշների | |ոստիկանու- | | | |տվյալ- |
|մշակում և | |թյուն, | | | |ների |
|ՀՀ առողջապա-| |ՀՀ տարած- | | | |վերլու- |
|հության | |քային | | | |ծության |
|նախարարի | |կառավարման | | | |մշակված |
|հրամանով | |և | | | |մեթոդա- |
|հաստատում: | |զարգացման | | | |բանու- |
| | |նախարարու- | | | |թյուն, |
| | |թյուն, | | | |գնահատ- |
| | |ՀՀ | | | |ված |
| | |մշակույթի | | | |մշտադի- |
| | |նախարարու- | | | |տարկման |
| | |թյուն, | | | |արդյունք|
| | |ՀՀ աշխա- | | | |ներ,վեր-|
| | |տանքի և | | | |լուծու- |
| | |սոցիալական | | | |թյուն և |
| | |հարցերի | | | |հրապարա-|
| | |նախարարու- | | | |կում ՀՀ |
| | |թյուն, | | | |առողջա- |
| | |ՀՀ ԿԱ | | | |պահու- |
| | |քաղաքաշի- | | | |թյան |
| | |նության | | | |նախարա- |
| | |պետական | | | |րության |
| | |կոմիտե, | | | |կայքում:|
| | |ՀՀ տրանս- | | | | |
| | |պորտի, կապի| | | | |
| | |և տեղեկատ-| | | | |
| | |վական | | | | |
| | |տեխնոլո- | | | | |
| | |գիաների | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |Հասարակական| | | | |
| | |կազմակեր- | | | | |
| | |պություններ| | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ), | | | | |
| | |Միջազգային | | | | |
| | |կազմակեր- | | | | |
| | |պություններ| | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ) | | | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|2) Ծխախոտի |ՀՀ առողջա- |ՀՀ սպորտի |2018- |Բժշկական |ՀՀ |2019 |
|օգտագործման |պահության |և երիտա- |2019 |օգնու- |օրենքով |թվականին|
|համաճարակա- |նախարարու- |սարդության |թվա- |թյուն և |չարգելված|գործա- |
|բանական |թյուն |հարցերի |կաններ|սպասար- |աղբյուր- |դրված |
|հսկողության | |նախարարու- | |կում |ներ, ընդ |ձևա- |
|համակարգի | |թյուն, | |իրականաց-|որում |նմուշներ|
|համար | |ՀՀ կրթու- | |նող |պետական | |
|անհրաժեշտ | |թյան և | |կազմակեր-|բյուջեից | |
|հաշվետվու- | |գիտության | |պություն-|լրացուցիչ| |
|թյան/ | |նախարարու- | |ներում |ֆինանսա- | |
|հաշվառման | |թյուն, | |տվյալների|վորում չի| |
|ձևանմուշ- | |ՀՀ ԿԱ ՀՀ | |հավաքա- |պահանջում| |
|ների | |ոստիկանու- | |գրման | | |
|մշակում և | |թյուն, | |գործիքի/ | | |
|ՀՀ առողջա- | |ՀՀ տարած- | |չափանիշի | | |
|պահության | |քային | |առկայու- | | |
|նախարարի | |կառավարման | |թյուն, | | |
|հրամանով | |և | |համաճարա-| | |
|հաստատում: | |զարգացման | |կաբանական| | |
| | |նախարարու- | |հսկողու- | | |
| | |թյուն, | |թյան | | |
| | |ՀՀ | |համակարգի| | |
| | |մշակույթի | |ձևավո- | | |
| | |նախարարու- | |րում: | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |ՀՀ աշխա- | | | | |
| | |տանքի և | | | | |
| | |սոցիալական | | | | |
| | |հարցերի | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |ՀՀ ԿԱ | | | | |
| | |քաղաքաշի- | | | | |
| | |նության | | | | |
| | |պետական | | | | |
| | |կոմիտե, | | | | |
| | |ՀՀ տրանս- | | | | |
| | |պորտի, կապի| | | | |
| | |և տեղեկատ-| | | | |
| | |վական | | | | |
| | |տեխնոլո- | | | | |
| | |գիաների | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |Հասարակական| | | | |
| | |կազմակեր- | | | | |
| | |պություններ| | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ), | | | | |
| | |Միջազգային | | | | |
