117.0167.171011
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
«17» 10 2011 Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 11711449
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ ՀՐԱՄԱՆ
26 սեպտեմբերի 2011 թվականի N 167-Ն
ՀՀՇՆ II-7.01-2011 «ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԿԼԻՄԱՅԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ» ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2001 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 1-Ի N 82 ՀՐԱՄԱՆՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(6-րդ մաս)
ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԿԼԻՄԱՅԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
ՀՀՇՆ II-7.01-2011
(6-րդ մաս)
Աղյուսակ 2.4. Արեգակնային ուղիղ և ցրված ճառագայթման հաշվարկային մեծությունները (ՄՋ/մ2) տարբեր կողմնորոշում ունեցող ուղղաձիգ մակերևույթների վրա անամպ երկնքի պայմաններում` հուլիսին ըստ ժամային միջակայքերի
1. Հյուսիսային կողմնորոշում
._________________________________________________________________.
|Աշխարհագրական | Օրվա ժամերը մինչ կեսօր |
|լայնությունը, | |
|աստիճան, | |
|_________________|_______________________________________________|
|հյուսիսային |5 - 6|6 - 7|7 - 8|8 - 9|9-10 |10-11|11-12|12-13|
|լայնությունը | | | | | | | | |
|_________________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
|_________________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|38 |ուղիղ | 0,05| 0,17| - | - | - | - | - | - |
| |___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված | 0,01| 0,08| 0,16| 0,22| 0,26| 0,29| 0,31| 0,32|
|_____|___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|40 |ուղիղ | 0,06| 0,16| - | - | - | - | - | - |
| |___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված | 0,01| 0,09| 0,17| 0,23| 0,28| 0,32| 0,34| 0,35|
|_____|___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|42 |ուղիղ | 0,07| 0,15| - | - | - | - | - | - |
| |___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված | 0,01| 0,10| 0,20| 0,27| 0,33| 0,37| 0,39| 0,41|
|_________________|_______________________________________________|
| | Օրվա ժամերը կեսօրից հետո |
| |_______________________________________________|
| |20-21|19-20|18-19|17-18|16-17|15-16|14-15|13-14|
._________________________________________________________________.
2. Հյուսիս-արևելյան և հյուսիս-արևմտյան կողմնորոշումը
.______________________________________________________________________
|Աշխարհա-| Օրվա ժամեը հուսիս-արևելյան ուղղվածության համար |
|գրական | |
|լայնու- | |
|թյունը, | |
|աստիճան,| |
|________|____________________________________________________________|
|հյուսի- |5 -6|6 -7|7 -8|8 -9|9-10|10-11|11-12|12-13|13-14|14-15|15-16|
|սային | | | | | | | | | | | |
|լայնու- | | | | | | | | | | | |
|թյունը | | | | | | | | | | | |
|________|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
|________|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|38|ուղիղ|0,16|0,96|1,06|0,73|0,22| - | - | - | - | - | - |
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,09|0,20|0,27|0,33| 0,36| 0,39| 0,40| 0,40| 0,39| 0,36|
|__|_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|40|ուղիղ|0,18|1,09|1,20|0,83|0,28| - | - | - | - | - | - |
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,09|0,17|0,23|0,28| 0,31| 0,33| 0,34| 0,33| 0,30| 0,27|
|__|_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|42|ուղիղ|0,20|0,98|1,09|0,76|0,26| - | - | - | - | - | - |
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,10|0,20|0,27|0,33| 0,37| 0,39| 0,40| 0,39| 0,36| 0,32|
|________|____________________________________________________________|
| | Օրվա ժամերը հյուսիս-արևմտյան ուղղվածության համար |
| | |
| | |
|________|____________________________________________________________|
| |20- |19- |18- |17- |16- |15-16|14-15|13-14|12-13|11-12|10-11|
| |21 |20 |19 |18 |17 | | | | | | |
.______________________________________________________________________
._________ ________________________.
|Աշխարհա-| |Օրվա ժամերը հյուսիս- |
|գրական | |արևելյան ուղղվածության|
|լայնու- | |համար |
|թյունը, | | |
|աստիճան,| | |
|________| |_______________________|
|հյուսի- | |16-17|17-18|18-19|19-20|
|սային | | | | | |
|լայնու- | | | | | |
|թյունը | | | | | |
|________| |_____|_____|_____|_____|
| 1 | | 13 | 14 | 15 | 16 |
|________| |_____|_____|_____|_____|
|38|ուղիղ| | - | - | - | - |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,32| 0,26| 0,18| 0,08|
|__|_____| |_____|_____|_____|_____|
|40|ուղիղ| | - | - | - | - |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,22| 0,16| 0,08| 0,01|
|__|_____| |_____|_____|_____|_____|
|42|ուղիղ| | - | - | - | - |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,27| 0,19| 0,10| 0,01|
|________| |_______________________|
| | |Օրվա ժամերը հյուսիս- |
| | |արևմտյան ուղղվածության|
| | |համար |
|________| |_______________________|
| | |9 -10|8 - 9|7 - 8|6 - 7|
| | | | | | |
._________ ________________________.
3. Հարավային կողմնորոշում
._________________________________________________________________.
|Աշխարհագրական | Օրվա ժամերը մինչ կեսօր |
|լայնությունը, | |
|աստիճան, | |
|_________________|_______________________________________________|
|հյուսիսային |5 - 6|6 - 7|7 - 8|8 - 9|9-10 |10-11|11-12|12-13|
|լայնությունը | | | | | | | | |
|_________________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
|_________________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|38 |ուղիղ | - | 0,01| 0,28| 0,80| 1,19| 1,31| 1,16| 0,93|
| |___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված | 0,01| 0,10| 0,20| 0,27| 0,33| 0,36| 0,39| 0,40|
|_____|___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|40 |ուղիղ | - | 0,01| 0,25| 0,78| 1,17| 1,32| 1,17| 1,04|
| |___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված | 0,01| 0,09| 0,19| 0,25| 0,31| 0,34| 0,37| 0,40|
|_____|___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|42 |ուղիղ | - | 0,01| 0,24| 0,76| 1,16| 1,30| 1,22| 1,07|
| |___________|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված | 0,01| 0,10| 0,20| 0,27| 0,33| 0,37| 0,39| 0,41|
|_________________|_______________________________________________|
| | Օրվա ժամերը կեսօրից հետո |
| |_______________________________________________|
| |20-21|19-20|18-19|17-18|16-17|15-16|14-15|13-14|
._________________________________________________________________.
4. Արևելյան և արևմտյան կողմնորոշում
.______________________________________________________________________
|Աշխարհա-| Օրվա ժամեը արևելյան ուղղվածության համար |
|գրական | |
|լայնու- | |
|թյունը, | |
|աստիճան,| |
|________|____________________________________________________________|
|հյուսի- |5 -6|6 -7|7 -8|8 -9|9-10|10-11|11-12|12-13|13-14|14-15|15-16|
|սային | | | | | | | | | | | |
|լայնու- | | | | | | | | | | | |
|թյունը | | | | | | | | | | | |
|________|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
|________|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|38|ուղիղ|0,19|1,24|1,78|1,83|1,50| 0,98| 0,46| 0,11| - | - | - |
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,10|0,20|0,27|0,33| 0,36| 0,39| 0,40| 0,40| 0,39| 0,36|
|__|_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|40|ուղիղ|0,20|1,39|1,98|2,04|1,68| 1,11| 0,54| 0,15| - | - | - |
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,09|0,17|0,23|0,28| 0,31| 0,31| 0,34| 0,34| 0,31| 0,28|
|__|_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|42|ուղիղ|0,21|1,25|1,78|1,84|1,54| 1,03| 0,52| 0,14| - | - | - |
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,10|0,19|0,27|0,32| 0,36| 0,38| 0,39| 0,38| 0,36| 0,32|
|________|____________________________________________________________|
| | Օրվա ժամերը արևմտյան ուղղվածության համար |
| | |
|________|____________________________________________________________|
| |20- |19- |18- |17- |16- |15-16|14-15|13-14|12-13|11-12|10-11|
| |21 |20 |19 |18 |17 | | | | | | |
.______________________________________________________________________
._________ ________________________.