| | |կազմակեր- | | | | |
| | |պություններ| | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ) | | | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|3) «Էլեկտրո-|ՀՀ առողջա- |ՀՀ սպորտի |2017- |Տվյալների|ՀՀ |2019 |
|նային |պահության |և երիտա- |2019 |վերլու- |օրենքով |թվականին|
|առողջապահու-|նախարարու- |սարդության |թվա- |ծության |չարգելված|համա- |
|թյուն» |թյուն |հարցերի |կաններ|և կան- |աղբյուր- |ճարակա- |
|միասնական | |նախարարու- | |խարգելման|ներ, ընդ |բանական |
|էլեկտրոնային| |թյուն, | |գործընթաց|որում |հսկողու-|
|տեղեկատվական| |ՀՀ կրթու- | |ների |պետական |թյան |
|համակարգում | |թյան և | |ապահովում|բյուջեից |համար |
|մշակել և | |գիտության | | |լրացուցիչ|անհրա- |
|գործադրել | |նախարարու- | | |ֆինանսա- |ժեշտ |
|ծխախոտի | |թյուն, | | |վորում չի|մշտա- |
|օգտագործման | |ՀՀ ԿԱ ՀՀ | | |պահանջում|դիտարկ- |
|մշտադիտարկ- | |ոստիկանու- | | | |ման |
|ման | |թյուն, | | | |համա- |
|տվյալների | |ՀՀ տարած- | | | |կարգի |
|հաշվառման և | |քային | | | |գործադ- |
|հաշվետվու- | |կառավարման | | | |րում: |
|թյուններ | |և | | | | |
|վերծանելու | |զարգացման | | | | |
|գործիքներ` | |նախարարու- | | | | |
|ըստ սեռա- | |թյուն, | | | | |
|տարիքային | |ՀՀ | | | | |
|խմբերի: | |մշակույթի | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |ՀՀ աշխա- | | | | |
| | |տանքի և | | | | |
| | |սոցիալական | | | | |
| | |հարցերի | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |ՀՀ ԿԱ | | | | |
| | |քաղաքաշի- | | | | |
| | |նության | | | | |
| | |պետական | | | | |
| | |կոմիտե, | | | | |
| | |ՀՀ տրանս- | | | | |
| | |պորտի, կապի| | | | |
| | |և տեղեկատ-| | | | |
| | |վական | | | | |
| | |տեխնոլո- | | | | |
| | |գիաների | | | | |
| | |նախարարու- | | | | |
| | |թյուն, | | | | |
| | |Հասարակական| | | | |
| | |կազմակեր- | | | | |
| | |պություններ| | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ), | | | | |
| | |Միջազգային | | | | |
| | |կազմակեր- | | | | |
| | |պություններ| | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ) | | | | |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 6. Նպատակը` Ծխախոտի օգտագործման հետևանքով |
|առաջացած վնասների և հետևանքների վերաբերյալ հանրության իրազեկվածության |
|մակարդակի բարձրացում: |
|_________________________________________________________________________|
|1) Հասարա- |ՀՀ առողջա- |ՀՀ կրթու- |2017- |Բնակչու- |ՀՀ |Սահման- |
|կական կազմա-|պահության |թյան և |2019 |թյան |օրենքով |ված |
|կերպություն-|նախարարու- |գիտության |թվա- |շրջանում |չարգելված|ժամ- |
|ների հետ |թյուն |նախարարու- |կաններ|իրազեկվա-|աղբյուր- |կետում |
|համատեղ | |թյուն, | |ծության |ներ, ընդ |տեղեկատ-|
|կազմակերպել | |ՀՀ ԿԱ ՀՀ | |մակարդակի|որում |վական, |
|բնակչության | |ոստիկանու- | |բարձրա- |պետական |կրթական |
|շրջանում | |թյուն, | |ցում: |բյուջեից |նյութերի|
|ծխախոտի | |ՀՀ տարած- | | |լրացուցիչ|առկայու-|
|օգտագործման | |քային | | |ֆինանսա- |թյուն, |
|կանխարգել- | |կառավարման | | |վորում չի|իրակա- |
|ման, ռիսկի | |և | | |պահանջում|նացված |
|գործոնների | |զարգացման | | | |միջոցա- |
|վերաբերյալ | |նախարարու- | | | |ռումների|