|Աշխարհա-| |Օրվա ժամերը արևելյան |
|գրական | |ուղղվածության համար |
|լայնու- | | |
|թյունը, | | |
|աստիճան,| | |
|________| |_______________________|
|հյուսի- | |16-17|17-18|18-19|19-20|
|սային | | | | | |
|լայնու- | | | | | |
|թյունը | | | | | |
|________| |_____|_____|_____|_____|
| 1 | | 13 | 14 | 15 | 16 |
|________| |_____|_____|_____|_____|
|38|ուղիղ| | - | - | - | - |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,33| 0,27| 0,20| 0,08|
|__|_____| |_____|_____|_____|_____|
|40|ուղիղ| | - | - | - | - |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,23| 0,17| 0,09| 0,01|
|__|_____| |_____|_____|_____|_____|
|42|ուղիղ| | - | - | - | - |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,27| 0,20| 0,10| 0,01|
|________| |_______________________|
| | |Օրվա ժամերը արևմտյան |
| | |ուղղվածության համար |
|________| |_______________________|
| | |9 -10|8 - 9|7 - 8|6 - 7|
| | | | | | |
._________ ________________________.
5. Հարավ-արևելյան և հարավ-արևմտյան կողմնորոշումը
.______________________________________________________________________
|Աշխարհա-| Օրվա ժամեը հարավ-արևելյան ուղղվածության համար |
|գրական | |
|լայնու- | |
|թյունը, | |
|աստիճան,| |
|________|____________________________________________________________|
|հյուսի- |5 -6|6 -7|7 -8|8 -9|9-10|10-11|11-12|12-13|13-14|14-15|15-16|
|սային | | | | | | | | | | | |
|լայնու- | | | | | | | | | | | |
|թյունը | | | | | | | | | | | |
|________|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
|________|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|38|ուղիղ|0,09|0,90|1,45|1,86|1,90| 1,61| 1,15| 0,74| 0,57| 0,47| 0,18|
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,09|0,20|0,27|0,33| 0,36| 0,39| 0,40| 0,40| 0,39| 0,36|
|__|_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|40|ուղիղ|0,10|0,86|1,58|2,02|2,08| 1,79| 1,30| 0,85| 0,64| 0,52| 0,22|
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,09|0,17|0,23|0,28| 0,31| 0,33| 0,34| 0,34| 0,31| 0,29|
|__|_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
|42|ուղիղ|0,11|0,78|1,43|1,85|1,92| 1,67| 1,24| 0,84| 0,63| 0,50| 0,21|
| |_____|____|____|____|____|____|_____|_____|_____|_____|_____|_____|
| |ցրված|0,01|0,10|0,20|0,27|0,32| 0,36| 0,38| 0,39| 0,38| 0,36| 0,32|
|________|____________________________________________________________|
| | Օրվա ժամերը հարավ-արևմտյան ուղղվածության համար |
| | |
| | |
|________|____________________________________________________________|
| |20- |19- |18- |17- |16- |15-16|14-15|13-14|12-13|11-12|10-11|
| |21 |20 |19 |18 |17 | | | | | | |
.______________________________________________________________________
._________ ________________________.
|Աշխարհա-| |Օրվա ժամերը հարավ- |
|գրական | |արևելյան ուղղվածության|
|լայնու- | |համար |
|թյունը, | | |
|աստիճան,| | |
|________| |_______________________|
|հյուսի- | |16-17|17-18|18-19|19-20|
|սային | | | | | |
|լայնու- | | | | | |
|թյունը | | | | | |
|________| |_____|_____|_____|_____|
| 1 | | 13 | 14 | 15 | 16 |
|________| |_____|_____|_____|_____|
|38|ուղիղ| | - | - | - | - |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,32| 0,26| 0,18| 0,08|
|__|_____| |_____|_____|_____|_____|
|40|ուղիղ| | - | - | - | - |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,23| 0,17| 0,11| 0,01|
|__|_____| |_____|_____|_____|_____|
|42|ուղիղ| | | | | |
| |_____| |_____|_____|_____|_____|
| |ցրված| | 0,26| 0,19| 0,12| 0,01|
|________| |_______________________|
| | |Օրվա ժամերը հարավ- |
| | |արևմտյան ուղղվածության|
| | |համար |
|________| |_______________________|
| | |9 -10|8 - 9|7 - 8|6 - 7|
| | | | | | |
._________ ________________________.
ՀԱՎԵԼՎԱԾ 3
(պարտադիր)
ՀՀ ՏԱՐԱԾՔԻ ԿԼԻՄԱՅԱԿԱՆ ՇՐՋԱՆԱՑՈՒՄԸ ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՐ
Նկ. Կլիմայական շրջանացման սխեմատիկ քարտեզ
________________________
ԻՐՏԵԿ - նկարը չի բերվում
Աղյուսակ 3.1. Կլիմայական շրջանների ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիրը
._____________________________________________________________________.
|N | Կլիմայական շրջան |Բարձրությունը| Կլիմայական բնութագիր |
| | |ծովի | |
| | |մակարդակից, մ| |
|__|____________________|_____________|_______________________________|
| 1|Տաք (Տ) | |Ամառ` շոգ, չոր, միջին |
| | | |ջերմաստիճանը հուլիսին` 21oC, |
| |Ցածրադիր շրջաններ` | |հարաբերական խոնավությունը (ժ |
| | | |15-ին)` 35% ցածր, բարենպաստ |
| | | |լեռնահովտային քամիներ` միջին |
| | | |արագությունը 2,0-3,0 մ/վ |
| | |մինչև 1200 | |
| |Աշտարակ, Արարատ, | |Ձմեռ` ցուրտ, անհողմ, միջին |
| |Իջևան, Արմավիր, | |ջերմաստիճանը հունվարին 0oC-ց |
| |Արտաշատ, Երևան, | |մինչև մինուս 5oC, հարաբերական |
| |Կապան, Մեղրի և այլն| |խոնավությունը (ժամը 15-ին) |
| | | |60-70%, քամու միջին |
| | | |արագությունը` 2,0-3,0 մ/վ |
|__|____________________|_____________|_______________________________|
| 2|Չափավոր (Չ) | |Ամառ` տաք, խոնավ, միջին |
| | | |ջերմաստիճանը հուլիսին 16oC-ից |
| |Նախալեռնային | |մինչև 20oC, հարաբերական |
| |շրջաններ` | |խոնավությունը (ժամը 15-ին) |
| | | |45-60%, բարենպաստ քամիներ, |
| | | |միջին արագությունը` 2.0-3.0 մ/վ|
| | | 1200-1600 | |
| |Վանաձոր, Գորիս, | |Ձմեռ` չափավոր ցուրտ, թույլ |
| |Դիլիջան, Տաշիր, | |քամիներով և օպտիմալ |
| |Ստեփանավան, Եղվարդ, | |խոնավությամբ, միջին |
| |Եղեգնաձոր և այլն | |ջերմաստիճանը հունվարին 0oC-ից |
| | | |մինչև. մինուս 5oC, հարաբերական|
| | | |խոնավությունը (ժամը 15-ին)` |
| | | |50-70%, քամու միջին |
| | | |արագությունը` 3.0-5.0 մ/վ |
|__|____________________|_____________|_______________________________|
| 3|Ցուրտ (Ց) | |Ամառ` զով, քամոտ, օպտիմալ |
| | | |խոնավությամբ, միջին |
| |Լեռնային շրջաններ` | |ջերմաստիճանը հուլիսին 16oC, |
| | | |հարաբերական խոնավությունը (ժամը|
| | | |15-ին)` 45-60%, քամու միջին |
| | | |արագությունը` 3.0-6.0 մ/վ |
| | |1600-ից ավելի| |
| |Ապարան, Գավառ, | |Ձմեռ` շատ ցուրտ, քամոտ, խոնավ, |
| |Մարտունի, Ֆանտան, | |միջին ջերմաստիճանը հունվարին` |
| |Հրազդան, Սևան, | |մինուս 5oC-ից մինչև մինուս |
| |Սիսիան, Թալին և | |12oC, հարաբերական խոնավությունը|
| |այլն | |(ժամը 15-ին)` 70% և ավելի, |
| | | |քամու միջին արագությունը` |
| | | |5.0-7.0 մ/վ |
._____________________________________________________________________.