|գիտելիքների | |թյուն, | | | |վերա- |
|տարածում, | |Տեղական | | | |բերյալ |
|ներառյալ | |ինքնակառա- | | | |հաշվետ- |
|տեղեկատվական| |վարման | | | |վու- |
|կրթական | |մարմիններ | | | |թյուն- |
|նյութերի, | |(համաձայ- | | | |ների |
|հուշաթերթերի| |նությամբ), | | | |առկայու-|
|պաստառների | |Հասարակական| | | |թյուն: |
|տարածումը, | |կազմակեր- | | | | |
|սոցիալական | |պություններ| | | | |
|գովազդների, | |(համաձայ- | | | | |
|քարոզարշավ- | |նությամբ), | | | | |
|ների կազմա- | |Միջազգային | | | | |
|կերպումը | |կազմակեր- | | | | |
| | |պություններ| | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ) | | | | |
|____________|____________|___________|______|_________|_________|________|
|2) ՀՀ պաշտ- |ՀՀ պաշտպա- |ՀՀ առողջա- |2018- |ՀՀ ՊՆ |ՀՀ |Սահման- |
|պանության |նության |պահության |2020 |«Հայ |օրենքով |ված |
|նախարարու- |նախարարու- |նախարարու- |թվա- |զինվոր» |չարգելված|ժամկե- |
|թյան հետ |թյուն |թյուն, |կաններ|պաշտոնա- |աղբյուր- |տում |
|համատեղ | |Հասարակական| |թերթի, |ներ, ընդ |զինժառա-|
|զորամասերում| |կազմակեր- | |«Ասպար» |որում |յողների |
|ծխախոտի | |պություններ| |ռադիո և |պետական |շրջանում|
|օգտագործման | |(համաձայ- | |«Զինուժ» |բյուջեից |իրակա- |
|վնասների | |նությամբ), | |հեռուստա-|լրացուցիչ|նացված |
|վերաբերյալ | |Միջազգային | |ծրագրե- |ֆինանսա- |քարոզ- |
|զինծառայող- | |կազմակեր- | |րում |վորում չի|արշավներ|
|ներին տեղե- | |պություններ| |զորամա- |պահանջում| |
|կատվության | |(համաձայ- | |սերում | | |
|տրամադրում | |նությամբ) | |կազմա- | | |
|և ծխելու | | | |կերպվող | | |
|դեմ պայքարի | | | |միջոցա- | | |
|քարոզարշավ- | | | |ռումների | | |
|ների | | | |լուսաբա- | | |
|կազմակերպում| | | |նում: | | |
| | | | |«Հայ | | |
| | | | |զինվոր» | | |
| | | | |պաշտոնա- | | |
| | | | |թերթում | | |
| | | | |նոր | | |
| | | | |խորագրի | | |
| | | | |բացում` | | |
| | | | |ծխելու | | |
| | | | |վնասակա- | | |
| | | | |րությունը| | |
| | | | |և առողջ | | |
| | | | |ապրելա- | | |
| | | | |կերպը | | |
| | | | |քարոզելու| | |
| | | | |նպատակով:| | |
| | | | |«Զինուժի»| | |
| | | | |տաղավա- | | |
| | | | |րում | | |
| | | | |սպաների, | | |
| | | | |ժամկե- | | |
| | | | |տային | | |
| | | | |զինծառա- | | |
| | | | |յողների | | |
| | | | |և առողջա| | |
| | | | |պահության| | |
| | | | |ոլորտի | | |
| | | | |մասնա- | | |
| | | | |գետների | | |
| | | | |հետ | | |
| | | | |հարցա- | | |
| | | | |զրույց- | | |
| | | | |ների | | |
| | | | |կազմա- | | |
| | | | |կերպում: | | |
| | | | |ՈՒսանո- | | |
| | | | |ղական | | |
| | | | |խորհուրդ-| | |
| | | | |ների և | | |
| | | | |երիտա- | | |
| | | | |սարդական | | |
| | | | |կառույց- | | |
| | | | |ների | | |
| | | | |ներկայա- | | |
| | | | |ցուցիչ- | | |
| | | | |ների | | |
| | | | |մասնակ- | | |
| | | | |ցությամբ | | |
| | | | |«Մի | | |
| | | | |վնասիր | | |
| | | | |քեզ և | | |
| | | | |ինձ» | | |
| | | | |խորագրով | | |
| | | | |տեղեկատ- | | |
| | | | |վական | | |
| | | | |արշավների| | |
| | | | |կազմակեր-| | |
| | | | |պում: | | |
._________________________________________________________________________.