Աղյուսակ 3.2. ՀՀ տարածքի բնակավայրերի ցանկ և տեղակայման բնութագրեր
.__________________________________________.
| N |Բնակավայրի, |Բարձրու-|Կլիմայական|
| |օդերևութաբանական |թյունը |շրջան |
| |կայանի անվանումը |ծովի | |
| | |մակարդա-| |
| | |կից, մ | |
|___|__________________|________|__________|
| 1 | 2 | 3 | 4 |
|___|__________________|________|__________|
| 1 |Ալավերդի | 721 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 2 |Ամասիա | 1849 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 3 |Ամբերդ | 2071 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 4 |Այգեհովիտ | 491 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 5 |Այգեձոր | 742 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 6 |Անանուն լ-ք | 2122 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 7 |Աշոցք | 2012 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 8 |Աշտարակ | 1090 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 9 |Ապարան | 1889 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 10|Արագած ե.գ. | 1254 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 11|Արագած բ/լ | 3227 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 12|Արարատ | 818 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 13|Արենի | 1009 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 14|Արզնի | 1262 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 15|Արթիկ | 1724 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 16|Արմավիր | 870 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 17|Արտաշատ | 829 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 18|Բագրատաշեն | 451 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 19|Բերդ | 717 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 20|Գառնի | 1422 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 21|Գառնհովիտ | 2166 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 22|Գավառ | 1961 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 23|Գեղաձոր | 2027 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 24|Գեղի | 1558 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 25|Գյուլագարակ | 1297 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 26|Գյումրի | 1528 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 27|Գորայք | 2031 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 28|Գորիս | 1403 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 29|Դիլիջան | 1256 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 30|Եղեգնաձոր | 1267 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 31|Եղվարդ | 1336 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 32|Եռաթմբեր | 3101 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 33|Երևան «Ագրո» | 942 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 34|Երևան «Արաբկիր» | 1113 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 35|Երևան «Զվարթնոց» | 854 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 36|Երևան «Էրեբունի» | 888 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 37|Երասխ | 802 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 38|Էջմիածին | 853 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 39|Թալին | 1637 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 40|Թումանյան | 1200 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 41|Իջևան | 732 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 42|Լերմոնտովո | 1798 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 43|Ծաղկահովիտ | 2101 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 44|Կաթնառատ | 1562 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 45|Կապան | 705 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 46|Կողբ | 743 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 47|Հանքավան | 1922 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 48|Հարթագյուղ | 1833 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 49|Հրազդան | 1765 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 50|Զառ | 1366 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 51|Ճամբարակ | 1853 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 52|Մայակովսկի | 1411 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 53|Մասրիկ | 1940 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 54|Մարալիկ | 1706 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 55|Մարտիրոս | 1957 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 56|Մարտունի | 1943 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 57|Մեծավան | 1573 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 58|Մեղրի | 627 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 59|Յանըղ | 2334 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 60|Նորադուզ | 1919 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 61|Շամիրամ | 1157 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 62|Շնող | 660 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 63|Շորժա | 1917 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 64|Որոտանի լ-ք | 2387 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 65|Պաղակն | 2005 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 66|Պուշկինի լ-ք | 2066 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 67|Ջաջուռ | 1792 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 68|Ջերմուկ | 2064 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 69|Ջրվեժ | 1410 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 70|Սևանա լճ. | 1917 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 71|Սևան ք. | 1937 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 72|Սեմյոնովկա | 2104 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 73|Սիսիան | 1580 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 74|Սիսիանի լ-ք | 2380 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 75|Սպիտակ | 1552 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 76|Ստեփանավան | 1397 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 77|Սևքար | 925 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 78|Վայք | 1256 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 79|Վանաձոր | 1376 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 80|Վարդենիս | 1930 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 81|Վեդի | 833 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 82|Վերին Խոտանան | 1406 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 83|Տաշիր | 1507 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 84|ՈՒռուտ | 1379 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 85|ՈՒրցաձոր | 1064 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 86|Քաջարան | 1843 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 87|Քարակերտ | 1085 | Տ |
|___|__________________|________|__________|
| 88|Քուչակ | 1878 | Ց |
|___|__________________|________|__________|
| 89|Օձուն | 1105 | Չ |
|___|__________________|________|__________|
| 90|Ֆանտան | 1800 | Ց |
.__________________________________________.
ՀԱՎԵԼՎԱԾ 4
(տեղեկատվական)
ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ
1. Սույն նորմերում կիրառված են հետևյալ տերմինները իրենց սահմանումներով.
1) ապահովվածություն` կլիմայական հարաչափերի մեծությունների ինտեգրալ կրկնելիություն նրանց որոշակի սահմանից բարձր կամ ցածր,
2) արեգակնային ճառագայթում` արևի էներգիա, որը ստանում է երկիրը էլեկտրամագնիսական ալիքների ձևով,
3) արեգակնային ուղիղ ճառագայթում` արեգակնային ճառագայթման մաս, որն ընկնում է մակերևույթի վրա արեգակնային ուղիղ ճառագայթների ձևով,
4) արեգակնային ցրված ճառագայթում` արեգակնային ճառագայթման մաս, որն ընկնում է մակերևույթի վրա ամբողջ երկնակամարից մթնոլորտում արեգակի ճառագայթները ցրվելուց հետո,
5) կլիմայական ընդհանուր ցուցանիշներ (նորմատիվներ)` բազմամյա շարք ունեցող դիտարկումներից ստացված օդերևութաբանական տարրերի միջին մեծություններ,
6) կլիմայական հարաչափեր` նախագծման համար օգտագործվող հաշվարկային կլիմայական նորմատիվներ,
7) կլիմայական շրջանացում` հանրապետության տարածքի պայմանական բաժանումը առանձին շրջանների` ըստ կլիմայական առանձնահատկությունների (սովորաբար ներկայացվում է սխեմատիկ քարտեզի տեսքով),
8) կրկնելիություն` տվյալների շարքում որոշակի միջակայքի մեջ ընկնող արժեքների քանակի հարաբերությունը այդ շարքի անդամների ընդհանուր թվին,
9) մթնոլորտային տեղումներ` ջրի և սառույցի բոլոր ձևերը (անձրև, կարկուտ, ձյուն, ցող), որոնք թափվում են երկրի մակերևույթի վրա ջրային շերտ կազմելով,
10) մթնոլորտային ճնշում` օդի սյան ճնշումը, որն ընկնում է միավոր մակերևույթի վրա, հՊա,
11) մթնոլորտային կոռոզիա` օդերևութաբանական պայմանների բացասական ազդեցությամբ պայմանավորված նյութերի քայքայում,
12) տատանումներ` օդերևութաբանական տարրերի առավելագույն և նվազագույն մեծությունների միջև տարբերություններ,
13) քամի` վեկտորական մեծություն, որը բնութագրվում է միաժամանակ երկու գործոններով` քամու ուղղությամբ և նրա արագությամբ: Քամու արագության միավորը` մ/վրկ, իսկ ուղղության` հորիզոնի շրջանի կողմնամասով (ռումբով),
14) օդերևութաբանական հիմնական տարրեր` արեգակնային ճառագայթում, օդի ջերմաստիճան և խոնավություն, մթնոլորտային տեղումներ և քամի,
15) օդի ջերմաստիճան` միջավայրի ջերմային վիճակի չափանիշ, արտահայտված աստիճաններով, oC,
16) օդի խոնավություն` բացարձակ խոնավությունը բնութագրում է մեկ խորանարդ մետրում ջրային գոլորշու քանակը` գ/մ3: Հարաբերական խոնավությունը բնութագրում է ջրային գոլորշիներով օդի հագեցվածության աստիճանը, արտահայտված տոկոսներով, %,
17) օդերևութաբանական կայանում` շուրջօրյա` օրական ութ անգամ իրականացվում են օդերևութաբանական բոլոր տարրերի դիտարկումներ` համաձայն Համաշխարհային Օդերևութաբանական Կազմակերպության ուղեցույցների ՎՄՕ 544 (WMO 544),
18) օդերևութաբանական դիտակետում` իրականացվում են սահմանափակ օդերևութաբանական տարրերի, մասնավորապես, տեղումների քանակի դիտարկումներ օրական մեկ կամ երկու անգամ,
19) օդերևութաբանական տարրերի միջին մեծություններ` որոշվում են որպես տվյալ ժամանակահատվածի (օրվա, ամսվա, տարվա) միջին թվաբանական,
20) օդերևութաբանական տարրերի բացարձակ մեծություններ` դիտարկման ժամանակաշրջանում գրանցված բացարձակ առավելագույն և նվազագույն արժեքները:
ՀԱՎԵԼՎԱԾ 5
(տեղեկատվական)
ԿԼԻՄԱՅԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԻ ԵՎ ՀԱՐԱՉԱՓԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐ
1. Տարբեր ապահովվածության օդի ջերմաստիճանները հաշվարկում են օդերևութաբանական կայաններում օրը 8 անգամ դիտարկումների տվյալներից: Դիտարկումների շարքը չպետք է լինի 15 տարուց պակաս:
1) Օդի ջերմաստիճանի բոլոր մեծությունները բաշխում են ըստ աստիճանավորման 2oC մեկ աճող կարգով (բացասական մեծություններից դեպի դրական) և արտահայտում են կրկնելիության միջոցով դեպքերի ընդհանուր թվից:
2) Ապահովվածությունը հաշվարկում են կրկնելիության գումարումով: Այն վերաբերում է ոչ թե կրկնելիության կենտրոնին, այլ սահմանային մեծություններին, եթե դրանք հաշվարկվում են ըստ բաշխման:
2. Առավել ցուրտ օրերի և ցուրտ հնգօրյակների օդի ջերմաստիճանը ըստ` 2.1-րդ աղյուսակի 2-րդ և 5-րդ սյունակների, հաշվարկվում է հետևյալ կերպ.
1) կատարում են դիտարկումների ամբողջ ժամանակաշրջանի (բայց 40 տարուց ոչ պակաս) առավել ցուրտ օրերի և առավել ցուրտ հնգօրյակների օդի ջերմաստիճանի ընտրություն,
2) ընտրված տվյալները շարում են ժամանակագրական, այնուհետև նվազող (ըստ բացարձակ մեծության) կարգով, յուրաքանչյուր մեծությանը տալով հերթական համար,
3) առավել ցուրտ օրերի և ցուրտ հնգօրյակների օդի ջերմաստիճանը կլորացնում են մինչև 0,5oC, յուրաքանչյուր միջակայքի համար սահմանում են միջին հերթական համարը,
4) ապահովվածությունը հաշվարկում են հետևյալ բանաձևով.
mմիջ - 0,3
P = 1- ___________ (5,1)
n + 0,4
որտեղ`
P - ապահովվածությունն է միավորի մասերով,
mմիջ - միջին կարգային համարն է,
n - շարքի անդամների թիվն է, որը հավասար է մշակման ընդունված դիտարկումների տարիների թվին,
5) կառուցում են առավել ցուրտ օրերի և ցուրտ հնգօրյակների օդի ջերմաստիճանի բաշխման ինտեգրալ կորերը անհամաչափ հաճախականության ցանցի վրա.
ա. օրդինատ առանցքի վրա` օդի ջերմաստիճանի լոգարիթմական սանդղակն է,
բ. աբսցիս առանցքի վրա` ապահովվածության կրկնակի լոգարիթմական սանդղակն է,
գ. կորերը կառուցվում են մինչև 0,25 ապահովվածության,
6) կորերից հանում են տրված ապահովվածության առավել ցուրտ օրերի և հնգօրյակների օդի ջերմաստիճանի ցուցմունքները:
3. Առավել տաք ժամանակաշրջանի հաշվարկային ջերմաստիճանը` տրված 2.2 աղյուսակի 2-րդ և 3-րդ սյունակներում, ընդունված է 0,95 և 0,99 ապահովվածությամբ: Այդ դեպքում օդի ջերմաստիճանի հաշվարկային մեծությունները գերազանցող ապահովվածությունը համապատասխանորեն հավասար է 475 և 38 ժամ/տարի: Այդ ջերմաստիճանները հանձնարարվում է օգտագործել ջեռուցման, սառեցման, օդափոխության և օդի լավորակման համակարգերի հաշվարկների ժամանակ:
4. Օդի առավելագույն միջին ջերմաստիճանը հաշվարկում են որպես շարքի (դիտարկումների տարիների) անդամների միջին ամսական մեծությունների գումար` բաժանած նրանց ընդհանուր թվին:
5. Օդի ջերմաստիճանի միջին օրական տատանումը հաշվարկում են որպես օդի միջին առավելագույն և միջին նվազագույն ջերմաստիճանների տարբերություն:
6. Օդի միջին օրական 0, 8, 10oC ջերմաստիճանների ժամանակաշրջանների տևողությունը և օդի միջին ջերմաստիճանը բնութագրում են այդ ջերմաստիճանների կայուն մեծություններով ժամանակահատվածներ: Օդի միջին ջերմաստիճանը և տևողությունը հաշվարկում են հետևյալ եղանակով.
1) կառուցում են օդի ջերմաստիճանի տարեկան ընթացքի կորը հիստագրերի մեթոդով,
2) միջին ամսական ջերմաստիճանը պատկերվում է ուղղանկյան տեսքով, որի հիմքը հավասար է ամսվա օրերի թվին, իսկ բարձրությունը` տվյալ ամսվա օդի միջին ջերմաստիճանին (տարվա ընթացքի կորը անցկացվում է այնպես, որ հատվածը, որը նա կտրում է ուղղանկյան մի ծայրից, մակերեսով հավասար լինի մյուս ծայրին ավելացվող հատվածի մակերեսին),
3) գրաֆիկից հանում են օդի օրվա միջին ջերմաստիճանին տրված սահմանների կայուն անցման ամսաթվերը և նրանց միջև եղած տարբերությամբ որոշում են ժամանակաշրջանի տևողությունը օրերով, որի ընթացքում օդի միջին օրական ջերմաստիճանը կայուն ցածր է մնում տրված սահմաններից,
4) հաշվում են օդի ջերմաստիճանների գումարը տրված սահմանից ցածր օդի միջին օրական ջերմաստիճանով ժամանակաշրջանի լրիվ ամիսների համար համապատասխան ամսվա օդի միջին ամսական ջերմաստիճանի և այդ ամսվա օրերի թվի արտադրյալների գումարով,
5) որոշում են ոչ լրիվ ամիսների օդի միջին ջերմաստիճանը ժամանակաշրջանի սկզբի ամսաթվից մինչև ամսվա վերջը հատվածներում և ամսվա սկզբից մինչև ժամանակաշրջանի վերջին ամսաթիվը, և հաշվարկում են ոչ լրիվ ամիսների ջերմաստիճանների միջին գումարը,
6) որոշում են տրված սահմաններից ցածր օդի միջին օրական ջերմաստիճանը` ժամանակաշրջանի օդի միջին ջերմաստիճանների ընդհանուր գումարի բաժանումով նրա տևողության վրա:
7. Օդի միջին ամսական հարաբերական խոնավությունը (%) հաշվարկում են ցերեկային դիտարկումներով (հիմնականում ժամը 15-ին):
8. Ցուրտ (նոյեմբեր-մարտ) և տաք (ապրիլ-հոկտեմբեր) ժամանակաշրջանների տեղումների քանակը հաշվարկում են որպես միջին ամսական մեծությունների գումար և բնութագրում են ջրի շերտի բարձրությամբ, որն առաջանում է հորիզոնական մակերևույթի վրա անձրևից, մանրամաղ անձրևից, առատ ցողից, մառախուղից, ձյան հալոցքից, կարկուտից, ձյան մանրակարկուտից հոսքի, ներծծման և գոլորշացման բացակայության դեպքում:
9. Տեղումների օրական առավելագույնն ընտրվում է ամենօրյա դիտարկումներից և բնութագրում է օրվա ընթացքում թափված տեղումների առավելագույն գումարը:
10. Գրունտի սառչման առավելագույն խորությունը (հողի մեջ 0oC ջերմության թափանցման խորությունը) որոշվում է դիտարկումների ընթացքում նյութերի նախնական մշակման երկու մակարդակների միջև ջերմաստիճանների գծային միջարկումով, որոնց վրա նշված են 0oC ջերմաստիճանին մոտիկ մեծությունները:
11. Հունվար ամսվա քամու` ըստ ուղղությունների միջին արագություններից առավելագույնը և հուլիս ամսվա` ըստ ուղղությունների նվազագույնը հաշվարկում են որպես հունվարի միջին արագություններից առավելագույնը և հուլիսի միջին արագություններից նվազագույնը, որոնց կրկնելիությունը կազմում է 16 % և ավելի:
12. Հորիզոնական և տարբեր կողմնորոշում ունեցող ուղղաձիգ մակերևույթների վրա ուղիղ և ցրված արեգակնային ճառագայթումը հաշվարկում են ըստ ընդունված մեթոդաբանության, օգտագործելով ակտինոմետրական դիտարկումների տվյալները: